Η «καυτή πατάτα».

Του Πάνου Τσορμπατζόγλου*

Ας ξεκινήσω από μια αδιαμφισβήτητη παραδοχή. Το λεγόμενο «κίνημα της πατάτας» μπορεί να γίνει αφετηρία μιας ελπιδοφόρας πορείας προς την κατεύθυνση της συνειδητοποίησης, εν δυνάμει, κοινωνικών υποκειμένων ότι μπορούν να παρέμβουν, , έτσι ώστε στρεβλοί κανόνες που ταλανίζουν τον καθημερινό μας βίο να αλλάξουν προς το καλύτερο. Με προϋποθέσεις, προφανώς αναγκαίες, τις οποίες τα ίδια καλούνται να ορίσουν.

Από το σημείο αυτό όμως μέχρι το σημείο να φαντασιωνόμαστε ότι από τους εύγευστους, αυτούς κονδύλους θα ανθίσουν πολύχρωμα άνθη κοινωνικής προσφοράς και αλληλεγγύης υπάρχει μια τεράστια απόσταση. Χωρίς να φιλοδοξώ να τεκμηριώσω με όποιο «επιστημονικό» τρόπο τις σκέψεις μου είμαι αναγκασμένος να αναφερθώ σε κάποιες αλήθειες που πολλοί από τους «ρομαντικούς αφελείς», -μιλώ για τους καλοπροαίρετους γιατί υπάρχουν και οι άλλοι- μοιάζει να αγνοούν. Εκστασιασμένοι από την «κοινωνική παρέμβαση» που μπορεί να είναι το «πρώτο βήμα» για μια «άμεση δημοκρατία»(!) χάνουν την ουσία του δάσους και παραμένουν στη θέαση του εντυπωσιακού δέντρου.

Οι πατάτες λοιπόν του Νευροκοπίου «περίσσεψαν» καθώς δεν έγινε μια εξαγωγή που ήταν προγραμματισμένη για τη σοδειά του περασμένου καλοκαιριού όπως είχε γίνει το 2010. Αφού λοιπόν κρατήθηκαν στις αποθήκες των παραγωγών πάνω από έξη μήνες και με τον κίνδυνο να καταστραφούν βρέθηκε ο τρόπος να δοθούν στην κατανάλωση με τιμές που συνέφεραν και τις δύο πλευρές. Στη συναλλαγή το ενδιαφέρον, πιστεύω εστιάζεται στην πρωτοβουλία των καταναλωτών και στην ομάδα των εθελοντών της Πιερίας. Είναι το ζήτημα κλειδί που, ακόμη κι αν πρόκειται για απλή διακίνηση ενός «ανθεκτικού» προϊόντος όπως η πατάτα, απαιτεί κάποιον να συντονίσει την αγορά και την πώληση, να διασφαλίσει την πληρωμή χωρίς να προσθέσει κι άλλο «μαύρο χρήμα» και να εγγυηθεί τη συνέχεια της οικονομικής συναλλαγής.

Τι από όλα αυτά διασφαλίζεται στο εγχείρημα της πατάτας; Μήπως οι δήμοι, έτσι όπως τους ξέρουμε και όπως έχουν διαμορφωθεί εσχάτως, θα μπορέσουν να παίξουν τον ρόλο του χονδρέμπορου-λιανοπωλητή; Μήπως πάλι το υπάρχον νομοθετικό πλαίσιο ενθαρρύνει τη δημιουργία σοβαρών καταναλωτικών συνεταιρισμών που θα αναλάβουν σχετικές πρωτοβουλίες; Ή φανταζόμαστε ότι εθελοντικές ομάδες πολιτών χωρίς ειδικές γνώσεις και πόρους θα μπορέσουν να συνεχίσουν να λειτουργούν όπως τα «καλά παιδιά της Πιερίας»;

Για τους παραγωγούς των προϊόντων ας μη γίνεται λόγος. Καμιά κοινωνική ευαισθησία, (το αποδεικνύει ο τρόπος που έμαθαν ή εξαναγκάσθηκαν να λειτουργούν τις τελευταίες δεκαετίες,) δεν θα τους πείσει να προσφέρουν τη σοδειά τους στους δοκιμαζόμενους συμπολίτες τους με περιορισμένο κέρδος. Όσες φορές λειτούργησαν συλλογικά (συνεταιρισμοί, ενώσεις παραγωγών) για μια σειρά από λόγους που δεν βαραίνουν αποκλειστικά τους ίδιους, (νομοθεσία, στήριξη, παιδεία), το αποτέλεσμα ήταν τραγικά αποκαρδιωτικό. Και γι αυτούς αλλά και για τους καταναλωτές. Το σημερινό εγχείρημα της πατάτας (και ότι παρόμοιο τυχόν θα το ακολουθήσει ) κινδυνεύει να τους αφήσει έκθετους στην οργή των θιγμένων εμπορικά πελατών τους μεγαλεμπόρων που, αν η πολιτεία δεν μεριμνήσει τους «περιμένουν στη γωνία».

Και έτσι φτάνουμε στο «δια ταύτα». Τι πρέπει να γίνει για να μην αποδειχτεί η όλη πρωτοβουλία μια ακόμη «πατάτα» της κοινωνίας των πολιτών όταν, χωρίς γνώση και μελέτη, απλά αυτοσχεδιάζει; Για μια ακόμη φορά αυτή η «καυτή πατάτα» είναι στα χέρια του κράτους. Εδώ και τώρα να ξανακοιταχθεί το συνεταιριστικό κίνημα, σε όλες του τις μορφές, (παραγωγών και καταναλωτών) με βάση τις εμπειρίες της χώρας μας αλλά κυρίως των αναπτυγμένων στον τομέα αυτών χωρών της Ευρώπης. Χωρίς υπερβολές «αυτοοργάνωσης, και ακτιβισμού» που ονειρεύονται κατάργηση του εμπορίου σε μια περιοχή που ζει και λειτουργεί στα πλαίσια της Ε.Ε., να υιοθετήσει πρακτικές και κανόνες δοκιμασμένους στις αναπτυγμένες γεωργικά χώρες που αποδεδειγμένα προσέφεραν τόσο στους αγρότες τους όσο και στους καταναλωτές τους. Γιατί αν το «φαινόμενο της πατάτας» αφεθεί στην τύχη του θα εκφυλιστεί σύντομα αφήνοντας ανοιχτές πληγές στην αυτοπεποίθηση των καταναλωτών και, κυρίως, στα συμφέροντα των παραγωγών με απρόσμενες συνέπειες.

*Γεωτεχνικός, πρ, διευθυντικό στέλεχος επιχειρήσεων