Άκαρπες ελιές σε ξεροπόταμους

 

Του Γιώργου Σιακαντάρη, www.metarithmisi.gr

Όσοι κατηγορούν το Ποτάμι και την Ελιά ότι δεν έχουν θέσεις, αδικούν τους δυο κομματικούς σχηματισμούς. Σαφώς και έχουν θέσεις. Το ζήτημα είναι ότι απ’ αυτές τις θέσεις που γίνονται στο όνομα της Κεντροαριστεράς απουσιάζει η Αριστερά. Το Ποτάμι έχει καταθέσει προτάσεις για πολλά επιμέρους ζητήματα. Απουσιάζει όμως η πολιτική ως ενιαίο σύνολο. Ο ίδιος ο αρχηγός του Σταύρος Θεοδωράκης δηλώνει ότι όσοι το απαρτίζουν δεν είναι πολιτικοί. Δεν ισχυρίζεται ότι αυτοί είναι καλοί πολιτικοί σε αντίθεση με τους αντιπάλους τους, οι οποίοι είναι κακοί πολιτικοί. Αυτό θα ήταν μια πολιτική θέση, έστω και ηθικολογικής αξίας. Ισχυρίζεται ο «αρχηγός» ότι έρχονται να κάνουν πολιτική χωρίς να είναι πολιτικοί. Ωραία μεταμοντέρνα λογική που οδηγεί σε επιστήμη χωρίς επιστήμονες, τέχνη χωρίς καλλιτέχνες, αθλητισμό χωρίς αθλητές κλπ. Υποστηρίζεται ότι το Ποτάμι δεν προτείνει «πολιτική χωρίς πολιτικούς», αλλά «πολιτική χωρίς τα παλαιά πολιτικά κόμματα». Το Ποτάμι όπως τονίζει ο Περικλής Βαλλιάνος «λέει: πολιτική χωρίς πολιτικάντηδες, πολιτική χωρίς πονηρούς πολιτευτές, πολιτική χωρίς άχρηστους, ανίκανους και αχόρταγους διαδρομιστές της εξουσίας, πολιτική χωρίς κλειστές μαφίες που κλέβουν την ελπίδα της ζωής από τόσα ικανότατα νέα παιδιά και τα διώχνουν από την πατρίδα» (Τα Νέα- 24-03-2014). Μήπως όμως αντί της κριτικής απόρριψης του παλαιοκομματισμού, με μια τέτοια ισοπεδωτική λογική οδηγούμαστε στην ταύτιση των μεγάλων επιτευγμάτων της μεταπολιτευτικής μας δημοκρατίας με τη διαφθορά; Μήπως στη γενικότητα του το σύνθημα «πολιτική χωρίς παλαιά πολιτικά κόμματα» προσφέρει μαξιλάρι σε κάθε ακραία λογική; Μήπως το εξωσυστημικό στο πλαίσιο της δημοκρατίας μας (με τις μεγάλες ελλείψεις της) σημαίνει εξωδημοκρατικό; Μήπως με αυτό τον τρόπο οδηγείται η πολιτική σε ξεροπόταμους;
Είναι μήπως νέα πολιτική, όπως υποστηρίζει ο Σταύρος Θεοδωράκης, ότι αυτό που τον «ενδιαφέρει είναι να κάνουμε μια κυβέρνηση με 51%. Η χώρα δεν μπορεί να κάνει κυβέρνηση με 25% δεξιά και 25% αριστερά». Σοβαρά; Μια κυβέρνηση του 51% αδιάφορο για το ποιοι θα συνθέτουν αυτό το 51%; Και είναι αυτό είναι νέα πολιτική πρόταση; Ή μήπως είναι νέα πολιτική πρόταση το ότι δεν υπάρχουν αριστερές ή δεξιές λύσεις, αλλά μόνο λύσεις; Όχι είναι παλαιότατη πρόταση και εκφράζει πάντα την ηγεμονία της δεξιάς αντίληψης για την πολιτική, σύμφωνα με την οποία η πολιτική είναι αδιάφορη προς τις ταξικές διαφορές και ανισότητες. Γιατί ναι, είναι αλήθεια πως δεν υπάρχει αριστερός ή δεξιός τρόπος να συλλέγει κανείς τα σκουπίδια, αλλά είναι διαφορετικό να προσεγγίζει κανείς τη συλλογή των απορριμμάτων ως μια διαδικασία που υποτάσσεται στη προτεραιότητα του δημόσιου αγαθού και διαφορετικό να την υποτάσσεις στη λογική της αγοραίας αυτορρύθμισης.

Επίσης και η Ελιά κατέθεσε πρόσφατα ενδιαφέρουσες επιμέρους προτάσεις για την οικονομία και την ανάπτυξη, αλλά συνολικά παραμένει δέσμια ενός μονομερούς μεταρρυθμισμού, ο οποίος αποδίδει όλα τα κακά στις δημόσιες δαπάνες. Αυτή είναι μια ελιά χωρίς καρπούς, αφού δεν διακρίνει τη διαφορά μεταξύ των μεταρρυθμίσεων που αποσκοπούν στη διάλυση της κοινωνικής συνοχής και αυτών που έχουν ως προτεραιότητά τους την ύπαρξη αυτής της συνοχής. Μέχρι σήμερα, αντίθετα με ότι συμβαίνει στη ΔΗΜΑΡ, είναι ξένο σώμα για την Ελιά η άποψη που υποστηρίζει ότι οι κατευθυνόμενες στη δημιουργία ενός κράτους υπηρεσιών δημόσιες δαπάνες αποτελούν ισχυρή αναπτυξιακή πρόταση και βάση για μια διαφορετική κυβερνητική και μεταρρυθμιστική πολιτική.

Οι προτάσεις των δυο κομμάτων δεν σχηματίζουν ένα ενιαίο συνεκτικό σώμα, γιατί δεν απαντούν σ’ ένα μείζον ερώτημα. Αν προτεραιότητά τους είναι η αγορά έναντι της κοινωνίας ή η κοινωνία σε μια ελεύθερη και ελεγχόμενη αγορά. Αν θέλουν δηλαδή απλά ένα κράτος νυκτοφύλακα και όπως πρόσφατα ζητούσε ένα στέλεχος του Ποταμιού περαιτέρω «δραστική μείωση δαπανών στο κράτος πρόνοιας» (Σταύρος Τσακυράκης στο Protagon- 15-04-2014) ή ένα κράτος το οποίο μέσα από ένα διαρθρωμένο πρόγραμμα δημόσιων επενδύσεων θα προβάλλει μια αναπτυξιακή πρόταση. Η λογική της προάσπισης του αναπτυξιακού χαρακτήρα του κράτους παροχής κοινωνικών υπηρεσιών σημαίνει ότι θα έπρεπε να ασκηθεί κριτική στην κυβέρνηση, η οποία μοιράζει πρόσκαιρα επιδόματα, αντί να στραφεί στην ενίσχυση του Προγράμματος Δημόσιων Επενδύσεων. Αυτές σύμφωνα με τα στοιχεία που κατέθεσε ο Νίκος Χριστοδουλάκης μειώθηκαν κατά 57% την ίδια στιγμή που το ΑΕΠ της χώρας μειώθηκε κατά 23% ή σε απόλυτους αριθμούς από τα 56 δις ευρώ το 2008 πήγαν στα 24 δις ευρώ το 2013.

Μείωση της ανεργίας χωρίς ενίσχυση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων δεν γίνεται. Ορθώς η ΔΗΜΑΡ-Προοδευτική Συνεργασία ζητάει ένα τριετές δημόσιο επενδυτικό πρόγραμμα. Εδώ θα παιχτεί το παιγνίδι. Πρώτον αν θα γίνουν αυτές οι επενδύσεις και δεύτερον αν γίνουν να μη γίνουν όπως γίνονταν μέχρι σήμερα, προς όφελος των συντεχνιών και της κρατικοδίαιτης επιχειρηματικότητας, αλλά προς όφελος της κοινωνίας και της παραγωγικής επιχειρηματικότητας.

Η απάντηση στο ερώτημα αν κάποιος είναι με την κοινωνία ή με την «αυτοελεγχόμενη» αγορά, δίνει και την απάντηση στο τι είναι κεντροαριστερό, τι είναι κεντροδεξιό και νομίζει ότι είναι κεντροαριστερό και τέλος τι είναι αντιπολιτικό που νομίζει ότι είναι νέα πολιτική.

Ο Γιώργος Σιακαντάρης είναι κοινωνιολόγος, συγγραφέας, μέλος της συντακτικής επιτροπής της Μεταρρύθμισης