Η Ευρώπη μπροστά στο "ελληνικό πρόβλημα"

 Του Γαννη Βαρουφάκη, www.protagon.gr, 20.5.11

Το Δελτίον Κρίσης ξεκινά με ένα Θέμα της Εβδομάδας και κατόπιν ακολουθεί η επισκόπηση της εβδομάδας που πέρασε. Σήμερα η θεματολογία έχει ως εξής:

1.Η Ευρώπη μπροστά στο 'ελληνικό πρόβλημα' (και όχι μόνο),  2. Η κληρονομιά του Strauss-Kahn: Υπέρ και κατά, 3.Νέα από τις ΗΠΑ και τον κόσμο

Πριν από αυτά τα θέματα, ας δούμε το Θέμα της Εβδομάδας:

Αληθεύει ότι η "θυσία" της Ελλάδας είναι το μη χείρον για την Ευρώπη;

Την εβδομάδα που πέρασε "έπαιξε" πολύ η ιδέα ότι, τελικά, η Ευρώπη δεν έχει πολλά να χάσει αφήνοντας την Ελλάδα στην τύχη της - είτε αυτό σημαίνει στάση πληρωμών είτε ακόμα και αποπομπή μας από το ευρώ. Αυτή η άποψη ακούγεται βέβαια εδώ και μήνες.

[Πρόσφατα ήρθα αντιμέτωπος με αυτό το επιχείρημα από γερμανό συνάδελφο σε debate για το οποίο πρωτο-έγραψα την περασμένη εβδομάδα, βλ. εδώ για το Μέρος Α και εδώ για το Μέρος Β]. Το ενδιαφέρον είναι ότι το επιχείρημα τούτο τώρα κάνει την εμφάνισή του και στον ελληνικό τύπο - βλ. το άρθρο στο Βήμα του Γ. Μαλούχου.

Κατά την ταπεινή μου γνώμη, το επιχείρημα αυτό είναι καθόλα ανυπόστατο. Όπως εξήγησα πριν δυο μέρες, το ξερό λογιστικό σκεπτικό αποτυγχάνει να κατανοήσει την συσσωρευτική δυναμική μιας τέτοιας εξέλιξης. Οι συγκεκριμένοι Γερμανοί που παρουσιάζουν αυτή την άποψη ξέρουν γιατί το κάνουν: Επειδή αποζητούν την κατάργηση του ευρώ και την επιστροφή στο μάρκο. Οι υπόλοιποι Γερμανοί (συμπεριλαμβανομένης και της Γερμανικής κυβέρνησης) δεν συζητούν τέτοιες εξελίξεις επειδή γνωρίζουν την καταστροφική δυναμική που θα εξαπολύσουν.

Στην Ελλάδα, υπάρχουν συνάδελφοι που θεωρούν ότι μια τέτοια εξέλιξη θα ήταν το μη χείρον. Προκρίνουν στάση πληρωμών και ηρωική έξοδο. Διαφωνώ μαζί τους αλλά θεωρώ την άποψη σεβαστή και συνεπή με τις υποθέσεις τους. Οι υπόλοιποι που μιλάνε για σενάρια σύμφωνα με τα οποία η Ελλάδα αφήνεται μόνη της αλλά το ευρώ παραμένει ζωντανό στην υπόλοιπη Ευρώπη είτε σφάλουν είτε απλά κάνουν εντός των τειχών ότι είχε προσπαθήσει το Der Spiegel στις 6 Μαΐου: Να δημιουργήσουν, κάνοντας χρήση λανθασμένων αναλύσεων, μια εγρήγορση στην κυβέρνηση και στον κόσμο που παρακολουθεί με αγωνία. Με ποιο σκοπό όμως;

Θεματολογία Εβδομάδας:

1.Η Ευρώπη μπροστά στο 'ελληνικό πρόβλημα' (και όχι μόνο)

• Κομβικό σημείο της εβδομάδας που μας πέρασε είναι η ανοικτή πλέον συζήτηση για αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους. Ο κ. Yuncker την βάφτισε ήπια αναδιάρθρωση ή reprofiling - ένας όρος που δεν σημαίνει απολύτως τίποτα (απλός ευφημισμός) ή που, σύμφωνα με την Irish Times, άλλαξε ο Μανωλιός (η αναδιάρθρωση) και έβαλε τα ρούχα του αλλιώς.
• Η ΕΚΤ αντέδρασε με άγριες διαθέσεις με τον κ. Trichet να φεύγει οργισμένος από σχετική συνάντηση όπου παρεβρισκόταν ο κ. Trichet. 
• Αυτό που είναι ξεκάθαρο είναι ότι οι Ευρωπαίοι ψάχνουν πλέον δικαιολογία (π.χ. κάποια κίνηση στον τομέα των ιδιωτικοποιήσεων) για να μας δώσουν κι άλλα θαλασσο-δάνεια.
• Και ένα καλό νέο: Η πιθανότητα το κούρεμα να βαφτιστεί 'εθελοντικό' θέτει ζήτημα βιωσιμότητας της αγοράς των CDS. Αν δημιουργήσουμε (βαφτίζοντας κάτι άλλο την στάση πληρωμών) πάτημα απαξίωσης αυτής της τοξικής αγοράς, μπράβο μας!
• Στο μεταξύ η κα Μέρκελ κατηγόρησε τους Νότιους για μαζική τεμπελιά (την ώρα που η Bild αναρωτιέται 'χιουμοριστικά' αν θα πουλήσουμε την Ακρόπολη), κάτι που εξόργισε τόσο το Der Spiegel όσο και τους Πορτογάλους (Επιτέλους: να μην αντιδρούμε μόνοι μας πάντα).
• Σημαντικό Report του ΔΝΤ για την κατάσταση στην Ευρώπη επισημαίνει ότι (α) η Ισπανία σε καμία περίπτωση δεν έχει αποφύγει την Κρίση, (β) η ανάπτυξη στην περιφέρεια δεν θα έρθει όσο ισχύει η λιτότητα και, έτσι, η Κρίση θα συνεχιστεί, και (γ) η Τραπεζική Κρίση (στην Βόρεια Ευρώπη) καλά κρατεί. Αναρωτιέμαι γιατί η κυβέρνησή μας δεν χρησιμοποιεί αυτά τα ευρήματα ως πυρομαχικά (εφόσον βέβαια... μάχεται).
• Βαρυσήμαντη τοποθέτηση του Joseph Stiglitz εναντίον της ασκούμενης πολιτικής στην ευρωζώνη. (Ο πρωθυπουργός άραγε δεν τον συμβουλεύεται πια; Κι αν όχι, γιατί;)
• Εξαιρετική ανάλυση της στρατηγικής της Γερμανίας απέναντι στην Ελλάδα.
• Οι Financial Times για την ανάπτυξη στην Ελλάδα
• Όποιος ενδιαφέρεται για μια απλή μακροοικονομική ανάλυση (με απλή άλγεβρα) για τους λόγους που τα Μνημόνια της ευρωζώνης είναι καταδικασμένα, ας δει αυτό.
• Καλή ανάλυση του Roubini για τα του ελληνικού και ευρωπαϊκού προβλήματος.
• Στο μεταξύ το EFSF συνεχίζει να εκδίδει τοξικά ευρωομόλογα για να χρηματοδοτεί τα Μνημόνια Ιρλανδίας και Πορτογαλίας. Αν και πάλι εξασφαλίσει χαμηλά επιτόκια (του 3,5%) θα αποτελεί τρανταχτή απόδειξη ότι η διεθνής χρηματαγορά διψά να αγοράσει ευρωπαϊκό χρέος. Ένα πραγματικό ευρωομόλογο θα γινόταν ανάρπαστο.
• Στην Βρετανία το φάσμα του στασιμοπληθωρισμού (υψηλός πληθωρισμός με  υψηλή ανεργία) πλανάται απειλητικό.

2.Η κληρονομιά του Strauss-Kahn: Υπέρ και κατά
Ένα άρθρο εναντίον της οικονομικής κληρονομιάς που άφησε ο Strauss-Kahn στο ΔΝΤ
Κι ένα υπέρ
3. Νέα από τις ΗΠΑ και τον κόσμο

• Ενώ στις ΗΠΑ το κατεστημένο κινδυνολογεί ότι όπου νάναι τα Αμερικανικά ομόλογα θα δεχθούν πιέσεις στις αγορές, και ότι οι ΗΠΑ κινδυνεύουν και αυτές με κρίση χρέους, άλλοι διαφωνούν (και κατ' εμέ έχουν δίκιο).
• O Paul Krugman κάνει έναν ενδιαφέροντα παραλληλισμό της σημερινής φοβίας που έπιασε τον Ben Bernanke (τον Πρόεδρο της Fed) με έναν αντίστοιχο φόβο που επικράτησε το 1937 - με αποτέλεσμα (σύμφωνα με τον Milton Friedman) να πάρει νέα κακή τροπή η Κρίση του Μεσοπολέμου.
• Το ζητούμενο για τους Ρεπουμπλικάνους και τους συμμάχους τους είναι να παραμείνουν ως έχουν οι φοροαπαλλαγές των ζάπλουτων αλλά να περικοπούν τα επιτυχημένα προγράμματα καταπολέμησης της φτώχειας
• Ο Robert Reich εξηγεί τι συμβαίνει στα παρασκήνια της Αμερικανικής πολιτικής: Οι πλούσιοι κάποτε χρηματοδοτούσαν το Αμερικανικό δημόσιο με τους φόρους τους. Τώρα το δανείζουν με το αζημίωτο. Και, προφανώς, δεν θέλουν τα δανεικά τους να πηγαίνουν σε προγράμματα από τα οποία να κερδίζουν οι... πτωχοί!
• Η καλή συνάδελφος Nancy Folbres δίνει μια άλλη διάσταση της μετά το 2008 εποχής: Αν δεν σου αρέσουν αυτά που λένε οικονομολόγοι όπως εμείς, η λύση είναι απλή: Δημιούργησε τους δικούς σου! Αυτό κάνει ο κ. Koch (βασικός χρηματοδότης του Tea Party).
• Η Goldman Sachs, Deutsche Bank και JPMorgan δημιούργησαν μια νέα μορφή παραγώγων: Παράγωγα θανάτου (Death Derivatives). Δεν αστειεύομαι: Κοιτάξτε εδώ.
• Στο μεταξύ η Κρίση Χρέους πλήττει την Αίγυπτο. Ας το προσέξουμε. Θα είναι το επόμενο πεδίο λαμπρής δράσης του ΔΝΤ...