Η ανακοίνωση της απόλυσης 500.000 δημοσίων υπαλλήλων έθεσε επί τάπητος το μέλλον του τελευταίου «σοσιαλιστικού» κράτους
ΣΤΗ ΝΕΑ CUΒΑ LΙΒRΕ (ελεύθερη Κούβα) του 21ου αιώνα δεν ισχύει το «εγγυημένη δουλειά για όλους». Το καθεστώς της Αβάνας, το τελευταίο «κάστρο» του υπαρκτού σοσιαλισμού, ανακοίνωσε ότι θα απολύσει στο επόμενο εξάμηνο 500.000 δημοσίους υπαλλήλους, για να δημιουργήσει έναν νέο ιδιωτικό τομέα υπηρεσιών, στην ουσία μια νέα «μεσαία τάξη». Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι ο πρόεδρος Ραούλ Κάστρο βάλθηκε να γκρεμίσει εκ των έσω το «σοσιαλιστικό» κράτος του αδελφού του Φιντέλ. Αλλοι πάλι μιλούν για «περεστρόικα των Τροπικών», ένα απελπισμένα ελεγχόμενο άνοιγμα στην ελεύθερη αγορά σαν εκείνο του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ στη Σοβιετική Ενωση πριν από 25 χρόνια.
Η απόλυση των δημοσίων υπαλλήλων είναι η μεγαλύτερη αλλαγή στο εργασιακό καθεστώς, στην καθημερινή ζωή και στην κοινωνική οργάνωση των Κουβανών εδώ και μισό αιώνα. Και παρουσιάζεται ως ευκαιρία για πιο προσοδοφόρο απασχόληση στον ιδιωτικό τομέα. Πράγματι εδώ και λίγους μήνες έχουν «μισο-απελευθερωθεί» κάποια επαγγέλματα, όπως οι κουρείς και οι οδηγοί τουριστικών ταξί. Μαζί με τους μικροκαλλιεργητές, συνιστούν τη νέα τάξη των περίπου 145.000 «cuentapropistas» (σημαίνει «αυτοί που κάνουν δικό τους λογαριασμό»...) που υποτίθεται ότι θα απορροφήσει εκατοντάδες χιλιάδες απολυμένους.
«Πρέπει να εξαφανίσουμε την αντίληψη ότι η Κούβα είναι το μοναδικό κράτος στον κόσμο όπου κάποιος μπορεί να ζει χωρίς να δουλεύει» είπε πρόσφατα ο Ραούλ Κάστρο. Για να υποσχεθεί αμέσως ότι «κανένας Κουβανός δεν θα αφεθεί στη μοίρα του».
Το μόνο βέβαιον είναι πως το παλαιό οικονομικό σύστημα, που ήδη παρέπαιε (και) ελέω αμερικανικού εμπάργκο, δεν αντέχει τις συνέπειες της διεθνούς οικονομικής κρίσης: η τιμή του βασικού εξαγώγιμου αγαθού, του περιζήτητου άλλοτε νικελίου της Κούβας, έχει υποχωρήσει στα μόλις 10.000 δολάρια τον τόνο, από 50.000 δολάρια το 2008.
Η αγροτική παραγωγή- ζαχαροκάλαμο, καπνός, καφές, κακάοπαραμένει προβληματική, καθώς οι καταστροφές στις καλλιέργειες από τους τρεις διαδοχικούς τυφώνες που σάρωσαν το νησί το 2008 δεν έχουν ξεπεραστεί.
Ο τουρισμός, η «βαριά βιομηχανία» της Κούβας, νοσεί. Η ύφεση έπληξε το διαθέσιμο εισόδημα των αμερικανών και ευρωπαίων τουριστών, ορισμένες πηγές κάνουν λόγο για πτώση 35% στον τουριστικό τζίρο το πρώτο οκτάμηνο του 2010. Την ίδια στιγμή η υψηλή ανεργία και η μείωση των αμοιβών στις ΗΠΑ έχει περιορίσει τη δυνατότητα εκατομμυρίων εξόριστων κουβανών να στέλνουν εμβάσματα σε δολάρια στις οικογένειές τους πίσω στο νησί- ένα έξτρα εισόδημα που επιτρέπει σε εκατοντάδες χιλιάδες οικογένειες να βελτιώνουν το βιοτικό τους επίπεδο, αγοράζοντας καταναλωτικά αγαθά που δεν υπάρχουν στα «bodegas», τα κρατικά καταστήματα.
