Η μετεκλογική ευθύνη των απεχόντων από την εκλογική διαδικασία

Του Νίκου Γραικούση

Η αποχή είναι ο μόνος πραγματικός νικητής των Περιφερειακών και Δημοτικών εκλογών που πέρασαν. Το ποσοστό του 40% περίπου των πολιτών που αρνήθηκαν να συμμετάσχουν στην εκλογική διαδικασία την πρώτη Κυριακή και το πάνω από 50% την δεύτερη, είναι πολύ μεγαλύτερο από το ποσοστό που κατόρθωσαν να συλλέξουν οι δημοτικές παρατάξεις, είτε εκτέθηκαν ως ανεξάρτητες είτε με κομματική στήριξη. Σε μία Δημοκρατία που θα σεβόταν το όνομά της, το γεγονός αυτό θα δημιουργούσε κρίση και θα έθετε σε λειτουργία συγκεκριμένα πολιτικά αντανακλαστικά, τα οποίαι θα έφερναν το υπάρχον αμφισβητούμενο σύστημα σε μια νέα ισορροπία.

Κάτι τέτοιο όμως δεν υφίσταται στη χώρα μας και δεν γνωρίζω να συμβαίνει και πουθενά αλλού!

Η αποχή , στην αστική κοινοβουλευτική αντιπροσωπευτική δημοκρατία, δεν μπορεί να αλλοιώσει το εκλογικό αποτέλεσμα γιατί απλά δεν προσμετράται σε αυτό.

Βουλευτής, δήμαρχος ή περιφερειάρχης θα εκλεγεί έστω και με μια ψήφο.

Το σύστημα έχει φροντίσει εκ των προτέρων για την άμυνά του, στην περίπτωση πολιτικής ΄΄ανυπακοής΄΄ και ΄΄ ανταρσίας΄΄

Με βάση αυτό το σκεπτικό, η αποχή είναι περισσότερο μια διαμαρτυρία των πολιτών, με ανάμεικτο νόημα, που τείνει να μεταφραστεί σε ένα απλό παράπονο των εκλογέων – πολιτών απέναντι στα πρόσωπα που εκφράζουν το σύστημα.

Ποιοι θεωρούμε όμως ότι απέχουν από τις εκλογές;

Η εμπειρία των εκλογών που μόλις πέρασαν λέει απερίφραστα ότι η αποχή εξαπλώθηκε σε όλο το φάσμα των πολιτών, ανεξαρτήτως ηλικίας, εισοδήματος ή μόρφωσης.

Οι πολίτες που επιλέγει την αποχή από την εκλογική διαδικασία, χωρίζονται σε τρεις μεγάλες κατηγορίες.

1.- Των απαθών, αδιάφορων ή κωλυόμενων να συμμετέχουν στη διαδικασία.

2.- Των αντικρατιστών ή αντιεξουσιαστών, οι οποίοι ιδεολογικά βρίσκονται απέναντι σε κάθε μορφή κρατικής εξουσίας και φυσικά θέτουν εαυτόν εκτός εκλογικής διαδικασίας.

3.- Των συνειδητά απεχόντων λόγο διαμαρτυρίας για τον τρόπο άσκησης της πολιτικής.

Φυσικά η πιο ενδιαφέρουσα κατηγορία για μελέτη και ανάλυση είναι η τελευταία, η οποία είναι σαφώς η πολυπληθέστερη, προϊόν του ανορθολογικού μεταπολιτευτικού τρόπου άσκησης της οικονομικής ιδιαίτερα πολιτικής και της πρωτοφανούς κρίσης που μαστίζει τη χώρα και έβγαλε τα άπλυτα μας στη φόρα.

Όποιος ζει στον πραγματικό κόσμο γνωρίζει από πρώτο χέρι τι ακριβώς αισθάνεται ένας απογοητευμένος από την καθημερινότητα πολίτης ,που επιλέγει συνειδητά να απέχει από κάτι που θεωρεί σάπιο, ξένο και ανώφελο.

Αισθάνεται οργή, θυμό και αποτροπιασμό, συναισθήματα τα οποία καταλήγουν σε μια εκδικητική μανία που εκφράζεται όμως παθητικά με την αποχή.

Εδώ πρέπει να προσπαθήσουμε να μπούμε στην ψυχή και στο μυαλό του απέχοντος, πράγμα που δεν είναι και πολύ δύσκολο γιατί όλοι μας έχουμε νιώσει την οργή και την αγανάκτηση που οδηγεί στην αποχή.

Ο εν λόγο απέχον πολίτης θεωρεί το πολιτικό σύστημα κλειστό και τον εαυτό του απ’ έξω.

Θεωρεί το πολιτικό σύστημα ένα μηχανισμό εξουσίας που παράγει ευημερία μόνο για ορισμένους, στους οποίους ο ίδιος δεν συγκαταλέγεται.

Το σύστημα εκτός των άλλων παράγει αδικία, φτώχια, κοινωνικές και οικονομικές αντιθέσεις, καταστάσεις δηλαδή απαράδεκτες, τις οποίες βιώνει ο ίδιος καθημερινά.

Δεν έχει κανένα λόγο να συμπορευτεί με κάτι που δεν είναι ανταποδοτικό και δεν έχει να κερδίσει τίποτα από αυτό.

Δεν είναι εναντίον του κράτους αλλά εναντίον αυτού του κράτους, και

Δεν είναι απαθής, έχει πολιτική άποψη και για αυτό το λόγο θεωρεί ότι επιτελεί με την αποχή πολιτική πράξη.

Το <<κόμμα>> αυτό των απογοητευμένων από το πολιτικό σύστημα μπορεί μεν να είναι το μεγαλύτερο αλλά είναι δε και το πλέον βουβό.

Κύριο χαρακτηριστικό του είναι η άυλη μορφή του αλλά και η ΄΄ εκκωφαντική ΄΄ σιωπή του.

Εκφράζεται μόνο στατιστικά και μέσα από τις αναλύσεις τρίτων, οι οποίες είναι σαφώς καθοδηγούμενες ανάλογα το σκοπό και το συμφέρον του κάθε αναλυτή.

Και η παρούσα τοποθέτηση μπορεί κάλλιστα να εκθληφθεί ως μια τέτοια προσπάθεια.

Αυτό όμως βρίσκεται σε ευθεία αντίθεση με αυτό που επιζητούν οι απέχοντες, οι οποίοι έχουν την ψευδαίσθηση ότι η πράξη τους είναι επιθετική και μέσω αυτής προσδοκούν να στείλουν ένα συγκεκριμένο μήνυμα σε συγκεκριμένους αποδέκτες.

Η πράξη της συνειδητής αποχής από την εκλογική διαδικασία, προς ένδειξη διαμαρτυρίας, είναι σαφώς μια πολιτική πράξη πλην όμως κενή περιεχομένου από μόνη της.

Για να δημιουργήσει αποτέλεσμα επαφίεται στην καλή θέληση του ίδιου του πολιτικού συστήματος, στο οποίο αντιτίθεται.

Επαφίεται δηλαδή στις καλές προθέσεις αυτών στους οποίους απευθύνεται το μήνυμα της αποχής, δηλαδή στις πολιτικές προσωπικότητες που το εκφράζουν και στα συμφέροντα που πάλι αυτοί εκπροσωπούν.

Είναι η διαμαρτυρία των προβάτων προς τον κακό λύκο, να πάψει επιτέλους να τα τρώει.

Κάτι τέτοιο όμως είναι παράλογο να συμβεί, γιατί οι εκφραστές του πολιτικού συστήματος εκφράζουν αυτό που ήδη υπάρχει και κάτι νέο, σίγουρα αντιτίθεται στα συμφέροντα τους.

Για να αποκτήσει υπόσταση λοιπόν η πράξη της αποχής από την εκλογική διαδικασία, θα πρέπει να είναι πράξη ενεργητική.

Τότε και μόνο τότε θα είναι ικανή να παράγει αποτελέσματα.

Πως όμως είναι δυνατό μια παθητική πράξη να μετατραπεί σε ενεργητική χωρίς ενέργεια;

Πως είναι δυνατό να πράξουμε πολιτικά χωρίς να συμμετέχουμε στην πολιτική;

Με λίγα λόγια, πως ένας πολίτης, ο οποίος στην ουσία αρνείται το ρόλο του πολίτη, έχει δικαίωμα στην αλλαγή του συστήματος και στη δημιουργία ενός καλύτερου κόσμου;

Πως μπορεί λοιπόν ο συγκεκριμένος άνθρωπος να δικαιολογήσει ότι παρά την πράξη της αποχής συμμετέχει στο κοινωνικό και το πολιτικό γίγνεσθαι;

Η απάντηση κατά τη γνώμη μου είναι μία:

Με τη δράση του κατά το χρονικό διάστημα μεταξύ δυο εκλογικών αναμετρήσεων.

Δεν έχει νόημα και σημασία αν τη μέρα των εκλογών, κάθε τέσσερα χρόνια δηλαδή, παρουσιαστείς μπροστά σε μια κάλπη, σαν τουρίστας, για να επιλέξεις αυτό που κάποιοι παρουσιάζουν και διαφημίζουν σαν καταναλωτικό προϊόν.

Σε αυτήν την περίπτωση προτιμότερο είναι να μην πάς.

Αν νιώθεις όμως ενεργός πολίτης αυτής της χώρας, ενδιαφέρεσαι για την τύχη τη δική σου και των συνανθρώπων σου, αλλά δεν σε εκφράζει πλέον τίποτα, τότε η αποχή σου από τις διαδικασίες πρέπει να συνοδεύεται και με κάτι άλλο.

Τη δράση σου, αν όχι την πολιτική τουλάχιστον την κοινωνική.

Μπορεί για πολλούς κοινωνική και πολιτική δράση να ταυτίζονται , αλλά η κοινωνική δράση εμπεριέχει και την πολιτική δραστηριότητα.

Εδώ χρησιμοποιούμε τον όρο ΄΄κοινωνική δράση΄΄ όχι μόνο με το κοινωνιολογικό περιεχόμενο, αλλά περισσότερο με την ηθική και ρομαντική χροιά που δίνει στον όρο η προσπάθεια του καθενός, μέσα από διάφορες συλλογικότητες, για πράξεις που αναβαθμίζουν τους εαυτούς μας, τους άλλους και το περιβάλλον.

Δηλαδή,

Την ηθική και πνευματική αναβάθμιση του ατόμου, έτσι ώστε να μπορεί να σχηματίσει μια ολοκληρωμένη προσωπικότητα και να ζήσει με τον ελεύθερο τρόπο που αρμόζει σε κάθε άνθρωπο, οδηγώντας παράλληλα και την κοινωνία στο δρόμο της ελευθερίας, της ευημερίας και της αλληλεγγύης.

Καθώς και τη δημιουργία του κατάλληλου κλίματος, ώστε πολιτικές εκμετάλλευσης ή παρασιτισμού να μην είναι πια εφικτές από την ίδια την πραγματικότητα.

Μέσω λοιπόν αυτής της δράσης, η οποία είναι υποχρέωση ΟΛΩΝ και όχι μόνο των απεχόντων από τις εκλογές, θα αντιληφθούμε τα πολιτικά πράγματα από την ορθή οπτική γωνία, θα αποκτήσουμε μια αναβαθμισμένη καθημερινότητα και έναν σίγουρα καλύτερο τρόπο ζωής.

Θα οδηγήσουμε την κοινωνία στη ρότα που εμείς θέλουμε, ανεξάρτητα από τη διαδικασία εκλογής αιρετών αντιπροσώπων, οι οποίοι στην περίπτωση αυτή απλά θα συμπαρατάσσονται στην πολιτική που ο καθένας από εμάς και όλοι μαζί θα χαράσσουμε με την καθημερινή μας δράση.

Η δημοκρατία απαιτεί καθημερινή συμμετοχή και όχι ανά τετραετία.

Η αποχή από τις εκλογές δικαιολογείται μόνο αν συνοδεύεται από κοινωνική δράση.

Μόνο η απόλυτη συνειδητοποίηση των αποτελεσμάτων της αποχής και η όσο το δυνατό εκτεταμένη κοινωνική δράση εντός ή εκτός πολιτικού πεδίου, είναι οι μόνες δικαιολογίες του απέχοντος για τη στάση του.

Η απάθεια και η μοιρολατρία, η μιζέρια και η ανωριμότητα , η απαιδευσία και η ανικανότητα για ορθολογισμό, δεν κάνουν κακό μόνο σε αυτόν που διαθέτει αυτά τα χαρακτηριστικά, αλλά και σε όλους τους υπόλοιπους που είμαστε αναγκασμένοι να ζούμε δίπλα ή μαζί του.

ΓΡΑΙΚΟΥΣΗΣ Νικόλαος.

Μέλος Δημοκρατικής Αριστεράς.