Του Ηλία Ευθυμιόπουλου, ΝΕΑ, 31.5.11
Το φαινόµενο της αστικής εγκληµατικότητας στη διαχρονική του εξέλιξη δεν έχει ενιαία χαρακτηριστικά. Εχει να κάνει µε την ταξική διαστρωµάτωσηκαι τις χωροχρονικές της κατανοµές, έχει να κάνει µε τα φαινόµενα ανεργίας και τις«προτιµήσεις» των αντίστοιχων πληθυσµικών συγκεντρώσεων, έχει να κάνει µε τις «πολιτιστικές» διεξόδους που βρίσκουν τα πιο επιρρεπή τµήµατα της νεολαίας (βλέπε ποδοσφαιρικοί αγώνες), έχει να κάνει µ’ αυτό που ονοµάστηκε κατακερµατισµός του κοινωνικού ιστού, έχει βεβαίωςνα κάνει και µε τοντρόπο της αστυνόµευσης ή και µε την απουσία της, που είναι η άλλη όψη του νοµίσµατος.
Αντίστοιχα, η χωροταξία της βίας µεταβάλλεται από εποχή σε εποχή, καθώς η οργάνωση του χώρου ή ηδηµιουργία πεδίων αστικής δραστηριότητας (π.χ. κέντρα διασκέδασης)
αποτελούν πόλους έλξηςή απώθησης των αντίστοιχων κοινωνικών οµάδων µεκοινές συµπεριφορές. Αυτές µε τη σειρά τους φέρνουν µαζί τους εκτροπές οι οποίες κάτω από άλλες συνθήκες είναι πολύ πιο περιορισµένες εξαιτίας των φαινοµένων τριβής µε τα παρεµβαλλόµενα µορφοκλασµατικά σύνολα (φράκταλς). Σε αρκετές µάλιστα πόλεις έχουν γίνει έρευνες που χαρτογραφούν και αποτυπώνουν τις «ευαίσθητες περιοχές» ώστενα είναι δυνατόν να πραγµατοποιηθούν οι ανάλογες πολεοδοµικές παρεµβάσεις. Οπου ως πολεοδοµία νοείται όχι το άψυχο µέρος των διευθετήσεων (ο χτισµένος χώρος), αλλά κυρίως η δηµιουργία (και αντίθετα η κατάργηση) δοµών και λειτουργιών που επιτρέπουν την αστική ολοκλήρωση και τον περιορισµό των ανισοτήτων.
Οι µελέτες (όπως µια πρόσφατη από το Πανεπιστήµιο Αιγαίου) τεκµηριώνουν το αυτονόητο: η εγκληµατικότητα ενδηµεί στους τόπους µε τη µεγάλη συγκέντρωση άνεργων κυρίως µεταναστών, όπως συµβαίνει στις περιοχές του Κέντρου της Αθήνας και κατά µήκος του άξονα της Πατησίων. Η διαφοροποίηση όµως, όπως εύστοχα παρατηρούν οι µελετητές, δεν είναι µόνο οριζόντια αλλά και κατακόρυφη, αφού οι οµάδες αυτές βρίσκουν στεγαστικό καταφύγιο στους κατώτερουςορόφους και στα υπόγεια των πολυκατοικιώνκαι συχνά κάτω από απάνθρωπες συνθήκες. Η ευθύνη εν προκειµένω των ιδιοκτητών τών εν λόγω διαµερισµάτων δεν είναι µικρότερη απ’αυτήν της Πολιτείας που ανέχθηκε τη δηµιουργία στρατοπέδων κοινωνικού αποκλεισµού.
Φυσικά, η πρωταρχική πράξη για την αντιµετώπιση τηςεκρηκτικής συν τω χρόνω κατάστασης δεν είναι άλλη από την αναγνώριση της δηµογραφικής παραµόρφωσης που προκαλεί η µαζική εισροή υπεράριθµων αλλοδαπών σε πόλεις που δενείχαν ούτε τις προϋποθέσεις υποδοχής ούτε τον χρόνογια προσαρµογή. Η οικονοµική κρίση θα επιδεινώσει τηνκατάσταση, καθώς το περίσσευµα απ’ το οποίοσυντηρούνταν η νέα τάξη των προλετάριων θα λιγοστεύει.
Η λύση δεν είναι άλλη από τον αναγκαστικό τους επαναπατρισµό, µε τρόποκατά το δυνατόν συντεταγµένο, µε οικονοµική στήριξη και µε ενίσχυση του αισθήµατος αξιοπρέπειας. Αντίθετα, η στάση της αµήχανης ουδετερότητας, που ενισχύεται από τις ιδεολογικές κορώνες µιας δήθεν Αριστεράς, µόνο δεινά θα συσσωρεύσει και θα ευνοήσει την κλιµάκωση της βίας ένθεν και ένθεν. Αλλωστε τα πολιτικά οφέλη δεν θα τα εισπράξει καµιά Αριστερά – καθισµένη στη λάθοςερµηνεία της πολυπολιτισµικότητας – αλλά η αναδυόµενη από το πουθενά Ακροδεξιά, πουήδη προηγείται δηµοσκοπικά στις προτιµήσεις των έµφοβων µικροαστικών στρωµάτων του στοχοποιηµένου πλέον 6ου ∆ηµοτικού ∆ιαµερίσµατος της Αθήνας.
Η άγρια δολοφονία της 10ης Μαΐου ενός ανύποπτου πολίτη στο Κέντρο της Αθήνας και τα γεγονότα που ακολούθησαν δείχνουν πως αυτό που διακυβεύεται είναι ακριβώς τοδικαίωµα στην πόλη. Η προστασία αυτού του δικαιώµατος δεν είναι θέµα καµιάς αστυνοµικής αρχής και κανενός απρόσωπου Υπουργείου του Πολίτη, όσο κι αν υπάρχουν κι εκεί ευθύνες και υποχρεώσεις. Είναι πάνω απ’ όλα ευθύνη των δηµοτικών και των περιφερειακών αρχών (γενικότερα της αυτοδιοίκησης) οι οποίες δεν ωφελεί να ψάξουν για άλλοθι ούτε στη σύγκρουση αρµοδιοτήτων ούτε στις παραφωνίες της ορχήστρας των συνδικαλιστικών τους παρατάξεων. Η αναβάθµιση των συνοικιών που εγκαταλείφθηκαν στο έλεοςτης παρακµής και του φόβου είναι έργο πρώτης προτεραιότητας. Με γνώµονα όχι τόσοτην προσφυγή σε µια, αδιέξοδη άλλωστε, καταστολή όσο την επιστράτευση των εργαλείων της αστικής κοινωνιολογίας και της αρχής των «θετικών διακρίσεων» στο πλαίσιο µιας τοπικής,διεκδικητικής και συµµετοχικής δηµοκρατίας.
Αντίστοιχα, η χωροταξία της βίας µεταβάλλεται από εποχή σε εποχή, καθώς η οργάνωση του χώρου ή ηδηµιουργία πεδίων αστικής δραστηριότητας (π.χ. κέντρα διασκέδασης)
αποτελούν πόλους έλξηςή απώθησης των αντίστοιχων κοινωνικών οµάδων µεκοινές συµπεριφορές. Αυτές µε τη σειρά τους φέρνουν µαζί τους εκτροπές οι οποίες κάτω από άλλες συνθήκες είναι πολύ πιο περιορισµένες εξαιτίας των φαινοµένων τριβής µε τα παρεµβαλλόµενα µορφοκλασµατικά σύνολα (φράκταλς). Σε αρκετές µάλιστα πόλεις έχουν γίνει έρευνες που χαρτογραφούν και αποτυπώνουν τις «ευαίσθητες περιοχές» ώστενα είναι δυνατόν να πραγµατοποιηθούν οι ανάλογες πολεοδοµικές παρεµβάσεις. Οπου ως πολεοδοµία νοείται όχι το άψυχο µέρος των διευθετήσεων (ο χτισµένος χώρος), αλλά κυρίως η δηµιουργία (και αντίθετα η κατάργηση) δοµών και λειτουργιών που επιτρέπουν την αστική ολοκλήρωση και τον περιορισµό των ανισοτήτων.
Οι µελέτες (όπως µια πρόσφατη από το Πανεπιστήµιο Αιγαίου) τεκµηριώνουν το αυτονόητο: η εγκληµατικότητα ενδηµεί στους τόπους µε τη µεγάλη συγκέντρωση άνεργων κυρίως µεταναστών, όπως συµβαίνει στις περιοχές του Κέντρου της Αθήνας και κατά µήκος του άξονα της Πατησίων. Η διαφοροποίηση όµως, όπως εύστοχα παρατηρούν οι µελετητές, δεν είναι µόνο οριζόντια αλλά και κατακόρυφη, αφού οι οµάδες αυτές βρίσκουν στεγαστικό καταφύγιο στους κατώτερουςορόφους και στα υπόγεια των πολυκατοικιώνκαι συχνά κάτω από απάνθρωπες συνθήκες. Η ευθύνη εν προκειµένω των ιδιοκτητών τών εν λόγω διαµερισµάτων δεν είναι µικρότερη απ’αυτήν της Πολιτείας που ανέχθηκε τη δηµιουργία στρατοπέδων κοινωνικού αποκλεισµού.
Φυσικά, η πρωταρχική πράξη για την αντιµετώπιση τηςεκρηκτικής συν τω χρόνω κατάστασης δεν είναι άλλη από την αναγνώριση της δηµογραφικής παραµόρφωσης που προκαλεί η µαζική εισροή υπεράριθµων αλλοδαπών σε πόλεις που δενείχαν ούτε τις προϋποθέσεις υποδοχής ούτε τον χρόνογια προσαρµογή. Η οικονοµική κρίση θα επιδεινώσει τηνκατάσταση, καθώς το περίσσευµα απ’ το οποίοσυντηρούνταν η νέα τάξη των προλετάριων θα λιγοστεύει.
Η λύση δεν είναι άλλη από τον αναγκαστικό τους επαναπατρισµό, µε τρόποκατά το δυνατόν συντεταγµένο, µε οικονοµική στήριξη και µε ενίσχυση του αισθήµατος αξιοπρέπειας. Αντίθετα, η στάση της αµήχανης ουδετερότητας, που ενισχύεται από τις ιδεολογικές κορώνες µιας δήθεν Αριστεράς, µόνο δεινά θα συσσωρεύσει και θα ευνοήσει την κλιµάκωση της βίας ένθεν και ένθεν. Αλλωστε τα πολιτικά οφέλη δεν θα τα εισπράξει καµιά Αριστερά – καθισµένη στη λάθοςερµηνεία της πολυπολιτισµικότητας – αλλά η αναδυόµενη από το πουθενά Ακροδεξιά, πουήδη προηγείται δηµοσκοπικά στις προτιµήσεις των έµφοβων µικροαστικών στρωµάτων του στοχοποιηµένου πλέον 6ου ∆ηµοτικού ∆ιαµερίσµατος της Αθήνας.
Η άγρια δολοφονία της 10ης Μαΐου ενός ανύποπτου πολίτη στο Κέντρο της Αθήνας και τα γεγονότα που ακολούθησαν δείχνουν πως αυτό που διακυβεύεται είναι ακριβώς τοδικαίωµα στην πόλη. Η προστασία αυτού του δικαιώµατος δεν είναι θέµα καµιάς αστυνοµικής αρχής και κανενός απρόσωπου Υπουργείου του Πολίτη, όσο κι αν υπάρχουν κι εκεί ευθύνες και υποχρεώσεις. Είναι πάνω απ’ όλα ευθύνη των δηµοτικών και των περιφερειακών αρχών (γενικότερα της αυτοδιοίκησης) οι οποίες δεν ωφελεί να ψάξουν για άλλοθι ούτε στη σύγκρουση αρµοδιοτήτων ούτε στις παραφωνίες της ορχήστρας των συνδικαλιστικών τους παρατάξεων. Η αναβάθµιση των συνοικιών που εγκαταλείφθηκαν στο έλεοςτης παρακµής και του φόβου είναι έργο πρώτης προτεραιότητας. Με γνώµονα όχι τόσοτην προσφυγή σε µια, αδιέξοδη άλλωστε, καταστολή όσο την επιστράτευση των εργαλείων της αστικής κοινωνιολογίας και της αρχής των «θετικών διακρίσεων» στο πλαίσιο µιας τοπικής,διεκδικητικής και συµµετοχικής δηµοκρατίας.
Η αναβάθµιση των συνοικιών που εγκαταλείφθηκαν στο έλεος της παρακµής και του φόβου είναι έργο πρώτης προτεραιότητας. Με γνώµονα όχι τόσο την προσφυγή, σε µια αδιέξοδη άλλωστε καταστολή, όσο την επιστράτευση των εργαλείων της αστικής κοινωνιολογίαςΟ Ηλίας Ευθυµιόπουλος είναι συγγραφέας του βιβλίου «Παράθυρο στην κρίση» που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Μεταίχµιο
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου