Η δύναμη του ενικού

Του Τάκη Θεοδωρόπουλου, Καθημερινή, 9.10.13

Ανακουφισμένος παρακολούθησα προχθές τη νύχτα τον αγώνα επιτηδευμένης οικειότητας του Νίκου με τον Γιάννη. Σκεφτόμουν, μασουλώντας νευρικά διάφορα παχυντικά προϊόντα, πως επιτέλους η ζωή μου ξαναβρίσκει την κανονικότητά της. Μετά το πορνογράφημα του πρωτογονισμού που τάραξε τα όνειρά μου τις προηγούμενες ημέρες, επιτέλους είδα τον τηλεοπτικό αστέρα να συνομιλεί με τον υπουργό σαν έτοιμοι από καιρό, στον ενικό, με το συ και με το σου. Πώς θα τους φανταζόσουν να μιλάει ο ένας στον άλλον στον κήπο του Προεδρικού Μεγάρου, κρατώντας το ουίσκι με το πετσετάκι, τότε που η Ελλάδα ήταν μεγάλη χώρα και γιόρταζε κάθε καλοκαίρι την αποκατάσταση της Δημοκρατίας; Και πόση ασφάλεια σου εμπνέει αυτός ο ενικός, το κυρίαρχο ύφος της Τρίτης Δημοκρατίας μας, όπου όλοι είναι φιλαράκια με όλους, συνάδελφοι επαγγελματίες, και ως συνάδελφοι και επαγγελματίες της συναδελφικότητας καταλαβαίνονται; Μετά, για κάποιους λόγους, εντελώς προσωπικούς, οι σκέψεις μου συννέφιασαν. Διότι σκέφτηκα ότι είναι ακριβώς αυτή η επιτηδευμένη οικειότητα που μετέτρεψε όχι μόνον την πολιτική, αλλά και τη δημόσια σκηνή της χώρας σε ένα είδος καρουσέλ όπου όλα μπλέκονται, αν όχι ηδονικά, τουλάχιστον με την ελαφρότητα της άνεσης που παρέχει η δωρεάν αυταρέσκεια.

Πολιτικοί, τηλεοπτικοί αστέρες, τραγουδιστές και ηθοποιοί ήταν οι εμψυχωτές του lifestyle μιας Δημοκρατίας που απολάμβανε τον εαυτό της χωρίς να κάνει τον κόπο να τον πάρει στα σοβαρά. Πόσοι δεν συνωστίζονταν μπροστά στην πύλη του ενικού που άνοιγε διάπλατα την είσοδο του μεγάρου της κοινωνικής καταξίωσης; Θα ήταν εφικτές, χωρίς αυτή τη χαρακτηριστική άνεση της αυταρέσκειας, οι θλιβερές σκηνές που, όπως περιέγραψε η κ. Πιπιλή, εκτυλίσσονταν στο κυλικείο της Βουλής με τους βουλευτές της Χρυσής Αυγής που μοιράζονταν τα «γούτσου-γούτσου» με τους υπόλοιπους συναδέλφους τους; Ελάτε τώρα, η δύναμη του ενικού είναι τεράστια, σαρώνει αποστάσεις, ιδεολογικές και πολιτικές διαφορές και, το κυριότερο, καταργεί τις κοινωνικές ανισότητες. Ο ενικός είναι ο αριθμός της ισοπέδωσης, που στα μέρη μας ταυτίζεται περίτρανα με τη δημοκρατική ισότητα. Ο Λαμπρίας μου είχε αφηγηθεί ένα επεισόδιο με έναν χωροφύλακα που του απευθυνόταν στον ενικό το 1974 κι όταν τον ρώτησε γιατί του μιλάει έτσι, εκείνος του απάντησε: «Μα τώρα έχουμε Δημοκρατία».

Η καθιέρωση του ενικού σηματοδοτεί τον θρίαμβο του πασοκισμού επί της ελληνικής κοινωνίας. Ηταν ο θρίαμβος της οικειότητας επί των θεσμών, διότι μην ξεχνάμε ότι όταν απευθύνεσαι σε κάποιον στον ενικό, είτε οδηγό ταξί είτε υπουργό, δείχνεις πως κουβαλάς μέσα σου ένα κομμάτι λαϊκής ψυχής. Αν έχεις τσιγάρο στο στόμα και κρατάς και ουίσκι, πάντα με πετσετάκι, ακόμη καλύτερα. Παρακολουθώντας τον Νίκο με τον Γιάννη θυμήθηκα και τον Χατζιδάκι, που γινόταν έξαλλος όταν κάποιος, εκμεταλλευόμενος την αναγνωρισιμότητά του, του απευθυνόταν στον ενικό. Θυμήθηκα κι εκείνο το περίφημο που είχε πει ο Μαλρό πως Δημοκρατία είναι, εκτός των άλλων, και τήρηση των προσχημάτων. Οι άλλες Δημοκρατίες, εννοείται, όχι η δική μας.

Ωσπου βαρέθηκα τον Νίκο και τον Γιάννη και έπεσα να κοιμηθώ. Και ξύπνησα με το υπέροχο θέαμα της ανθρώπινης αλυσίδας που κύκλωσε τον Λευκό Πύργο για να θεραπεύσει την κοινωνία μας από τη βία. Ηταν εκεί ο κ. Πανίκας ο Ψωμιάδης, ο κ. Ορφανός, ο κ. Κικίλιας κι ένα σωρό άλλοι φανοστάτες της Τρίτης Δημοκρατίας μας. Και σκέφτηκα ότι όλοι αυτοί οι άνθρωποι κατάφεραν ό,τι κατάφεραν γιατί μιλούν μεταξύ τους στον ενικό. Και θύμωσα για μία ακόμη φορά με τον εαυτό μου, διότι εγώ δεν θα ήθελα με τίποτε να τους απευθύνομαι στον ενικό. Χίλιες φορές το «σεις» κι ας με παρεξηγήσουν. Μπας και βάλουμε λίγο μυαλό.