Προσδεθείτε!

Το editorial του νέου τεύχους του   Books' Journal, #53, Μάρτιος 2015

Οι συμπολίτες μας υποδέχθηκαν με ανακούφιση την απόφαση του Eurogroup της 20ής Φεβρουαρίου. Οι περισσότεροι, ακόμη και οι ψηφοφόροι του ΣΥΡΙΖΑ, εύχονταν να κάνει ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας στροφή 180 μοιρών. Την έκανε – κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή. Ύστερα από διαπραγματεύσεις τριών εβδομάδων, η συγκυβέρνηση της ριζοσπαστικής Αριστεράς και της ανεξέλεγκτης Ακροδεξιάς έπραξε το μονοδρομικώς αυτονόητο: ξέχασε τα σκισμένα μνημόνια και τη διαγραφή του χρέους και υποχώρησε στα τελεσίγραφα των εταίρων. Ζήτησε την παράταση του προγράμματος στήριξης και ανέλαβε τη δέσμευση να ολοκληρώσει το πρόγραμμα που άφησαν ημιτελές ο Αντώνης Σαμαράς και ο Ευάγγελος Βενιζέλος. Η διαπραγμάτευση στην οποία ενεπλάκη η ελληνική κυβέρνηση και την οποία προσπάθησε να οδηγήσει δεν χωρά αμφιβολία πως ήταν μια προδιαγεγραμμένη αποτυχία. Αντί να συνεργασθεί με τους εταίρους από τη στιγμή ανάληψης της εξουσίας, επέλεξε να αντιπαρατεθεί. Έλαβε από μιας αρχής την απόφαση για αποφυγή της επιστροφής σε εθνικό νόμισμα και επιχείρησε να οδηγήσει μια διαπραγματευτική διαδικασία μη έχοντας το παραμικρό διαπραγματευτικό ατού. Ο δε χρόνος λειτουργούσε εις βάρος της ελληνικής διαπραγμάτευσης. Οι εταίροι στην ευρωζώνη –αν θέλετε οι πιο εχθρικοί προς τις εξαγγελίες του ΣΥΡΙΖΑ– δεν είχαν παρά να περιμένουν.

Παραμονές του τριημέρου της Καθαρής Δευτέρας ήταν πια προφανές πως χωρίς συμφωνία το τραπεζικό σύστημα δεν θα άντεχε. Καλή η συμπαράσταση στην κυβέρνηση με τις λαοσυνάξεις και τις επιτροπές, αλλά πριν κατεβούν στις πλατείες οι αξιοπρεπείς και υπερήφανοι Έλληνες φρόντιζαν να περάσουν από την τράπεζα να σηκώσουν τα λεφτά τους! Η επιβολή ελέγχων στη διακίνηση κεφαλαίων ήταν πρακτικώς βέβαιη – το χειρότερο απ’ όλα είναι ότι θα έμπαιναν με ελληνική πρωτοβουλία. Μπορεί να φαίνεται σατανικό, όμως η κυβέρνηση είχε καταφέρει να εγκλωβιστεί και η μόνη δυνατότητα που της απέμενε ήταν να σπρώξει την οικονομία στα τάρταρα και την κοινωνία στην εξαθλίωση, αναλαμβάνοντας μάλιστα και όλο το ηθικό κόστος – δική της η πρωτοβουλία! Σε σχέση με τους αρχικούς στόχους της διαπραγμάτευσης, η κυβέρνηση απέτυχε παταγωδώς.

Και τώρα; Σε πολιτικό επίπεδο η χώρα είναι μόνη απέναντι στα υπόλοιπα μέλη της ευρωζώνης. Η αξιοπιστία της είναι στο ναδίρ. Οι τράπεζες, που μόλις μισό χρόνο πριν είχαν περάσει τα stresstests, είδαν τις καταθέσεις να κάνουν φτερά και βρίσκονται στον αναπνευστήρα του ELA. Τα δημόσια έσοδα κατέρρευσαν, με αποτέλεσμα το δημοσιονομικό κενό να εκτιναχθεί από 2,5 δισ. ευρώ σε 7 δισ. Με τις συνθήκες αυτές, η χώρα εισέρχεται στο κρίσιμο τετράμηνο της παράτασης με ελάχιστα διαθέσιμα, με σημαντικές υποχρεώσεις χρεολυσίων και χωρίς καμιά πηγή χρηματοδότησης. Κατά το τετράμηνο των συνεχών διαπραγματεύσεων, οι αντισυμβαλλόμενοι έχουν όλα τα ατού – η Ελλάδα τίποτε! Η χρηματοδότηση της χώρας ελέγχεται πλήρως από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα – μόνο με παράκαμψη κανόνων και καλή διάθεση θα μπορέσει η Ελλάδα να καλύψει στοιχειωδώς τις ανάγκες της. Όσον αφορά δε τη συμφωνία για την επόμενη ημέρα, εάν φθάσουμε ώς εκεί, το φάσμα του χρηματοδοτικού κενού του καλοκαιριού δεν επιτρέπει καμιά αισιοδοξία για την κατάληξή της.

