Αναζητώντας το μέλλον

Του Κώστα Καρακώτια, Έθνος, 8.10.13

Εχει επισημανθεί πολλές φορές ότι η ελληνική κοινωνία κινείται, όπως κινείται, κάτω από το βαρύ πέπλο μιας, ηθελημένης ή αθέλητης, παρανάγνωσης της πραγματικότητας. Πολιτικά κόμματα, «αναλυτές» και πομπώδεις δημοσιογράφοι έχουν πείσει την κοινωνία ότι η πολύπλευρη κρίση ήρθε λόγω του Μνημονίου και όχι το Μνημόνιο εξαιτίας της κρίσης. Η τρέχουσα αυτή αντίληψη έχει πολλαπλές συνέπειες, βέβαια. Κατ' αρχάς στο πολιτικό πεδίο έχει κατασκευαστεί και εμπεδωθεί ως υποτιθέμενη κυρίαρχη αντίθεση το δίπολο Μνημόνιο ? Αντιμνημόνιο. Η αντίθεση όμως αυτή υποκρύπτει και συσκοτίζει πολλές άλλες υπαρκτές και σοβαρότερες, όπως για παράδειγμα ανάμεσα στον ορθολογισμό και τον ανορθολογισμό, στην παραγωγική εργασία και την επιδοτούμενη αεργία, στην επιχειρηματική κουτοπονηριά και την εξοντωτική ανεργία, στο απέραντο γραφειοκρατικό Δημόσιο και το κράτος-στρατηγείο, στον εθνοκεντρισμό και το άνοιγμα στον κόσμο, στην παράδοση και τη νεωτερικότητα και εν τέλει στη Δεξιά και τη σύγχρονη Αριστερά. Επιπλέον στο όνομα κυρίως του «αντιμνημονιακού αγώνα» έχουν νομιμοποιηθεί διάφορες αντιδραστικές ιδεολογίες και συμπεριφορές όπως η ανομία, η δημαγωγία, ο ισοπεδωτικός λαϊκισμός, ο ακροδεξιός φασιστικός λόγος και η ξενοφοβία και το μίσος, όχι μόνο απέναντι στους απελπισμένους μετανάστες αλλά και προς την Ευρώπη και τη Δύση και όσα αυτές συμβολίζουν.

Τα αποτελέσματα όμως της κυρίαρχης αντίληψης για τη σχέση Μνημονίου και κρίσης είναι εμφανή και στον δημόσιο λόγο. Οσοι μιλούν και κυρίως γράφουν, μένουν στην περιγραφή και την καταγγελία εκείνων που βιώνει οδυνηρά η κοινωνία. Ανάλογα δε με το συγγραφικό και λυρικό ταλέντο τους, ποικίλλει και η αναπαράσταση του τραγικού παρόντος. Το ζήτημα όμως για όσους από αυτούς διεκδικούν την ιδιότητα του διανοουμένου δεν είναι μόνον η περιγραφή του παρόντος, αλλά κυρίως η ανίχνευση του μέλλοντος. Είναι η ανακάλυψη και η ανάδειξη εκείνων των ιδεών και των πρακτικών που θα βοηθήσουν στην υπέρβαση της κρίσης. Είναι η προσπάθεια για τη διαμόρφωση ενός κοινωνικού και οικονομικού σχεδίου για την ολική ανασυγκρότηση της ελληνικής κοινωνίας, χωρίς τις αυταπάτες και τις υπερβολές του παρελθόντος και με άξονες την επιστροφή στην παραγωγή, τον λιτό, συλλογικό και ατομικό, τρόπο του βίου και το δημόσιο συμφέρον. Η ενεργοποίηση των διανοουμένων, και όχι μόνον, προς μια τέτοια κατεύθυνση ίσως είναι η μόνη ελπίδα για μια άλλη Ελλάδα. Η αδράνεια εν αναμονή ενός λυτρωτικού αντιμνημονιακού θαύματος και η περιγραφή της παροντικής δυστοπίας δεν οδηγούν πουθενά παρά μόνο σε μια κοινωνία που θα εξακολουθήσει να φυτοζωεί και να σέρνεται προστρέχοντας συνεχώς στην ανάγκη των άλλων.