Τι κάναμε, τι κάνουμε. Ο πυρήνας της διοικητικής μεταρρύθμισης

Του Αντώνη Μανιτάκη

 Παίρνοντας αφορμή από τον ισχυρισμό του κ. Πάγκαλου, που αναμασά την πολιτικά  τηλεκατευθυνόμενη δημοσιογραφική 'καραμέλα' , ότι ο "Μανιτάκης δεν έκανε τίποτε", αισθάνομαι την ηθική υποχρέωση απέναντι στο καλόπιστο κοινό να θέσω υπόψη του μια περιληπτική καταγραφή του έργου που έγινε και είναι καταχωρημένο ήδη στο http://law-constitution.web.auth.gr/manitakis/, καθώς και στο www.manitakis.gr. Για να μη αφήνω να  πλανάται η υποψηφία ότι δεν απαντούσα επειδή δεν είχα τίποτε να πω.

Επιδιώξαμε μια Μεταρρύθμιση :

Ø Δίκαιη: μέσα στα πλαίσια της νομιμότητας και του Συντάγματος, που δεν θα δημιουργεί αδικίες ή προνομιακές καταστάσεις και δεν επιτρέπει την ευνοιοκρατία.

Ø Αξιοκρατική: βασίζεται στην αξιολόγηση των δομών και στην αξιολόγηση της απόδοσης του προσωπικού και κυρίως στην αξιοκρατική μέσα από αξιολόγηση της αποδοτικότητάς τους επιλογή των προϊσταμένων

Ø Κτήμα της Διοίκησης: πραγματοποιείται με τη συμμετοχή της διοίκησης και με την έμπρακτη εφαρμογή της και οικειοποίησή της από τους δημοσίους υπαλλήλους. Εγκαθιδρύεται σταδιακά με τη δημιουργία διοικητικής πρακτικής και την καλλιέργεια και εμπέδωσης μιας νέας διοικητικής κουλτούρας   Δεν επιβάλλεται από τα πάνω με νόμους και διατάγματα, ούτε από τους ξένους ως αφηρημένο πρόγραμμα εφαρμογής. Και τέλος

Ø Υπερκομματική. Η διοίκηση πρέπει να είναι πολιτικά ουδέτερη. Ο κομματισμός και ο κομματικοποιημένος συνδικαλισμός τροχοπέδη και ανασταλτικός παράγων για τη διοίκηση. Η κομματική φαυλότητα και πελατοκρατία εχθρός της διοίκησης και της διοικητικής μεταρρύθμισης.

Αυτά τα εφαρμόσαμε και τα τηρήσαμε με ευλάβεια, στην κυβερνητική πολιτική και στη διοικητική μεταρρύθμιση που ξεκινήσαμε με τη τρικομματική κυβέρνηση τον Ιούλιο του 2012-2013.

  Ποιες δράσεις αναλάβαμε και πραγματοποιήσαμε:

Αξιολόγηση των δομών των υπουργείων, εκθέσεις αξιολόγησης, νέα οργανογράμματα με σοβαρές εξοικονομήσεις, σε διοικητικές μονάδες και σε θέσεις προσωπικού και σε λειτουργικά έξοδα. Προχωρήσαμε στη φάση εφαρμογής των εκθέσεων, καταργώντας, συγχωνεύοντας και δημιουργώντας νέες διευθύνσεις και την αναδιάταξη των θέσεων του προσωπικού. Ετοιμάστηκαν Περιγράμματα αποστολών και θέσεων εργασίας, καθορίστηκαν στρατηγικοί και επιχειρησιακοί στόχοι.

Η καθιέρωση της διοικητικής διαδικασίας αξιολόγησης των δομών μαζί με τα σχέδια στελέχωσης (staffing plans) και τα περιγράμματα θέσεων και αποστολών για όλο το δημόσιο τομέα

είναι το πρώτο μεγάλο επίτευγμα η πρώτη μεγάλη καινοτομία που εισάχθηκε στη Διοίκηση και στη διαδικασία της διοικητικής αναδιοργάνωσης της. Αυτά θεωρώ τα πιο σημαντικά και αυτό φαίνεται  τώρα στην πράξη, με αφορμή την κινητικότητα και τις απολύσεις

Αποτελεσματα:

1. Συνολικη μειωση δομων: 43,92% (απο 7.636 οργανικες μοναδες σε 4.282, μειωση 3.354 οργανικες μοναδες)

2. Συνολικο δημοσιονομικο οφελος: 82.909.300 ευρω (μαζι με το Εθνικο Τυπογραφειο)

3. Συνολικη εκτιμηση μειωσης θεσεων:  από 4.460 εως 4.785 θεσεις

Σχεδια στελεχωσης των διοικητικων μοναδων για  450.000 θεσεις εργασιας -

 

Διαχειριση ανθρωπινου δυναμικου

Η δεύτερη μεγάλη καινοτομία είναι η καθιέρωση στον τομέα της διαχείρισης του ανθρώπινου δυναμικού της πρακτικής της αξιολόγησης με βάση την απόδοση και την στοχοθεσία.

Πρώτα στο προσωπικό με τον καθορισμό στόχων από τα πάνω, από τους ιεραρχικά προϊστάμενους, τους γενικούς διευθυντές τους διευθυντές με τον προσδιορισμό στρατηγικών και επιχειρησιακών στόχων. Στη συνέχεια με τη σύναψη συμβολαίων αποδοτικότητας σε ετήσια βάση. Η προϊστάμενοι πρέπει να αποκτήσουν και να κρίνονται από τις επιχειρησιακές ικανότητές τους.

Και πρώτος στόχος της Διοικητικής Μεταρρύθμισης είναι

ü να αποκτήσει η Διοίκηση, και κατά πρώτο λόγο οι Διευθυντές, ικανότητες επεξεργασίας και εκτέλεσης δημόσιων πολιτικών.

ü Καθιέρωση Νέας Σχέσης Γ. Διευθυντών και Πολιτικής ηγεσίας: υποβάθμιση του ρόλου των μετακλητών υπαλλήλων στο προσωπικό γραφείο του Υπουργού.  Τροποποίηση του τρόπου και των κριτηρίων επιλογής Προϊσταμένων- Διευθυντές-managers

ü Η χώρα δεν κυβερνιέται με τους προσωπικούς, μετακλητούς υπαλλήλους των Υπουργών αλλά με τους ανώτατους κρατικούς λειτουργούς, τους φορείς της θεσμικής μνήμης και συνέχειας της Διοίκησης. Διοίκηση χωρίς θεσμική μνήμη και συνέχεια δεν υπάρχει και δεν νοείται.  

Αναγνωρίστηκε δημόσια ότι οι προϊστάμενοι των δημόσιων υπηρεσιών είναι οι managers της Διοίκησης, ότι θα πρέπει να αναλάβουν και να ασκούν τις πρέπουσες διαχειριστικές και επιχειρησιακές ευθύνες στη διαμόρφωση και εφαρμογή των δημόσιων πολιτικών…

…και να γίνουν οι θεσμικοί σύμβουλοι των Υπουργών, παραμερίζοντας ουσιαστικά τους ιδιωτικούς ή κάθε είδους συμβούλους των υπουργών. Χωρίς τον πρωτεύοντα και αναγκαίο ρόλο των διευθυντών  ως θεσμικών συμβούλων των Υπουργών, η Διοίκησή μας θα συνεχίσει να πορεύεται χωρίς θεσμική μνήμη και συνέχεια. Η μεγαλύτερη και τραγικότερη έλλειψη της ελληνικής δημόσιας διοίκησης είναι η παντελής απουσία θεσμικής μνήμης και συνέχειας.

Και ένας από τους λόγους αυτού του θλιβερού φαινομένου είναι ότι οι περισσότεροι υπουργοί όλων των κυβερνήσεων αγνοούσαν ή υποτιμούσαν τους Γενικούς Διευθυντές, συμπεριφέρονταν αυταρχικά και με υπεροψία απέναντί τους και κυβερνούσαν με τους συμβούλους τους, χωρίς επαφή, συνεννόηση ή συνεργασία με τους Διευθυντές.

Μεταρρυθμιση με διοικητικες δομες λιγοτερες, μικροτερες, πιο ευελικτες, οικονομικοτερες, αποτελεσματικοτερες,

 λειτουργικα προσανατολισμενες στη  δημοσια αποστολη τους και ικανες για χαραξη και εφαρμογη δημοσιων πολιτικων

Κινητικοτητα

Ø Ορθολογική ανακατανομή του ανορθολογικά κατανεμημένου προσωπικού

ü Μετακινήθηκαν σε 6 μήνες 1930 υπάλληλοι αορίστου χρόνου χωρίς καμία απόλυση και ολοκληρώθηκε όλη η προεργασία και  η υποδομή  σε συνεργασία με όλα τα Υπουργεία για την εφαρμογή της κινητικότητας των 25.000 υπαλλήλων.

ü Καθορίστηκαν κριτήρια, καταρτίστηκαν σχέδια στελέχωσης για 450.000 θέσεις εργασίας και διαδικασίες αξιολόγησης δομών και αποτίμησης προσόντων.

Κινητικότητα

α) σημασία-σκοποί: άμεση κάλυψη κενών θέσεων και αναγκών από πλεονάζον και λιμνάζον  προσωπικό μετά από σχέδια στελέχωσης και εκθέσεις αξιολόγησης δομών

β) διαδικασία: μετακίνηση προσωπικού εκεί όπου η εργασιακή του φυσιογνωμία ταιριάζει με την περιγραφή της κενής θέσης

γ) δημιουργία μόνιμου αρχείου δεδομένων ανά υπουργείο με τα κενά ή τις ανάγκες και με τις πλεονάζουσες θέσεις, ανά οργανισμό, φορέα και υπουργείο.

 

Πολιτικη Δραστικης μειωσης του προσωπικου στο δημοσιο

Το δημοσιο δεν θα ειναι πλεον υπερ-στελεχωμενο, το 2015

 

α) Εντυπωσιακή μείωση του αριθμού των τακτικών υπαλλήλων στο δημόσιο: από 700.000 το 2009 στις 600.000 το 2013.

150.000  συνταξιοδοτήσεις από το  2010 έως το 2013 και άλλες 75000 αναμένονται μέχρι το 2016. Μόνο το 2012 συνταξιοδοτήθηκαν 42.000.

β) Η καθαρή μείωση (μείον προσλήψεις) σε τακτικό και έκτακτο προσωπικό, μπορεί να φθάσει και τις  170.000 μέχρι το 2015 (με αφετηρία υπολογισμού το 2010).

Στόχος επιτεύξιμος:

550.ΟΟΟ (τακτικοί) δημόσιοι υπάλληλοι μέχρι το 2016,

γ)Μείωση των απασχολουμένων υπαλλήλων κάθε κατηγορίας, από συνταξιοδοτήσεις και μόνο, στο δημόσιο από το 2009 στο 2015 (σε 6 έτη) κατά 300.ΟΟΟ υπαλλήλους.

Από το 1.000.000 συνεπώς, μειώνονται στις 700.000 μαζί με τους υπαλλήλους των ΔΕΚΟ, όλοι όσοι απασχολούντων στο δημόσιο.

Η μείωση του αριθμού των δημοσίων υπαλλήλων είναι δραστική.

Ο αριθμός των δημοσίων υπαλλήλων θα μειωθεί στις 550.000

 σε ποσοστό 25% και συνολικά πάνω από 30% κατά 300.000.

 

 Ενισχυση πειθαρχικης ευθυνης και πειθαρχιας 

ü Αποκατάσταση του κύρους του δημόσιου λειτουργού

ü Μηχανισμοί δίωξης και απομάκρυνσης παραβατών του νόμου και της δεοντολογίας («επιόρκων»)

α) Ενεργοποίηση και επέκταση του θεσμού της αυτοδίκαιης αργίας: προσωρινή απομάκρυνση από την υπηρεσία όσων διώκονται αμετάκλητα για σοβαρά ποινικά και  πειθαρχική αδικήματα.  Για το συμφέρον της υπηρεσίας και το κύρος του θεσμού.

β) Σύσταση, συγκρότηση και λειτουργία και των 65 πειθαρχικών συμβουλίων της χώρας

γ) Δημιουργία ενιαίου και μόνιμου ελεγκτικού μηχανισμού για τη δημόσια διοίκηση. Συγχώνευση του Γενικού Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης με το Σώμα Επιθεωρητών-Ελεγκτών και Σύσταση Ανεξάρτητης Αρχής.

Ø δ) Αναρρωτικές άδειες και υγειονομικές επιτροπές - Αποτελεσματική και συστηματική αντιμετώπιση του φαινομένου των μακροχρονίως, δικαιολογημένα ή αδικαιολόγητα, απόντων

ε) Επικαιροποίηση των ατομικών μητρώων των δημοσίων υπαλλήλων - Μηχανισμός εντοπισμού πλαστών πιστοποιητικών εκπαίδευσης ή γλωσσομάθειας

Αυτό είναι εν συντομία και αυτό επιδιώχτηκε και άρχισε να εφαρμόζεται ως  πράξη κυβερνητική και πρόγραμμά μας την χρόνια που πέρασε.

Ό, τι κάναμε, το κάναμε,

ü με σχέδιο, μέθοδο και σύστημα με σεβασμό στη νομιμότητα και το Σύνταγμα, χωρίς αυταρχισμό, ανένδοτοι και αποφασιστικοί απέναντι στην φαυλότητα και στην πελατοκρατία, την ευνοιοκρατία και στο κομματικοποιημένο συνδικαλισμό.

ü Χωρίς βία, χωρίς αθρόες απολύσεις, αντισταθήκαμε στην καλλιέργεια κλίματος φόβου στους δημοσίους υπαλλήλους, και μίσους κατά αυτών. Επιδιώξαμε την αποκατάσταση του κύρους του δημόσιου λειτουργού, με την αποκατάσταση της πειθαρχίας και της συναίσθησης των καθηκόντων του και των υποχρεώσεών του.

Με τα βίαια, αυταρχικά, ασυντόνιστα και βιαστικά, νομοθετικά και διοικητικά  μέτρα που επέβαλε η Τρόϊκα και αποδέχτηκε χωρίς διαπραγμάτευση και αντίσταση  η δικομματική κυβέρνηση, η Μεταρρύθμιση κάθισε, αποδομήθηκε, έχασε κάθε νομιμοποιητική δύναμη, απαξιώθηκε. Κινδυνεύει τελικά να ματαιωθεί, διότι γίνεται  μισητή και αναξιόπιστη. Οι δημόσιοι υπάλληλοι δεν συμμετέχουν, γιατί φοβούνται και γίνονται αρνητικοί και άκρως επιφυλακτικοί απέναντί της.

ü Η ανάμειξη της Τρόϊκας στη διοικητική μεταρρύθμιση υπήρξε καταλυτική και τελικά διαλυτική για την ελληνική Διοίκηση. Πέτυχε βέβαια και πρέπει να της το αναγνωρίσουμε ένα πράγμα: τη δραστική μείωση του υπαλληλικού πληθυσμού, μόνο που αυτό επιτεύχθηκε  μέχρι τώρα χωρίς απολύσεις, με δραστικό περιορισμό των προσλήψεων και χάρις στις μαζικές και αθρόες συνταξιοδοτήσεις.

Η Τρόϊκα δεν είχε κανένα λόγο ούτε δικαιοδοσία να αναμειγνύεται στη αναδιάρθρωση του δημοσίου.

ü Αρμόδια για τις διαρθρωτικές αλλαγές στη Διοίκηση ήταν η Task Force και ειδικά η Γαλλία. Προσφέρθηκαν και οι δύο να βοηθήσουν παρέχοντας τεχνική βοήθεια με βάση ένα Μνημόνιο συνεργασίας που είχαμε υπογράψει μαζί τους. Εναπόκειτο όμως στην Ελλάδα, στη θέλησή της  να αξιοποιήσει και οικειοποιηθεί με τον τρόπο που της ταίριαζε  την τεχνογνωσία που της παρεχόταν. Αρκεί να ήθελε και όσο ήθελε.

ü Δυστυχώς η πολιτική εξουσία και η Κυβέρνηση αδιαφόρησαν  ή περιφρόνησαν την προσφορά  ή αδράνησαν και δεν φρόντισαν να οικειοποιηθεί η Διοίκηση όσα η ευρωπαϊκή εμπειρία προσέφερε αφειδώς, χωρίς αμοιβή και χωρίς την παρεμβολή ιδιωτικών τεχνικών εταιριών.

Ø  

ü Χρειάζεται ακόμη μια φορά να ξαναρχίσουμε από την αρχή:

ü επαναθεμελίωση της δημόσιας διοίκησης με νέες ευέλικτες και λειτουργικές δομές, με νέα κουλτούρα επιχειρησιακή και με ικανότητες να επεξεργάζεται και να εκτελεί δημόσιες πολιτικές

   

Αυτό ήταν το σχέδιο μας και αυτό προτείνουμε να γίνει

 Αναλυτικά: http://law-constitution.web.auth.gr/manitakis/

‘η http://www.manitakis.gr/