Το μέσο μηνιαίο εισόδημα από μια κρατική δουλειά, ένα «τραβάχο», είναι αστείο: 429 πέσος, γύρω στα 14 ευρώ. Πολλοί αναγκάζονται να το συμπληρώνουν με μια δεύτερη δουλειά, ένα «νεγκόσιο», συνήθως στη «μαύρη» οικονομία: λαθρεμπόριο, πορνεία, ναρκωτικά και άλλες υπηρεσίες προς τουρίστες και ντόπιους. Και βέβαια πολλά ανώτερα στελέχη της κουβανικής γραφειοκρατίας έχουν μέσα από τη διαφθορά συγκεντρώσει κρυφό πλούτο, φορώντας τη μάσκα σοσιαλισμού. Ολως «τυχαίως», μεγάλες δουλειές, όπως η ανέγερση νέων πολυτελών ξενοδοχείων και 16 γηπέδων γκολφ, αλλά και το νομοσχέδιο για την ενοικίαση κρατικών γαιών σε ξένους για ως 99 χρόνια, ανακοινώθηκαν την ίδια ημέρα με τις απολύσεις.
Ενας διάσημος κομματικός δημοσιογράφος, ο Εστεμπάν Μοράλες , απομακρύνθηκε από τηλεόραση και κόμμα μετά τη συγγραφή άρθρου με τίτλο «Διαφθορά: Είναι η αληθινή αντεπανάσταση;». Εκεί υποστήριζε, με «φωτογραφικά» παραδείγματα, ότι οι προμήθειες και οι offshore τραπεζικοί λογαριασμοί βρίθουν (και) στην κουβανική γραφειοκρατία: «Ο πραγματικός εχθρός είναι όσοι άνθρωποι σε κρατικές θέσεις μαζεύουν χρήματα και περιμένουν την κατάρρευση της Επανάστασης για να μεταφέρουν τον κρατικό πλούτο σε ιδιωτικά χέρια, όπως έγινε στην παλιά ΕΣΣΔ» έγραφε. Σε λίγες εβδομάδες τον διέγραψαν από το κόμμα.
«ΕΔΩ ΑΒΑΝΑ...»
Ο βετεράνος επαναστάτης συναινεί, η εργαζόμενη γυναίκα ανησυχεί
Τον πρωτογνώρισα στην Αβάνα το 2001. Ο εξηντάρης Τομάς δουλεύει αποθηκάριος σε κρατική εταιρεία.
Είναι μέλος του ΚΚ και βετεράνος του πολέμου της Ερυθραίας από την εποχή που ο Φιντέλ έστελνε εθελοντές στρατιώτες στην Αφρική για να βοηθήσουν επαναστατικά κινήματα.Ο Τομάς έχει για ενθύμιο από αυτή την περιπέτεια μια τεράστια ουλή από ματσέτα κατά μήκος της κοιλιάς του.Πιστεύει όμως ακόμη στο κόμμα και στην επανάσταση με όλα τα στραβά της.«Θυμάμαι ακόμη τα αμερικανικά αεροπλάνα να πετάνε χαμηλά πάνω από το σπίτι μου το ΄62,εν μέσω της πυραυλικής κρίσης.Και δεν θα το ξεχάσω ποτέ»λέει.
Δείχνει να απορεί με τον σκοπό του τηλεφωνήματός μου από τη μακρινή Αθήνα.Οι απολυμένοι (όπως επέμενα να τους αποκαλώ...) «δεν είναι ακριβώς απολυμένοι», μου λέει,αλλά«διαθέσιμοι»για άλλες δουλειές που θα τους δοθούν.
Το ζήτημα της «αναδιοργάνωσης» του δημοσίου τομέα και του «ανοίγματος» της αγοράς εργασίας το συζητούν εδώ και χρόνια σε επι τροπές,στην τηλεόραση και στο κόμμα.«Δεν γίνεται αλλιώς.Το οικονομικό σύστημα δεν αντέχει»λέει.Και επιβεβαιώνει ότι το μισό εκατομμύριο είναι μόνο η αρχή: ο στόχος είναι η «απελευθέρωση» 1,3 εκατομμυρίων ανθρώπων,περίπου του ενός τρίτου του εργατικού δυναμικού!
