Παρασκευή 29 Μαρτίου 2013

Είμαστε ακόμα μικροί


Του Περικλή Δημητρολόπουλου, ΝΕΑ, 28.3.13 
Η Αλήθεια είναι ότι το χάσμα του χρόνου συνιστά μια μεγάλη διαφορά. Αλλά οι ομοιότητες είναι περισσότερες απ' όσες θα μπορούσε να φανταστεί κανείς. Οπως υπενθύμιζε ο βρετανός ιστορικός στην Guardian, η Βυζαντινή Αυτοκρατορία ήταν μια κοινότητα κρατών με διαφορετικές γλώσσες, εθνότητες, κλιματικές συνθήκες και τοπικές οικονομίες. Διέθετε, επίσης, ένα κοινό νόμισμα. Αντίθετα από την ΕΕ, όμως, το κοινό νόμισμα του Βυζαντίου βασιζόταν στη δημοσιονομική ένωση και στην κοινή φορολογική πολιτική. Οι φόροι της περιφέρειας κατέληγαν στο κέντρο, γεγονός που επέτρεπε την οικονομική ενίσχυση των πιο φτωχών περιφερειών από τις πιο πλούσιες. Παρ' όλα αυτά το Βυζάντιο δεν μπόρεσε να αποφύγει μια καταστροφική ύφεση, η οποία προκλήθηκε από τον ίδιο συνδυασμό παραγόντων που γονατίζουν σήμερα την Ευρώπη. Τα δημόσια έσοδα μειώθηκαν, οι δημόσιες δαπάνες αυξάνονταν, ενώ μια κρίση ρευστότητας έκανε τα πράγματα ακόμη πιο δύσκολα.

Από την Ιστορία μπορεί κανείς ασφαλώς να αντλήσει χρήσιμα διδάγματα. Είναι πολύ διαφορετικό, όμως, να αναζητεί λύσεις για το μέλλον σκαλίζοντας με μανία το παρελθόν.
Μαρτυρά έλλειψη πραγματισμού και απελπισία, δηλαδή μια δυσάρεστη διανοητική και συναισθηματική κατάσταση, στην ανακούφιση της οποίας η ιστορική γνώση δύσκολα μπορεί να προσφέρει κάτι περισσότερο από μια αμυδρή ελπίδα. Είναι σαν να βουλιάζεις στην κινούμενη άμμο και να πέφτει το μάτι σου σε ένα λεπτό κλαδί. Ξέρεις ότι δεν θα σε σώσει, αλλά το αρπάζεις. Στην κινούμενη άμμο που βουλιάζει η Ευρώπη, το κλαδί της παρηγοριάς είναι το Βυζάντιο. Εκεί έστρεψε το βλέμμα του πριν από λίγο καιρό ο βρετανός ιστορικός Πίτερ Φράνκοπαν για να συγκρίνει την κρίση που μαστίζει τη Γηραιά Ηπειρο με την κρίση που ταρακούνησε κάποτε τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Σύμφωνα με τον Φράνκοπαν, η ΕΕ θα μπορούσε να μάθει πολλά από εκείνη την κρίση και τον τρόπο που την έλυσε ο Αλέξιος Κομνηνός - ο ηγέτης που αν δεν υπάρξει στην Ευρώπη θα πρέπει να τον εφεύρουμε.

Η ΑΛΗΘΕΙΑ είναι ότι το χάσμα του χρόνου συνιστά μια μεγάλη διαφορά. Αλλά οι ομοιότητες είναι περισσότερες απ' όσες θα μπορούσε να φανταστεί κανείς. Οπως υπενθύμιζε ο βρετανός ιστορικός στην Guardian, η Βυζαντινή Αυτοκρατορία ήταν μια κοινότητα κρατών με διαφορετικές γλώσσες, εθνότητες, κλιματικές συνθήκες και τοπικές οικονομίες. Διέθετε, επίσης, ένα κοινό νόμισμα. Αντίθετα από την ΕΕ, όμως, το κοινό νόμισμα του Βυζαντίου βασιζόταν στη δημοσιονομική ένωση και στην κοινή φορολογική πολιτική. Οι φόροι της περιφέρειας κατέληγαν στο κέντρο, γεγονός που επέτρεπε την οικονομική ενίσχυση των πιο φτωχών περιφερειών από τις πιο πλούσιες. Παρ' όλα αυτά το Βυζάντιο δεν μπόρεσε να αποφύγει μια καταστροφική ύφεση, η οποία προκλήθηκε από τον ίδιο συνδυασμό παραγόντων που γονατίζουν σήμερα την Ευρώπη. Τα δημόσια έσοδα μειώθηκαν, οι δημόσιες δαπάνες αυξάνονταν, ενώ μια κρίση ρευστότητας έκανε τα πράγματα ακόμη πιο δύσκολα.

Η ΛΑΪΚΗ ΟΡΓΗ έκανε πολλούς υπεύθυνους της κρίσης να καταφύγουν στα μοναστήρια, είτε για να κρυφτούν είτε για να εξιλεωθούν ενώπιον του Θεού τους - είτε και για τα δύο. Κάπου εκεί ανέλαβε να σώσει την κατάσταση ο Κομνηνός, που σήμερα περιμένουμε να έρθει και δεν έρχεται. Ο σωτήρας της Αυτοκρατορίας αντικατέστησε το κοινό νόμισμα με ένα άλλο, προχώρησε σε μια ριζοσπαστική φορολογική μεταρρύθμιση, έφτιαξε ένα περιουσιολόγιο για τους υπηκόους του και διευκόλυνε τις ξένες επενδύσεις. Δύσκολα θα μπορούσε να υιοθετήσει ένα τέτοιο πακέτο μέτρων η ΕΕ. Μόνο για να συμφωνήσουν στο όνομα του νέου νομίσματος οι «27» θα χρειάζονταν μήνες, αν όχι χρόνια - και αυτός δεν είναι ο μόνος λόγος που κάνει μια τέτοια λύση ανεδαφική. Το μικρό κλαδί από το οποίο μπορούμε να πιαστούμε, η αμυδρή μας ελπίδα, βρίσκεται κάπου άλλου. Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία έζησε περισσότερα από χίλια χρόνια. Και εμείς δεν είμαστε ούτε εξήντα χρόνων.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

http://www.metarithmisi.gr/imgAds/epikentro_1.gif

Αναγνώστες