Η ειρωνεία της Ιστορίας, για μια ακόμη φορά. Η Αριστερά, ευαγγελιζόμενη ρήξεις και το τέλος της λιτότητας, καταλήγει σε νέα Μνημόνια με αυστηρούς όρους και ασφυκτική επιτήρηση, με λιτότητα ενδεχομένως πιο άγρια από το 2012 – ελληνικής επιλογής όμως!

Η κυβέρνηση Τσίπρα-Καμμένου απεδείχθη εντελώς ανέτοιμη, χωρίς σχέδιο, με έναν πρωθυπουργό ο οποίος συμπεριφέρεται σαν να είναι ακόμα στην αντιπολίτευση και με στελέχη εκτός πραγματικότητος – πρωτίστως του υπουργού Οικονομικών, Γιάνη Βαρουφάκη, αλλά όχι μόνο. Η πολιτική της κυβέρνησης έχει συρρικνωθεί σε διαχείριση συμβόλων και επικοινωνίας. Μόνος στόχος, η παραμονή στην εξουσία! Από το φιάσκο της διαπραγμάτευσης βγαίνει όμως ένα καλό για την ελληνική κοινωνία. Για πρώτη φορά από την αρχή της κρίσης, οι βασικές πολιτικές επιλογές της κυβέρνησης συγκλίνουν με αυτές της αντιπολίτευσης – με το  οξύμωρο: η στήριξη στις τελικές επιλογές της κυβέρνησης είναι πιο ισχυρή από την αντιπολίτευση παρά από την κυβερνητική πλειοψηφία. Εκτός από τις αναταράξεις της συνεχούς διαπραγμάτευσης και της οικονομικής ασφυξίας, θα ζήσουμε πρωτόγνωρες στιγμές για την κοινοβουλευτική μας παράδοση. Για να μπορέσει να αποκτήσει το όλο σύστημα στοιχειώδη μόνο ευστάθεια, κυβέρνηση και ευρωπαϊστική αντιπολίτευση πρέπει να επιδείξουν γενναιότητα στις επιλογές και διάθεση συμβιβασμού. Η σύμπλευση στο στόχο παραμονής στην ευρωζώνη και εξόδου από την κρίση πρέπει να είναι δρόμος διπλής κατεύθυνσης. Η κυβέρνηση να ξεφορτωθεί τα ακροδεξιά και ιδεοληπτικά στοιχεία και η αντιπολίτευση να απεμπολήσει τον λαϊκισμό. Ίσως έχουμε ελπίδα, τελικά!

Προσδεθείτε και καπνίζετε! Η κατάσταση απαιτεί γερό στομάχι, υπομονή και επιμονή.

ΥΓ. (επί του πιεστηρίου): Οι νεοκομμουνιστικές αναφορές του Αλέξη Τσίπρα και άλλων στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ και η πιθανότητα η κυβέρνηση να προσπαθήσει να μην τηρήσει ό,τι υπέγραψε, δημιουργούν εκ νέου συνθήκες αστάθειας. Μακάρι, όλα όσα ακούονται να είναι λεκτικές ακροβασίες άπειρων πολιτικών που μαγεύτηκαν από την εξουσία – και όχι συνειδητή κατάφαση στον εθνολαϊκισμό προκειμένου να μείνουν στην εξουσία με κάθε τίμημα. Κάθε διακυβέρνηση έχει βαριές ευθύνες, ας μην το ξεχνούν λεπτό όσοι έχουν αναλάβει τις τύχες της χώρας. Οι πολίτες δεν τους τις εμπιστεύθηκαν εν λευκώ.