Ανασφάλιστοι στην παραοικονομία

 Του Κώστα Κάρη, Αυγή, 19.1.11

Η μεγάλη έκταση της αδήλωτης και ανασφάλιστης εργασίας ήρθε πάλι στην επικαιρότητα. Περισσότεροι από 500 χιλιάδες πρέπει να είναι οι ανασφάλιστοι εργαζόμενοι στην Ελλάδα, σύμφωνα με την ανάλυση των αποτελεσμάτων των ελέγχων που διενήργησαν τα μικτά κλιμάκια του Σώματος Επιθεωρητών Εργασίας και της Ειδικής Υπηρεσίας Ελέγχου και Ασφάλισης. Αυτή είναι η γενική εικόνα που μας θυμίζει ότι επιτέλους πρέπει να ασχοληθούμε με το πρόβλημα. Ας μην υιοθετήσουμε μια μονοδιάστατη πολιτική λύσης, ότι όλα θα λυθούν με περισσότερους ελέγχους. Ας πάμε στις λεπτομέρειες που έγιναν γνωστές. Στις επιχειρήσεις που δειγματοληπτικά ελέγχθηκαν, χωρίς ασφάλιση δούλευαν το 34% των αλλοδαπών εργαζομένων και το 22% των Ελλήνων. Πρώτον, το 34% μοιάζει μικρότερο από όσο θα περιμέναμε.

Μπορεί όμως να επηρεάζεται από το δείγμα των επιχειρήσεων -να υποαντιπροσωπεύονται δηλαδή οι κλάδοι της μεγάλης ανασφάλιστης εργασίας αλλοδαπών. Και από την άλλη το 22% των Ελλήνων είναι πολύ μεγάλο!

Εδώ φαίνεται ότι κάτι υπάρχει, γιατί οι δημόσιες καταγγελίες εργοδοτικών εκβιασμών για αδήλωτη εργασία είναι περιορισμένες. Το πιθανότερο είναι ότι αρκετοί ανασφάλιστοι Έλληνες και Ελληνίδες δέχονται ή επιλέγουν να μην ασφαλίζονται είτε επειδή έχουν ήδη άλλη ασφάλιση είτε επειδή οι γυναίκες πιστεύουν ότι καλύπτονται από την ασφάλιση του συζύγου.

Όλοι ξέρουμε ότι η αδήλωτη εργασία είναι θεμελιώδες κομμάτι του μηχανισμού της παραοικονομίας. Το ύψος της όπως προκύπτει από την έρευνα -συνολικά 25%- είναι πολύ μεγάλο και ίσως αποδειχθεί πολύ μεγαλύτερο αν συμπεριληφθούν και επιχειρήσεις με ασφαλισμένους εκτός ΙΚΑ. Η αμοιβή της εργασίας αυτής από κάπου τροφοδοτείται: από τα πολύ υψηλά αδήλωτα έσοδα των επιχειρήσεων. Θα είχε εξαιρετικό ενδιαφέρον η έρευνα να έφθανε και πίσω από τους αριθμούς. Να παρουσιάσει στοιχεία για τους ανασφάλιστους εργαζόμενους πέρα από την εθνικότητά τους.

Σε κάθε περίπτωση, εάν η συστηματική φοροδιαφυγή και παραοικονομία δεν χτυπηθεί, η αδήλωτη εργασία θα συνεχίζεται σε πολύ υψηλά επίπεδα. Και μάλλον δεν φαίνεται να είναι η πιο αποτελεσματική λύση τα πρόστιμα. Πολύ περισσότερο που οι έλεγχοι τελικά αφορούσαν το... 3% των επιχειρήσεων της χώρας! Απαιτούνται στοχευμένες παρεμβάσεις στους κλάδους αιχμής -κατασκευές, υπηρεσίες καθαρισμού και μεταφορών, επιχειρήσεις με υψηλό ποσοστό γυναικών. Τέτοιο πρόγραμμα δεν βλέπουμε. Και κυρίως θα περίμενε κανείς ουσιαστική συμβολή των συνδικαλιστικών οργανώσεων, που έχουν τα δικά τους κανάλια ενημέρωσης.