Η Ευρώπη, οι φόροι και το ευρωομόλογο

 Του Τάσου Τέλλογλου, protagon.gr

Σε μία προηγούμενη ανάρτηση πολλοί διαμαρτυρήθηκαν επειδή υποστήριξα ότι οι δημοσιονομικές αντιλήψεις στο Βορρά και τον Νότο της Ευρώπης είναι τόσο διαφορετικές, που θα είναι δύσκολο να συγκεραστούν και να καταλήξουν στο ομόλογο σαν τεχνικό μέσο, προκειμένου να σφραγίσει μία κοινή δημοσιονομική αντίληψη στη Βόρεια και τη Νότια Ευρώπη. Ορισμένοι μάλιστα ισχυρίσθηκαν ότι αυθαίρετα κατέληξα στο συμπέρασμα ότι η υιοθέτηση του ευρωομολόγου θα ήταν ένα εργαλείο κοινής δημοσιονομικής πολιτικής χωρίς κοινή δημοσιονομική πολιτική. Κι όμως μία ματιά στη διάρθρωση της φορολογικής πολιτικής στην Ευρώπη των 15, άλλα δείχνει. Έχουμε ξανά επισημάνει από αυτήν εδώ τη θέση ότι η πολιτική των φόρων είναι η πιο πολιτική από όλες τις οικονομικές πολιτικές, πιο σημαντική από την μισθολογική πολιτική πχ. ή απο τις λεγόμενες πολιτικές κοινωνικής συνοχής.

Τι παρατηρούμε από τον πίνακα στον πίνακα με τους φόρους; Η Ελλάδα με την Πορτογαλία είναι οι μόνες χώρες των 15 με μονοψήφιο ποσοστό αμέσων φόρων ως προς το ΑΕΠ σε ολόκληρη την ένωση. Στη Γαλλία οι έμμεσοι φόροι το 2008 αποτελούσαν το 56,5% του συνόλου των φόρων είχε το πιο χαμηλό ποσοστό έμμεσων φόρων στο σύνολο της φορολογίας σε ολόκληρη την Ευρώπη, στην πιο δίκαια από όλες τις χώρες της ΕΕ τη Δανία το ποσοστό των εμμέσων προς αμέσους φόρους είναι κάτι περισσότερο από το 1/3, στην Ελλάδα σχεδόν το 60% των φόρων είναι έμμεσοι φόροι.

Φυσικά επειδή οι χώρες του Βορρά έχουν μία πιο ισχυρή παραγωγική βάση, οι χώρες της περιφέρειας προσπαθούν να προσελκύσουν επενδύσεις με μία χαμηλή φορολογία, ιδιαίτερα στο κεφάλαιο. Αυτή είναι η περίπτωση της Ιρλανδίας. Εκεί είδαμε ότι η διάσωση είχε ένα αντίτιμο, την απαίτηση των μεγάλων χωρών της Ευρώπης να ανέβει ο φόρος στις επιχειρήσεις, κάτι που οι Ιρλανδοί θεωρούν συγκριτικό τους πλεονέκτημα –και σωστά-και για την ώρα απέτρεψαν. Μετά το 2008 καθώς η ύφεση πλήττει τις περισσότερες χώρες της Ευρώπης, οι εισπράξεις τους από φόρους μειώνονται. Αλλά στην στατιστική που δημοσίευσε πρόσφατα ο ΟΟΣΑ βλέπουμε ότι το ποσοστό των φόρων επί του ΑΕΠ(fiscalquote) στην Ελλάδα είναι από τα χαμηλότερα στην ευρωζώνη , στη Δανία –που φυσικά προηγείται το ποσοστό είναι 48%, στην Ιταλία 43%,στο Βέλγιο 43%,στη Γαλλία 41%,στην Αυστρία 42%,στην Ισπανία 30,7%,στην Ελλάδα 29,4%, στη Σλοβακία 29,3%, στην Ιρλανδία 27,8%.
Σε δύο νέα μέλη της ένωσης στην Τσεχία και τη Σλοβενία το ποσοστό είναι 5 και 8 μονάδες ψηλότερο επί τοις εκατό από το ελληνικό ποσοστό.

Στην Ελλάδα του 2009 πληρώναμε μάλλον λίγους φόρους ως ποσοστό του ΑΕΠ σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη. (Μία άλλη συζήτηση ήταν τί γίνονται αυτοί οι φόροι. Και κατά πόσο οι φόροι στις επιχειρήσεις θα έπρεπε να αυξηθούν σε μια χρονιά ύφεσης 4,5%.). Αυτό το ποσοστό στην Ελλάδα του 2009 μειώθηκε κατά 3-4 μονάδες σύμφωνα με τους υπολογισμούς του ΟΟΣΑ, όσο και της Ιρλανδίας, στις 25 από τις 28 χώρες του ΟΟΣΑ το ποσοστό αυτό μειώθηκε.

Αυτό εξηγεί γιατί η κ.Μέρκελ στην χθεσινή της ομιλία στο γερμανικό κοινοβούλιο απέρριψε για μία ακόμα φορά την ιδέα του ευρωομολόγου. Υπάρχει και ένας άλλος πολύ πιο πρακτικός λόγος. Αν στο Βερολίνο δανείζονται εφέτος στο δεκαετές με 1,7% επιτόκιο, το ευρωομόλογο θα σημάνει ένα επιπλέον κόστος για τον γερμανό φορολογούμενο ύψους, σύμφωνα με κάποιους υπολογισμούς 17 δις ευρώ το χρόνο, αφού το επιτόκιο σχεδόν θα διπλασιαστεί (3,3%) για τον κοινό ευρωπαϊκό τίτλο χρέους.

Το αντεπιχείρημα είναι ότι το επιτόκιο του δεκαετούς ήδη ανέβηκε τις τελευταίες μέρες για τη Γερμανία που είναι συνδεδεμένη με τις χώρες της περιφέρειας στο κοινό νόμισμα.

Υπάρχει όμως και ένα άλλο σημαντικότερο τεχνικό επιχείρημα κατά του ευρωομολόγου .Ο Αντρέας Ρέες, επικεφαλής των αναλυτών της Unicredit,θεωρεί ότι χώρες όπως η Ισπανία, η Πορτογαλία και Ελλάδα δεν θα μπορέσουν να ξαναβγούν στην αγορά ομολόγων καθώς όλοι οι δανειστές τους θα προτιμούν το ευρωομόλογο. Ο πιο σημαντικός δημόσιος συνήγορος του ευρωομολόγου, ο κΖΝ Γιούνγκερ , πρόεδρος του Eurogroup, λέει ότι ακόμα και αν γίνει δεκτή η δική του πρόταση το κοινό ευρωπαϊκό ομόλογο θα καλύπτει το 60% των εθνικών μας χρεών, το υπόλοιπο θα πρέπει να βγούμε έξω στις αγορές να το βρούμε. Κι εμείς δεν μπορούμε να βγούμε στις αγορές!