Πολύ πιο «σφιγμένη» με τις εξελίξεις ακούγεται στο τηλέφωνο η 40χρονη Μιρέλι από το Μαριανάο της Αβάνας,χωρισμένη και μητέρα ενός αγοριού.Είχε φύγει για λίγο καιρό από τη χώρα,αλλά επέστρεψε επειδή«δεν της άρεσαν οι Εγγλέζοι» ! Είναι πάντως από τις τυχερές:
χάρη στα καλά αγγλικά της δουλεύει ως «ανιμαδόρα» στο Βαραδέρο, τον τουριστικό παράδεισο,όπου οι υπάλληλοι μπορούν να βγάλουν έξτρα χρήματα ποικιλοτρόπως.Εφέτος όμως «είχε πολύ λιγότερους και πιο σφιχτοχέρηδες τουρίστες από άλλες χρονιές»,όπως μου λέει.Είχε ακούσει στη «Μέσα Ρεδόνδα»,μια τηλεοπτική εκπομπή λόγου,για τα οικονομικά προβλήματα στην Ελλάδα και στην Ευρώπη.
«Υπάρχει ανησυχία στον κόσμο» λέει.«Μόνο στην Αβάνα ακούγεται ότι θα απολύσουν 100.000 ανθρώπους πριν από τα Χριστούγεννα.Αν υπήρχαν δουλειές,ξένοι,επενδύσεις,δεν θα υπήρχε πρόβλημα.Ως τώρα μπορεί να μην είχαμε πολλά λεφτά,αλλά ό,τι χρειάστηκα για την εγκυμοσύνη και το παιδί ήταν “γκράτις”,δωρεάν.Σήμερα ακούγονται διάφορα για περικοπές στα νοσοκομεία,στα σχολεία,ότι αν έχεις καλή δουλειά θα πρέπει να πληρώνεις για τις υπηρεσίες,ακριβότερο νοίκι.Ολοι μας περιμένουμε με αγωνία να δούμε τι θα γίνει».
ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΑΝΤΙΚΑΘΕΣΤΩΤΙΚΟΥ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΥ
«Ζούμε στη φυτεία του κόμματος»
Στα 35 της η Γιοάνι Σάντσες (φωτογραφία) είναι σήμερα η διασημότερη blogger της Κούβας.Μια πολιτικοποιημένη νεαρή μητέρα η οποία καταγράφει τα κακώς κείμενα στο βραβευμένο ιστολόγιό της «Generacion Υ».
Παρακάμπτει τη λογοκρισία στέλνοντας e-mail σε φίλους της στο εξωτερικό.Αυτοί τα μεταφράζουν και τα δημοσιεύουν σε 17 γλώσσες.
- «Γέροι ξαναπουλάνε κουπόνια για τσιγάρα» «Είναι 8 το πρωί και οι ράγες του σταθμού Factor και Τulipαn έχουν ακόμη τη δροσιά της αυγής. Το μοναδικό τρένο, που έρχεται από το San Αntonio de los Βanos, έχει καθυστέρηση. Οι γηραιότεροι, καθισμένοι στους τοίχους, ξαναπουλάνε την εφημερίδα που αγόρασαν πολύ νωρίς και προσφέρουν επίσης τσιγάρα. Αυτή την εβδομάδα τούς ήλθε μια αναποδιά με την ανακοίνωση ότι η διανομή με κουπόνια των Τitan και Αroma έφθασε στο τέλος. Ασχημα νέα για όσους βρίσκονται στα χαμηλότερα σκαλοπάτια της “ανεπίσημης” αγοράς μας, όσους ξαναπουλάνε τα κουπόνια τους για τσιγάρα για να επιβιώσουν».
