Το έλλειμμα στο ισοζύγιο παλιού - νέου

 Του Πάσχου Μανδραβέλη, Καθημερινή, 12.3.14

Δύο κείμενα που δημοσιεύτηκαν την περασμένη εβδομάδα αποτυπώνουν πολύ καλά την κατάσταση της ελληνικής οικονομίας. Το ένα, του κ. Daniel Gross με τίτλο «Γιατί η Ελλάδα είναι ειδική περίπτωση;» (Project Syndicate 6.3.2014) είναι απαισιόδοξο. Το άλλο του κ. Μάρκου Βερέμη με τίτλο «Ελλάδα 2.0» (Huffington Post 7.3.2014) είναι αισιόδοξο. Κατά περίεργο τρόπο και τα δύο είναι αληθή. Αποτυπώνουν την Ελλάδα της κρίσης, όπου το παλιό δεν λέει να πεθάνει και το νέο πασχίζει να γεννηθεί. Ο κ. Daniel Gross, διευθυντής του φημισμένου Center for European Policy Studies, διαπιστώνει ότι η κρίση τελειώνει παντού στην Ευρωζώνη, πλην Ελλάδος. Χειρότερα: «Στα νέα που μεταδίδονται από την Ελλάδα κυριαρχεί η ανακοίνωση ότι η κυβέρνηση πέτυχε το 2013 πρωτογενές πλεόνασμα· πρώτη φορά σε δεκαετίες. Πρόκειται όντως για καμπή. Αλλά μια άλλη, μια πολύ πιο σημαντική είδηση, έτυχε πολύ μικρότερης προσοχής: η Ελλάδα είχε λιγότερες εξαγωγές το 2013 από το 2012. Η φτωχή αυτή επίδοση δύσκολα μπορεί να εξηγηθεί δεδομένου ότι όλες οι άλλες χώρες στην περιφέρεια της Ευρωζώνης κατέγραψαν σθεναρή αύξηση εξαγωγών. Για παράδειγμα, οι πορτογαλικές εξαγωγές αυξάνονται κατά 5-6% τον χρόνο τα τελευταία χρόνια παρά τις αντίξοες συνθήκες (σ.σ.: η Ισπανία, στην οποία επίσης μειώνεται η αγοραστική δύναμη, είναι η μεγαλύτερη αγορά τους) και τη δυσκολία των εξαγωγέων να βρουν χρηματοδότηση».

Ο επικεφαλής της Upstream, μιας από τις τρεις μεγαλύτερες εταιρείες στον κλάδο του mobile marketing παγκοσμίως, κ. Μάρκος Βερέμης, το βλέπει από άλλη σκοπιά: «Σήμερα δραστηριοποιούνται πάνω από 100 νέες εταιρείες στον χώρο της κινητής τηλεφωνίας, με συνολικές πωλήσεις περί το 1 δισ. δολάρια, και μάλιστα το 80% αυτών των εσόδων έγινε εκτός Ελλάδος. Επίσης ελληνικές start-ups για πρώτη φορά προσελκύουν το ενδιαφέρον κορυφαίων επενδυτών και αγοραστών παγκοσμίως... Τέσσερα ελληνικά Venture Capital επενδύουν τώρα πάνω από 100 εκατομμύρια δολάρια σε νεογέννητες ελληνικές επιχειρήσεις υψηλής τεχνολογίας».
Το άρθρο του κ. Βερέμη δείχνει αυτό που δεν μπορεί να δει εκ του μακρόθεν ο κ. Daniel Gross. Δείχνει μια νέα γενιά που είναι αποφασισμένη να το παλέψει αλλιώς· να επιχειρήσει μακριά από την πεπατημένη· να ρισκάρει. Αποτυπώνει μια κοινωνία πιο ευέλικτη από το πολιτικό της σύστημα. Αν το καλοσκεφτούμε ακόμη και η μαζική μετανάστευση των νέων -όσο άσχημη και οδυνηρή εμπειρία κι αν είναι- δείχνει ότι η κοινωνία υποφέρει αλλά και προσαρμόζεται στη νέα κατάσταση.
Μην παρεξηγηθούμε: θα ήταν προτιμότερο τα νέα παιδιά που ξενιτεύονται να μπορούσαν να δουλέψουν εδώ και να προκόψει μαζί τους η χώρα. Το πρόβλημα είναι ότι οι παλιές δομές, οι παλιές νοοτροπίες, το παλιό πολιτικό σύστημα δεν το επιτρέπει. Το αποτέλεσμα -εν πολλοίς- είναι τα κακά νέα που μεταφέρει ο κ. Gross στο άρθρο του. Δεν είναι τυχαίο ότι στον μόνο τομέα που δείχνει να υπάρχει εξαγωγική σπίθα, όπως περιγράφει ο κ. Βερέμης, είναι στις νέες τεχνολογίες. Είναι ο χώρος που δεν πρόκαμαν οι πολιτικοί να τον πνίξουν διά ρυθμίσεων που συντηρούν τις κατεστημένες δομές και ισχυρές συντεχνίες. Είναι ο μόνος χώρος που οι νέοι μπορούν -σχεδόν απερίσπαστοι- να επιχειρήσουν. Αλλά αυτό, όπως δείχνει και το άρθρο του κ. Gross, προς το παρόν δεν αρκεί για να τραβήξει το βαρύ κάρο της οικονομίας...