Φ. Κουβέλης: Η δυσφορία του λαού θα φέρει πρόωρες εκλογές

Συνέντευξη στον Ευτύχη Παλλήκαρη, Ημερησία, 14.5.11

Η χώρα έχει τεράστιες δυσκολίες να καλύψει το ποσό που απαιτείται για την εφαρμογή του Μνημονίου. Η κυβέρνηση για το σύνολο των δανείων της χώρας, οφείλει να επιδιώξει την αναδιαπραγμάτευση για αναδιάρθρωση, μέσα από την οργανωμένη επιμήκυνση και τη μείωση των επιτοκίων.

Η χώρα βρίσκεται προ δραματικών εξελίξεων για ακόμη μια φορά. Υπάρχει πλέον ευρεία συζήτηση για ένα «Μνημόνιο 2», ενώ οι συζητήσεις για αναδιαπραγμάτευση δεν λένε να κοπάσουν. Τι πιθανολογείτε για τις εξελίξεις; 

Δεν αποκλείω τις πρόωρες εκλογές, με το δεδομένο ότι η κοινωνική δυσαρέσκεια και αγανάκτηση συνεχώς μεγεθύνονται. Το πολιτικό σύστημα αποσυντίθεται.

Οι κοινωνικοί συσχετισμοί ανακαθορίζονται, με το δεδομένο ότι η μεσαία τάξη συρρικνώνεται έως εξαφανίζεται και κοινωνικά στρώματα μετατοπίζονται κάτω από τα όρια βιωσιμότητας. Οι ανακαθορισμένοι κοινωνικοί συσχετισμοί θα αναζητήσουν την πολιτική τους έκφραση και μπορούν να ανατρέψουν το πολιτικό στερεότυπο του δικομματισμού.

Η χώρα αντιμετωπίζει έκρηξη ύφεσης, πληθωρισμού, ανεργίας και συρρίκνωσης της παραγωγικής βάσης. Η κοινωνία τεμαχίζεται. Αν δεν αλλάξει άμεσα η ασκούμενη πολιτική, αν δεν υπάρξουν μέτρα στήριξης της κοινωνίας, αυτή η κοινωνία θα ρηγματώσει την κυβερνητική συνοχή και τότε η μόνη διέξοδος θα είναι οι εκλογές.

Ένας χρόνος Μνημονίου. Τελικά ήταν ευχή ή κατάρα για τη χώρα;

Δεν ήταν μονόδρομος η προσφυγή στο ΔΝΤ και η υπογραφή του Μνημονίου. Θα μπορούσε να αποφευχθεί. Δεν έφεραν το ΔΝΤ και το Μνημόνιο στη χώρα μόνο οι λαθεμένοι και αποσπασματικοί χειρισμοί της κυβέρνησης. Εκτιμώ ότι ήταν επιλογή της κυβέρνησης η προσφυγή στο ΔΝΤ. Οι ευθύνες της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ είναι τεράστιες τόσο ως προς τις καθυστερήσεις και τις ασάφειες της πολιτικής που άσκησε όσο και ως προς τους όρους της διαπραγμάτευσης με την Ευρωπαϊκή Ένωση που ακολούθησε.

Η μεγάλη πλειονότητα του ελληνικού λαού είναι αντίθετη με την επικυριαρχία και εγκατάσταση του ΔΝΤ. Τις ώρες που ο πρωθυπουργός και ο υπουργός Οικονομικών μιλούσαν για «γεμάτο πιστόλι στο τραπέζι», ενώ προωθούσαν την προσφυγή στο ΔΝΤ, οι ξένοι δανειστές, με συντονισμένες προσπάθειες, πέτυχαν να ξεφορτωθούν ελληνικά ομόλογα. Από τον Οκτώβριο του 2009 ως την 1η Μαΐου του 2010, οι ελληνικές τράπεζες και τα ασφαλιστικά ταμεία φορτώθηκαν 70 δισ. ευρώ από ξένες τράπεζες και θεσμικά ή επιθετικά funds. Τα μέτρα του Μνημονίου και των προϋπολογισμών μέχρι τώρα, οδηγούν στην αποδιοργάνωση την πλειονότητα των μισθωτών και συνταξιούχων, στη συρρίκνωση των μεσαίων στρωμάτων και στην ανυπαρξία προοπτικής αναδιάρθρωσης και ενίσχυσης της παραγωγικής βάσης της χώρας.

Υπάρχουν ακόμη και φωνές από την Αριστερά, που προεξοφλούν ή και «ποντάρουν» στη χρεοκοπία της χώρας. Αλήθεια, είστε κι εσείς οπαδός μιας λύσης - όπως π.χ. το «κούρεμα» ομολόγων ή τη διαγραφή μέρους του χρέους ή τη μη αναγνώριση των δανειακών μας υποχρεώσεων - ώστε να πάρει ανάσες η χώρα;

Έχοντας καταψηφίσει το Μνημόνιο, δεν αρκούμαστε να επαναλαμβάνουμε συνεχώς την αντιμνημονιακή μας στάση, ούτε να προστρέχουμε σε αντιμνημονιακά μέτωπα. Απέναντι στους κυβερνητικούς μονοδρόμους, μπορεί να υπάρξει διαφορετική πολιτική, πολιτική διεξόδου από την κρίση. Η Δημοκρατική Αριστερά θεωρεί ότι το ξεπέρασμα της κρίσης, θα κριθεί στην αποφυγή της χρεοκοπίας του Δημοσίου και της κατάρρευσης της οικονομίας, παράλληλα με την ανεύρεση νέων δυνατοτήτων «ευρωπαϊκής σύγκλισης» στη βάση αναδιανεμητικών πολιτικών με κοινωνικό χαρακτήρα. Στην υλοποίηση μιας αναπτυξιακής πορείας έξω από το πελατειακό σύστημα, μέσα από την προστασία του δημοσίου συμφέροντος.

Η χώρα έχει τεράστιες δυσκολίες να καλύψει το ποσό που απαιτείται για την εφαρμογή του Μνημονίου και την ίδια περίοδο να διασφαλίσει δάνεια για την αναχρηματοδότηση του χρέους. Η κυβέρνηση, για το σύνολο των δανείων της χώρας, οφείλει να επιδιώξει την αναδιαπραγμάτευση για αναδιάρθρωση, μέσα από την οργανωμένη επιμήκυνση και τη μείωση των επιτοκίων.

Ακόμα και κυβερνητικά στελέχη, όπως ο Γ. Λοβέρδος ή η Α. Διαμαντοπούλου, χτυπούν καμπανάκι για την κυβερνητική ολιγωρία και αδράνεια. Συμμερίζεστε την αγωνία τους;

Το ζήτημα της αναποτελεσματικότητας και της αποσπασματικής λειτουργίας της κυβέρνησης είναι υπαρκτό. Η κυβέρνηση στερείται ολοκληρωμένου σχεδίου με συγκεκριμένες ιεραρχήσεις και στόχους. Δεν αρκεί τα μέτρα να αποφασίζονται. Πρέπει και να εφαρμόζονται. Αυτό συνιστά σημαντικό πολιτικό πρόβλημα, με δεδομένη την εξαιρετικά κρίσιμη κατάσταση της χώρας και την ανάγκη ύπαρξης συνεκτικής πολιτικής λειτουργίας.

Πιστεύετε ότι ο πρωθυπουργός έχει εξαντλήσει τα μέσα που διαθέτει για διορθωτικές κινήσεις; Αναφέρομαι τόσο στο ενδεχόμενο ανασχηματισμού αλλά και σε προτάσεις για ένα σχήμα έκτακτης ανάγκης με τη συμμετοχή εξωκοινοβουλευτικών προσωπικοτήτων και τεχνοκρατών, που θα δώσουν καθαρή πολιτική ρότα στη χώρα.

Ο ανασχηματισμός της κυβέρνησης -και με τη συμμετοχή εξωκοινοβουλευτικών προσωπικοτήτων- αποτελεί δυνατότητα. Κανένας όμως ανασχηματισμός, όσο και αν πρόσκαιρα και επικοινωνιακά λειτουργήσει εξωραϊστικά για την κατάσταση της κυβέρνησης, δεν αποτελεί ουσιαστικό μέτρο και κίνηση. Εκείνο που χρειάζεται είναι η αλλαγή του περιεχομένου της ασκούμενης κυβερνητικής πολιτικής.

Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν μια κάθετη πτώση τόσο του ΠΑΣΟΚ, όσο και της ΝΔ βυθίζοντας σε κρίση το δικομματισμό όπως τον γνωρίσαμε μεταπολιτευτικά. Ταυτόχρονα, υπάρχει ενδεχόμενο ανάδειξης μιας πολυκομματικής Βουλής χωρίς προηγούμενο. Αυτό όμως δεν είναι πιθανό να οδηγήσει σε μια κατάσταση ακυβερνησίας, σε μια τόσο κρίσιμη περίοδο για τη χώρα;

Η κρίση δεν είναι μόνον δημοσιονομική και οικονομική. Εκδηλώνεται και ως κρίση εμπιστοσύνης των πολιτών προς τα πολιτικά κόμματα και ιδιαίτερα προς το δικομματικό σύστημα. Οι ανακαθοριζόμενοι κοινωνικοί συσχετισμοί θα αναζητήσουν την έκφρασή τους και στην κεντρική πολιτική σκηνή. Δεν είναι αρνητικό στοιχείο η ανάδειξη πολυκομματικής Βουλής, όταν αυτό αποτελεί έκφραση της κοινωνίας. Αρνητικό είναι οι «αυτοδύναμες» κυβερνήσεις που βρίσκονται σε αναντιστοιχία προς την κοινωνία. Η πολυκομματική Βουλή δεν συνεπάγεται, αναγκαία, ακυβερνησία.

Χωρίς ουσία η συμμετοχή σε «κυβέρνηση σωτηρίας»

Θα παίρνατε μέρος σε ένα κυβερνητικό σχήμα σωτηρίας και με ποιες προϋποθέσεις;

Η υπευθυνότητά μας έναντι της κοινωνίας και της χώρας διαμορφώνει την πολιτική μας. Η αναφορά σε «κυβερνήσεις σωτηρίας», ερήμην πολιτικών θέσεων, στερείται ουσιαστικού πολιτικού περιεχομένου.

Πολλοί ρωτούν γιατί δεν εμφανίζονται διεργασίες συνεργασίας μεταξύ των κομμάτων της Αριστεράς τώρα που οι καιροί είναι χαλεποί?

Ο κατακερματισμός της Αριστεράς είναι υπαρκτό ζήτημα. Η αντιμετώπισή του όμως δεν μπορεί να γίνεται στο όνομα μιας αόριστης ενότητας. Υπάρχουν σημαντικές διαφορές, ακόμα και αντίπαλες θέσεις μεταξύ των δυνάμεων που αναφέρονται στην Αριστερά. Έτσι, αυτές οι δυνάμεις, με υπαρκτές τις μεγάλες διαφορές τους, δεν αθροίζονται.

Μέτρα
Δεν αρκεί τα μέτρα να αποφασίζονται. Πρέπει και να εφαρμόζονται. Αυτό συνιστά σημαντικό πολιτικό πρόβλημα, με δεδομένη την εξαιρετικά κρίσιμη κατάσταση της χώρας και την ανάγκη ύπαρξης συνεκτικής πολιτικής λειτουργίας.

Ανασχηματισμός
Ο ανασχηματισμός της κυβέρνησης αποτελεί δυνατότητα. Κανένας όμως ανασχηματισμός, δεν αποτελεί ουσιαστικό μέτρο και κίνηση. Εκείνο που χρειάζεται είναι η αλλαγή του περιεχομένου της ασκούμενης πολιτικής.