Της Ελίζας Παπαδάκη, ΝΕΑ, 14.10.10
Δεν ήταν τελικά σηµαντική η προς τα κάτω αναθεώρηση των ρυθµών οικονοµικής µεγέθυνσης που έκανε το Διεθνές Νοµισµατικό Ταµείο στη φθινοπωρινή του έκθεση: το παγκόσµιο ΑΕΠ θα αυξηθεί το 2011 κατά 4,2%, µόλις ένα δέκατο της µονάδας λιγότερο από όσο προβλεπόταν τον Ιούλιο, των ανεπτυγµένων οικονοµιών κατά 2,2%, δύο δέκατα λιγότερο (µείον έξι δέκατα οι ΗΠΑ, αλλά συν δύο δέκατα η ευρωζώνη) και των αναπτυσσοµένων κατά 6,4% αµετάβλητα.
Πίσω από τους συνοπτικούς αριθµούς διαγράφονται όµως πολύ άνισες εξελίξεις. Δεύτερη βουτιά στην ύφεση δεν αναµένουµε είπε ο γενικός διευθυντής του Ταµείου Ντοµινίκ Στρος - Καν, η ανάκαµψη έχει ξεκινήσει. είναι ωστόσο εύθραυστη και άνιση, και είναι εύθραυστη επειδή είναι άνιση, εξηγούσε ανοίγοντας τις εργασίες της διεθνούς συνόδου στην Ουάσιγκτον. Τα πράγµατα µπορεί να πάνε χειρότερα.
Το δηµόσιο χρέος από 75% του ΑΕΠ στις ανεπτυγµένες οικονοµίες πριν από την κρίση αναµένεται να φτάσει 110% το 2014.
Θεωρώντας µεγαλύτερη απειλή τη χαµηλή µεγέθυνση, ο Ντοµινίκ Στρος - Καν τόνισε ότι το χρέος πρέπει να επανέλθει σε πιο διατηρήσιµα επίπεδα, τα ελλείµµατα να αρχίσουν να µειώνονται, µία µονάδα τον χρόνο από το 2011 ας πούµε, κατά µέσον όρο όµως: περισσότερο στις χώρες που έφτασαν στο χείλος του γκρεµού, λιγότερο σε όσες έχουν περιθώρια – δεν δίνουµε τις ίδιες συµβουλές στη Γερµανία και στην Ελλάδα, είπε χαρακτηριστικά. Οσο η ανάκαµψη είναι εύθραυστη, όλα τα δηµοσιονοµικά περιθώρια πρέπει να αξιοποιηθούν για να τονωθεί η µεγέθυνση επέµεινε.
Αλλά εκείνοι που διαµορφώνουν την πολιτική της Ευρωπαϊκής Ενωσης δεν διακρίνουν δηµοσιονοµικά περιθώρια προς αξιοποίηση, ούτε ανησυχούν µε τη χαµηλή µεγέθυνση. Η δική µας χώρα διαφέρει διπλά από τις άλλες ανεπτυγµένες οικονοµίες στις οποίες κατατάσσεται: είναι η µόνη που προβλέπεται να παραµείνει σε ύφεση και το 2011. Αν δούµε αθροιστικά τους ρυθµούς (-2% το 2009, -4% το 2010 και -2,6% το 2011), φτάνουµε σε µιαν απώλεια εθνικού προϊόντος, εισοδήµατος, βιοτικού επιπέδου 8,5% µέσα στην τριετία, όπως και αν τη µοιράσουµε µεταξύ µας. Παράλληλα έχουµε µε απόσταση το µεγαλύτερο χρέος, χωρίς τον µηχανισµό διάσωσης θα είχαµε ήδη πέσει από τον «γκρεµό», οπότε δηµοσιονοµικό περιθώριο να τονώσουµε τη µεγέθυνση δεν έχουµε κανένα. Η απειλή από τη χαµηλή – αρνητική στην περίπτωσή µας – µεγέθυνση για τη «δηµοσιονοµική διατηρησιµότητα», για να βάλουµε δηλαδή το χρέος και τη δαπάνη για την εξυπηρέτησή του σε καθοδική τροχιά, είναι σοβαρή. Η πρόσθετη βοήθεια που είχε να µας προσφέρει εδώ ο Στρος - Καν ήταν, αφού επαίνεσε τις µέχρι τώρα προσπάθειες, να υπαινιχθεί παράταση των προθεσµιών για την εξόφληση των 110 δισ. στις χώρες της ευρωζώνης και το ΔΝΤ. Η ιδέα έχει αρχίσει να κυκλοφορεί, χρήσιµη οπωσδήποτε για όταν, το 2014, θα πρέπει να αρχίσουµε να αποπληρώνουµε το δάνειο, στο µεταξύ όµως προέχουν άλλα πράγµατα: να αυξηθούν τα φορολογικά έσοδα, αλλά όχι µε όλο το βάρος να επιρρίπτεται πάντα στους ίδιους, να βελτιωθεί η αποδοτικότητα των δηµοσίων δαπανών µε εσωτερικές ανακατανοµές, να στηριχθούν µε κάθε τρόπο η παραγωγή, οι εξαγωγές, οι επενδύσεις, η απασχόληση.
Μια ανάκαµψη χωρίς αύξηση της απασχόλησης συνεπάγεται τον κίνδυνο να χαθεί µια γενιά ολόκληρη, είπε ο γενικός διευθυντής του ΔΝΤ, 30 εκατοµµύρια θέσεις εργασίας καταστράφηκαν από την κρίση ενώ 450 εκατοµµύρια νέοι προστίθενται τούτη τη δεκαετία στην αγορά εργασίας. Αυτήν διερευνούν από τη δεκαετία του 1970 οι Πίτερ Ντάιµοντ, Ντέιλ Μόρτενσον και Χριστόφορος Πισσαρίδης, δείχνοντας πώς οικονοµική πολιτική και θεσµικές ρυθµίσεις επιδρούν στην ανεργία, τις θέσεις εργασίας και τους µισθούς, και επίκαιρα ήρθε η Σουηδική Ακαδηµία να τους απονείµει το Νοµπέλ Οικονοµικών. «Αυτό που πρέπει να κάνουµε είναι να διασφαλίσουµε ότι οι άνεργοι δεν θα παραµείνουν άνεργοι για πολύν καιρό, να προσπαθήσουµε να τους δώσουµε άµεση εµπειρία δουλειάς ώστε να µην αποκοπούν από το εργατικό δυναµικό» έλεγε προχθές ο κύπριος καθηγητής Πισσαρίδης. Οταν σ’ εµάς η ανεργία ακόµα ανεβαίνει, 14,6% την προβλέπει το ΔΝΤ το 2011, που σηµαίνει πάνω από 730.000 ανέργους, θα µπορέσουµε να αντλήσουµε νέες πρακτικές από αυτήν τη γνώση;
Περνώντας από τον χρηµατοοικονοµικό τοµέα, όπου οι υπεσχηµένες µεταρρυθµίσεις δεν προχώρησαν, ως προς την εποπτεία ιδίως, οπότε τίποτα δεν αποτρέπει µια νέα κρίση εξίσου σοβαρή, ο Ντοµινίκ Στρος - Καν κατέληξε µε τον ανησυχητικό πολιτικό κίνδυνο: την αποδυνάµωση της δέσµευσης για διεθνή συνεργασία, τόσο ισχυρής πρόπερσι, όταν ξεσπούσε η κρίση. Η βαθµιαία εξαφάνιση αυτής της βούλησης που είχε γεννήσει τόσες ελπίδες τότε ήταν το σκοτεινό συµπέρασµα από τη φετινή σύνοδο του ΔΝΤ και της Παγκόσµιας Τράπεζας.
Πίσω από τους συνοπτικούς αριθµούς διαγράφονται όµως πολύ άνισες εξελίξεις. Δεύτερη βουτιά στην ύφεση δεν αναµένουµε είπε ο γενικός διευθυντής του Ταµείου Ντοµινίκ Στρος - Καν, η ανάκαµψη έχει ξεκινήσει. είναι ωστόσο εύθραυστη και άνιση, και είναι εύθραυστη επειδή είναι άνιση, εξηγούσε ανοίγοντας τις εργασίες της διεθνούς συνόδου στην Ουάσιγκτον. Τα πράγµατα µπορεί να πάνε χειρότερα.
Το δηµόσιο χρέος από 75% του ΑΕΠ στις ανεπτυγµένες οικονοµίες πριν από την κρίση αναµένεται να φτάσει 110% το 2014.
Θεωρώντας µεγαλύτερη απειλή τη χαµηλή µεγέθυνση, ο Ντοµινίκ Στρος - Καν τόνισε ότι το χρέος πρέπει να επανέλθει σε πιο διατηρήσιµα επίπεδα, τα ελλείµµατα να αρχίσουν να µειώνονται, µία µονάδα τον χρόνο από το 2011 ας πούµε, κατά µέσον όρο όµως: περισσότερο στις χώρες που έφτασαν στο χείλος του γκρεµού, λιγότερο σε όσες έχουν περιθώρια – δεν δίνουµε τις ίδιες συµβουλές στη Γερµανία και στην Ελλάδα, είπε χαρακτηριστικά. Οσο η ανάκαµψη είναι εύθραυστη, όλα τα δηµοσιονοµικά περιθώρια πρέπει να αξιοποιηθούν για να τονωθεί η µεγέθυνση επέµεινε.
Αλλά εκείνοι που διαµορφώνουν την πολιτική της Ευρωπαϊκής Ενωσης δεν διακρίνουν δηµοσιονοµικά περιθώρια προς αξιοποίηση, ούτε ανησυχούν µε τη χαµηλή µεγέθυνση. Η δική µας χώρα διαφέρει διπλά από τις άλλες ανεπτυγµένες οικονοµίες στις οποίες κατατάσσεται: είναι η µόνη που προβλέπεται να παραµείνει σε ύφεση και το 2011. Αν δούµε αθροιστικά τους ρυθµούς (-2% το 2009, -4% το 2010 και -2,6% το 2011), φτάνουµε σε µιαν απώλεια εθνικού προϊόντος, εισοδήµατος, βιοτικού επιπέδου 8,5% µέσα στην τριετία, όπως και αν τη µοιράσουµε µεταξύ µας. Παράλληλα έχουµε µε απόσταση το µεγαλύτερο χρέος, χωρίς τον µηχανισµό διάσωσης θα είχαµε ήδη πέσει από τον «γκρεµό», οπότε δηµοσιονοµικό περιθώριο να τονώσουµε τη µεγέθυνση δεν έχουµε κανένα. Η απειλή από τη χαµηλή – αρνητική στην περίπτωσή µας – µεγέθυνση για τη «δηµοσιονοµική διατηρησιµότητα», για να βάλουµε δηλαδή το χρέος και τη δαπάνη για την εξυπηρέτησή του σε καθοδική τροχιά, είναι σοβαρή. Η πρόσθετη βοήθεια που είχε να µας προσφέρει εδώ ο Στρος - Καν ήταν, αφού επαίνεσε τις µέχρι τώρα προσπάθειες, να υπαινιχθεί παράταση των προθεσµιών για την εξόφληση των 110 δισ. στις χώρες της ευρωζώνης και το ΔΝΤ. Η ιδέα έχει αρχίσει να κυκλοφορεί, χρήσιµη οπωσδήποτε για όταν, το 2014, θα πρέπει να αρχίσουµε να αποπληρώνουµε το δάνειο, στο µεταξύ όµως προέχουν άλλα πράγµατα: να αυξηθούν τα φορολογικά έσοδα, αλλά όχι µε όλο το βάρος να επιρρίπτεται πάντα στους ίδιους, να βελτιωθεί η αποδοτικότητα των δηµοσίων δαπανών µε εσωτερικές ανακατανοµές, να στηριχθούν µε κάθε τρόπο η παραγωγή, οι εξαγωγές, οι επενδύσεις, η απασχόληση.
Μια ανάκαµψη χωρίς αύξηση της απασχόλησης συνεπάγεται τον κίνδυνο να χαθεί µια γενιά ολόκληρη, είπε ο γενικός διευθυντής του ΔΝΤ, 30 εκατοµµύρια θέσεις εργασίας καταστράφηκαν από την κρίση ενώ 450 εκατοµµύρια νέοι προστίθενται τούτη τη δεκαετία στην αγορά εργασίας. Αυτήν διερευνούν από τη δεκαετία του 1970 οι Πίτερ Ντάιµοντ, Ντέιλ Μόρτενσον και Χριστόφορος Πισσαρίδης, δείχνοντας πώς οικονοµική πολιτική και θεσµικές ρυθµίσεις επιδρούν στην ανεργία, τις θέσεις εργασίας και τους µισθούς, και επίκαιρα ήρθε η Σουηδική Ακαδηµία να τους απονείµει το Νοµπέλ Οικονοµικών. «Αυτό που πρέπει να κάνουµε είναι να διασφαλίσουµε ότι οι άνεργοι δεν θα παραµείνουν άνεργοι για πολύν καιρό, να προσπαθήσουµε να τους δώσουµε άµεση εµπειρία δουλειάς ώστε να µην αποκοπούν από το εργατικό δυναµικό» έλεγε προχθές ο κύπριος καθηγητής Πισσαρίδης. Οταν σ’ εµάς η ανεργία ακόµα ανεβαίνει, 14,6% την προβλέπει το ΔΝΤ το 2011, που σηµαίνει πάνω από 730.000 ανέργους, θα µπορέσουµε να αντλήσουµε νέες πρακτικές από αυτήν τη γνώση;
Περνώντας από τον χρηµατοοικονοµικό τοµέα, όπου οι υπεσχηµένες µεταρρυθµίσεις δεν προχώρησαν, ως προς την εποπτεία ιδίως, οπότε τίποτα δεν αποτρέπει µια νέα κρίση εξίσου σοβαρή, ο Ντοµινίκ Στρος - Καν κατέληξε µε τον ανησυχητικό πολιτικό κίνδυνο: την αποδυνάµωση της δέσµευσης για διεθνή συνεργασία, τόσο ισχυρής πρόπερσι, όταν ξεσπούσε η κρίση. Η βαθµιαία εξαφάνιση αυτής της βούλησης που είχε γεννήσει τόσες ελπίδες τότε ήταν το σκοτεινό συµπέρασµα από τη φετινή σύνοδο του ΔΝΤ και της Παγκόσµιας Τράπεζας.
ΧΑΜΕΝΗ ΓΕΝΙΑ
Μια ανάκαµψη χωρίς αύξηση της απασχόλησης συνεπάγεται τον κίνδυνο να χαθεί µια γενιά ολόκληρη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου