Της Νατάσας Μπαστέα, ΝΕΑ, 7,5,11
Η δημοκρατία στις αραβικές χώρες θα γίνει ισχυρή μόνο αν καταπολεμήσει τα οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι περισσότεροι από τους πολίτες τους, καθώς «οι πολιτικές λύσεις δεν φθάνουν πια». Αυτό πιστεύει ο Ταρίκ Αλι, μαχητικός διανοούμενος που παρακολουθεί στενά τον μουσουλμανικό κόσμο και βρίσκεται σήμερα στη Θεσσαλονίκη
«Ο λαός της Λιβύης δέχεται τις επιθέσεις του Καντάφι από τη μία και των κρατών του ΝΑΤΟ από την άλλη. Είναι το απόλυτο χάος, αλλά σχεδιάστηκε ως άλλοθι για την εξασφάλιση “πιστοποιητικού δημοκρατικότητας” από τη Δύση ώστε να κατασταλούν οι λαϊκές εξεγέρσεις σε άλλες χώρες- πιο φιλικές προς τις ΗΠΑ και την Ευρώπη- όπως το Μπαχρέιν, η Ιορδανία, η Υεμένη και η Σαουδική Αραβία». Από τους πιο γνωστούς διανοούμενους της ευρύτερης περιοχής, ο Ταρίκ Αλι, ιστορικός, συγγραφέας, δημοσιογράφος και ακτιβιστής γεννημένος στο Πακιστάν που ζει σήμερα στη Βρετανία, διαθέτει απαντήσεις για τα όσα εκτυλίσσονται τους τελευταίους μήνες στον αραβικό κόσμο αλλά διατυπώνει και αρκετά ερωτήματα, καθώς, όπως λέει στο «Βιβλιοδρόμιο», υπάρχουν αρκετές ομοιότητες με εξεγέρσεις του παρελθόντος, όμως κανείς δεν μπορεί να προβλέψει πώς θα εξελιχθεί η κατάσταση.
Ολοι μιλούν για την «αραβική άνοιξη της εξέγερσης». Καθεστώτα ανατρέπονται στο όνομα της ελευθερίας. Ομως η ελευθερία έχει πολλές έννοιες. Τι ακριβώς σημαίνουν όλα αυτά, κατά την άποψή του; Και τι επέτρεψε αυτές τις αλλαγές στη συγκεκριμένη χρονική στιγμή; «Μόνο δύο αυταρχικά καθεστώτα έχουν ανατραπεί μέχρι στιγμής: ο Μπεν Αλι στην Τυνησία και ο Μουμπάρακ στην Αίγυπτο. Κοιτώντας σήμερα τη Μέση Ανατολή, μπορούμε να διακρίνουμε μια παραλληλία μεταξύ της εξέγερσης εναντίον του Μουμπάρακ στην Αίγυπτο και του Σάχη της Περσίας στη δεκαετία του 1970, τουλάχιστον σε κάποια σημεία. Και στις δύο περιπτώσεις ένα προοδευτικό κίνημα, κυρίως από νεαρούς μορφωμένους ριζοσπάστες, επιτίθεται στο παλιό καθεστώς το οποίο πέφτει. Αφήνοντας όμως ένα θρησκευτικό κίνημα με πολύ μεγαλύτερη μαζική βάση να εκμεταλλευθεί την ορμή της αρχικής εξέγερσης και βάζοντας τους πρωταγωνιστές της στο περιθώριο».
Υπάρχουν όμως και διαφορές; «Κάποιες είναι προφανείς: 1) Οι επαναστατικές ομάδες στο Ιράν ήταν πολύ πιο οργανωμένες και ετοιμοπόλεμεςσχεδόν στρατιωτικοποιημένες- από τον συνασπισμό της 25ης Ιανουαρίου στην Αίγυπτο. 2) Οι σιίτες κληρικοί ήταν πολύ πιο έντονοι επικριτές του Σάχη από ό,τι η Μουσουλμανική Αδελφότητα απέναντι στον Μουμπάρακ και είχαν πολλούς περισσότερους οπαδούς.
3) Αντίθετα με τον ιρανικό στρατό, ο αιγυπτιακός δεν διαλύθηκε ούτε διχάστηκε, αλλά παραμένει στη θέση του. Ετσι και οι τρεις ενότητες που αποτελούν τις μεγάλες δυνάμεις σήμερα στην Αίγυπτο μπορούν να θεωρηθούν ως «νερωμένες» εκδοχές των αντίστοιχων τριών στο Ιράν- άρα να περιμένουμε μια πιο μετριοπαθή εκδοχή του ίδιου αποτελέσματος».
Ο 68χρονος Ταρίκ Αλι έχει γράψει πολλά βιβλία. Στα ελληνικά κυκλοφορούν εννέα μεταξύ των οποίων τα μυθιστορήματα «Ενας σουλτάνος στο Παλέρμο», «Στον ίσκιο της ροδιάς», «Η πέτρινη γυναίκα» (Αγρα) και «Το βιβλίο του Σαλαντίν» (Αγκυρα), και τα δοκιμιακά «Η σύγκρουση των φονταμενταλισμών», «Οι πειρατές της Καραϊβικής», «Ο Μπους στη Βαβυλώνα» (Αγρα), «Μάης ΄68 στην Ελλάδα, στη Γαλλία, στον κόσμο» (Μodern Τimes), ενώ το πιο πρόσφατο (αμετάφραστο ακόμη) έχει τίτλο «Το σύνδρομο Ομπάμα: Παράδοση στο εσωτερικό, πόλεμος στο εξωτερικό». Εχει ασχοληθεί ιδιαίτερα με τον ρόλο της Ουάσιγκτον στη διεθνή πολιτική σκηνή και το άρθρο του που δημοσιεύθηκε την περασμένη εβδομάδα στην εφημερίδα «Guardian» είχε τίτλο «Ποιος θα ξανασχεδιάσει τον αραβικό κόσμο: οι λαοί του ή οι ΗΠΑ;» Σε πολλές από τις αραβικές χώρες όπου γίνονται εξεγέρσεις, οι κυβερνήσεις υποστηρίζονται από τις ΗΠΑ. Ποιος πιστεύει, λοιπόν, ότι είναι ο αμερικανικός ρόλος στις πρόσφατες εξελίξεις στον αραβικό κόσμο; «Ο αμερικανικός ρόλος είναι πολύ ξεκάθαρος. Να διατηρήσει τις βάσεις των παλιών καθεστώτων την ώρα που αφήνει τον Μουμπάρακ να καταρρεύσει. Η Αίγυπτος είναι πολιτικά και στρατηγικά η πιο σημαντική χώρα για τις ΗΠΑ μετά το Ισραήλ. Η Σαουδική Αραβία είναι οικονομικά πολύ σπουδαία για τα αμερικανικά συμφέροντα».
«Ο λαός της Λιβύης δέχεται τις επιθέσεις του Καντάφι από τη μία και των κρατών του ΝΑΤΟ από την άλλη. Είναι το απόλυτο χάος, αλλά σχεδιάστηκε ως άλλοθι για την εξασφάλιση “πιστοποιητικού δημοκρατικότητας” από τη Δύση ώστε να κατασταλούν οι λαϊκές εξεγέρσεις σε άλλες χώρες- πιο φιλικές προς τις ΗΠΑ και την Ευρώπη- όπως το Μπαχρέιν, η Ιορδανία, η Υεμένη και η Σαουδική Αραβία». Από τους πιο γνωστούς διανοούμενους της ευρύτερης περιοχής, ο Ταρίκ Αλι, ιστορικός, συγγραφέας, δημοσιογράφος και ακτιβιστής γεννημένος στο Πακιστάν που ζει σήμερα στη Βρετανία, διαθέτει απαντήσεις για τα όσα εκτυλίσσονται τους τελευταίους μήνες στον αραβικό κόσμο αλλά διατυπώνει και αρκετά ερωτήματα, καθώς, όπως λέει στο «Βιβλιοδρόμιο», υπάρχουν αρκετές ομοιότητες με εξεγέρσεις του παρελθόντος, όμως κανείς δεν μπορεί να προβλέψει πώς θα εξελιχθεί η κατάσταση.
Ολοι μιλούν για την «αραβική άνοιξη της εξέγερσης». Καθεστώτα ανατρέπονται στο όνομα της ελευθερίας. Ομως η ελευθερία έχει πολλές έννοιες. Τι ακριβώς σημαίνουν όλα αυτά, κατά την άποψή του; Και τι επέτρεψε αυτές τις αλλαγές στη συγκεκριμένη χρονική στιγμή; «Μόνο δύο αυταρχικά καθεστώτα έχουν ανατραπεί μέχρι στιγμής: ο Μπεν Αλι στην Τυνησία και ο Μουμπάρακ στην Αίγυπτο. Κοιτώντας σήμερα τη Μέση Ανατολή, μπορούμε να διακρίνουμε μια παραλληλία μεταξύ της εξέγερσης εναντίον του Μουμπάρακ στην Αίγυπτο και του Σάχη της Περσίας στη δεκαετία του 1970, τουλάχιστον σε κάποια σημεία. Και στις δύο περιπτώσεις ένα προοδευτικό κίνημα, κυρίως από νεαρούς μορφωμένους ριζοσπάστες, επιτίθεται στο παλιό καθεστώς το οποίο πέφτει. Αφήνοντας όμως ένα θρησκευτικό κίνημα με πολύ μεγαλύτερη μαζική βάση να εκμεταλλευθεί την ορμή της αρχικής εξέγερσης και βάζοντας τους πρωταγωνιστές της στο περιθώριο».
Υπάρχουν όμως και διαφορές; «Κάποιες είναι προφανείς: 1) Οι επαναστατικές ομάδες στο Ιράν ήταν πολύ πιο οργανωμένες και ετοιμοπόλεμεςσχεδόν στρατιωτικοποιημένες- από τον συνασπισμό της 25ης Ιανουαρίου στην Αίγυπτο. 2) Οι σιίτες κληρικοί ήταν πολύ πιο έντονοι επικριτές του Σάχη από ό,τι η Μουσουλμανική Αδελφότητα απέναντι στον Μουμπάρακ και είχαν πολλούς περισσότερους οπαδούς.
3) Αντίθετα με τον ιρανικό στρατό, ο αιγυπτιακός δεν διαλύθηκε ούτε διχάστηκε, αλλά παραμένει στη θέση του. Ετσι και οι τρεις ενότητες που αποτελούν τις μεγάλες δυνάμεις σήμερα στην Αίγυπτο μπορούν να θεωρηθούν ως «νερωμένες» εκδοχές των αντίστοιχων τριών στο Ιράν- άρα να περιμένουμε μια πιο μετριοπαθή εκδοχή του ίδιου αποτελέσματος».
Ο 68χρονος Ταρίκ Αλι έχει γράψει πολλά βιβλία. Στα ελληνικά κυκλοφορούν εννέα μεταξύ των οποίων τα μυθιστορήματα «Ενας σουλτάνος στο Παλέρμο», «Στον ίσκιο της ροδιάς», «Η πέτρινη γυναίκα» (Αγρα) και «Το βιβλίο του Σαλαντίν» (Αγκυρα), και τα δοκιμιακά «Η σύγκρουση των φονταμενταλισμών», «Οι πειρατές της Καραϊβικής», «Ο Μπους στη Βαβυλώνα» (Αγρα), «Μάης ΄68 στην Ελλάδα, στη Γαλλία, στον κόσμο» (Μodern Τimes), ενώ το πιο πρόσφατο (αμετάφραστο ακόμη) έχει τίτλο «Το σύνδρομο Ομπάμα: Παράδοση στο εσωτερικό, πόλεμος στο εξωτερικό». Εχει ασχοληθεί ιδιαίτερα με τον ρόλο της Ουάσιγκτον στη διεθνή πολιτική σκηνή και το άρθρο του που δημοσιεύθηκε την περασμένη εβδομάδα στην εφημερίδα «Guardian» είχε τίτλο «Ποιος θα ξανασχεδιάσει τον αραβικό κόσμο: οι λαοί του ή οι ΗΠΑ;» Σε πολλές από τις αραβικές χώρες όπου γίνονται εξεγέρσεις, οι κυβερνήσεις υποστηρίζονται από τις ΗΠΑ. Ποιος πιστεύει, λοιπόν, ότι είναι ο αμερικανικός ρόλος στις πρόσφατες εξελίξεις στον αραβικό κόσμο; «Ο αμερικανικός ρόλος είναι πολύ ξεκάθαρος. Να διατηρήσει τις βάσεις των παλιών καθεστώτων την ώρα που αφήνει τον Μουμπάρακ να καταρρεύσει. Η Αίγυπτος είναι πολιτικά και στρατηγικά η πιο σημαντική χώρα για τις ΗΠΑ μετά το Ισραήλ. Η Σαουδική Αραβία είναι οικονομικά πολύ σπουδαία για τα αμερικανικά συμφέροντα».
Ιnfo: Ο Τάρικ Αλι μιλά στις 13.30 για το έργο του και για την αμερικανική παρέμβαση στη Μέση Ανατολή, στα περίπτερα της Ηellexpo
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου