"Πρώτα απ’ όλα δουλέψαμε αποκεντρωμένα. Αντί να περιμένουμε να φτιάξουμε εμείς και να επιβάλλουμε κεντρικά ένα μεγαλεπήβολο πληροφοριακό σύστημα που θα κάλυπτε όλες τις τωρινές και μελλοντικές ανάγκες, δημοσιεύσαμε τον τρόπο (πρότυπο) της ηλεκτρονικής επικοινωνίας των στοιχείων της μισθοδοσίας και καλέσαμε τους φορείς να προσαρμόσουν τα υπάρχοντα συστήματά τους για να στέλνουν τα απαραίτητα στοιχεία στην Αρχή. Αντί να καθοδηγούμε κεντρικά κάθε λεπτομέρεια με εγκυκλίους, φτιάξαμε μια διαδικτυακή ομάδα συζητήσεων για να μπορούν οι υπεύθυνοι μισθοδοσίας (γνωστοί ως εκκαθαριστές) να ανταλλάσσουν ηλεκτρονικά μεταξύ τους προβληματισμούς και συμβουλές."Το 2003 βγήκε σε δημόσια διαβούλευση το έργο της αναβάθμισης των διαδικτυακών υπηρεσιών προς τους φορολογούμενους (το γνωστό μας TAXISNet). Όμως η σύμβαση για την υλοποίηση του κέντρου δεδομένων που προβλεπόταν, έχοντας περάσει από δεκάδες διαδικαστικές περιπέτειες, δεν έχει ακόμα υπογραφεί σήμερα εκκρεμεί η δίκη μιας ένστασης που έχει προγραμματιστεί για το 2012.
Αλλά και έργα πληροφορικής που υλοποιούνται χωρίς ακυρώσεις διαγωνισμών, προσφυγές και ενστάσεις απαιτούν πολλά χρόνια για να τεθούν σε παραγωγική λειτουργία. Η διαβούλευση της προκήρυξης για το ELENXIS, το πληροφοριακό σύστημα όλων των ελεγκτικών υπηρεσιών του Υπουργείου Οικονομικών, δημοσιεύτηκε το 2005 και το έργο (ευτυχώς!) ολοκληρώνεται φέτος.
Τα περισσότερα έργα πληροφορικής δεν πρέπει να απαιτούν έναν κύκλο πέντε με δέκα ετών για να υλοποιηθούν. Σ’ αυτό το διάστημα αναπτύσσεται γοργά η τεχνολογία και οι ανάγκες μας, με αποτέλεσμα όταν το έργο ολοκληρωθεί να είναι συχνά ανεπίκαιρο.
Επιπλέον, ο μεγάλος χρόνος υλοποίησης δεν μας επιτρέπει να διορθώσουμε λάθη και να πραγματοποιήσουμε βελτιώσεις που βλέπουμε στην πορεία. Αυτό το έχουν μάθει οι επιτυχημένες εταιρίες πληροφορικής και έτσι βλέπουμε ότι εταιρίες σαν την Apple, τη Facebook και τη Google να βγάζουν νέα και βελτιωμένα προϊόντα και υπηρεσίες ανά εξάμηνο ή και συχνότερα. Για να μην εμφανίζεται λοιπόν η τεχνολογία πληροφορικής των δημοσίων υπηρεσιών γραφική μπροστά σε πολίτες που έχουν σήμερα μάθει να έχουν υψηλές απαιτήσεις, θα πρέπει και τα δημόσια έργα πληροφορικής να αναπτύσσονται με αντίστοιχους ρυθμούς.
Αυτό είναι κάτι που το δοκιμάσαμε με επιτυχία τον περασμένο χρόνο στη Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων του Υπουργείου Οικονομικών με την υλοποίηση της Ενιαίας Αρχής Πληρωμής για λογαριασμό του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους. Η Ενιαία Αρχή Πληρωμής έχει ως στόχο να πληρώνονται όλοι οι δημόσιοι υπάλληλοι από ένα σημείο, έτσι ώστε το κράτος να γνωρίζει πόσους και ποιους αμείβει, να μπορεί να πραγματοποιεί δημοσιονομικούς ελέγχους και να εξορθολογίσει έτσι τη διαχείριση του πολύτιμου ανθρωπίνου δυναμικού που διαθέτει.
Η υλοποίηση με την τρέχουσα μορφή ξεκίνησε πέρσι τέτοια εποχή με μια επιστολή που στείλαμε σε όλους τους φορείς του δημοσίου. Δώδεκα μήνες αργότερα, 257 χιλιάδες υπάλληλοι πληρώνονται ήδη μέσω της Αρχής και τρέχουμε τους πρώτους διασταυρωτικούς ελέγχους. Πώς έγινε αυτό;
Πρώτα απ’ όλα δουλέψαμε αποκεντρωμένα. Αντί να περιμένουμε να φτιάξουμε εμείς και να επιβάλλουμε κεντρικά ένα μεγαλεπήβολο πληροφοριακό σύστημα που θα κάλυπτε όλες τις τωρινές και μελλοντικές ανάγκες, δημοσιεύσαμε τον τρόπο (πρότυπο) της ηλεκτρονικής επικοινωνίας των στοιχείων της μισθοδοσίας και καλέσαμε τους φορείς να προσαρμόσουν τα υπάρχοντα συστήματά τους για να στέλνουν τα απαραίτητα στοιχεία στην Αρχή.
Αντί να καθοδηγούμε κεντρικά κάθε λεπτομέρεια με εγκυκλίους, φτιάξαμε μια διαδικτυακή ομάδα συζητήσεων για να μπορούν οι υπεύθυνοι μισθοδοσίας (γνωστοί ως εκκαθαριστές) να ανταλλάσσουν ηλεκτρονικά μεταξύ τους προβληματισμούς και συμβουλές. Έτσι, λ.χ. μπορούμε να δούμε στο διαδίκτυο την Κυριακή 13/9 έναν εκκαθαριστή να ρωτάει κάτι στις 23: 16 το βράδυ και κάποιον άλλο να του απαντά στις 00:35! Είναι φανερό ότι, όταν στη δημόσια διοίκηση δοθούν δυνατότητες το ανθρώπινο δυναμικό της μπορεί να εργαστεί με κέφι, μεράκι, εργατικότητα και αποτελεσματικότητα.
Επιπλέον δουλέψαμε συλλογικά. Η προκήρυξη ενός μεγάλου έργου πληροφορικής που θα αναλάβει ένας ανάδοχος να υλοποιήσει και να το φέρει στο δημόσιο «με το κλειδί στο χέρι» είναι δελεαστική, αλλά είναι εκτεθειμένη σε σημαντικούς και δυστυχώς υπαρκτούς κινδύνους.
Οι διαγωνισμοί με υψηλό προϋπολογισμό απαιτούν χρονοβόρες διαδικασίες, προσελκύουν τα μεγάλα αντικρουόμενα συμφέροντα, γεννούν δικαστικές διαμάχες, δημιουργούν εστίες διαφθοράς. Αντί λοιπόν να ακολουθήσουμε την προσέγγιση αυτή, επιστήμονες πληροφορικής που ήδη εργάζονται στη Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων υλοποίησαν το σύστημα υποδοχής των δεδομένων. Αντίστοιχα, αναπτύχθηκαν εφαρμογές στη ΔΙΑΣ (την κεντρική μηχανογραφική υποστήριξη των τραπεζών) για να πιστώνονται κεντρικά οι λογαριασμοί, ενώ ο κάθε φορέας του δημοσίου συνεργάστηκε με τον επαγγελματία ή την εταιρία πληροφορικής που συντηρεί το σύστημα μισθοδοσίας του για να στείλει τα απαιτούμενα στοιχεία στην Αρχή.
Δημοσιεύοντας τα ανοιχτά σε όλους πρότυπα της ανταλλαγής των δεδομένων, επιτρέψαμε την υλοποίηση καινοτόμων ιδεών από εταιρίες πληροφορικής με όρους μιας πραγματικά ανταγωνιστικής αγοράς και όχι ατελέσφορων δημοσίων συμβάσεων. Έτσι, σε έναν χώρο όπου κυριαρχούν έργα εκατομμυρίων ευρώ, είδαμε μια εταιρία στη Λιβαδειά να προσφέρει σε δημόσιες υπηρεσίες την εφαρμογή δημιουργίας των απαιτούμενων δεδομένων με κόστος €120 το χρόνο!
Τέλος, δουλέψαμε με διαφάνεια. Όπως απέδειξε α) η αποτυχία της αποτροπής των επιθέσεων της 11ης Σεπτεμβρίου λόγω της μη διασύνδεσης υπαρχόντων στοιχείων και β) η διαρροή διπλωματικών εγγράφων μέσω του οργανισμού Wikileaks, το δημόσιο δυσκολεύεται στο να μοιράζεται, να αξιοποιεί, να διαβαθμίζει και να προστατεύει αποτελεσματικά τα δεδομένα του. Μπροστά σ’ αυτό το πρόβλημα η διαφάνεια είναι συχνά μια εύκολη και αποτελεσματική απάντηση.
Για την υλοποίηση της Ενιαίας Αρχής Πληρωμής, αντί να παρακολουθούμε την πρόοδο ακολουθώντας ιεραρχικές δομές και στεγανά, δημοσιεύουμε κάθε εβδομάδα στο διαδίκτυο την πρόοδο όλων των φορέων. www. gsis. gr/psp/parak_egrisewn. pdf Αντίστοιχα, κάθε ένας που αμείβεται από το δημόσιο μπορεί μέσω του ιστότοπου www. apografi. gov. gr να δει αν ο εκκαθαριστής μισθοδοσίας του έχει αποστείλει τα απαραίτητα στοιχεία στην Αρχή.
Επίσης, όλοι μπορούν να διαβάσουν στο διαδίκτυο και να απαντήσουν σε απορίες που θέτουν οι εκκαθαριστές μισθοδοσίας. Αυτές οι πρακτικές, μάς μετατρέπουν από γρανάζια ενός συχνά ακατανόητου και δυσλειτουργικού γραφειοκρατικού μηχανισμού σε ενεργούς συμμέτοχους στην επιτυχία ενός εγχειρήματος που μας αφορά όλους.
Δεν μπορούν, φυσικά, όλα τα έργα πληροφορικής να υλοποιηθούν με τις ευέλικτες διαδικασίες που περιέγραψα και έτσι βλέπουμε παντού και τις συνακόλουθες καθυστερήσεις. Για παράδειγμα, ο εκσυγχρονισμός του συστήματος ελέγχου της εναέριας κυκλοφορίας των ΗΠΑ που σχεδιάστηκε το 1982 άρχισε να τίθεται σε λειτουργία το 1999, ενώ σήμερα ακόμα λειτουργεί εκεί εξοπλισμός ηλικίας 40 ετών.
Ωστόσο, πολλά είναι τα έργα που μπορούν να υλοποιηθούν με πιο ευέλικτες διαδικασίες, ενώ σε άλλα οι τεχνικές που περιέγραψα μπορούν να δημιουργήσουν γρήγορες νίκες που επιτρέπουν την άμεση παροχή των βασικών υπηρεσιών και την αποτελεσματική λειτουργία ενός πλήρους συστήματος που θα προκύψει από ένα μεγαλύτερο έργο. Συχνά άλλωστε το 20% της απαιτούμενης προσπάθειας θα μας δώσει το 80% του προσδοκώμενου οφέλους.
Μπορούμε έτσι να απολαύσουμε τα βασικά πλεονεκτήματα μιας δράσης σε σύντομο χρόνο (λίγες εβδομάδες ή μήνες) και με μικρό κόστος (π.χ. με εργασία στελεχών του δημοσίου οργανισμού ή με την εκμετάλλευση υποδομών της αγοράς).
?Η αποτελεσματική και φιλική λειτουργία του κράτους μας θα περάσει μέσα από την εκτεταμένη εφαρμογή της πληροφορικής. Για να μπορέσει αυτό επιτέλους να γίνει πράξη, χρειάζεται να τολμήσουμε και να καινοτομήσουμε.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου