Να ξετρυπώσουμε το μέλλον!

Του Στέλιου Ράμφου, ΒΗΜΑ, 30.12.12

Στις 10 Δεκεμβρίου 2012 οι εκπρόσωποι της Ευρωπαϊκής Ενώσεως παρέλαβαν το Βραβείο Νόμπελ ειρήνης. Λίγες ημέρες πριν, στις 30 Νοεμβρίου, βρισκόμουν στις Βρυξέλλες ανταποκρινόμενος σε πρόσκλησι του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου κ. Χέρμαν Βαν Ρομπέι. Επρόκειτο να συμμετάσχω σε άτυπη συνάντησι με τρεις άλλους καλεσμένους του προέδρου: τη βρεττανίδα μυθιστοριογράφο Αντώνια Μπάιατ, τον γάλλο καθηγητή Φιλοσοφίας στην Σορβόννη και στο Μόναχο Ρεμί Μπραγκ και τον γερμανό διανοητή Πέτερ Σλότερντικ, καθηγητή στο Πανεπιστήμιο της Καρλσρούης. Συντόνιζαν την συζήτησι ο βέλγος καθηγητής οικονομικής και κοινωνικής ηθικής στο πανεπιστήμιο της Λουβαίν Φιλίπ Βαν Πάριζ και ο διευθυντής του προεδρικού γραφείου, ολλανδός ιστορικός της πολιτικής φιλοσοφίας Λούουκ Βαν Μιντελάαρ. Σκοπός της συναντήσεως ήταν να ανταλλάξωμε απόψεις, κατ' αρχήν μεταξύ μας και εν συνεχεία με τον πρόεδρο Βαν Ρομπέι, για το ζήτημα της ευρωπαϊκής ταυτότητος γενικά και για επί μέρους πτυχές του: Υπάρχει μια συλλογική ευρωπαϊκή ταυτότητα; Αν ναι, υπό ποίαν έννοια, από πότε και σε ποια βάσι; Αν όχι, υπό ποιαν έννοια και γιατί; Ειδικώτερα, πώς έχει επηρεάσει ο εκσυγχρονισμός των ευρωπαϊκών κοινωνιών τις συλλογικές ταυτότητες στην Ευρώπη και σε τι ευνοεί την δυνητική ανάδυσι ή ενδυνάμωσι της ευρωπαϊκής ταυτότητος;

Τζόζεφ Στίγκλιτζ: Θα πρέπει να υπάρξει και ένα νέο «κούρεμα»

                                                       

Συνέντευξη στον Αθανάσιο Έλλις, Καθημερινή, 30.12.12

Ο οικονομολόγος, Τζόζεφ Στίγκλιτζ, προειδοποιεί την Ε.Ε. να αλλάξει πορεία.

Αυστηρή κριτική στην πολιτική λιτότητας που εφαρμόζεται στην Ευρώπη και βυθίζει τη Γηραιά ήπειρο στην ύφεση, ασκεί σε συνέντευξή του στην «Κ», ο διάσημος Αμερικανός οικονομολόγος, Τζόζεφ Στίγκλιτζ, ο οποίος κρούει τον κώδωνα του κινδύνου, προειδοποιώντας ότι «εάν η Ευρώπη δεν αλλάξει πορεία, ακόμη και η παραμονή στο ευρώ θα έχει μεγάλο κόστος». Ο βραβευμένος με το Νομπέλ Οικονομίας καθηγητής του πανεπιστημίου Κολούμπια περιγράφει ως αναγκαίο το «κούρεμα» του ελληνικού χρέους, σημειώνοντας ότι αυτό θα πρέπει να καλύπτει όχι μόνο τον επίσημο τομέα, αλλά και τους ιδιώτες πιστωτές, ενώ υπογραμμίζει ότι η αναδιάρθρωση πρέπει να είναι μεγάλη, γιατί αλλιώς δεν θα είναι αποτελεσματική. Χαρακτηρίζει ως «ευπρόσδεκτη» την αλλαγή στάσης της Αγκελα Μέρκελ έναντι της Ελλάδας, αλλά σπεύδει να επισημάνει ότι θα πρέπει «να υπάρξει και αλλαγή πολιτικής» προς αναπτυξιακά μέτρα που θα επιτρέψουν όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά σε ολόκληρη την Ευρώπη να εξέλθει από την κρίση που βιώνει. Εκτιμά, δε, ότι οι σημερινοί μηχανισμοί της Ευρωπαϊκής Ενωσης δεν είναι βιώσιμοι, και δηλώνει ότι «θα πρέπει να υπάρξει είτε περισσότερη είτε λιγότερη Ευρώπη».

Είναι οι κατάλληλοι θεσμοί, ανόητε, που θα φέρουν την ανάπτυξη

Του Βασίλη Θ. Ράπανου, ΒΗΜΑ, 30.12.12

Μέσα στην κρίση που μαστίζει τον Τόπο θέλω να ελπίζω ότι οι πολιτικοί μας θα αναλάβουν την πρωτοβουλία και θα διαψεύσουν αυτό που με πόνο παρατήρησε ο μεγάλος μας ποιητής Γιώργος Σεφέρης. Απογοητευμένος από αυτά που έβλεπε έγραφε: «Δεν μου φταίνε οι θεσμοί και τα πολιτικά συστήματα. Μου φταίει το δαιμόνιο που έχουμε να εξευτελίζουμε τον κάθε θεσμό και το κάθε σύστημα και να σκεπάζουμε τα καμώματά μας με ρητορείες».

Η κρίση που βιώνει η χώρα μας εδώ και τρία χρόνια είναι αποτέλεσμα όχι μόνο της διεθνούς οικονομικής κρίσης, αλλά κυρίως των πολιτικών που εφάρμοσαν οι κυβερνήσεις τα προηγούμενα χρόνια. Η κρίση όμως ανέδειξε, με τον πιο εύγλωττο τρόπο, όχι μόνο τις αδυναμίες των οικονομικών πολιτικών αλλά και την ανεπάρκεια των θεσμών της χώρας μας. Σήμερα η χώρα αντιμετωπίζει μια τεράστια πρόκληση. Από τη μια πλευρά πρέπει να σταθεροποιήσει και να μειώσει το δημόσιο χρέος και από την άλλη πλευρά να λάβει μέτρα που θα προωθήσουν την ανάπτυξη. Με δεδομένο ότι η μεγέθυνση της οικονομίας δεν μπορεί να τροφοδοτηθεί από κρατικούς πόρους γιατί δεν υπάρχουν, το ερώτημα είναι αν οι διαρθρωτικές αλλαγές που γίνονται - με επιμονή της τρόικας, είναι αλήθεια - αρκούν για να μπει σε αναπτυξιακή πορεία η χώρα.

“Πρωτοβουλία για τη Θεσσαλονίκη”: Κατά το μάγουλο κι ο μπάτσος*

Το συμβατικό “τέλος” του έτους προσφέρεται τόσο για απολογισμούς πεπραγμένων όσο και για σχεδιασμούς και αποφάσεις για το μέλλον. Ιδού, λοιπόν, κάποιες εκ βαθέων σκέψεις για την πορεία και την προοπτική της δημοτικής παράταξης “Πρωτοβουλία για τη Θεσσαλονίκη”, που κουμαντάρει αυτή την τετραετία τον δήμο:

Ι. Τον Νοέμβριο του 2010 στη “συντηρητική” Θεσσαλονίκη συνέβη μια ανατροπή. Ο αντισυμβατικός και κομματικά αδέσμευτος Γιάννης Μπουτάρης με τα φουσάτα του, τον πολύχρωμο και ποικίλων πολιτικών αφετηριών κόσμο της “Πρωτοβουλίας”, ανέτρεψαν μια γκρίζα μονοκομματική διοίκηση 25ετίας, ο θλιβερός επίλογος της οποίας γράφεται αυτές τις μέρες στο κακουργιοδικείο Θεσσαλονίκης. Σήμερα, στο μέσον της θητείας αυτής της διοίκησης, μπορώ βάσιμα να ισχυριστώ ότι στην πόλη, μετά από δυόμισι δεκαετίες κλεισούρας και μούχλας, άνοιξαν πόρτες και παράθυρα και ήδη κυκλοφορεί κάμποσος φρέσκος αέρας. Η Θεσσαλονίκη άρχισε να εκτίθεται σε καινούριες ιδέες, να ξαναπιάνει το χαμένο νήμα της εξωστρέφειας και, σηματοδοτούμενη από έναν κοσμοπολίτη δήμαρχο, να αναζητά τη σύγχρονη ταυτότητά της σε δύσκολες συνθήκες.  Παρόλην, όμως, τη μείζονα αλλαγή κλίματος, θεωρώ ότι διοίκηση θα κριθεί από τις επιδόσεις της στα “πεζά” μέτωπα της καθημερινότητας:

Η βία ως μαμή της Ιστορίας. Συγκλίσεις και αποκλίσεις Χρυσής Αυγής και ΣΥΡΙΖΑ

Το κείμενο αυτό δημοσιεύτηκε στο περιοδικό The books ’ journal, τεύχος 26, Δεκέμβριος 2012. Περιλαμβάνεται στο βιβλίο του Πέτρου Παπασαραντόπουλου «Μύθοι και Στερεότυπα της Ελληνικής Κρίσης», εκδόσεις Επίκεντρο.

Η βία είναι η μαμή για κάθε παλιά κοινωνία που εγκυμονεί μια νέα. Κάρολος Μαρξ, Το Κεφάλαιο – Κριτική της Πολιτικής Οικονομίας

Το τέρας της πολιτικής βίας εξαπλώνεται καθημερινά ως καρκινική μετάλλαξη στο σώμα της ελληνικής κοινωνίας. Η πολιτική βία εξαγγέλλεται και επαπειλείται [1], υποστηρίζεται [2] και υλοποιείται [3]. Η χώρα εθίζεται, από το 2008 και μετά, σε όλο και μεγαλύτερες δόσεις πολιτικής βίας, με υπαρκτό κίνδυνο ο «κοινός νους» να θεωρήσει ότι αυτό είναι κάτι το φυσιολογικό, το συνηθισμένο. Ένα τεράστιο απόθεμα πολιτικής βίας παράγεται, σωρεύεται και εκλύεται καθημερινά. Η κοινοτοπία του Κακού εξελίσσεται μπροστά στα μάτια μας. Η ελληνική κοινωνία συνεχίζει να παρακολουθεί το φαινόμενο της βίας με παγερή αδιαφορία. Δεν είναι τυχαίο ότι όταν έγινε απόπειρα να οργανωθούν, μέσω facebook, συγκεντρώσεις ενάντια στη βία, σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, η συμμετοχή ήταν αμελητέα. Οι προειδοποιήσεις διανοουμένων, όπως εκείνη του Σταύρου Τσακυράκη, ότι «η βία είναι ασυμβίβαστη με την ίδια την έννοια της κοινωνικής οργάνωσης» [4], αφήνουν παγερά αδιάφορο μεγάλο μέρος της ελληνικής κοινωνίας. Ισχύουν στο ακέραιο οι διαπιστώσεις του Νίκου Μαραντζίδη, ότι «σιγά-σιγά διολισθήσαμε ως οργανωμένη κοινωνία στην αποδοχή αντι-θεσμικών και ανομικών συμπεριφορών σε τέτοιο βαθμό, που στο τέλος τις αντιμετωπίζουμε ως “κανονικές”.

Ανθρωποι μικροί σε μεγάλες στιγμές

Του Νίκου Γ. Ξυδάκη, Καθημερινή. 29.12.12

Ας μη βιαστούμε να συμπεράνουμε. Η δικαστική και κοινοβουλευτική έρευνα, τώρα πια, θα δείξουν ποιοι παρανόμησαν ή απίστησαν κατά τον χειρισμό της λίστας Λαγκάρντ. Και ασφαλώς θα αποδοθούν ευθύνες. Εως τότε, ας παραμείνουμε νηφάλιοι και κριτικοί: η οργή είναι κακός σύμβουλος. Και η μνησικακία ακόμη χειρότερος. Φυσικά δεν μπορεί να δικαιολογηθεί καμία ενδεχόμενη πλαστογραφία, απόκρυψη ή απιστία, καμία πράξη ή παράλειψη που έβλαψαν το δημόσιο συμφέρον. Ούτε πρέπει να υποτιμηθεί η παιδευτική και εκτονωτική λειτουργία των θεσμισμένων διαδικασιών προς απόδοσιν δικαιοσύνης. Αλλωστε, η ιδιοτελής έκνομη συμπεριφορά ενός κορυφαίου υπουργού στο έλασσον δίνει το μέτρο της υπευθυνότητας του ανδρός και στο μείζον· το ίδιο πρόσωπο που χειρίζεται μια λίστα, με την ίδια ηθικοπνευματική συγκρότηση, χειρίζεται τις τύχες μιας χώρας και μιας - δυο γενεών. Και δεν είναι ένας ο κορυφαίος, ούτε ενός η ιδιοτέλεια και η ολιγωρία. Αυτή είναι η μία εξήγηση: άνθρωποι μικροί σε μεγάλες θέσεις, σε μεγάλες στιγμές· που δεν λογοδοτούν σε κανέναν, παρεκτός στον εαυτό τους και σε έναν νομιμοποιό αφέντη, αλλά όχι στον λαό, στους δημοκρατικούς θεσμούς, στην ιστορία, στην έγνοια για το όλον. Η άλλη εξήγηση, δυνητικά χλωμή ωστόσο, θα ήταν ο ντοστογιεφσκικός ήρωας: ο ικανός ταυτοχρόνως για το υψηλό και το βδελυρό. Πολύ χλωμή.

Μεταμνημονιακή εποχή

Του Γιάννη Βούλγαρη, NEA, 29.12.12

Η χώρα οδεύει στη μεταμνημονιακή εποχή. Ο δημόσιος λόγος όλο και λιγότερο θα περιορίζεται στο μοτίβο «Μνημόνιο - Αντιμνημόνιο» που κυριάρχησε τα τελευταία δύο χρόνια. Η εθνική πολιτική ατζέντα θα γίνεται πιο σύνθετη. Εξηγούμαστε. Η Ελλάδα θα εξακολουθεί να βρίσκεται υπό αυστηρή επιτήρηση προκειμένου να εκπληρώνει τις μνημονιακές της υποχρεώσεις, αλλά το σκηνικό θα αλλάζει επιταχυνόμενα και ουσιωδώς. Η ελληνική αβεβαιότητα μπορεί πλέον να επανέλθει μόνο από εσωτερικό πολιτικό «ατύχημα», όπως π.χ. απρόβλεπτες εξελίξεις τύπου λίστα Λαγκάρντ. Ή από την παράταση του σημερινού επιπέδου ύφεσης και το 2013, γεγονός που θα καταστήσει ακυβέρνητη τη χώρα. Οι ειδικοί δίνουν λίγες πιθανότητες σε τέτοιο σενάριο. Αντιθέτως, μια μικρή έστω μείωση της κοινωνικής έντασης μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο νέας πολιτικής αστάθειας και να ανακόψει τον υφεσιακό κατήφορο. Σε αυτή την περίπτωση η ψυχολογία της κοινωνίας στο προσεχές μέλλον θα είναι μια διελκυστίνδα μεταξύ της αγωνίας των πιο αδύναμων στρωμάτων να τα βγάλουν πέρα, ιδίως το πρώτο εξάμηνο του 2013, και της τρεμάμενης αισιοδοξίας που θα προκαλούν η βελτίωση των δημοσιονομικών μεγεθών και η αργή αναθέρμανση της οικονομίας. Τα μεσαία στρώματα, ή ό,τι τούτο σημαίνει μετά τις μειώσεις των εισοδημάτων και το πάγωμα της αγοράς κατοικίας, θα διαμορφώσουν το κλίμα στην αρχή της νέας φάσης.

Οι τρωγλοδύτες της μεσαίας τάξης

Του Τάκη Θεοδωρόπουλου, NEA, 28.12.12

Πόσα χρόνια ήσαν εγκατεστημένοι στη βίλα Αμαλία, στο ιστορικό κτίριο του γυμνασίου; Καμιά εικοσαριά, ίσως και παραπάνω. Πόσα χρόνια ήσαν εγκατεστημένοι στην ΥΦΑΝΕΤ, στη Θεσσαλονίκη; Πάνω από πέντε - έξι, αν δεν κάνω λάθος. Πόσα χρόνια θα μείνουν στο Βοξ των Εξαρχείων; Και τι βρήκε η Αστυνομία όταν μπήκε στην Αμαλία; Αδεια μπουκάλια, γύρω στα 1.600, αντιασφυξιογόνες μάσκες και λοιπά εργαλεία κοινωνικού πολέμου. Μήπως βρήκε στεγασμένους αστέγους για τους οποίους, υποτίθεται, κόπτονται όσοι διεξάγουν αυτόν τον κοινωνικό πόλεμο; Μήπως βρήκε ανέργους που είχαν πάει για να πάρουν το συσσίτιο το οποίο τους πρόσφεραν οι νέοι επαναστάτες; Οχι, μη λέτε τέτοια πράγματα. Αυτά αποκοιμίζουν το επαναστατικό ήθος, αυτά δημιουργούν ψευδαισθήσεις κοινωνικής αλληλεγγύης, αυτά είναι προβλήματα που θα λυθούν μια και καλή, όταν ανατραπεί το σύστημα. Μήπως βρήκε καμιά βιβλιοθήκη, την οποία χρησιμοποιούσαν οι νεαροί καταληψίες για να καλύπτουν τα κενά που αφήνει πίσω της η αστική παιδεία; Ή μήπως όλα αυτά τα χρόνια, τα είκοσι συναπτά, η εξεγερμένη νεολαία της κατάληψης είχε φροντίσει να κάνει αυτό που δεν κάνει το δυναστικό κράτος; Να συντηρήσει το κτίριο, να το σώσει από την κατάρρευση; Και η κατάληψη της Λέλας Καραγιάννη, που τη θυμήθηκα τώρα δα; Και το διαμέρισμα όπου έμενε η Μαρία Κάλλας, στην Πατησίων, απέναντι από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, που και αυτό το έχει καταλάβει η εξέγερση; Θα μου πείτε, ας φρόντιζαν άλλοι γι' αυτό.

Οι ευρωπαϊστές δεν είναι όλοι ίδιοι

Toυ Γεράσιμου Γεωργάτου, Μεταρρύθμιση

Ένα από τα πολιτικά σενάρια που είδαν το φως της δημοσιότητας τον τελευταίο καιρό, αφορούσε στο σχηματισμό μιας μεγάλης «ευρωπαϊκής παράταξης», σε αντιπαράθεση με το «λόμπι της δραχμής», δηλαδή μιας παράταξης αποτελούμενης κυρίως από δυνάμεις που αντιτίθενται στον ΣΥΡΙΖΑ, το ΚΚΕ, τη Χρυσή Αυγή και τους ΑΝ.ΕΛΛ, αν και οι τελευταίοι φρόντισαν να διαλυθούν νωρίς. Το συγκεκριμένο σενάριο θέτει αμέσως τρία ερωτήματα:

Πρώτο: Σε μια τέτοια υποτιθέμενη σύμπραξη, αναιρείται ή όχι η διαχωριστική γραμμή Δεξιάς/Αριστεράς, η οποία δεν έχει πάψει να ισχύει ακόμα και στο πλαίσιο της συγκυβέρνησης; Δεύτερο: Ανήκει ο ΣΥΡΙΖΑ εξ ολοκλήρου και αποκλειστικά στο λόμπι της δραχμής; Χρειάζεται τουλάχιστον συζήτηση. Τρίτο: Αρκεί η διαχωριστική γραμμή «παραμονή στο ευρώ και την ευρωζώνη, ή έξοδος από την Ευρώπη και το ευρώ» για να θεμελιωθεί η διάκριση και η σύγκλιση των αντίστοιχων δυνάμεων;

Μάλλον όχι.

Η επιλογή παραμονής της χώρας στην ευρωζώνη, δεν συνεπάγεται αυτονόητα και συναντίληψη του συνόλου των δυνάμεων του δημοκρατικού σοσιαλισμού, της σοσιαλδημοκρατίας, της πολιτικής οικολογίας και εν γένει της κεντροαριστεράς, για τις ευρωπαϊκές εξελίξεις και το επιδιωκόμενο ευρωπαϊκό μοντέλο. Και επ’ αυτού χρειάζεται ακόμα περισσότερη συζήτηση, που χρήσιμο είναι να την ανοίξουμε, εν όψει και των ευρωεκλογών, το 2014.

Τέσσερις ηθικές σκέψεις για τους δικαστές και τις αμοιβές τους

Tου Στέφανου Κασιμάτη, Καθημερινή, 28.12.12

Σκέψη πρώτη. Στις σύγχρονες, συνταγματικά περιορισμένες δημοκρατίες, ιδίως όσες διαθέτουν διάχυτο και παρεμπίπτοντα έλεγχο συνταγματικότητας, ισχυρότερη των τριών εξουσιών είναι η δικαστική. Ο δικαστής έχει τον τελευταίο λόγο για το τι θα ισχύσει ως δίκαιο. Τούτο σημαίνει ότι ο δικαστής έχει τη θεσμική δυνατότητα να επιβάλει τη θέλησή του στην κοινωνία - μάλιστα να την επιβάλει ως «δίκαιο». Ας ακυρώσει λοιπόν τις περικοπές του μισθού του. Ας τον αυξήσει, μάλιστα, ενδεχομένως. Σχεδόν κανείς δεν μπορεί κατά νόμο να τον εμποδίσει. Θα πληρώσουν οι υπόλοιποι. Μπορεί όμως κανείς να αναρωτηθεί με ποιο ηθικό κύρος θα ανέβει έπειτα στην έδρα να δικάσει τον συνταξιούχο, τον άνεργο, τον υπάλληλο, τον εργάτη, αυτούς δηλαδή που θα υποφέρουν ακόμη περισσότερο για να διατηρήσει αυτός τα προνόμιά του. Σκέψη δεύτερη. Ακούγεται το επιχείρημα ότι η περικοπή των μισθών των δικαστών διακυβεύει την ανεξαρτησία τους. Να ένα επιχείρημα που προσθέτει προστυχιά στην ανηθικότητα. Είναι λοιπόν, τελικά, αποτιμητή σε χρήμα η ανεξαρτησία του δικαστή; Εισέρχεται ο δικαστής στο σώμα συνάπτοντας ένα συμβόλαιο με την κοινωνία της μορφής: «υπόσχομαι να είμαι αδέκαστος αν με πληρώνετε αρκετά»;

Κάτι θα ξαναγεννηθεί, αλλά θα διαφέρει απ’ ό,τι ξέρουμε

Συνέντευξη της Ροσάνα Ροσάντα στον Μάρκο Μπερλινγκουέρ, Εποχή, 23.12.12

Η Ροσάνα Ροσάντα ζει στο Παρίσι εδώ και πολλά χρόνια. Το σπίτι της βλέπει στο Σηκουάνα, στην Αριστερή Όχθη, φυσικά. Το κτίριο του 19ου αιώνα έχει μια ξεχωριστή αύρα. Στο διαμέρισμά της, μου λέει ότι υπήρχε το τυπογραφείο της Κολέτ. Σ’ αυτή την παρισινή γωνιά ήλθα να της πάρω συνέντευξη. Της εξήγησα ότι έχουμε έναν ιδιαίτερο χώρο αφήγησης στην εφημερίδα Pubblico, που εμείς ονομάζουμε what‘s left. Ήταν περίεργη να μάθει για μας και για τον τρόπο που βλέπουμε τα πράγματα: «Τι εννοεί ως αριστερά ο διευθυντής σου;», με ρωτάει. Της απαντάω ότι νομίζω ότι απ’ αυτή την άποψη ο διευθυντής έμεινε κολλημένος στο πέρασμά του από τη Fgci (τη νεολαία του ΙΚΚ) στα μισά της δεκαετίας του ’80. Αυτό την εξέπληξε και νομίζω ότι τη διασκέδασε: «Όσο περνάει ο καιρός - μου είπε -βρίσκω όλο και πιο υπέροχο εκείνο το κόμμα, το ΙΚΚ, στο οποίο έκανα πολλή κριτική. Υπήρξε ένα μεγάλο οικοδόμημα». Την κοιτάζω, για μια στιγμή. Θυμόμουν τη Ροσάντα στη λογοτεχνική εικονογραφία του Manifesto: την αυστηρή και σοβαρή διανοούμενη. Και αντίθετα τη βρίσκω γλυκομίλητη και περίεργη. Μιλάμε πολύ, τρεις ώρες. Ξεκινάμε από το ίντερνετ («Θα επιβιώσουν οι εφημερίδες με το διαδίκτυο;») για να καταλήξουμε στη Λατινική Αμερική («καταλαβαίνω ότι έκαναν σπουδαία πράγματα, αλλά εγώ δεν βλέπω αυτό το μοντέλο»). Στο τέλος, από δω το πάμε, από κει το πάμε, αντιλαμβάνομαι ότι μιλήσαμε κυρίως για ιστορία και για το 1900. Δεν μπορούσε να γίνει αλλιώς με ένα «κορίτσι του περασμένου αιώνα», για να μείνουμε στην εικόνα την οποία επέλεξε να δώσει ως τίτλο της αυτοβιογραφίας της.

Ο γαμπρός και η δημοκρατία

Του Ηλία Κανέλλη, NEA, 27.12.12

Αυτονόητη; Οχι για όλους. Αλλα στελέχη, τροτσκιστές π.χ. ή μέλη της Ρόζας, ενδεχομένως και από το Αριστερό Ρεύμα, δεν συμμερίζονται αυτή τη θέση. Ενας, προχθές, δήλωσε ότι «ο Πουλαντζάς είναι μάθημα κατ' επιλογήν». Τι εννοεί ο ποιητής; Μπορεί άραγε ένα κόμμα που συμμετέχει στις διαδικασίες της δημοκρατίας όταν αναλάβει την εξουσία να υπονομεύσει τη δημοκρατική συνέχεια; Και τι είδους σοσιαλισμός θα είναι αυτός αν δεν είναι δημοκρατικός; Με τι θα μοιάζει; Και όποιος διαφωνεί με τις πολιτικές στοχεύσεις του; Τι θα απογίνει;

Το μακρινό 1968, το ΚΚ Τσεχοσλοβακίας απαρνήθηκε το μονολιθικό παρελθόν του λεγόμενου δημοκρατικού συγκεντρωτισμού και του μονοκομματικού κράτους. Στόχος, οι δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις. Κάτι που ενόχλησε πολύ την ΕΣΣΔ και τον Αύγουστο εκείνης της χρονιάς μπήκαν τα σοβιετικά τανκς στην Πράγα. Το κομμουνιστικό πραξικόπημα ανέκοψε διά της βίας και δημοκρατία και μεταρρύθμιση.

Οι εκδότες μιλούν για την κρίση

. 

10 εκδότες ανοίγουν τα χαρτιά τους. Από 15% έως 60% η πτώση του τζίρου http://www.bookbar.gr

Tη χρονιά που πέρασε ο κόσμος του βιβλίου στην Ελλάδα βρέθηκε αντιμέτωπος με την μεγαλύτερη κρίση στην πρόσφατη ιστορία του.  To βιβλίο, παρά το γεγονός ότι δεν είναι σε καμία περίπτωση καταναλωτικό προϊόν, αλλα πολιτιστικό αγαθό και σε πολλές περιπτώσεις  ένας πνευματικός οδηγός απολύτως απαραίτητος για να κατανοήσουμε τον σύγχρονο κόσμο, δέχτηκε την ολομέτωπη επίθεση της οικονομικής κρίσης σημειώνοντας μεγάλες απώλειες στις πωλήσεις στην ελληνική αγορά. Πολύ συχνές είναι οι δυσάρεστες ειδήσεις από το εκδοτικό τοπίο, καθώς κάθε τόσο ακούμε για κάποιον εκδοτικό οίκο ότι έκλεισε ή ότι κινδυνεύει να κλείσει, για βιβλιοπωλεία που αδυνατούν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους, για μειώσεις προσωπικού, αναστολές πληρωμών. Την ίδια στιγμή, από μια περίεργη ειρωνία της τύχης θα λέγαμε, σήμερα που οι άνθρωποι αποζητούν το βιβλίο περισσότερο από ποτέ, αναζητώντας σε αυτό όχι μόνο την ψυχαγωγία αλλά και απαντήσεις για τις ανατροπές που έχει υποστεί η ζωή τους, σήμερα ειδικά δυσκολεύονται να το αποκτήσουν…. Γι αυτό και οι ειδήσεις για bazzar βιβλίων με χαμηλές τιμές,  εκπτώσεις, οι προσφορές, ακόμη και δωροθεσίες με διαγωνισμούς ή με κληρώσεις λίγων αντιτύπων συναντούν πολύ μεγάλη ανταπόκριση από το βιβλιόφιλο και το ευρύτερο κοινό.

Στο βασίλειο της κατανάλωσης και της λιτότητας – και πώς να ξεφύγουμε από αυτό.

Tο buen vivir των Λατινοαμερικάνων

Tου Ιμάνουελ Βαλερστάιν, Αυγή, ΕΝΘΕΜΑΤΑ, http://www.iwallerstein.com

μετάφραση: Πεδάνιος Αναζαρβέας

Παντού, σε όλο τον κόσμο,  η πολιτική της λιτότητας είναι πρώτη πρώτη  στην ατζέντα. Για την ακρίβεια, φαίνεται ότι, προς το παρόν, υπάρχουν μερικές εξαιρέσεις: η Κίνα, η Βραζιλία, οι χώρες του Κόλπου, ίσως και κάποιες ακόμα. Αλλά αποτελούν εξαιρέσεις στην πολιτική της λιτότητας που διαπερνά σήμερα πέρα ως πέρα το παγκόσμιο σύστημα. Εν μέρει, η πολιτική αυτή είναι εντελώς κατασκευασμένη. Και εν μέρει αντανακλά ένα πραγματικό οικονομικό πρόβλημα. Πώς έχει το πράγμα; Από τη μια, η απίστευτη σπατάλη του καπιταλιστικού συστήματος έχει οδηγήσει σε μια κατάσταση όπου το παγκόσμιο σύστημα απειλείται από την αδυναμία του να διατηρήσει συνολικά την κατανάλωση  στο σημερινό επίπεδο — ιδίως  αν σκεφτούμε ότι το απόλυτο επίπεδο κατανάλωσης αυξάνεται συνεχώς. Εξαντλούμε βασικούς πόρους για την επιβίωση του ανθρώπινου είδους, δεδομένου ότι ο καταναλωτισμός αποτέλεσε τη βάση των παραγωγικών και κερδοσκοπικών δραστηριοτήτων μας. Από την άλλη, γνωρίζουμε ότι η παγκόσμια κατανάλωση ήταν εξαιρετικά άνιση, τόσο μεταξύ των χωρών όσο και στο εσωτερικό των χωρών. Επιπλέον,  σήμερα, το χάσμα μεταξύ των ευνοημένων και των χαμένων μεγαλώνει διαρκώς, πράγμα που συνιστά τη βασική πόλωση του παγκόσμιου συστήματός, όχι μόνο από οικονομική αλλά και από πολιτική και πολιτισμική άποψη.

«Παράπονα» ιστορικού: ο Χομπσμπάουμ, το έθνος και ο εθνικισμός

 Tου Παναγιώτη Νούτσου, ΕΝΘΕΜΑΤΑ

Γνώρισα από κοντά τον Έρικ Χομπσμπάουμ (1917-2012) τον Σεπτέμβριο του 1989 στο Linz της Αυστρίας, κατά την 25η διεθνή συνάντηση των ιστορικών του εργατικού κινήματος. Ήδη είχα παρακολουθήσει και, όπου ήταν δυνατό, είχα αξιοποιήσει το έως τότε συγγραφικό του έργο. Τούτο, άλλωστε, έπραττα και με τις κατοπινές του δημοσιεύσεις. Μ’ αυτήν ακριβώς τη σχέση μετείχα, με δύο κείμενα, στο Αφιέρωμα προς τιμήν του που συνέθεσε το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (2008). Εκείνο που συγκράτησα από τη σκέψη του είναι ότι ακόμη κι από όσα ο ίδιος έχει γράψει μπορεί να «επινοούνται» ερμηνευτικές «παραδόσεις», χωρίς ωστόσο να φέρει την ευθύνη γι’ αυτό. Ένα τέτοιο παράδειγμα σκιαγραφείται σε ό,τι ακολουθεί. Με εντελώς ανεπεξέργαστο τρόπο σημειώνεται, ήδη από το 1995 (μετά από συνέντευξή του στηνΕλευθεροτυπία) έως σήμερα, ότι η «νεοτερική προσέγγιση του έθνους ως εφεύρεσης» ή «επινόησης» αποδίδεται στον Χομπσμπάουμ. Μάλλον μια ακόμη αυτοψία, εφόσον δεν κρίνεται ικανοποιητική η παράθεση κάποιων αράδων, θα μπορούσε να αποβεί διαφωτιστική για το πώς «επινοούνται» πράγματι οι «παραδόσεις».

Αλέξη, τι λένε;

Του Niko Ago, www.protagon.gr

Νομίζω πως, είναι η ώρα, να δοκιμάσει ο Αλέξης  Τσίπρας τον ρόλο του ηγέτη και στην πράξη. Και όταν λέω στην πράξη, εννοώ πρώτα μέσα στο ίδιο του το κόμμα. Διότι ο ΣΥΡΙΖΑ, δεν είναι πια πολλές συνιστώσες αλλά ενιαίο κόμμα. Με μοναδικό αρχηγό τον Αλέξη, που πρέπει να ασχοληθεί με τα στελέχη του και να μην κάνει «την πάπια» μπροστά στους διάφορους Μπαλάφες, που τον εκθέτουν ανεπανόρθωτα. Αυτόν και τον ΣΥΡΙΖΑ, ως ενιαίο κόμμα - εκτός κι αν  δεν υπάρχει κανένα κόμμα παρά ένα «σκορποχώρι» που, χάριν της ποθούμενης εξουσίας, αποφάσισε να δείχνει «ενιαίο κόμμα εξουσίας». Αλλά αρκετά με τις θεωρίες. Μιλώντας σε τηλεοπτικό κανάλι (η δήλωση μετά το ένατο λεπτό), το μέλος της Γραμματείας του ΣΥΡΙΖΑ, Γιάννης Μπαλάφας, ούτε λίγο ούτε πολύ, είπε: «αν θέλουν οι χρυσαυγίτες να δείξουν τη δύναμή τους και τον τσαμπουκά τους, ας πάνε να τα δείξουν στους μαύρους που πουλάνε ναρκωτικά στα ελληνόπουλα στο κέντρο της Αθήνας και όχι να δείρουν τον Στρατούλη».  Ναι, αυτό είπε ο αθεόφοβος. Ζητώντας,  ούτε λίγο ούτε πολύ, να αποκαταστήσουν την τάξη οι συμμορίες των ναζί και όχι το οργανωμένο κράτος. Ζητώντας περίπου να κάνουν αυτό που οι ίδιοι οι ναζί λένε ότι κάνουν. Ζητώντας να τους παραδοθούν «τα κλειδιά» της ασφάλειας της κοινωνίας. Ζητώντας, με λίγα λόγια, να συνεχίσουν το έργο τους, «αρκεί να μην ασχοληθούν με μας». Αλήθεια, πόσο πιο επικίνδυνος μπορεί νε γίνει κάποιος στέλεχος ενός Αριστερού κόμματος, το οποίο επιθυμεί την εξουσία, όταν αμολάει τέτοιες κουβέντες, μέρα μεσημέρι και στο όνομα της υπεράσπισης συντρόφου του που έχει κτυπηθεί από  τους ναζί; Για αυτό λέω, ο Αλέξης, αν  θέλει να είναι πραγματικός αρχηγός ενός κόμματος εξουσίας, πρέπει να το αποδείξει αρχικά στο κόμμα του. Και να σπάσει, αν είναι δυνατόν, «αυγά». Μπορεί;

Οταν οι προφητείες πέφτουν έξω

Του Paul  Krugman, ΤΟ ΒΗΜΑ - The New York Times, 25.12.12

Πίσω, στη δεκαετία του 1950, τρεις κοινωνικοί ψυχολόγοι μπήκαν σε μια αίρεση που προέβλεπε ότι το τέλος του κόσμου πλησιάζει. Στόχος τους ήταν να παρακολουθήσουν την αντίδραση των μελών της αίρεσης όταν ο κόσμος δεν θα τελείωνε κατά το πρόγραμμα. 

Αυτό που ανακάλυψαν, και περιέγραψαν στο κλασικό βιβλίο τους. «Οταν πέφτει έξω η προφητεία» είναι ότι η αδιάψευστη αποτυχία μιας προφητείας δεν οδηγεί τους πραγματικούς πιστούς - ανθρώπους που έχουν ασπαστεί μια πεποίθηση συναισθηματικά και από τις επιλογές της ζωής τους - να αλλάξουν γνώμη. Αντιθέτως, γίνονται ακόμη μεγαλύτεροι ζηλωτές και προσηλυτίζουν. Αυτή η παρατήρηση αποκτά μεγάλη σημασία καθώς τελειώνει το 2012. Στο κάτω-κάτω, πολύς κόσμος πίστεψε ότι ήμασταν στο χείλος της καταστροφής. Οπως αποδείχθηκε, βεβαίως, η καταστροφή δεν συνέβη. Αλλά μπορούμε να είμαστε βέβαιοι ότι τα μέλη της αίρεσης δεν θα παραδεχθούν ότι έκαναν λάθος. Οχι, οι άνθρωποι που μας είπαν ότι επίκειται μία δημοσιονομική κρίση θα συνεχίσουν να το λένε, πιο πεπεισμένοι παρά ποτέ. Α, για περιμένετε μια στιγμή - πιστέψατε ότι μιλούσα για την προφητεία των Μάγια; Σοβαρά, σε κάθε στάδιο της συνεχιζόμενης οικονομικής κρίσης μας - και ιδίως κάθε φορά που κάποιος ισχυριζόταν ότι προσπαθούσε πράγματι να κάνει κάτι για την μαζική ανεργία - χορεία φωνών προειδοποιούσε ότι εκτός και αν μειώσουμε τα ελλείμματα στον προϋπολογισμό τώρα τώρα τώρα, οι χρηματαγορές θα στραφούν κατά της Αμερικής, εκτοξεύοντας τα επιτόκια στον ουρανό.

O Έρωτας στα χιόνια

Του Aλέξανδρου Παπαδιαμάντη 

 Kαρδιά του χειμώνος. Xριστούγεννα, Άις-Bασίλης, Φώτα.

     Kαι αυτός εσηκώνετο το πρωί, έρριπτεν εις τους ώμους την παλιάν πατατούκαν του, το μόνον ρούχον οπού εσώζετο ακόμη από τους προ της ευτυχίας του χρόνους, και κατήρχετο εις την παραθαλάσσιον αγοράν, μορμυρίζων, ενώ κατέβαινεν από το παλαιόν μισογκρεμισμένον σπίτι, με τρόπον ώστε να τον ακούη η γειτόνισσα:

     ― Σεβτάς είν’ αυτός, δεν είναι τσορβάς...· έρωντας είναι, δεν είναι γέρωντας.

     Tο έλεγε τόσον συχνά, ώστε όλες οι γειτονοπούλες οπού τον ήκουαν του το εκόλλησαν τέλος ως παρατσούκλι: «O μπαρμπα-Γιαννιός ο Έρωντας».

     Διότι δεν ήτο πλέον νέος, ούτε εύμορφος, ούτε άσπρα είχεν. Όλα αυτά τα είχε φθείρει προ χρόνων πολλών, μαζί με το καράβι, εις την θάλασσαν, εις την Mασσαλίαν.

     Eίχεν αρχίσει το στάδιόν του με αυτήν την πατατούκαν, όταν επρωτομπαρκάρησε ναύτης εις την βομβάρδαν του εξαδέλφου του. Eίχεν αποκτήσει, από τα μερδικά του όσα ελάμβανεν από τα ταξίδια, μετοχήν επί του πλοίου, είτα είχεν αποκτήσει πλοίον ιδικόν του, και είχε κάμει καλά ταξίδια. Eίχε φορέσει αγγλικές τσόχες, βελούδινα γελέκα, ψηλά καπέλα, είχε κρεμάσει καδένες χρυσές με ωρολόγια, είχεν αποκτήσει χρήματα·

Ενας τρίτος κόσμος είναι εφικτός

Του Μιχάλη Τσιντσίνη, NEA, 24.12.12

Τα ταξίδια είναι σχολεία. Σου μαθαίνουν τους τρόπους των άλλων. Σου μαθαίνουν να επι-σκέπτεσαι και τον εαυτό σου, βλέποντάς τον από μακριά, συγκρίνοντάς τον. Το ταξίδι του Τσίπρα στον Νότο της Αμερικής δεν είχε τέτοιους στοχαστικούς κόπους. Το ημερολόγιο του προσκυνητή είχε καταστρωθεί πριν από το προσκύνημα. Δεν ταξίδεψε για να δει και ν' ακούσει. Ταξίδεψε για να βρει σκηνικό. Για να απαγγείλει - με τηλεσκηνοθέτη και παραγωγό - το προτηγανισμένο «αφήγημα»: Τα Μνημόνια των Ευρωπαίων δεν είναι μονόδρομος. Υπάρχει - λέει το «αφήγημα» - ο εναλλακτικός δρόμος των κομπανιέρος που αποτίναξαν τη «νεοφιλελεύθερη βαρβαρότητα» του ΔΝΤ και σήμερα τάχα μου φιγουράρουν ως υπερδυνάμεις. Αυτοί θα μας δώσουν μέχρι και πετρέλαια, μέχρι και φάρμακα, αν χρειαστεί. Τι κι αν η πραγματικότητα των αριθμών - η νωπή πραγματικότητα των λεηλασιών στην Αργεντινή - δείχνει ότι η χρεοκοπημένη Ελλάδα παραμένει ένα ασύγκριτα καλύτερο μέρος για να ζεις απ' ό,τι η Λατινική Αμερική; Η πραγματικότητα δεν είναι ικανή να αναχαιτίσει το «αφήγημα». Γιατί το «αφήγημα» είναι ριζωμένο στην προπατορική καχυποψία του ανάδελφου: Η Δύση είναι η φυλακή μας. Είναι η κόλαση των καπιταλιστών, των φονιάδων των λαών, των μερκελιστών. Στον κόσμο της δεν θα βρούμε τους άδολους και ανιδιοτελείς συμμάχους που μας αξίζουν. Η Δύση θέλει να της ανήκουμε. Θέλει να μας παιδαγωγεί. Γι' αυτό πρέπει να πηδήξουμε την τάφρο της Ιστορίας. Να προσγειωθούμε ακηδεμόνευτοι στην άλλη όχθη. Στην ελευθερία της φαβέλας. Στην «αξιοπρέπεια» (sic) της δημοκρατίας των Περονιστών. Σε έναν κόσμο μυθικό. Φριχτά παρωχημένο.

Αν ο λαός θέλει, ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί;

Του Ανδρέα Πανταζόπουλου, ΒΗΜΑ, 23.12.12

Η περίπτωση «μετεξέλιξης» του ΣΥΡΙΖΑ ώστε να καλύψει τον χώρο της λεγόμενης Κεντροαριστεράς προβάλλεται το τελευταίο διάστημα ως πιθανό σενάριο, αφού ο ευρύτερος σοσιαλιστικός χώρος φαίνεται, σύμφωνα με υποστηρικτές αυτής της εκδοχής, να μην μπορεί να ανασυγκροτηθεί με αξιοπιστία. Το επιχείρημα περί της αδυναμίας κομμάτων και κινήσεων αυτού του χώρου είναι ως έναν βαθμό βάσιμο, αν λάβει κανείς υπόψη του τις ως τώρα εξελίξεις, το θέμα ωστόσο χρήζει μεγαλύτερου προβληματισμού, γιατί δεν αφορά μόνον τον χώρο της Κεντροαριστεράς, αλλά και τον ίδιο τον ΣΥΡΙΖΑ: θέλει, πράγματι, ο ΣΥΡΙΖΑ να μετασχηματισθεί σε κεντροαριστερό φορέα διατυπώνοντας με αξιόπιστο τρόπο μια προοπτική «κυβερνησιμότητας»; Ακόμη και αν απαντούσαμε με καταχρηστικό τρόπο καταφατικά ότι, πράγματι, ο ΣΥΡΙΖΑ «θέλει» όχι μόνον να καλύψει αυτό το υπαρκτό πολιτικό κενό αλλά και να καταστεί ο «επίσημος» φορέας της Κεντροαριστεράς, το ερώτημα δεν θα έπαυε να υπάρχει. Ακόμη και αν θέλει, μπορεί; Υπάρχουν τέσσερις τουλάχιστον λόγοι που συνηγορούν για το αντίθετο. Ο πρώτος λόγος έχει ήδη διατυπωθεί από ορισμένους αναλυτές και είναι ο εξής: ο χρόνος που απαιτείται γι' αυτή τη «μετεξέλιξη» είναι εξαιρετικά σύντομος, επομένως είναι αμφίβολο αν το εν δυνάμει ακροατήριό του θα μπορέσει να καταναλώσει μια αιφνίδια, στρατηγικού τύπου, αλλαγή της φυσιογνωμίας του ΣΥΡΙΖΑ.

«Οι σημαίες μας ήταν από νάιλον»

Με την «Καύση» υποδεικνύω έμμεσα τα βαθύτερα αίτια της κρίσης, όπως τα έχω αντιληφθεί τουλάχιστον εγώ. Αυτά, κατά τη γνώμη μου, βρίσκονται στην έλλειψη εκείνης της πίστης και εκείνου του ιδεώδους που θα μπορούσαν να άρουν τα άτομα από το εγώ τους. Οταν δεν υπάρχει στην κοινωνία μια συνεκτική αναφορά σε κάτι «πέρα από εμάς» τότε κοιτάζει ο καθένας την πάρτη του και γίνεται ο κλέψας του κλέψαντος, όπως έγινε στην Ελλάδα όλα αυτά τα χρόνια. Ο ψευτο-σοσιαλισμός του ΠΑΣΟΚ και ο ψευτο-χριστιανισμός της Ν.Δ. αποδείχτηκαν προπετάσματα για κομπίνες, ενώ κανένα άλλο ιδεολόγημα δεν φάνηκε ικανό να σηκώσει την κουρτίνα της αρπαχτής και να δώσει μιαν άλλη προοπτική στη χώρα, διότι κανένας δεν την αναζήτησε στ' αλήθεια.

Ο Στράτος Τζίτζης του «Σώσε με» στο πρώτο θεατρικό του έργο

«Ξέρεις πώς το βλέπω, ρε συ…/Βλέπω όλα να τελειώνουν. /Ολος αυτός ο κόσμος που ζήσαμε έπιασε πάτο. /Εσύ δεν είσαι που ήθελες να τελειώνει μια και καλή; /Πώς τελειώνει όμως. /Χωρίς εσένα. Αργησες. /Και εσύ».

Αυτή είναι η «αναγέννηση της Ελλάδας»;

Του Χαρίδημου Κ. Τσούκα*, Καθημερινή, 23.12.12

«Ζητώ από όλους να κάνουν την υπέρβασή τους. Ο στόχος μας είναι: Μια Ελλάδα, κράτος–πρότυπο στην Ευρώπη, (...) υπόδειγμα δικαιοσύνης και αξιοκρατίας. (...) Με δύο λόγια, στόχος μας είναι η αναγέννηση της Ελλάδας!»

Αντ. Σαμαράς, πρωθυπουργός, 5/12/2012

«Η πατρίδα ζητάει να υπερβούμε τους εαυτούς μας. (...) Να φτιάξουμε επιτέλους κράτος. Ενα κράτος χωρίς σπατάλη, χωρίς πελατειακές εξαρτήσεις. Ενα κράτος αξιών και θεσμών, που εγγυάται δικαιοσύνη, διαφάνεια και ισονομία».

Γ. Α. Παπανδρέου, πρώην

πρωθυπουργός, 12/2/2012

Οταν τον Μάρτιο του 2007 ξέσπασε το σκάνδαλο των ομολόγων, ο τότε υπουργός Οικονομικών κ. Αλογοσκούφης επέκρινε τις «ανίδεες διοικήσεις Ταμείων», τις οποίες, όπως είπε, «εκμεταλλεύονταν άπληστοι χρηματιστές». Εσπευσε δε να αποφανθεί ότι «πολιτικές ευθύνες δεν υπάρχουν σε κανέναν»! Επρόκειτο για μια τυπική δήλωση πολιτικάντη, που θέλει να αποφύγει τη λογοδοσία: δακτυλοδεικτεί τους άλλους –τους ανίκανους διαχειριστές– προκειμένου να αποσιωπήσει τις ευθύνες αυτών που τους διόρισαν, δηλαδή της κυβέρνησής του!

LUIGI ZOJA, Ο θάνατος του πλησίον

Της Χριστίνας Φραγκεσκάκη, ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ , Αυγή

LUIGI ZOJA, Ο θάνατος του πλησίον, μτφρ. Μελέτης Μελετιάδης, επιμέλεια Αριάδνη Αλαβάνου, εκδόσεις Ίταμος, σελ. 147

Κάποτε ο ναυαγός-μετανάστης, μας λέει ο Τζόγια, ήταν μια ακραία περίπτωση ταξιδιώτη. Προκαλούσε συμπόνια, αλλά και ξυπνούσε την περιέργεια. Ήταν αγγελιοφόρος ενός άλλου κόσμου. Ερχόταν πάντα από μακριά, αλλά μπορούσε να μεταμορφωθεί σε πλησίον.  Σήμερα οι μετανάστες φτάνουν πάλι με σάπιες βάρκες, συντρίμμια. Τους νιώθουμε όμως όλο και λιγότερο σαν ταξιδιώτες και όλο και περισσότερο σαν εισβολείς. Tείνουν το χέρι και συχνά δέχονται μια λασπωμένη μπότα στο πρόσωπο. Στο αίτημά τους για έναν πλησίον, απαντάμε με τείχη και φράγματα. Τα τείχη είναι μια εισφορά στη διαγραφή του πλησίον. Τα τείχη, μας υπενθυμίζει ο Τζόγια, εμποδίζουν το σκάνδαλο του πλησίον. Θέλουν να «κλείσουν έξω» τον ανεπιθύμητο, αλλά κλείνουν εντός τους, τους διώκτες του.  

Τα τείχη λοιπόν, το νέο απλό αίτημα του καιρού μας. Ενισχυμένα από εκπαιδευμένα σκυλιά. Και τα κέντρα κράτησης. Με αποκλειστικό κριτήριο τα μελαψά χέρια. Σε απόσταση από τις κατοικίες μας. Έτσι οι ικέτες να μην φτάνουν κάτω από τα μάτια μας. Να μην κινδυνέψουμε ποτέ από τη συμπόνια, να μην ταραχτούμε.

Ο Λούλα μίλησε, ο Τσίπρας κατάλαβε;

Του Νίκου Μπίστη, www.protagon.gr

Συνεχίζεται το πολυήμερο ψυχαγωγικό ου μην αλλά και εκπαιδευτικό ταξίδι του Προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ σε Βραζιλία και Αργεντινή. Αν το διέπραττε ο ταξιδευτής Γιώργος Παπανδρέου το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης πιθανότατα θα ζητούσε Εξεταστική Επιτροπή. Τέλος πάντων μέρες που είναι να του ευχηθούμε  καλά να περάσει και να του μεταφράζουν σωστά αυτά που λένε οι συνομιλητές του ώστε να μην βγάζει λάθος συμπεράσματα. Γιατί από τα παρακάτω αποσπάσματα δείχνει κάπως χαμένος στην μετάφραση.

Τι είπε ο Λούλα:

«Το μήνυμα που θέλω να στείλω στον ελληνικό λαό είναι ότι σ’ αυτή την στιγμή της κρίσης πρέπει να είναι ψύχραιμοι, να έχουν μεγάλη θέληση και να αναζητήσουν λύσεις. Να μην γίνονται πολλά σχόλια για την κρίση , αλλά να συζητούν ποιες είναι οι λύσεις. Εδώ στην Βραζιλία η λέξη κλειδί ήταν η οικονομική ανάπτυξη μαζί με το εμπόριο, μαζί με τις επενδύσεις, μαζί με τις θέσεις εργασίας, μαζί με την κατανάλωση και για αυτό η Βραζιλία έχει ανέβει από την δέκατη στην έκτη θέση στην παγκόσμια οικονομία.»

Από όλο αυτό τι κατάλαβε ο Τσίπρας:

«Στο πρόσωπο του Προέδρου Λούλα βρήκαμε ένα ισχυρό σύμμαχο στην προσπάθεια του ελληνικού λαού να ξεπεράσει την κρίση, να αντέξει και να νικήσει τις βάρβαρες νεοφιλελεύθερες πολιτικές.»

Είναι προφανές ότι βρισκόμαστε μπροστά σε μια αλυσίδα παρεξηγήσεων.

Μπραζίλ

Του Παύλου Τσίμα, ΝΕΑ

Ο οποίος Λούλα, προκαλώντας την ιερή οργή των αριστερών συνιστωσών του Κόμματος Εργαζομένων, είχε, από την αρχή του καλοκαιριού, φιλοτεχνήσει μια στροφή προς τον πραγματισμό, με το περίφημο «γράμμα προς τους Βραζιλιάνους». Και είχε επιπλέον αρχίσει επαφές με τους ανθρώπους του Ταμείου. Κοντολογίς, ο υποψήφιος της Αριστεράς όχι μόνο κέρδισε τις εκλογές έχοντας δεσμευτεί προεκλογικά να τηρήσει το «μνημόνιο», αλλά το τήρησε κιόλας. Το πρόγραμμα του 2002 ήταν το πρώτο, ανάμεσα σε πάμπολλα, προγράμματα του ΔΝΤ για τη Βραζιλία (κι ίσως το πρώτο σε όλη τη Λατινική Αμερική) που θεωρήθηκε ότι εφαρμόστηκε επιτυχώς, και ώς σήμερα ο κακόφημος οργανισμός το διαφημίζει ως μια αδιαμφισβήτητη (και από τις μετρημένες στα δάχτυλα ενός χεριού) επιτυχία του!

Διδακτική ιστορία, από μια πολύ μακρινή χώρα, στο όχι και τόσο μακρινό παρελθόν: Βραζιλία, καλοκαίρι του 2002. Η χώρα βάδιζε προς εκλογές, τον Οκτώβριο, και οι δημοσκοπήσεις προεξοφλούσαν τον νικητή τους. Ο επόμενος πρόεδρος της Βραζιλίας θα ήταν ο Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα, ο ηγέτης της Αριστεράς. Ο Λούλα είχε διεκδικήσει άλλες τρεις φορές το αξίωμα, δίχως επιτυχία. Αλλά το 2002 είχε έρθει η ώρα της βραζιλιάνικης Αριστεράς.

«Σουλεϊμάν», έκτακτο επεισόδιο

Του Δημοσθένη Κούρτοβικ, NEA, 21.12.12

Ο τούρκος Πρωθυπουργός είναι έξω φρενών με το σίριαλ για τον Σουλεϊμάν. Θεωρεί ανιστόρητο και γελοίο τον τρόπο που παρουσιάζεται εκεί ο Μεγαλοπρεπής. Πιθανότατα έχει δίκιο. Αλλά δεν πά' να έχει, δεν πά' να θυμώνει. Το σίριαλ συνεχίζεται και το παρακολουθούν παγκοσμίως 150 εκατομμύρια τηλεθεατές, με ιδιαίτερη βουλιμία στην τουρκοφάγο Ελλάδα. Αυτό μας στέλνει και ένα πολιτικό μήνυμα. Οχι όμως εκείνο που βλέπουν οι «ελληνόψυχοι» και βάζουν τις φωνές για κίνδυνο αφελληνισμού από την τουρκική πολιτισμική προπαγάνδα.     Ας αφήσουμε στην άκρη την κιτσάτη αισθητική του σίριαλ και το αφελές σενάριό του (σιγά μην ενοχλούν τέτοιες λεπτομέρειες το πλατύ κοινό, το αντίθετο μάλιστα). Ας παρακάμψουμε, εδώ, και το γεγονός ότι στην Ελλάδα της Κρίσης και του Μνημονίου εκατοντάδες χιλιάδες συμπατριώτες μας προτιμούν να νανουρίζονται με έρωτες στα οθωμανικά χαρέμια παρά να βλέπουν, για παράδειγμα, το εκπληκτικό δανέζικο σίριαλ «Borgen», με την οξυδερκέστατη, αλλά καθόλου ψυχρή ματιά του στις ίντριγκες, τους καταναγκασμούς και τα διλήμματα της σύγχρονης πολιτικής.

Πώς "πούλησαν" στον Αλέξη την Θάτσερ για Τσε Γκεβάρα...

Εν αρχή είναι η «παλαβομάρα»...

Αν ερχόταν κάποιος και σας έλεγε να εγκαταλείψετε την δουλειά σας όπου κερδίζετε 20.000  ευρώ το χρόνο για μια άλλη θέση με 7.000 το χρόνο, περισσότερη δουλειά και χειρότερη ασφαλιστική κάλυψη, δικαίως θα νομίζατε πως είτε αστειεύεται είτε του ΄χει στρίψει... Αν σας υποσχόταν κάποιος να του δώσετε την εξουσία προκειμένου  να τριπλασιάσει τους φορείς του  Έιτζ και τετραπλασιάσει τη βρεφική θνησιμότητα (τον αριθμό των παιδιών που πεθαίνουν πριν κλείσουν το πρώτο έτος της ηλικίας) πάλι θα σκεφτόσασταν ανάλογα... Πόσο μάλλον να σας φύλαγε για έκπληξη το σύνθημα ψηφίστε με για να έχετε ρεύμα τις μισές ώρες τη μέρα. Το γεγονός πως η Βραζιλία είναι η 6η μεγαλύτερη οικονομία με ΑΕΠ 2,5 τρισ. δολάρια σημαίνει λίγα για όποιον δεν είναι στοιχειωδώς οικονομικά αναλφάβητος. Στο κατά κεφαλήν ΑΕΠ η Βραζιλία είναι 58η στον κόσμο με 12,6 χιλ. δολάρια  το άτομο, ενώ η Ελλάδα με 26,4 δολ. είναι 34η πλουσιότερη χώρα... Και η Βραζιλία και η Αργεντινή είναι από τις πλέον πλούσιες χώρες σε πρώτες ύλες κι όμως το κοινωνικό μοντέλο που εφαρμόζουν  σε συνδυασμό με το γενικότερο πολιτισμικό ιδίωμα κρατάει τους λαούς φτωχούς. Παρά τη δυστυχία τους οι Λατίνοι βρήκαν μιμητές του μοντέλου από την Ελλάδα. Προσέξτε την παρακάτω ανακοίνωση: «Ο ελληνικός λαός, ακολουθώντας το παράδειγμα των λαών της Νότιας Αμερικής που απελευθερώθηκαν από τα δεσμά του ΔΝΤ, θα λυτρωθεί από τη θανατηφόρο θηλιά του μνημονίου και η νέα ελληνική κυβέρνηση με κορμό τον ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ θα διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στην ανατροπή της επικίνδυνης Στρατηγικής της λιτότητας στον ευρωπαϊκό Νότο».

Ο απολίτιστος υπουργός Πολιτισμού

The Books' Journal

Πριν από μερικές μέρες, ο Κώστας Τζαβάρας, αναπληρωτής υπουργός Παιδείας, Θρησκευμάτων και ορισμένων άλλων πραγμάτων αλλά, επί της ουσίας, υπεύθυνος για τα πολιτιστικά πράγματα του τόπου (τύποις και ουσία, δηλαδή, με τις αρμοδιότητες υπουργού Πολιτισμού), διαχειρίστηκε με ιδιαίτερη βαναυσότητα ένα θέμα της αρμοδιότητας του υπουργείου του. Οδηγημένος από δημοσιεύματα που κατήγγελλαν σκάνδαλο στο Εθνικό Κέντρο Βιβλίου (ΕΚΕΒΙ) ανακοίνωσε δημοσίως τις παραιτήσεις του προέδρου, συγγραφέα και ακαδημαϊκού Θανάση Βαλτινού, της διευθύντριας Κατρίν Βελισσάρη και των μελών του ΔΣ. Οι χειρισμοί του, εκτός των άλλων, δυσφήμησαν και έναν από τους πιο δραστήριους εκδοτικούς οίκους, τον Πατάκη, αφού έμεινε μετέωρη η κατηγορία ότι, σε μια υπόθεση επιχορήγησης αγοράς βιβλίων, ο οίκος φερόταν ως σκανδαλωδώς ευνοημένος. Ο Κώστας Τζαβάρας επέτρεψε να δοθεί η διάσταση του σκανδάλου σε ένα έλασσον θέμα δεοντολογίας. Δυο μέλη μιας επιτροπής ειδικών, καθηγητών και συγγραφέων, που κατάρτιζε λίστα για ένα εντεταγμένο στο ΕΣΠΑ πρόγραμμα, το Πρόγραμμα Φιλαναγνωσία, το οποίο προβλέπει δημιουργία μαθητικών βιβλιοθηκών σε σχολεία της χώρας και την αγορά ορισμένων παιδικών βιβλίων βάσης, είχαν εντάξει στη λίστα των προς αγορά βιβλίων και δικά τους. Ατόπημα; Το δίχως άλλο – η δεοντολογία ορίζει ότι, αν θέλεις να είσαι υποψήφιος σε έναν διαγωνισμό, φροντίζεις να μην είσαι και κριτής, ό,τι κι αν είναι το αντικείμενο του διαγωνισμού, ένα κουμπί ή ένα υπερωκεάνιο. 

Το φάντασμα της κανονικότητας

Του Ηλία Κανέλλη, NEA, 20.12.12

Οποιος χθες το βράδυ γύρω στις 8.30 βρισκόταν στην περιοχή γύρω από το Μουσείο της Ακρόπολης θα έπεφτε σε ένα θέαμα ιδιαιτέρως συνηθισμένο για την Ελλάδα και απολύτως ασυνήθιστο για οποιαδήποτε κανονική ευρωπαϊκή χώρα. Στο κέντρο του τουριστικού ενδιαφέροντος για τη χώρα μας, στο πιο προβεβλημένο σημείο του μεγάλου αρχαιολογικού περίπατου της πρωτεύουσας, στην αρχή του πεζοδρόμου της Διονυσίου Αρεοπαγίτου, δηλαδή, υπήρχαν παρκαρισμένα μερικές δεκάδες μεγάλα μαύρα γυαλιστερά πολυτελή αυτοκίνητα. Διπλωματικά και κυβερνητικά. Παρκαρισμένα παράνομα! Δίπλα και ανάμεσα στα αυτοκίνητα αυτά έχει νόημα να σημειωθεί ότι ήταν και πολλοί εκπρόσωποι της τάξης, άνθρωποι της Τροχαίας και της Δημοτικής Αστυνομίας. Εκοβαν κλήσεις; Οχι βεβαίως. Εκοβαν βόλτες και μάλλον τα φύλαγαν - φύλαγαν, δηλαδή, τα αυτοκίνητα που είχαν παρκάρει παράνομα. Τι ζητούσαν τόσα αυτοκίνητα πάνω στον πεζόδρομο που είναι φτιαγμένος με ακριβούς κυβόλιθους ακριβώς για να περπατούν οι πεζοί; Το γερμανικό Ιδρυμα Κόνραντ Αντενάουερ είχε εγκαίνια της αντιπροσωπείας του που θα λειτουργήσει στην Ελλάδα στο Μουσείο της Ακρόπολης - μάλιστα κεντρικός ομιλητής στην τελετή των εγκαινίων ήταν ο ίδιος ο Πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς. Ηταν μια εκδήλωση στόχος της οποίας, μεταξύ άλλων, ήταν να συμβολίσει την κοινή ευρωπαϊκή πορεία της Ελλάδας με τη Γερμανία.

Δύο σενάρια για το 2013

Της Ελίζας Παπαδάκη, NEA, 20.12.12

Μετά την απόφαση του Eurogroup που επέλυσε το οξύ άμεσο πρόβλημα χρηματοδότησης της Ελλάδας μπορούμε να φανταστούμε δύο σενάρια για το πώς θα πορευτούμε από εδώ και πέρα. Το πρώτο θα ήταν να κατορθώνουμε να υλοποιούμε τους όρους που συνδέονται με το δάνειο της ευρωζώνης και του ΔΝΤ προς τη χώρα, οι επόμενες δόσεις να εκταμιευτούν ομαλά και έγκαιρα τους πρώτους μήνες του 2013, βαθμιαία να εμπεδώνεται εμπιστοσύνη στην ελληνική οικονομία - έξω, αλλά και σ' εμάς εδώ - ώστε να δημιουργηθούν προϋποθέσεις για ανάκαμψη της παραγωγής και των επενδύσεων, για να τερματιστεί ο εφιάλτης της ύφεσης, της διαρκώς διογκούμενης ανεργίας. Το άλλο σενάριο, να προσκρούσει σε ισχυρά εμπόδια η υλοποίηση των δύσκολων και επώδυνων όρων, θα επανέφερε όλη την αβεβαιότητα που κυριαρχούσε το καλοκαίρι με πολύ μεγαλύτερη απαισιοδοξία πλέον, επιδεινώνοντας την ύφεση και αναβιώνοντας το Grexit (το ενδεχόμενο αναγκαστικής εξόδου από το ευρώ) μόλις είχε κηρυχθεί επισήμως νεκρό. Για το ποιο σενάριο από τα δύο θα επικρατήσει την πρώτη ευθύνη φέρει η κυβέρνηση μαζί με τα κόμματα που τη στηρίζουν

Η προστασία των πελατειακών ομάδων

Tου Πάσχου Μανδραβέλη, Καθημερινή, 20.12.12

Ετσι λοιπόν, ανοίγει ο ασκός του Αιόλου: μόλις ψηφιστεί το άρθρο –το οποίο οι περισσότεροι βουλευτές δεν κατανοούν– αρχίζουν οι πιέσεις των συνδικαλιστών προς τους υπουργούς. Ακολουθούν οι Κοινές Υπουργικές Αποφάσεις και να ’μαστε πίσω στην Ελλάδα την παλιά. Εξαιρέσεις επί εξαιρέσεων και στο τέλος καταλήγουμε σε μισθολόγιο κουρελού. Ετσι πολιτεύθηκε όλα τα προηγούμενα χρόνια το παλαιό πολιτικό σύστημα που μας χρεοκόπησε, εμβληματική μορφή του οποίου είναι ο κ. Ευάγγελος Βενιζέλος.

Τα περισσότερα από τα μέτρα που πρότεινε την περασμένη Πέμπτη (13.12.2012) ο κ. Ευάγγελος Βενιζέλος με την προστασία των ευπαθών κοινωνικών ομάδων είναι δίκαια και σωστά. Για παράδειγμα, η εξαίρεση των βαριά αναπήρων (άνω του 80%) από τις περικοπές είναι ένα αναγκαίο μέτρο. Επίσης πρέπει να παραταθεί μέχρι το τέλος του 2013 η ρύθμιση του Ν. 4052/2012 για να μπορούν να έχουν ιατροφαρμακευτική και νοσοκομειακή περίθαλψη οι εργαζόμενοι που συμπλήρωσαν 50 ημέρες ασφάλισης στο ΙΚΑ και όχι 100, όπως προβλέπει η νομοθεσία (Ν. 3655/2008). Yφεση έχουμε ακόμη...

Ήρθε η ώρα του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος;

Του Μάνου Ματσαγγάνη, Μεταρρύθμιση, 20.12.12

Η βαθιά και παρατεταμένη οικονομική ύφεση, έχει φέρει στην επιφάνεια κάτι που γνωρίζαμε εδώ και πολύ καιρό (αλλά δεν κάναμε τίποτε γι’ αυτό): ότι δηλαδή το σύστημα κοινωνικής προστασίας όπως είναι σήμερα -και παρόλο που μας κοστίζει ακριβά- δεν είναι σε θέση να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τα κοινωνικά προβλήματα που προκαλεί η κρίση. Τα κενά προστασίας είναι πολλά. Η επιδότηση ανεργίας είναι το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕλΣτατ, ο αριθμός των ανέργων τον Σεπτέμβριο του 2012, ήταν 1 εκατομμύριο 265 χιλιάδες. Όμως, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΑΕΔ, ο αριθμός όσων ελάμβαναν τον ίδιο μήνα τακτικό επίδομα ανεργίας (το κύριο εργαλείο εισοδηματικής στήριξης που διαθέτουμε), δεν ξεπερνούσε τα 186 χιλιάδες άτομα (λιγότερο από 15% του συνόλου των ανέργων). Πολλοί από τους υπόλοιπους βρίσκονται αντιμέτωποι με τη φτώχεια. Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη μας («Διαστάσεις της φτώχειας στην Ελλάδα της κρίσης», μαζί με τη Χρύσα Λεβέντη και την Ελένη Καναβιτσά), σχεδόν 40% των ανέργων σήμερα βρίσκονται κάτω από το όριο σχετικής φτώχειας, ενώ περίπου 20% των ανέργων βρίσκονται κάτω και από το όριο ακραίας φτώχειας.

Σοσιαλδημοκρατία, στοπ!

Του Γιώργου Σιακαντάρη, NEA, 19.12.12

Η συζήτηση για την ανάγκη συνεργασίας ή και ενοποίησης των δυνάμεων της Κεντροαριστεράς και της Σοσιαλδημοκρατίας έχει ανάψει. Κι όμως. Παρότι το 30% των πολιτών αυτοπροσδιορίζονται σοσιαλδημοκράτες, κεντροαριστεροί, σοσιαλιστές και αριστεροί δημοκράτες, η συγκεκριμένη συζήτηση αφήνει αδιάφορη την κοινωνία. Πώς εξηγείται αυτό το παράδοξο; Οι επικαλούμενοι τη Σοσιαλδημοκρατία απορούν γιατί οι ιδέες τους μαραίνονται, αν και έχουν αναθέσει στους κηπουρούς τους να τις ποτίζουν κάθε μέρα. Δεν είναι οι «κηπουροί» που συνήθως υπονοεί ο δημοσιογραφικός λόγος, αλλά κάτι σοβαρότερο και χειρότερο. Είναι η λογική των δημοσίων σχέσεων και των δείπνων, οι εγωκεντρικοί τακτικισμοί αντί των αξιών, ο καθορισμός των ιδεολογικών προτάσεων από την πορεία των προσωπικών στρατηγικών και όχι το αντίθετο, το εύκολο πέρασμα από τη μια συμμαχία στην άλλη, κ.λπ. Η Σοσιαλδημοκρατία όμως δεν έχει σχέση με προσωπικούς και κομματικούς τακτικισμούς, μόνο με τη γνώση και την κατανόηση των αναγκών της κοινωνίας των πολιτών. Οι συζητήσεις για μεταρρυθμίσεις, αποκρατικοποιήσεις, εξορθολογισμούς, αν και απαραίτητες για την κριτική του παραγωγικού μοντέλου της χώρας, δεν αρκούν για να πείσουν μια κοινωνία που βρίσκεται σε απόγνωση - σύμφωνα με τον Ηλία Κικίλια, διοικητή του ΟΑΕΔ, «1,6 εκατομμύρια συμπολίτες μας ζουν σε οικογένειες όπου δεν εργάζεται κανείς».

Η απομονωμένη ελιτ των δικαστών

Του Γρηγόρη Καλφέλη, ΒΗΜΑ, 18.12.12

«Αν μια δίκαιη κοινωνία απαιτεί ένα ισχυρό αίσθημα κοινότητας, θα πρέπει να καλλιεργήσει στους πολίτες το ενδιαφέρον για το σύνολο , την αφοσίωση για το κοινό αγαθό». Αυτά αναφέρει ο διανοούμενος του Χάρβαρντ Michael Sandel σε μια πρόσφατη εκπληκτική πραγματεία του για τη Δικαιοσύνη και φαίνεται σαφώς ότι οι έλληνες δικαστές δεν συμμερίζονται αυτό το ενδιαφέρον για το σύνολο, αφού προτιμούν μια απόλυτα ιδιωτικοποιημένη ερμηνεία για την ευτυχία (:ο καθένας για τον εαυτό του). Πώς φαίνεται αυτό; Από το ακατανόητο γεγονός ότι συνεχίζουν την αντισυνταγματική πρακτική της διακοπής των συνεδριάσεων κάθε ημέρα (οδηγώντας κατ’ αποτέλεσμα- και ολέθρια- σε παραγραφή πολλές ποινικές υποθέσεις και διαπαιδαγωγώντας τους πολίτες -ως εφαρμοστές του νόμου- με μια κουλτούρα ανομίας)! Πράγμα, βεβαίως, το οποίο είχε κάνει πριν από λίγο καιρό και μια άλλη πνευματική ελιτ -η ελιτ των πρυτάνεων- που δεν εφάρμοζε μέχρι την τελευταία στιγμή τον νόμο για την τριτοβάθμια εκπαίδευση.  Βεβαίως, οι δικαστικοί λειτουργοί έκαναν μια μικρή (και άνευ σημασίας) παραχώρηση, δηλαδή αποφάσισαν να διακόπτουν τις συνεδριάσεις των δικαστηρίων λίγο πριν από το μεσημέρι και όχι το πρωί ( όπως γινόταν μέχρι τώρα), αναπαράγοντας κατ' ουσία το ίδιο εκρηκτικό αδιέξοδο στη συνολικότερη απονομή της δικαιοσύνης.

Η επόμενη επανάσταση

Του Σταύρου Θεοδωράκη, www.protagon.gr

Τους βαρέθηκα. Αναφέρομαι σε όλους αυτούς που κλωσάνε γύρω από τον Μαρξ. Έχει δίκιο ο Μαρξ ή έχει άδικο ο Μαρξ; Αδυνατώντας να κατεβάσουν μια καλή νέα ιδέα αναμασάνε τα γραπτά του 1800… Μόνο που σήμερα η Ευρώπη δεν έχει δούλους και αφεντικά αλλά έχει ανέργους και φοροφυγάδες.  Η παγκόσμια φοροδιαφυγή υπολογίζεται (!) σε 20 με 30 τρισεκατομμύρια δολάρια. Η φοροδιαφυγή στην Ευρώπη σε ένα με δύο τρισεκατομμύρια ευρώ. Γιατί βέβαια δεν έχει μόνο η Ελλάδα ταξιτζήδες, υδραυλικούς, καθηγητές, γιατρούς και δικηγόρους. Κάθε πολίτης της ΕΕ χάνει 2.000 με 3.000ε το χρόνο  από την «φοροδιαφυγή των άλλων». Η Μέρκελ έδωσε 12 εκατομμύρια ευρώ για να αγοράσει λίστες Γερμανών που είχαν βγάλει τα λεφτά τους στην Ελβετία.  100 δις ετησίως υπολογίζεται η φοροδιαφυγή στην Ιταλία (μόνο οι Ντόλτσε - Γκαμπάνα κατηγορούνται  ότι απέκρυψαν εισοδήματα 420 εκατομμυρίων ευρώ). Και όλοι μάθαμε αυτές τις μέρες ότι ο πλουσιότερος Γάλλος ηθοποιός, ο Οβελίξ - Ζεράρ Ντεπαρντιέ μετακόμισε στην … Νεσίν, στο Βέλγιο στα  σύνορα με την Γαλλία, για να γλυτώσει φόρους. Άλλωστε η περιβόητη λίστα Λαγκάρντ  δεν εφευρέθηκε για να εκθέσει τον Βενιζέλο αλλά την έκλεψε ο Φαλτσιάνι από την HSBC για να την πουλήσει σε Γάλλους, Ισπανούς, Γερμανούς…  Σε πανικόβλητους δηλαδή ηγέτες που προσπαθούν να δείξουν τα τελευταία χρόνια ότι πολεμούν αυτούς που δεν πληρώνουν φόρους. Α! ο Ολάντ σκέφθηκε και κάτι άλλο. Να φορολογήσει με 75% τους πολύ πλούσιους.

Συνομιλώντας με το χάος

Του Γιώργου Σιακαντάρη, Athens Voice

O Χρήστος Ζώης, πρώην εκπρόσωπος των Ανεξάρτητων Ελλήνων και πρώην υπουργός στις κυβερνήσεις Καραμανλή, αναφερόμενος στις πληροφορίες ότι ο Π. Καμμένος προβάλλει ως λύση για τη χώρα το δολάριο, δήλωσε: «Με το χάος δεν μπορώ να συνομιλήσω. Είμαι ανίκανος, είμαι πολύ μικρός, είμαι ελαχιστότατος. Μπορεί να μιλάει ο Θεός με το χάος. Εγώ έχω μάθει ότι οι άνθρωποι συζητούν με πολύ συγκεκριμένα δεδομένα μπροστά τους». Αυτό μου θύμισε μια ανεκδοτολογική αναφορά, σύμφωνα με την οποία όταν κάποτε ρώτησαν τον Βολτέρο για το ποια είναι η σχέση του με τον Θεό, αυτός απάντησε ως εξής: «Χαιρετιόμαστε αλλά δεν συνομιλούμε». Ίσως κάτι ανάλογο θα μπορούσε να πει πως συνέβαινε με τον συμπαθή - μέχρι να στρατευθεί με το κόμμα των Ανεξάρτητων Ελλήνων, το κόμμα του χάους - προαναφερθέντα πολιτικό. Αυτός και με τις δυο ιδιότητές του ως υπουργός στη κυβέρνηση Καραμανλή και ως εκπρόσωπος του κόμματος του Πάνου Καμμένου, όλο αυτό το διάστημα, δεν έκανε τίποτα άλλο από το να ανταλλάσει χαιρετισμούς με το χάος, ακόμη και αν δεν συνομιλούσε με αυτό.

Είναι η Ελλάδα Βαϊμάρη;

Του Πάνου Καζάκου, NEA, 17.12.12

Καθώς τελειώνει το τέταρτο έτος της κρίσης και η κοινωνία καλείται να δεχθεί μια νέα περίοδο λιτότητας πολλαπλασιάζονται οι ανησυχίες ότι η ελληνική Δημοκρατία μπορεί να έχει την τύχη της Βαϊμάρης. Οπως το έθεσε ο Πρωθυπουργός και η ελληνική «απειλείται από την άκρα Αριστερά και από την άνοδο του ακροδεξιού, φασιστικού νεοναζί κόμματος». Τι είχε συμβεί στη Γερμανία του Μεσοπολέμου; Με την κρίση του 1929, η βιομηχανική παραγωγή υφίσταται καθίζηση, η ανεργία ξεπερνά το 25% και αρχίζει η ραγδαία ανάκαμψη του εθνικοσοσιαλιστικού κόμματος. Οι κυβερνήσεις, λόγω εκλογικού συστήματος, είναι ασταθείς. Το 1933 ο Χίτλερ γίνεται καγκελάριος και αρχίζει το ξήλωμα των δημοκρατικών θεσμών! Ουδείς πιστεύει σήμερα βέβαια ότι είναι δυνατό ακραία μορφώματα όπως η Χρυσή Αυγή (ΧΑ) να γίνουν εξουσία. H XA έχει πράγματι αναχρονιστικά και μη ρεαλιστικά στοιχεία. Υπενθυμίζω, όμως, ότι ελάχιστοι προέβλεπαν ακόμα και λίγες εβδομάδες πριν ότι ο Χίτλερ θα γινόταν καγκελάριος το 1933. Εκαναν λάθος.  

Οι κυνηγοί των χαλαζομαγνητών!

Του Θανάση Μαυρίδη, 17.12.12

Υπάρχει ζωή στο ελληνικό δημόσιο; Μία ενδιαφέρουσα ιστορία, αυτή του Οργανισμού Αγροτικών Ασφαλίσεων, φέρνει νέα δεδομένα στην επιφάνεια. Μπορεί να υπάρξει ένα δημόσιο δίχως ελλείμματα; Η απάντηση είναι ναι. Αρκεί να βρεθούν οι άνθρωποι που θα παλέψουν με τους χαλαζομαγνήτες. Ναι, το ελληνικό δημόσιο χρειάζεται τους δικούς του ghostbusters... Τι είναι ο χαλαζομαγνήτης; Είναι ένα μυστικό όπλο ορισμένων αγροτών που με αυτό τον τρόπο είχαν κατορθώσει να προσελκύουν στα μικρά τους χωράφια χαλάζι για 364 ημέρες τον χρόνο. Την 365η περνούσαν από το ταμείο του ΕΛΓΑ και εισέπρατταν μέχρι και 250.000 ευρώ. Με αυτά και με εκείνα ο Οργανισμός έφτασε να έχει χρέος 4,2 δισ. ευρώ και να είναι ο δεύτερος στην σχετική κατάσταση μετά τον ΟΣΕ.  Μέχρι που ανέλαβε πριν από 2,5 χρόνια επικεφαλής του Οργανισμού ο κ. Θόδωρος Σαρρής. Ο άνθρωπος είδε αυτό που δεν ήθελαν να δουν οι προκάτοχοί του. Ότι οι Έλληνες αγρότες έπαιρναν αποζημιώσεις της τάξης των 800 εκατ. ευρώ, την στιγμή που οι Γάλλοι αγρότες έπαιρναν αποζημιώσεις 150 εκατ. ευρώ. Και να σκεφτεί κανείς ότι οι Γάλλοι αγρότες είναι πολλαπλάσιοι των Ελλήνων και ότι η Γαλλία βρίσκεται αρκετά πιο βόρεια από την Ελλάδα. Με άλλα λόγια, αν ήμασταν Γάλλοι και μαθαίναμε για τα λεφτά που ξόδευαν οι Έλληνες για τις γεωργικές αποζημιώσεις, μπορεί και να πιστεύαμε ότι η Ελλάδα βρίσκεται στην Ανταρκτική.

Για την απομάγευση της ελληνικής κοινωνίας

Το κείμενο αυτό είναι απόσπασμα από τον πρόλογο του βιβλίου του Πέτρου Παπασαραντόπουλου, «Μύθοι και Στερεότυπα στην Ελληνική Κρίση» που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Επίκεντρο.

Η Ελλάδα βρίσκεται στην περιδίνηση μιας κρίσης που είναι σίγουρο ότι θα διαρκέσει πολλά χρόνια· μιας κρίσης που δεν περιορίζεται στην οικονομική χρεοκοπία και στην κατάρρευση του πολιτικού συστήματος. Ταυτόχρονα, διαδραματίζεται κάτι πολύ βαθύτερο που εισχωρεί στους αρμούς του κοινωνικού σχηματισμού και τον αποσαθρώνει. Πρόκειται για την ανθρωπολογική καταστροφή που συντελείται καθημερινά και που έχει προσλάβει διαστάσεις επιδημίας. Στην Ελλάδα της Κρίσης έχουν εμφανιστεί οι πλέον ακραίες θέσεις και απόψεις. Ένα τοξικό νέφος συνωμοσιολογίας και ανορθολογισμού έχει επικαθήσει στο κοινωνικό σώμα, προκαλώντας καρκινικές μεταλλάξεις. Ανυπόστατοι μύθοι, απλουστευτικά στερεότυπα, στρεβλές ιδεολογίες, απλοϊκές ιδεοληψίες, τερατώδη ιδεολογήματα, δηλητηριάζουν τον δημόσιο λόγο και συγκροτούν έναν «κοινό νου», που είναι πρόθυμος να παραδοθεί σε δημαγωγούς και λαϊκιστές που υπόσχονται επίγειους παραδείσους. Το κακό με όσα αναφέρθηκαν προηγουμένως, είναι ότι δεν πρόκειται για καταφανή ψεύδη. Περιέχουν και κάποιες αλήθειες, τις οποίες αναμιγνύουν με δοξασίες και προκαταλήψεις, γενικεύοντας και απλοποιώντας, για να καταλήξουν σε αυθαίρετα συμπεράσματα. Όπως εύστοχα παρατηρεί η Maria Todorova, εκείνο που πρέπει να μας προβληματίσει με τα στερεότυπα δεν είναι το περιεχόμενό τους, αλλά η σύνταξη, τα συμφραζόμενα. Η ελληνική κοινωνία δεν έχει, δυστυχώς, «απομαγευτεί», όπως ήλπιζε ο Μαξ Βέμπερ για τις κοινωνίες της νεωτερικότητας.

Μήπως έφτασε το τέλος της Δύσης;

           Civilization The West and the Rest By Niall Ferguson

Του Ηλία Mαγκλίνη, Καθημερινή, 16.12.12

Αν το έτος 1411 ήμασταν σε θέση να κάνουμε τον περίπλου της Γης, θα θαυμάζαμε την ανέγερση της Απαγορευμένης Πόλης στο Πεκίνο των Μινγκ και την Οθωμανική Αυτοκρατορία να ορθώνεται ακμάζουσα και ισχυρή. Θα θαυμάζαμε την κινεζική τεχνολογία, τα ινδικά μαθηματικά και την αραβική αστρονομία. Αν την ίδια χρονιά διατρέχαμε τη δυτική Ευρώπη, το θέαμα θα ήταν οικτρό. Το περιγράφει γλαφυρά ο σημαντικός Αγγλος ιστορικός Νάιαλ Φέργκιουσον στο βιβλίο του «Πολιτισμός»: Επρόκειτο για «έναν ελεεινό βαλτότοπο» που συνερχόταν από την επιδημία της πανούκλας και που μαστιζόταν από κακές συνθήκες υγιεινής και πολεμικές συρράξεις. Ο αγγλογαλλικός Εκατονταετής Πόλεμος ετοιμαζόταν να ξαναρχίσει και, γενικά, τα πιο ακμάζοντα τμήματα της Ευρώπης ήταν οι πόλεις-κράτη της βόρειας Ιταλίας: η Φλωρεντία, η Γένοβα, η Πίζα, η Σιένα και η Βενετία. «Η δε Βόρειος Αμερική του 15ου αιώνα ήταν ένας αναρχούμενος αγριότοπος σε σύγκριση με τα βασίλεια των Αζτέκων, των Μάγια και των Ινκα στην Κεντρική και τη Νότιο Αμερική». Για τον Φέργκιουσον, είναι σαφές: «Στο τέλος της περιήγησής σας στον κόσμο, η ιδέα ότι η Δύση θα μπορούσε να κυριαρχήσει επί των Υπολοίπων για το μεγαλύτερο μέρος της επόμενης χιλιετίας θα σας φαινόταν απόλυτη φαντασιοπληξία. Κι όμως συνέβη».

Η δόση και η φαυλοκρατία...

Του Σήφη Πολυμίλη, ΒΗΜΑ, 16.12.12

Μπορεί η αντιπολίτευση να επιμένει ότι η εκταμίευση της δόσης δεν σημαίνει επί της ουσίας τίποτε, αλλά είναι κάτι παραπάνω από προφανές ότι η χώρα - και το πολιτικό σύστημα που διαχειρίζεται την κρίση - έχει μία ακόμη ευκαιρία. Βέβαια το κλίμα υπεραισιοδοξίας που καλλιεργεί ο κ. Σαμαράς απέχει αρκετά από την πραγματικότητα. Οχι γιατί η δόση είναι αμελητέα, αλλά επειδή υπάρχουν πάρα πολλά ερωτηματικά για το πόσο αποτελεσματικά μπορεί να τη διαχειριστεί η κυβέρνησή του.  Η μέχρι τώρα εμπειρία δεν αποτελεί δυστυχώς και την καλύτερη απόδειξη ότι η πολιτική ευφορία που συνοδεύει την εκταμίευσή της θα οδηγήσει και σε ανάλογη ευφορία στην οικονομία και κυρίως στην κοινωνία. Το άθλιο κομματικό παζάρι που εξελίσσεται τις τελευταίες εβδομάδες για την αντικατάσταση μιας σειράς διοικητών των ΔΕΚΟ αποδεικνύει δυστυχώς ότι, παρά τις υποσχέσεις και τα μεγάλα λόγια, παραμένει σε πλήρη ισχύ το φαύλο καθεστώς της τακτοποίησης των ημετέρων.  Την ώρα που προσπαθούν να βάλουν σε διαθεσιμότητα μερικές εκατοντάδες δημοσίων υπαλλήλων για να εξοικονομήσουν μερικές δεκάδες χιλιάδες ευρώ, από την άλλη μεριά δεν διστάζουν να βολέψουν τους διαθέσιμους πρόθυμους του κομματικού σωλήνα... Αντί να δώσουν ένα παράδειγμα αξιοκρατίας και υπευθυνότητας, με περισσή ευκολία εξοβελίζουν ακόμη και τους ελάχιστους προϊσταμένους των ΔΕΚΟ που αποδεδειγμένα έφεραν αποτελέσματα. Ελεος πια!

Αγώνας, πολιτική, δημοκρατία και θεσμοί

Ο Ετιέν Μπαλιμπάρ θα βρεθεί την Τρίτη 18 Δεκεμβρίου στην Αθήνα και θα μιλήσει στις 19.15 στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, κλείνοντας τον φετινό πρώτο κύκλο των «Κρίση-μων Σεμιναρίων» της Πρωτοβουλίας για την υπεράσπιση της κοινωνίας και της δημοκρατίας. Τον Μπαλιμπάρ, ο οποίος θα μιλήσει με θέμα «Ποια κρίση, ποια Αριστερά, ποια Ευρώπη;» θα προσφωνήσει ο Στέφανος Πεσμαζόγλου, ενώ τη συζήτηση θα συντονίσει η Έλσα Σταματοπούλου. Με την ευκαιρία αυτή, δημοσιεύουμε αποσπάσματα από τις απαντήσεις του Etienne Balibar  σε μια παλιότερη συζήτηση (goo.gl/ubZz9) για την πολιτική, τον πόλεμο, την ταξική πάλη, τους θεσμούς, τη δημοκρατία και τη μετανάστευση. Αυγή,   ΕΝΘΕΜΑΤΑ, 16.12.12

του Ετιέν Μπαλιμπάρ

μετάφραση: Μάνος Αυγερίδης

Στο βιβλίο του Φουκώ Για την υπεράσπιση της κοινωνίας συναντάμε την ιδέα ότι ο πόλεμος έχει πια κοπάσει, όσον αφορά δύο βασικούς τομείς: τη φυλετική και την ταξική πάλη. Και ένα από τα ερωτήματα που θέτει είναι: Η ιστορία, όταν τη συλλαμβάνουμε κατ’ αυτό τον τρόπο (η ταξική και φυλετική πάλη προέρχονται, μιλώντας πάντα σχηματικά, και οι δύο από τα κάτω), πώς θα μπορούσε να γραφεί σήμερα από τα κάτω;

Το Για την υπεράσπιση της κοινωνίας είναι ένα συναρπαστικό βιβλίο που θέτει σημαντικά ερωτήματα, αλλά δεν μπαίνει σε καλούπια. Ο Φουκώ υποστηρίζει πως πρέπει να αντιστρέψουμε την έκφραση του Κλαούζεβιτς: δεν είναι ο πόλεμος μια συνέχιση της πολιτικής με άλλα μέσα, αλλά η πολιτική μια συνέχιση του πολέμου.