Ανθρωποι πίσω από στατιστικές. Η έξοδος στις αγορές, η Ελλάδα της φτώχειας και η Ελλάδα της αλληλεγγύης.

 Της Ελίζας Παπαδάκη, ΝΕΑ

Παραδειγματικά το δίδαξε η νέα πρόεδρος της κεντρικής τράπεζας των ΗΠΑ (Fed) Τζάνετ Γέλεν στην πρώτη δημόσια ομιλία της στο Σικάγο (31/3). Επέμεινε στην ανάγκη η Fed να στηρίξει την αγορά εργασίας αλλά και να βλέπει τους ανθρώπους πίσω από τις στατιστικές, παράλληλα με τη νομισματική πολιτική να συνεργάζεται με τις κοινότητες που πασχίζουν για την τοπική ανάπτυξη και τους ανέργους. Προηγουμένως είχε περάσει ώρες κουβεντιάζοντας με πρόσωπα που δυσκολεύονται να σταθούν. Στην Ντορίν Πουλ που, ύστερα από 15ετή εμπειρία σε ασφαλιστική εταιρεία, έχασε τη δουλειά της και μένοντας δύο χρόνια άνεργη δεν κρίθηκε «απασχολήσιμη» όταν ο κλάδος ξανάρχισε να προσλαμβάνει, στον ειδικευμένο οικοδόμο Ζερμέιν Μποραουνλί που βγάζει σήμερα πολύ λιγότερα κουτσοδουλεύοντας, στην τεχνίτρια Βίκι Λίρα, απολυμένη μετά μιαν 20ετία από τυπογραφείο που έκλεισε το 2006, η οποία έκτοτε δουλεύει περιστασιακά, άστεγη κατά καιρούς, παρτ-τάιμ σε μπακάλικο σήμερα, αφιέρωσε μεγάλο μέρος του λόγου της η Γιέλεν για να εξηγήσει τη θέση της.

Η χθεσινή ημέρα συμβολίζει πολύ καθαρά τις δύο τωρινές Ελλάδες έλεγε το πρωί στον Τάκη Καμπύλη του 9,84 ο καθηγητής Δημήτρης Σωτηρόπουλος. Την Ελλάδα που χαιρετίζεται διεθνώς για το κατόρθωμα ύστερα από τέσσερα χρόνια αποκλεισμού (και μετά το ισοδύναμο με χρεοκοπία κούρεμα του 2012) να ξαναβγεί στις αγορές των ομολόγων. Και εκείνην που εκφράζουν όσοι εργαζόμενοι και άνεργοι ακολουθώντας το κάλεσμα της ΓΣΕΕ, της ΑΔΕΔΥ και του ΠΑΜΕ κατέβηκαν μαχητικά σε άλλη μία απεργία με αφορμή το τελευταίο πολυνομοσχέδιο, για να διαμαρτυρηθούν ενάντια στις δραστικές περικοπές μισθών και τις απολύσεις, ενάντια στις πολιτικές που τις επιβάλλουν.

Τη διχοτομία θα μπορούσαμε να την περιγράφουμε επί μακρόν. Στη μία πλευρά ανήκουν δημοσιογράφοι που προβάλλουν θετικά π.χ. τη νέα παγκόσμια έκθεση του ΔΝΤ η οποία προβλέπει για τη χώρα μας επιτέλους κάποια ελαφρά άνοδο του ΑΕΠ και υποχώρηση της ανεργίας∙ προφανώς η κυβέρνηση, οι τράπεζες, όμοια σκεπτόμενοι οικονομολόγοι∙ ειδικότερα το ΙΟΒΕ το οποίο, μαζί με την Ομάδα Δράσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, παρουσίασε προχθές οικονομετρικές μελέτες που δείχνουν πόσο πρόσθετο εισόδημα και πόσες θέσεις εργασίας μπορούν να δημιουργηθούν με τις προωθούμενες μεταρρυθμίσεις (για παράδειγμα, 0,9% του ΑΕΠ από τον περιορισμό της γραφειοκρατίας για τις επιχειρήσεις, άλλη μία μονάδα του ΑΕΠ από τη συντόμευση των εξαγωγών κατά μία ημέρα, μέχρι 88.000 νέες θέσεις εργασίας από τη σύγκλιση των συνθηκών ανταγωνισμού - άρση προστατευτικών εμποδίων - στον μέσο όρο της ΕΕ). Τη δεύτερη εκπροσωπούν όλες οι οργανωμένες κοινωνικές ομάδες που αντιστέκονται σε προσαρμογές που τις πλήττουν, καθιερωμένα συνδικάτα αλλά και ομάδες πρωτοσυγκροτούμενες για να εναντιωθούν σε κάθε αλλαγή που έρχεται να επιβληθεί από τα πάνω∙ φυσικά η αντιπολίτευση με προεξάρχοντα τον ΣΥΡΙΖΑ∙ επίσης πανεπιστημιακοί και διανοούμενοι που, απορρίπτοντας κριτικά το κυρίαρχο στον σημερινό κόσμο οικονομικό υπόδειγμα, απορρίπτουν και τις πολιτικές που αποβλέπουν στην προσαρμογή της χώρας σε αυτό.

Η αντιπαράθεση μεταξύ τους είναι γνωστή, συνάμα εντελώς άγονη. Αν οι πρώτοι επικαλούνται μακροοικονομικά μεγέθη που έπρεπε να μεταβληθούν, οι δεύτεροι δεν έχουν παρά να μιλήσουν για την κοινωνική καταστροφή που συντελέστηκε τα χρόνια των Μνημονίων. Αλήθεια, τι τον νοιάζει τον άνεργο μια επιστροφή στις δανειακές αγορές μετά την εξάλειψη των «δίδυμων ελλειμμάτων», η διαφημιζόμενη ανάκαμψη όταν ούτε σε δέκα χρόνια δεν θα ρίξει την ανεργία κάτω από το ένα εκατομμύριο; Ή τον εργαζόμενο που επιβιώνει οριακά ή τον υπερχρεωμένο επαγγελματία; Για όλους αυτούς η «οικονομία» προβάλλει σαν εχθρική δύναμη, μαζί και οι πολιτικές που την υπηρετούν. Μια τέτοια αποξένωση των θυμάτων της κρίσης δεν είναι εντούτοις υποχρεωτική.

Παραδειγματικά το δίδαξε η νέα πρόεδρος της κεντρικής τράπεζας των ΗΠΑ (Fed) Τζάνετ Γέλεν στην πρώτη δημόσια ομιλία της στο Σικάγο (31/3). Επέμεινε στην ανάγκη η Fed να στηρίξει την αγορά εργασίας αλλά και να βλέπει τους ανθρώπους πίσω από τις στατιστικές, παράλληλα με τη νομισματική πολιτική να συνεργάζεται με τις κοινότητες που πασχίζουν για την τοπική ανάπτυξη και τους ανέργους. Προηγουμένως είχε περάσει ώρες κουβεντιάζοντας με πρόσωπα που δυσκολεύονται να σταθούν. Στην Ντορίν Πουλ που, ύστερα από 15ετή εμπειρία σε ασφαλιστική εταιρεία, έχασε τη δουλειά της και μένοντας δύο χρόνια άνεργη δεν κρίθηκε «απασχολήσιμη» όταν ο κλάδος ξανάρχισε να προσλαμβάνει, στον ειδικευμένο οικοδόμο Ζερμέιν Μποραουνλί που βγάζει σήμερα πολύ λιγότερα κουτσοδουλεύοντας, στην τεχνίτρια Βίκι Λίρα, απολυμένη μετά μιαν 20ετία από τυπογραφείο που έκλεισε το 2006, η οποία έκτοτε δουλεύει περιστασιακά, άστεγη κατά καιρούς, παρτ-τάιμ σε μπακάλικο σήμερα, αφιέρωσε μεγάλο μέρος του λόγου της η Γιέλεν για να εξηγήσει τη θέση της.

Εδώ, αν κάτι μας σώζει ακόμη ως κοινωνία, είναι οι πρωτοβουλίες αλληλεγγύης στην ίδια την κοινωνία των πολιτών: από την τοπική αυτοδιοίκηση, από πλήθος οργανώσεων και φορέων, συχνά από εργαζομένους στο Δημόσιο, σε σχολεία ιδίως, κάποτε και από επιχειρήσεις που θέλουν να είναι ενεργοί ανάμεσα στις «δύο Ελλάδες». Οσο σημαντική και αν είναι η προσφορά τους, η φωνή τους είναι χαμηλή, δεν φθάνει για να αλλάξουμε ρότα. Κάτι ανάλογο ισχύει και για καλές προσπάθειες πολιτικού διαλόγου, αξιοποίησης επιστημονικών γνώσεων και παραγωγικών εμπειριών για επιμέρους σχέδια. Σκεφθείτε όμως τι χάσματα θα μπορούσαν να γεφυρωθούν με μια προσέγγιση σαν της Γιέλεν από την επίσημη Πολιτεία, τις πολιτικές ηγεσίες.