- «Ανεργοι σήμερα, ανικανοποίητοι αύριο» «Σε αυτό το νησί ζούμε κάτω από τον κρατικό καπιταλισμό, ή, θα μπορούσε κανείς να πει, στη φυτεία του κόμματος... Νόμιζα ότι για να λέγεται μια κοινωνία σοσιαλιστική πρέπει τα μέσα παραγωγής να είναι στα χέρια των εργατών. Αλλά αυτό που βλέπω γύρω μου είναι ένα κράτος ιδιοκτήτης των πάντων, ένα αφεντικό που πληρώνει τον χαμηλότερο δυνατό μισθό και απαιτεί χειροκρότημα και άνευ όρων ιδεολογική πίστη. Αυτός ο μίζερος ιδιοκτήτης μάς προειδοποιεί τώρα ότι δεν θα μπορέσει να συνεχίσει να απασχολεί πάνω από 1 εκατομμύριο υπαλλήλους. Τι θα κάνει όταν οι άνεργοι του σήμερα γίνουν οι ανικανοποίητοι του αύριο, όταν η εργασιακή και η οικονομική αυτονομία των αυταπασχολουμένων γίνει ιδεολογική αυτονομία; Τότε θα τον δούμε να βρίζει, να στιγματίζει τους εύπορους, γιατί οποιοδήποτε πλεόνασμα- όπως και η προεδρική καρέκλα- μπορεί να ανήκει μόνο σε αυτόν». - «Μεγαλώνουν οι ρωγμές που άνοιξαν στον τοίχο» «Πριν από τρία χρόνια αυτή η ντροπαλή γυναίκα- που ήμουν εγώ κάποτεάνοιξε αυτόν τον ιστοτόπο για να διηγηθεί την πραγματικότητά της, με περισσότερους φόβους παρά βεβαιότητες. Θυμάμαι τη δυσπιστία των αναγνωστών στην αρχή, τις αμφιβολίες μερικών, τη ρετσινιά της Κρατικής Ασφαλείας ή της CΙΑ που μου απέδιδαν, τα εμπόδια στο δύσκολο ταξίδι για τη διατύπωση γνώμης. Από το 2007 ως τώρα νιώθω πως έζησα έξι ή επτά ζωές με τη μία, γεμάτες κατακτήσεις αλλά και σημαδεμένες από τη συνεχή πίεση ενός κατασταλτικού μηχανισμού που ποτέ δεν κοιμάται. Καθώς είμαι αθεράπευτα αισιόδοξη όμως θα επικεντρώσω την προσοχή μου στις ικανοποιήσεις: την εναλλακτική μπλογκόσφαιρα της Κούβας που συνεχώς μεγαλώνει, τις ρωγμές που άνοιξαν στον τοίχο».
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
«Τέλος τα τζάμπα γεύματα, οι τζάμπα μεταφορές, η πληρωμένη ανεργία»
Μιλάει στο «Βήμα» ο κ. Στίβεν Γουίλκινσον, βρετανός αναλυτής του Κέντρου Ερευνών για την Καραϊβική και τη Λατινική Αμερική στο Μetropolitan University του Λονδίνου.
- Τι σημαίνει η απόλυση μισού εκατομμυρίου δημοσίων υπαλλήλων;
«Η ανακοίνωση δεν ήταν ξαφνική και κυρίως δεν σηματοδοτεί το τέλος του σοσιαλισμού στην Κούβα, ούτε την επικράτηση της ελεύθερης αγοράς και του καπιταλισμού. Αυτό που πεθαίνει είναι το παλαιό σοβιετικό μοντέλο κεντρικού οικονομικού σχεδιασμού».
- Υπάρχει περίπτωση όμως να απορροφηθούν τόσοι απολυμένοι από τον ιδιωτικό τομέα; «Δεν θα απολυθούν όπως το εννοούμε στη Δύση. Πολλοί θα συνεχίσουν να κάνουν τις δουλειές που έκαναν, αλλά ως ελεύθεροι επαγγελματίες η ως μέλη μικρών συνεταιρισμών με συναδέλφους τους. Ολόκληρες επαγγελματικές τάξεις όπως οι οδηγοί ταξί, οι εργαζόμενοι σε μικρές βιοτεχνίες και οι υπάλληλοι των καταστημάτων θα περάσουν σε καθεστώς αυτοδιαχείρισης και θα φορολογούνται».
- Προβλέπετε ότι θα είναι πιο «ταξικό» το νέο σύστημα;
«Ιδεολογικά το καθεστώς εγκαταλείπει τη ρητορική της αυστηρής ισότητας και αποδέχεται πλέον τον ατομισμό και την προοπτική διαφορετικών εισοδηματικών τάξεων. Δεν θα είναι ο αποκλειστικός διαχειριστής κάθε οικονομικής δραστηριότητας. Τέλος τα τζάμπα γεύματα, οι τζάμπα μεταφορές, οι μακρές περίοδοι πληρωμένης ανεργίας. Οι εργάτες θα πρέπει να βρίσκουν μόνοι τους δουλειές, ακόμη και μη δημοφιλείς, όπως στα χωράφια και στις οικοδομές. Θα έχουν όμως ως κίνητρο τη δυνατότητα αυξημένης αμοιβής βάσει της παραγωγικότητας, χωρίς κρατική “οροφή”. Η κυβέρνηση υπόσχεται χιλιάδες νέες δουλειές στους κλάδους του πετρελαίου, του φαρμάκου, της βιοτεχνολογίας και του τουρισμού».
- Η αλλαγή του οικονομικού μοντέλου είναι απαρχή νίκης του εμπάργκο που έχουν επιβάλει οι ΗΠΑ;
«Στο ορατό μέλλον η Κούβα θα παραμείνει ένα μονοκομματικό κομουνιστικό κράτος. Αυτά τα μέτρα συζητούνται εδώ και τέσσερα χρόνια. Οι Κουβανοί έχουν μελετήσει τα μοντέλα της Κίνας και του Βιετνάμ και θέλουν να αποφύγουν τις αρνητικές κοινωνικές συνέπειές τους. Αντίθετα υπάρχει μεγάλη αλληλεπίδραση ανάμεσα στην κουβανική ηγετική ελίτ και στον Ούγκο Τσάβες, που οδηγεί τη Βενεζουέλα σε αντίθετη κατεύθυνση: από τον καπιταλισμό προς τον “Σοσιαλισμό του 21ου αιώνα”, όπως τον αποκαλεί. Ισως η Κούβα προσπαθήσει να τον συναντήσει κάπου στη μέση».
Η απόλυση των δημοσίων υπαλλήλων είναι η μεγαλύτερη αλλαγή στο εργασιακό καθεστώς, στην καθημερινή ζωή και στην κοινωνική οργάνωση των Κουβανών εδώ και μισό αιώνα. Και παρουσιάζεται ως ευκαιρία για πιο προσοδοφόρο απασχόληση στον ιδιωτικό τομέα. Πράγματι εδώ και λίγους μήνες έχουν «μισο-απελευθερωθεί» κάποια επαγγέλματα, όπως οι κουρείς και οι οδηγοί τουριστικών ταξί. Μαζί με τους μικροκαλλιεργητές, συνιστούν τη νέα τάξη των περίπου 145.000 «cuentapropistas» (σημαίνει «αυτοί που κάνουν δικό τους λογαριασμό»...) που υποτίθεται ότι θα απορροφήσει εκατοντάδες χιλιάδες απολυμένους.
«Πρέπει να εξαφανίσουμε την αντίληψη ότι η Κούβα είναι το μοναδικό κράτος στον κόσμο όπου κάποιος μπορεί να ζει χωρίς να δουλεύει» είπε πρόσφατα ο Ραούλ Κάστρο. Για να υποσχεθεί αμέσως ότι «κανένας Κουβανός δεν θα αφεθεί στη μοίρα του».
Το μόνο βέβαιον είναι πως το παλαιό οικονομικό σύστημα, που ήδη παρέπαιε (και) ελέω αμερικανικού εμπάργκο, δεν αντέχει τις συνέπειες της διεθνούς οικονομικής κρίσης: η τιμή του βασικού εξαγώγιμου αγαθού, του περιζήτητου άλλοτε νικελίου της Κούβας, έχει υποχωρήσει στα μόλις 10.000 δολάρια τον τόνο, από 50.000 δολάρια το 2008.
Η αγροτική παραγωγή- ζαχαροκάλαμο, καπνός, καφές, κακάοπαραμένει προβληματική, καθώς οι καταστροφές στις καλλιέργειες από τους τρεις διαδοχικούς τυφώνες που σάρωσαν το νησί το 2008 δεν έχουν ξεπεραστεί.
Ο τουρισμός, η «βαριά βιομηχανία» της Κούβας, νοσεί. Η ύφεση έπληξε το διαθέσιμο εισόδημα των αμερικανών και ευρωπαίων τουριστών, ορισμένες πηγές κάνουν λόγο για πτώση 35% στον τουριστικό τζίρο το πρώτο οκτάμηνο του 2010. Την ίδια στιγμή η υψηλή ανεργία και η μείωση των αμοιβών στις ΗΠΑ έχει περιορίσει τη δυνατότητα εκατομμυρίων εξόριστων κουβανών να στέλνουν εμβάσματα σε δολάρια στις οικογένειές τους πίσω στο νησί- ένα έξτρα εισόδημα που επιτρέπει σε εκατοντάδες χιλιάδες οικογένειες να βελτιώνουν το βιοτικό τους επίπεδο, αγοράζοντας καταναλωτικά αγαθά που δεν υπάρχουν στα «bodegas», τα κρατικά καταστήματα.
Το μέσο μηνιαίο εισόδημα από μια κρατική δουλειά, ένα «τραβάχο», είναι αστείο: 429 πέσος, γύρω στα 14 ευρώ. Πολλοί αναγκάζονται να το συμπληρώνουν με μια δεύτερη δουλειά, ένα «νεγκόσιο», συνήθως στη «μαύρη» οικονομία: λαθρεμπόριο, πορνεία, ναρκωτικά και άλλες υπηρεσίες προς τουρίστες και ντόπιους. Και βέβαια πολλά ανώτερα στελέχη της κουβανικής γραφειοκρατίας έχουν μέσα από τη διαφθορά συγκεντρώσει κρυφό πλούτο, φορώντας τη μάσκα σοσιαλισμού. Ολως «τυχαίως», μεγάλες δουλειές, όπως η ανέγερση νέων πολυτελών ξενοδοχείων και 16 γηπέδων γκολφ, αλλά και το νομοσχέδιο για την ενοικίαση κρατικών γαιών σε ξένους για ως 99 χρόνια, ανακοινώθηκαν την ίδια ημέρα με τις απολύσεις.
Ενας διάσημος κομματικός δημοσιογράφος, ο Εστεμπάν Μοράλες , απομακρύνθηκε από τηλεόραση και κόμμα μετά τη συγγραφή άρθρου με τίτλο «Διαφθορά: Είναι η αληθινή αντεπανάσταση;». Εκεί υποστήριζε, με «φωτογραφικά» παραδείγματα, ότι οι προμήθειες και οι offshore τραπεζικοί λογαριασμοί βρίθουν (και) στην κουβανική γραφειοκρατία: «Ο πραγματικός εχθρός είναι όσοι άνθρωποι σε κρατικές θέσεις μαζεύουν χρήματα και περιμένουν την κατάρρευση της Επανάστασης για να μεταφέρουν τον κρατικό πλούτο σε ιδιωτικά χέρια, όπως έγινε στην παλιά ΕΣΣΔ» έγραφε. Σε λίγες εβδομάδες τον διέγραψαν από το κόμμα.
«ΕΔΩ ΑΒΑΝΑ...»
Ο βετεράνος επαναστάτης συναινεί, η εργαζόμενη γυναίκα ανησυχεί
Είναι μέλος του ΚΚ και βετεράνος του πολέμου της Ερυθραίας από την εποχή που ο Φιντέλ έστελνε εθελοντές στρατιώτες στην Αφρική για να βοηθήσουν επαναστατικά κινήματα.Ο Τομάς έχει για ενθύμιο από αυτή την περιπέτεια μια τεράστια ουλή από ματσέτα κατά μήκος της κοιλιάς του.Πιστεύει όμως ακόμη στο κόμμα και στην επανάσταση με όλα τα στραβά της.«Θυμάμαι ακόμη τα αμερικανικά αεροπλάνα να πετάνε χαμηλά πάνω από το σπίτι μου το ΄62,εν μέσω της πυραυλικής κρίσης.Και δεν θα το ξεχάσω ποτέ»λέει.
Δείχνει να απορεί με τον σκοπό του τηλεφωνήματός μου από τη μακρινή Αθήνα.Οι απολυμένοι (όπως επέμενα να τους αποκαλώ...) «δεν είναι ακριβώς απολυμένοι», μου λέει,αλλά«διαθέσιμοι»για άλλες δουλειές που θα τους δοθούν.
Το ζήτημα της «αναδιοργάνωσης» του δημοσίου τομέα και του «ανοίγματος» της αγοράς εργασίας το συζητούν εδώ και χρόνια σε επι τροπές,στην τηλεόραση και στο κόμμα.«Δεν γίνεται αλλιώς.Το οικονομικό σύστημα δεν αντέχει»λέει.Και επιβεβαιώνει ότι το μισό εκατομμύριο είναι μόνο η αρχή: ο στόχος είναι η «απελευθέρωση» 1,3 εκατομμυρίων ανθρώπων,περίπου του ενός τρίτου του εργατικού δυναμικού!
Πολύ πιο «σφιγμένη» με τις εξελίξεις ακούγεται στο τηλέφωνο η 40χρονη Μιρέλι από το Μαριανάο της Αβάνας,χωρισμένη και μητέρα ενός αγοριού.Είχε φύγει για λίγο καιρό από τη χώρα,αλλά επέστρεψε επειδή«δεν της άρεσαν οι Εγγλέζοι» ! Είναι πάντως από τις τυχερές:
χάρη στα καλά αγγλικά της δουλεύει ως «ανιμαδόρα» στο Βαραδέρο, τον τουριστικό παράδεισο,όπου οι υπάλληλοι μπορούν να βγάλουν έξτρα χρήματα ποικιλοτρόπως.Εφέτος όμως «είχε πολύ λιγότερους και πιο σφιχτοχέρηδες τουρίστες από άλλες χρονιές»,όπως μου λέει.Είχε ακούσει στη «Μέσα Ρεδόνδα»,μια τηλεοπτική εκπομπή λόγου,για τα οικονομικά προβλήματα στην Ελλάδα και στην Ευρώπη.
«Υπάρχει ανησυχία στον κόσμο» λέει.«Μόνο στην Αβάνα ακούγεται ότι θα απολύσουν 100.000 ανθρώπους πριν από τα Χριστούγεννα.Αν υπήρχαν δουλειές,ξένοι,επενδύσεις,δεν θα υπήρχε πρόβλημα.Ως τώρα μπορεί να μην είχαμε πολλά λεφτά,αλλά ό,τι χρειάστηκα για την εγκυμοσύνη και το παιδί ήταν “γκράτις”,δωρεάν.Σήμερα ακούγονται διάφορα για περικοπές στα νοσοκομεία,στα σχολεία,ότι αν έχεις καλή δουλειά θα πρέπει να πληρώνεις για τις υπηρεσίες,ακριβότερο νοίκι.Ολοι μας περιμένουμε με αγωνία να δούμε τι θα γίνει».
ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΑΝΤΙΚΑΘΕΣΤΩΤΙΚΟΥ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΥ
«Ζούμε στη φυτεία του κόμματος»
Παρακάμπτει τη λογοκρισία στέλνοντας e-mail σε φίλους της στο εξωτερικό.Αυτοί τα μεταφράζουν και τα δημοσιεύουν σε 17 γλώσσες.
- «Γέροι ξαναπουλάνε κουπόνια για τσιγάρα» «Είναι 8 το πρωί και οι ράγες του σταθμού Factor και Τulipαn έχουν ακόμη τη δροσιά της αυγής. Το μοναδικό τρένο, που έρχεται από το San Αntonio de los Βanos, έχει καθυστέρηση. Οι γηραιότεροι, καθισμένοι στους τοίχους, ξαναπουλάνε την εφημερίδα που αγόρασαν πολύ νωρίς και προσφέρουν επίσης τσιγάρα. Αυτή την εβδομάδα τούς ήλθε μια αναποδιά με την ανακοίνωση ότι η διανομή με κουπόνια των Τitan και Αroma έφθασε στο τέλος. Ασχημα νέα για όσους βρίσκονται στα χαμηλότερα σκαλοπάτια της “ανεπίσημης” αγοράς μας, όσους ξαναπουλάνε τα κουπόνια τους για τσιγάρα για να επιβιώσουν».
- «Ανεργοι σήμερα, ανικανοποίητοι αύριο» «Σε αυτό το νησί ζούμε κάτω από τον κρατικό καπιταλισμό, ή, θα μπορούσε κανείς να πει, στη φυτεία του κόμματος... Νόμιζα ότι για να λέγεται μια κοινωνία σοσιαλιστική πρέπει τα μέσα παραγωγής να είναι στα χέρια των εργατών. Αλλά αυτό που βλέπω γύρω μου είναι ένα κράτος ιδιοκτήτης των πάντων, ένα αφεντικό που πληρώνει τον χαμηλότερο δυνατό μισθό και απαιτεί χειροκρότημα και άνευ όρων ιδεολογική πίστη. Αυτός ο μίζερος ιδιοκτήτης μάς προειδοποιεί τώρα ότι δεν θα μπορέσει να συνεχίσει να απασχολεί πάνω από 1 εκατομμύριο υπαλλήλους. Τι θα κάνει όταν οι άνεργοι του σήμερα γίνουν οι ανικανοποίητοι του αύριο, όταν η εργασιακή και η οικονομική αυτονομία των αυταπασχολουμένων γίνει ιδεολογική αυτονομία; Τότε θα τον δούμε να βρίζει, να στιγματίζει τους εύπορους, γιατί οποιοδήποτε πλεόνασμα- όπως και η προεδρική καρέκλα- μπορεί να ανήκει μόνο σε αυτόν». - «Μεγαλώνουν οι ρωγμές που άνοιξαν στον τοίχο» «Πριν από τρία χρόνια αυτή η ντροπαλή γυναίκα- που ήμουν εγώ κάποτεάνοιξε αυτόν τον ιστοτόπο για να διηγηθεί την πραγματικότητά της, με περισσότερους φόβους παρά βεβαιότητες. Θυμάμαι τη δυσπιστία των αναγνωστών στην αρχή, τις αμφιβολίες μερικών, τη ρετσινιά της Κρατικής Ασφαλείας ή της CΙΑ που μου απέδιδαν, τα εμπόδια στο δύσκολο ταξίδι για τη διατύπωση γνώμης. Από το 2007 ως τώρα νιώθω πως έζησα έξι ή επτά ζωές με τη μία, γεμάτες κατακτήσεις αλλά και σημαδεμένες από τη συνεχή πίεση ενός κατασταλτικού μηχανισμού που ποτέ δεν κοιμάται. Καθώς είμαι αθεράπευτα αισιόδοξη όμως θα επικεντρώσω την προσοχή μου στις ικανοποιήσεις: την εναλλακτική μπλογκόσφαιρα της Κούβας που συνεχώς μεγαλώνει, τις ρωγμές που άνοιξαν στον τοίχο».
