Προεκλογικές υποσχέσεις

Του Γιώργου Γιαννουλόπουλου, Εφημερίδα των Συντακτών

Γιατί έπεσαν τόσο έξω; Κατ’ αρχάς γιατί ενστερνίστηκαν μια γενική αρχή που βρίσκεται στον πυρήνα του αριστερίστικου λόγου: ότι το κύριο, αν όχι το μοναδικό πρόβλημα της Αριστεράς είναι η έλλειψη αγωνιστικότητας. Συνεπώς, αν ξεσηκωθούμε, αν βγει ο λαός στους δρόμους, θα λυθεί και το πρόβλημα. Η αγωνιστικότητα επιπλέον έχει και το εξής προσόν: μας απαλλάσσει από την υποχρέωση να σκεφτούμε κάποια πράγματα, όπως π.χ. τις «περιπέτειες» (να το πω ευγενικά) του σοσιαλισμού όπου εφαρμόστηκε, το γεγονός ότι σήμερα τα κοινωνικά υποκείμενα βλέπουν τον εαυτό τους διαφορετικά απ’ ό,τι πριν από εκατό χρόνια, το ότι σε κάθε συγκυρία σημασία έχει και ο συσχετισμός δυνάμεως κοκ. Ετσι, με ένα εκκωφαντικό Venceremos! η Αριστερά γίνεται αυτό που πάντα ήταν για τους αριστεριστές: η ένοπλη ενσάρκωση του Καλού. Αλλά ακόμα κι αν αυτό ισχύει ως αφετηριακή ιδεολογική στάση, το πρόβλημα έχει και μια διάσταση πιο προσγειωμένη: ποιες ήταν οι αρχικές παραδοχές που υπαγόρευσαν τον σχεδιασμό κινήσεων της νέας κυβέρνησης;

Εχουν τα δίκια τους όσοι διαμαρτύρονται μέσα στον ΣΥΡΙΖΑ όποτε η κυβέρνηση δείχνει διατεθειμένη να υπαναχωρήσει από τις προεκλογικές εξαγγελίες της.

Πώς είναι δυνατό, ισχυρίζονται, αφού υποσχεθήκαμε να κάνουμε διάφορα συγκεκριμένα πράγματα, να πούμε τώρα σε εκείνους που μας ψήφισαν ότι δεν θα τηρήσουμε τον λόγο μας;

Το επιχείρημα φαίνεται ακαταμάχητο, αλλά αν το καλοσκεφτούμε λίγο πρόκειται για μισή αλήθεια. (Ως γνωστόν, οι μισές αλήθειες είναι συχνά πιο αποτελεσματικές, άρα πιο επικίνδυνες, από τα ολόκληρα ψέματα.)

Γιατί στην προεκλογική περίοδο, ή ακριβέστερα από τότε που άρχισε η κρίση, ο ΣΥΡΙΖΑ δεν περιορίστηκε στις υποσχέσεις· έλεγε επίσης και το εξής άλλο: ότι οι ανατροπές θα γίνουν παρά τις αντιδράσεις των ξένων επειδή εμείς, σε αντίθεση με τους άλλους, δεν είμαστε ούτε νεοφιλελεύθεροι πεμπτοφαλαγγίτες ούτε ασπόνδυλοι κιοτήδες.

Τα δύο αυτά, δηλαδή η εξαγγελία της ανατροπής και η διαβεβαίωση ότι είναι πραγματοποιήσιμη, πάνε υποχρεωτικά μαζί.

Διότι αν λείψει η δεύτερη, η πρώτη χάνει κάθε αξία και γίνεται λεονταρισμός και παραμύθιασμα για να μαζέψουμε ψηφαλάκια.

Υστερα από τρεις μήνες στην εξουσία ο ΣΥΡΙΖΑ παραδέχεται εμμέσως πλην σαφώς ότι δεν τα είχε υπολογίσει σωστά. Οι εταίροι μας –οι απεχθείς και τρισκατάρατοι νεοφιλελεύθεροι– αποδεικνύονται αντίπαλοι πολύ πιο ισχυροί από ό,τι μας έλεγε ο Αλ. Τσίπρας.

Γιατί έπεσαν τόσο έξω; Κατ’ αρχάς γιατί ενστερνίστηκαν μια γενική αρχή που βρίσκεται στον πυρήνα του αριστερίστικου λόγου: ότι το κύριο, αν όχι το μοναδικό πρόβλημα της Αριστεράς είναι η έλλειψη αγωνιστικότητας.

Συνεπώς, αν ξεσηκωθούμε, αν βγει ο λαός στους δρόμους, θα λυθεί και το πρόβλημα.

Η αγωνιστικότητα επιπλέον έχει και το εξής προσόν: μας απαλλάσσει από την υποχρέωση να σκεφτούμε κάποια πράγματα, όπως π.χ. τις «περιπέτειες» (να το πω ευγενικά) του σοσιαλισμού όπου εφαρμόστηκε, το γεγονός ότι σήμερα τα κοινωνικά υποκείμενα βλέπουν τον εαυτό τους διαφορετικά απ’ ό,τι πριν από εκατό χρόνια, το ότι σε κάθε συγκυρία σημασία έχει και ο συσχετισμός δυνάμεως κοκ.

Ετσι, με ένα εκκωφαντικό Venceremos! η Αριστερά γίνεται αυτό που πάντα ήταν για τους αριστεριστές: η ένοπλη ενσάρκωση του Καλού.

Αλλά ακόμα κι αν αυτό ισχύει ως αφετηριακή ιδεολογική στάση, το πρόβλημα έχει και μια διάσταση πιο προσγειωμένη: ποιες ήταν οι αρχικές παραδοχές που υπαγόρευσαν τον σχεδιασμό κινήσεων της νέας κυβέρνησης;

Με την προειδοποίηση ότι μπαίνουμε στον χώρο της εικασίας, μπορώ να σκεφτώ τα εξής: το πρώτο και μέγιστο λάθος τους ήταν ότι δεν διάβασαν σωστά τις προθέσεις και τις κινήσεις των δανειστών/εταίρων.

Δηλαδή δεν αντιλήφθηκαν το (προφανέστατο) γεγονός ότι όποτε η Γερμανίδα καγκελάριος έλεγε πως «θα κάνουμε τα πάντα για να μείνει η Ελλάδα», απευθυνόταν σε ορισμένους (ευτυχώς αποτελούν μειοψηφία) που πολύ θα ήθελαν για διάφορους λόγους να φύγουμε από την ευρωζώνη ή ακόμα και την Ε.Ε.

Ταυτόχρονα όμως, απευθυνόμενη προς εμάς, έλεγε σαφέστατα πως θα παραμείνουμε αποδεχόμενοι τους κανόνες της, τους οποίους η ίδια και οι ομοϊδεάτες της έχουν διαμορφώσει και δεν σκοπεύουν να τους αλλάξουν.

Αυτή την απλούστατη ανάγνωση για όσους παρακολουθούν τα εκτός Ελλάδας τεκταινόμενα ο ΣΥΡΙΖΑ δεν την υιοθέτησε για να περάσει το παραμύθι, μη φοβάστε, δεν μπορούν να μας διώξουν με τίποτε.

Διότι, σύμφωνα με τον Π. Λαφαζάνη, εκείνοι θα υποφέρουν περισσότερο από εμάς αν φύγουμε, και γι᾽ αυτό, πιο παραστατικά, μετά την 25η Ιανουαρίου, η Μέρκελ θα χορεύει και ο Στρατούλης θα παίζει τον ζουρνά!

Το δεύτερο που δεν υπολόγισαν σωστά ήταν οι πιθανότητες για μια γενικότερη ανάφλεξη των αγανακτισμένων, κυρίως στον χειμαζόμενο Νότο, η οποία θα δημιουργούσε το τσουνάμι που θα παρέσυρε τον αμαρτωλό χρηματοπιστωτικό τομέα και τον νεοφιλελευθερισμό γενικότερα.

Για να καταθέσω την προσωπική μου ελπίδα, κάτι τέτοιο μακάρι να γίνει όσο το δυνατόν συντομότερα, διευκρινίζοντας όμως ότι δεν το εννοώ όπως το εννοεί ο Π. Λαφαζάνης ή οι συνδικαλιστές τύπου Φωτόπουλου που ρήμαξαν τη χώρα ιδιωτικοποιώντας προς όφελος των μελών τους τον δημόσιο τομέα.

Οπως και να ‘χει το πράγμα πάντως, κάτι τέτοιο δεν διαφαίνεται στον ορίζοντα.

Σε όλα αυτά ήρθε κι έδεσε η ανάθεση των διαπραγματεύσεων στον Γιάνη Βαρουφάκη.

Ο οποίος, ως γνωστόν, έχει προτείνει τη δική του ερμηνεία για την κρίση, μια ερμηνεία πολύ ενδιαφέρουσα, όχι όμως άγνωστη εφόσον παρόμοια πράγματα λένε και άλλοι οικονομολόγοι κυρίως Αγγλοσάξονες, αλλά καμία σχέση έχουσα με το επειγόντως ζητούμενο που ήταν μια πρώτη συμφωνία για να μην αδειάσουν τα ταμεία.

Εκείνος όμως, αγνοώντας την κλεψύδρα που εξαντλείται, άρχισε να κάνει διαλέξεις για το «κατασκευαστικό» πρόβλημα της ευρωζώνης στους εμβρόντητους αλλά κυρίαρχους σήμερα νεοφιλελεύθερους (και εκλεγμένους όπως ο Αλ. Τσίπρας) ηγέτες που κρατούν και το πεπόνι και το μαχαίρι.

Μερικές φορές σκέφτομαι ότι για τον Ελληνα υπουργό Οικονομικών, νεοφιλελεύθερος είναι όποιος δεν έχει διαβάσει ή δεν έχει καταλάβει τα βιβλία του.

Αυτό το κενό στη μόρφωσή τους θέλησε να καλύψει, με τα γνωστά αποτελέσματα.

Είπαμε στην αρχή ότι τα παραπάνω είναι εικασίες.

Δεν νομίζετε όμως ότι μας βοηθούν λίγο να εξηγήσουμε πώς βρεθήκαμε με την πλάτη στον τοίχο, αναγκασμένοι να διαλέξουμε ανάμεσα στην κατάθεση των όπλων και το Κούγκι;