Του Π. Κ. Ιωακειμίδη, ΝΕΑ 08.10.10
ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ πρόβληµα είναι κατά βάση πολιτιστικό. Ριζώνει δηλαδή στο πολιτιστικό πρότυπο, αντιλήψεις, στερεότυπα, στάσεις, συµπεριφορές. Το οικονοµικό πρόβληµα είναι ένα επιφαινόµενό του. Η Ελλάδα δεν αντιµετωπίζει µια κυκλική οικονοµική κρίση ως προέκταση της παγκόσµιας κρίσης. Βεβαίως η παγκόσµια οικονοµική κρίση έχει επιδεινώσει το ελληνικό πρόβληµα, έχει οξύνει τις παραµέτρους της κρίσης. Αλλά η κρίση είναι γνησίως «ελληνικής παραγωγής».
Εκφράζει αγκυλώσεις, διαρθρωτικά εµφράγµατα, κοινωνικές ανισορροπίες, θεσµικές και διοικητικές αδυναµίες, πολιτική ανευθυνότητα. Και όλα αυτά τα φαινόµενα αναδύονται από το πολιτιστικό πρότυπο της χώρας.
Εποµένως, όσο σηµαντικό κι αν είναι να αντιµετωπιστεί το επιφαινόµενο της οικονοµικής/δηµοσι- ονοµικής κρίσης ως άµεση προτεραιότητα, εξίσου σηµαντικό είναι να αλλάξει – όσο µπορεί να αλλάξει – το πολιτιστικό πρότυπο εκείνο που εκτρέφει τις κρίσεις, εάν θέλουµε να αλλάξει πράγµατι η Ελλάδα σε στέρεη, µακροχρόνια βάση. Διαφορετικά θα χτίζουµε στην άµµο. Θα ξεπεράσουµε την τρέχουσα κρίση για να επανέλθουµε σε λίγο «στα ίδια», όπως είχε συµβεί επανειληµµένα στο παρελθόν. Ο επαναλαµβανόµενος κύκλος των διαδοχικών κρίσεων θα συνεχιστεί. Εποµένως έχει τεράστια, κρίσιµη σηµασία το εάν και κατά πόσο µέτρα, πρωτοβουλίες, ρυθµίσεις, λόγοι και πράξεις συµβάλλουν (και)
στη µεταβολή του πολιτιστικού προτύπου εκτροφής των κρίσεων. Ο «Καλλικράτης» αποτελεί λ.χ. µέτρο που τόσο σε θεσµικό όσο και αξιολογικό επίπεδο φαίνεται να κινείται στη λογική της αλλαγής, όχι απλά των διοικητικών δοµών αλλά και της πολιτικής κουλτούρας. Αντίθετα, η λεγόµενη «περαίωση» των φορολογικών εκκρεµοτήτων – όσο κι αν κρίνεται αναγκαία κάτω από τις τρέχουσες συνθήκες – δεν κάνει τίποτα άλλο παρά να συµβάλλει στη διαιώνιση της κουλτούρας της φοροδιαφυγής, ανοµίας, συναλλαγής και τελικά διαφθοράς. Και αυτό είναι επικίνδυνο. Δεν υπηρετεί τον στόχο της αλλαγής σε διαχρονικές βάσεις. Γιατί, εάν σ’ αυτήν τη χώρα οποιοσδήποτε παρανοµεί (φοροδιαφεύγει) γνωρίζει εκ των προτέρων ότι κάποια στιγµή το κράτος όχι µόνο δεν θα τον τιµωρήσει για την παρανοµία αλλά ενδεχοµένως και να τον επιβραβεύσει, τότε βέβαια δεν µπορεί να υπάρξει εµπεδωµένη αλλαγή. Η απουσία «τιµωρίας και επιβράβευσης» (rewards and penalties) συνιστά ισχυρό στοιχείο της παθολογίας της χώρας...
Εκφράζει αγκυλώσεις, διαρθρωτικά εµφράγµατα, κοινωνικές ανισορροπίες, θεσµικές και διοικητικές αδυναµίες, πολιτική ανευθυνότητα. Και όλα αυτά τα φαινόµενα αναδύονται από το πολιτιστικό πρότυπο της χώρας.
Εποµένως, όσο σηµαντικό κι αν είναι να αντιµετωπιστεί το επιφαινόµενο της οικονοµικής/δηµοσι- ονοµικής κρίσης ως άµεση προτεραιότητα, εξίσου σηµαντικό είναι να αλλάξει – όσο µπορεί να αλλάξει – το πολιτιστικό πρότυπο εκείνο που εκτρέφει τις κρίσεις, εάν θέλουµε να αλλάξει πράγµατι η Ελλάδα σε στέρεη, µακροχρόνια βάση. Διαφορετικά θα χτίζουµε στην άµµο. Θα ξεπεράσουµε την τρέχουσα κρίση για να επανέλθουµε σε λίγο «στα ίδια», όπως είχε συµβεί επανειληµµένα στο παρελθόν. Ο επαναλαµβανόµενος κύκλος των διαδοχικών κρίσεων θα συνεχιστεί. Εποµένως έχει τεράστια, κρίσιµη σηµασία το εάν και κατά πόσο µέτρα, πρωτοβουλίες, ρυθµίσεις, λόγοι και πράξεις συµβάλλουν (και)
στη µεταβολή του πολιτιστικού προτύπου εκτροφής των κρίσεων. Ο «Καλλικράτης» αποτελεί λ.χ. µέτρο που τόσο σε θεσµικό όσο και αξιολογικό επίπεδο φαίνεται να κινείται στη λογική της αλλαγής, όχι απλά των διοικητικών δοµών αλλά και της πολιτικής κουλτούρας. Αντίθετα, η λεγόµενη «περαίωση» των φορολογικών εκκρεµοτήτων – όσο κι αν κρίνεται αναγκαία κάτω από τις τρέχουσες συνθήκες – δεν κάνει τίποτα άλλο παρά να συµβάλλει στη διαιώνιση της κουλτούρας της φοροδιαφυγής, ανοµίας, συναλλαγής και τελικά διαφθοράς. Και αυτό είναι επικίνδυνο. Δεν υπηρετεί τον στόχο της αλλαγής σε διαχρονικές βάσεις. Γιατί, εάν σ’ αυτήν τη χώρα οποιοσδήποτε παρανοµεί (φοροδιαφεύγει) γνωρίζει εκ των προτέρων ότι κάποια στιγµή το κράτος όχι µόνο δεν θα τον τιµωρήσει για την παρανοµία αλλά ενδεχοµένως και να τον επιβραβεύσει, τότε βέβαια δεν µπορεί να υπάρξει εµπεδωµένη αλλαγή. Η απουσία «τιµωρίας και επιβράβευσης» (rewards and penalties) συνιστά ισχυρό στοιχείο της παθολογίας της χώρας...
Ο Π.Κ. Ιωακειµίδης είναι καθηγητής του Πανεπιστηµίου Αθηνών και µέλος του Δ.Σ. του ΕΛΙΑΜΕΠ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου