Μιχάλης Παπαγιαννάκης και ιδεολογική μυωπία

Toυ Αντώνη Ανηψητάκη

Κλείνουν αύριο 6 χρόνια από το θάνατο του Μιχάλη Παπαγιαννάκη, ενός από τους λίγους πολιτικούς που με ενέπνευσε τόσο και συνεχίζει να με εμπνέει. Ξέρω πως οι φίλοι του μαζεύουν τα κείμενα και τις παρεμβάσεις του για να συγκροτήσουν το πολύτιμο αρχείο του. Σκέφτομαι όμως πως το αρχείο αυτό θα έχει μια μεγάλη τρύπα, που θα αφορά τον κομματικό Παπαγιαννάκη, της ΕΑΡ και του Συνασπισμού. Κι αυτό γιατί τα κόμματα αυτά, όπως και όλα νομίζω με πιθανή εξαίρεση το ΚΚΕ δεν είχαν την ελάχιστη σοβαρότητα, ώστε να κρατούν πρακτικά των συνεδριάσεων των οργάνων τους, όπως το κάνει και ο τελευταίος σύλλογος. Όταν οι ιστορικοί του μέλλοντος θα γράψουν για τούτη την κρίσιμη περίοδο της χώρας μας και προσπαθήσουν να εντρυφήσουν στο μεταπολιτευτικό κομματικό τοπίο θα διαπιστώσουν αυτό το κενό, τόσο αναντίστοιχο με τις δυνατότητες της εποχής. Δεν θα βρουν πρακτικά συνεδριάσεων των περισσότερων κομματικών οργάνων. Τα ελληνικά κόμματα κλωνοποίησαν λίγο η πολύ τη δομή των κομμάτων της αριστεράς, αλλά εξάχνωσαν και κάθε προοπτική για να γίνουν κόμματα αρχών, σοβαρά κόμματα. Παρέμειναν και παραμένουν αρχηγικά, στην καλύτερη περίπτωση λειτουργούν ως γραφεία τύπου του αρχηγού και της ηγετικής ομάδας, ενώ τα κομματικά όργανα λειτουργούν εκτονωτικά, οι τοποθετήσεις των μελών ήταν, είναι έπεα πτερόεντα και το όλο θέαμα ήταν, είναι μια καρικατούρα του σταρ σύστεμ.

Συνειρμικά κάνω τη σκέψη, πως αυτό το κενό συνδυάζεται με το παλιότερο κάψιμο των φακέλων, που μπέρδεψε κακώς την Ιστορική λήθη με τη αναγκαία εθνική συμφιλίωση, αλλά συνδυάζεται και με την μέχρι πρόσφατα αδυναμία μέτρησης των δημοσίων υπαλλήλων. Δείχνουν και τα τρία νομίζω την απέχθεια του πολιτικού συστήματος να κρατάει στοιχεία, που θα φώτιζαν και θα έλεγχαν την πορεία του.

Ξανάρχομαι όμως στον Παπαγιαννάκη και αναπολώ χωρίς δυστυχώς τη δυνατότητα να ανακαλέσω τις ομιλίες του στην ΚΕ του Συνασπισμού. Σε αντίθεση με τις μικροκομματικές και μικροτασικές σκοπιμότητες ήθελε να σύρει το Κόμμα στις ράγες της σύγχρονης ευρωπαϊκής αριστεράς και οικολογίας και αυτά τα ποιοτικά χαρακτηριστικά αποτυπώνονταν πάντοτε στις συναρπαστικές, πυκνές, τοποθετήσεις του.

Η ιστορία, το ξέρω καλά, δεν γράφεται με “αν”, αλλά οι άνθρωποι στοχαζόμαστε την ιστορία με “αν".
Δεν θυμάμαι λοιπόν ποιος βγήκε Δήμαρχος στις δημοτικές του 2005 στην Αθήνα, θυμάμαι όμως το νεαρό Αλέξη Τσίπρα που πήρε 10%. Θυμάμαι όμως επίσης πως το Αριστερό Ρεύμα, οι γεννήτορες της σημερινής Αριστερής Πλατφόρμας είχαν ανατρέψει, καθόλα νόμιμα αλλά εντελώς μυωπικά, τη βούληση του τότε προέδρου Αλέκου Αλαβάνου και μιας μεγάλης μερίδας του κόμματος για να είναι υποψήφιος Δήμαρχος Αθηναίων ο Παπαγιαννάκης.
Αν ήταν υποψήφιος, υπήρχε μεγάλη πιθανότητα να εκλέγονταν δήμαρχος, με τη στήριξη και του ΠΑΣΟΚ και με τη διείσδυση που θα είχε σε όλους τους πολιτικούς χώρους. Δεν με κόφτει όμως η πιθανότητα της χαμένης εκλογής, με κόφτει η ιστορική χαμένη ευκαιρία να είχε η Αθήνα έναν επιτυχημένο ευρωπαϊστή, αριστερό, οικολόγο Δήμαρχο. Να είχε η Αριστερά ένα θετικό κεκτημένο διοικητικής εμπειρίας στο μεγαλύτερο δήμο της χώρας. Να είχε η κεντροαριστερά ένα θετικό παράδειγμα συνεργασίας. Να είχε το πολιτικό μας σύστημα έναν ηγέτη ευρωπαϊκού βεληνεκούς. Ίσως τότε και να μην φτάναμε ως εδώ. Αλλά κι αν φτάναμε, ο Αλέξης Τσίπρας που τότε ξεκίνησε τη θεαματική του άνοδο με εκείνη την πράγματι σημαντική ποσοστιαία καταγραφή, θα είχε σήμερα ο ίδιος ως πρωθυπουργός και το κόμμα του μια σημαντικότατη κυβερνητική - διοικητική παρακαταθήκη για καλύτερες κινήσεις τόσο στο εσωτερικό, όσο και στο εξωτερικό.

Θυμάμαι τέλος, κι αυτό δεν έχει "αν", το μάθημα κομματικής ευθύνης και αξιοπρέπειας που δίδαξε ο Παπαγιαννάκης παρά την πικρία του από εκείνο το άδειασμα. Τηρουμένων των αναλογιών αυτή ακριβώς η κομματική ευθύνη και αξιοπρέπεια θα ήθελα να εμπνεύσει τη σημερινή ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ που βιώνει ένα άλλου τύπου πικρό άδειασμα. Συμπτωματικά αφορά εν πολλοίς τους ίδιους που τότε άδειασαν το Μιχάλη Παπαγιαννάκη για να αναδείξουν τον Αλέξη Τσίπρα. Ο λόγος δεν ήταν τότε, όπως δεν είναι και τώρα, κάποια προσωπική εμπάθεια, ήταν και τότε όπως είναι και σήμερα, η ίδια αριστερίστικη ιδεολογική μυωπία.