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
«Τέλος τα τζάμπα γεύματα, οι τζάμπα μεταφορές, η πληρωμένη ανεργία»
Μιλάει στο «Βήμα» ο κ. Στίβεν Γουίλκινσον, βρετανός αναλυτής του Κέντρου Ερευνών για την Καραϊβική και τη Λατινική Αμερική στο Μetropolitan University του Λονδίνου.
«Η ανακοίνωση δεν ήταν ξαφνική και κυρίως δεν σηματοδοτεί το τέλος του σοσιαλισμού στην Κούβα, ούτε την επικράτηση της ελεύθερης αγοράς και του καπιταλισμού. Αυτό που πεθαίνει είναι το παλαιό σοβιετικό μοντέλο κεντρικού οικονομικού σχεδιασμού».
- Υπάρχει περίπτωση όμως να απορροφηθούν τόσοι απολυμένοι από τον ιδιωτικό τομέα; «Δεν θα απολυθούν όπως το εννοούμε στη Δύση. Πολλοί θα συνεχίσουν να κάνουν τις δουλειές που έκαναν, αλλά ως ελεύθεροι επαγγελματίες η ως μέλη μικρών συνεταιρισμών με συναδέλφους τους. Ολόκληρες επαγγελματικές τάξεις όπως οι οδηγοί ταξί, οι εργαζόμενοι σε μικρές βιοτεχνίες και οι υπάλληλοι των καταστημάτων θα περάσουν σε καθεστώς αυτοδιαχείρισης και θα φορολογούνται».
- Προβλέπετε ότι θα είναι πιο «ταξικό» το νέο σύστημα;
«Ιδεολογικά το καθεστώς εγκαταλείπει τη ρητορική της αυστηρής ισότητας και αποδέχεται πλέον τον ατομισμό και την προοπτική διαφορετικών εισοδηματικών τάξεων. Δεν θα είναι ο αποκλειστικός διαχειριστής κάθε οικονομικής δραστηριότητας. Τέλος τα τζάμπα γεύματα, οι τζάμπα μεταφορές, οι μακρές περίοδοι πληρωμένης ανεργίας. Οι εργάτες θα πρέπει να βρίσκουν μόνοι τους δουλειές, ακόμη και μη δημοφιλείς, όπως στα χωράφια και στις οικοδομές. Θα έχουν όμως ως κίνητρο τη δυνατότητα αυξημένης αμοιβής βάσει της παραγωγικότητας, χωρίς κρατική “οροφή”. Η κυβέρνηση υπόσχεται χιλιάδες νέες δουλειές στους κλάδους του πετρελαίου, του φαρμάκου, της βιοτεχνολογίας και του τουρισμού».
- Η αλλαγή του οικονομικού μοντέλου είναι απαρχή νίκης του εμπάργκο που έχουν επιβάλει οι ΗΠΑ;
«Στο ορατό μέλλον η Κούβα θα παραμείνει ένα μονοκομματικό κομουνιστικό κράτος. Αυτά τα μέτρα συζητούνται εδώ και τέσσερα χρόνια. Οι Κουβανοί έχουν μελετήσει τα μοντέλα της Κίνας και του Βιετνάμ και θέλουν να αποφύγουν τις αρνητικές κοινωνικές συνέπειές τους. Αντίθετα υπάρχει μεγάλη αλληλεπίδραση ανάμεσα στην κουβανική ηγετική ελίτ και στον Ούγκο Τσάβες, που οδηγεί τη Βενεζουέλα σε αντίθετη κατεύθυνση: από τον καπιταλισμό προς τον “Σοσιαλισμό του 21ου αιώνα”, όπως τον αποκαλεί. Ισως η Κούβα προσπαθήσει να τον συναντήσει κάπου στη μέση».
http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=2&artId=355327&dt=19/09/2010
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου