Η δημαγωγία περί σκληρής και ανυποχώρητης διεκδικητικής στάσης απέναντι στην Ευρώπη προορίζεται μόνο για εσωτερική κατανάλωση. Οποιος έχει διαπραγματευθεί σε οποιοδήποτε επίπεδο με Ευρωπαίους γνωρίζει ότι η νοοτροπία του τσαμπουκά φέρνει μηδενικό αποτέλεσμα. Μόνο μέσα από στέρεα λογικά επιχειρήματα και τεκμηριωμένα στοιχεία επιτυγχάνονται ορισμένες παραχωρήσεις, πάντα στη βάση αμοιβαίων συμβιβασμών. Επομένως προκύπτουν δύο μείζονες δυσκολίες. Πρώτον, πώς θα συγκρατηθούν έπειτα από μια εκλογική νίκη οι απαιτήσεις των «δικαιωμένων» οπαδών; Πώς θα αντιμετωπιστούν οι παντοειδείς αντιμνημονιακές προσμονές και προσδοκίες για αποφυγή μεταρρυθμίσεων; Δεύτερον, ποιοι θα καταπιαστούν με την ετοιμασία συγκεκριμένων και συγκροτημένων επιχειρημάτων και στοιχείων; Τα προβεβλημένα στελέχη δεν έχουν δείξει κάποια επάρκεια στην εκπόνηση και στη θεμελίωση σοβαρών αντιπροτάσεων εφαρμοσμένης πολιτικής σε οποιονδήποτε παραγωγικό τομέα, συνήθως περιορίζονται σε ηπιότερες ή σκληρότερες ιδεολογικές απόψεις ποικίλων αποχρώσεων.
Μπορεί να συμβάλει θετικά στις εξελίξεις ο ΣΥΡΙΖΑ; Ενδιαφέρουσες σκέψεις παρέθεσαν στο άρθρο τους «Πώς θα λυθεί η ελληνική κρίση» («ΝΕΑ» 6/2/13) οι έγκριτοι επιστήμονες Εντουαρντ Γιόζεφ και Αννα Τριανταφυλλίδου. Ο αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ και πιθανότερος επόμενος πρωθυπουργός προσπαθεί να προσεγγίσει τα κέντρα εξουσίας σε Ευρώπη και Αμερική αλλά αδυνατεί να αντιπαραθέσει στη λιτότητα και στις διαρθρωτικές αλλαγές κάποια άλλη βιώσιμη πρόταση. Οι συγγραφείς θεωρούν ότι χρειάζεται ένας ηγέτης με ανάστημα και πυγμή, που θα πείσει τους Ελληνες για τις μεταρρυθμίσεις και θα εξηγήσει ότι η επιστροφή στην ευημερία δεν γίνεται με τις παλιές πρακτικές.
Η μεγαλύτερη δυσκολία μιας ενδεχόμενης κυβέρνησης με κορμό τον ΣΥΡΙΖΑ θα ήταν η διαχείριση των πρώτων εβδομάδων. Σήμερα, κουτσά στραβά, έχουν παραμεριστεί οι φόβοι για άμεση οικονομική κατάρρευση της χώρας, επιστρέφουν δειλά δειλά ορισμένα εκπατρισθέντα ελληνικά κεφάλαια, συζητείται η εισροή φρέσκων ξένων κεφαλαίων για επένδυση σε παραγωγικές δραστηριότητες. Σύμφωνα με μια παλιά σοφή ρήση, το κεφάλαιο συμπεριφέρεται σαν το σαλιγκάρι: ξεπροβάλλει αργά και προσεκτικά, κρύβεται όμως ταχύτατα στο κέλυφός του μόλις υποψιαστεί τον παραμικρό κίνδυνο. Αραγε πώς θα μπορούσε να αντιμετωπισθεί με λογικά μέτρα ο άλογος και αναπόφευκτος πανικός κάθε μικρού ή μεγάλου κεφαλαίου, αν οι πολιτικές εξελίξεις έφερναν συριζικό πρωθυπουργό;
Αλλωστε, η καταγγελτική θέση του ΣΥΡΙΖΑ κατά των «τοκογλύφων» είναι πια ξεπερασμένη. Το κούρεμα του χρέους εφαρμόστηκε, με βαριά ζημιά ξένων και ντόπιων ιδιωτών δανειστών. Υπό ομαλές πολιτικές συνθήκες θα επεκταθεί αργότερα και στον δημόσιο δανεισμό, δηλαδή ουσιαστικά τα αλληλέγγυα ευρωπαϊκά κράτη θα δεχθούν να χάσουν ένα μέρος της οικονομικής βοήθειας που έδωσαν στην ελληνική οικονομία. Αν υποθέσουμε ότι αυτή η ιδιαίτερα διαλλακτική στάση των διεθνών πιστωτών οφείλεται στην αδιάλλακτη στάση της ελληνικής αντιπολίτευσης, τότε η πιο ξεκάθαρη πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ για την έξοδο από την κρίση έχει ήδη εφαρμοστεί. Θα μπορούσε να προσφέρει κάτι περισσότερο αν κυβερνούσε; Οχι βέβαια την κατάργηση των περικοπών - οι σχετικές υποσχέσεις είναι ανεφάρμοστες αν δεν επιστρέψουμε σε πληθωριστικό νόμισμα.
Εξάλλου, η υπόσχεση περί αναστολής των μεταρρυθμίσεων προσκρούει στην αποφασιστική αντίθεση ενός μετώπου ευρωπαϊκών κρατών που περιλαμβάνει όχι μόνο τις «νεοφιλελεύθερες» ή, ακριβέστερα, τις χριστιανοδημοκρατικές και κεντρώες, αλλά και τις σοσιαλδημοκρατικές δυνάμεις. Ακόμη και αν ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν ιδεολογικά συγγενέστερος, καμιά κυβέρνηση δεν θα έδειχνε ανοχή όταν είναι φανερό ότι το μεγαλύτερο μέρος των ευρωπαϊκών λαών δυσανασχετεί με τις γενναιοδωρίες προς τους «σπάταλους Ελληνες». Το πολιτικό συμφέρον των ευρωπαίων ηγετών δεν επιτρέπει πρόσθετα δώρα, η δε ριζοσπαστική Αριστερά θα όφειλε να μην αγνοεί μια βασική μαρξιστική αρχή: οι αποφάσεις καθορίζονται από τον υπάρχοντα συσχετισμό δυνάμεων.
Η δημαγωγία περί σκληρής και ανυποχώρητης διεκδικητικής στάσης απέναντι στην Ευρώπη προορίζεται μόνο για εσωτερική κατανάλωση. Οποιος έχει διαπραγματευθεί σε οποιοδήποτε επίπεδο με Ευρωπαίους γνωρίζει ότι η νοοτροπία του τσαμπουκά φέρνει μηδενικό αποτέλεσμα. Μόνο μέσα από στέρεα λογικά επιχειρήματα και τεκμηριωμένα στοιχεία επιτυγχάνονται ορισμένες παραχωρήσεις, πάντα στη βάση αμοιβαίων συμβιβασμών. Επομένως προκύπτουν δύο μείζονες δυσκολίες. Πρώτον, πώς θα συγκρατηθούν έπειτα από μια εκλογική νίκη οι απαιτήσεις των «δικαιωμένων» οπαδών; Πώς θα αντιμετωπιστούν οι παντοειδείς αντιμνημονιακές προσμονές και προσδοκίες για αποφυγή μεταρρυθμίσεων; Δεύτερον, ποιοι θα καταπιαστούν με την ετοιμασία συγκεκριμένων και συγκροτημένων επιχειρημάτων και στοιχείων; Τα προβεβλημένα στελέχη δεν έχουν δείξει κάποια επάρκεια στην εκπόνηση και στη θεμελίωση σοβαρών αντιπροτάσεων εφαρμοσμένης πολιτικής σε οποιονδήποτε παραγωγικό τομέα, συνήθως περιορίζονται σε ηπιότερες ή σκληρότερες ιδεολογικές απόψεις ποικίλων αποχρώσεων.
Κοντολογίς, «ΕΟΚ και ΝΑΤΟ το ίδιο συνδικάτο» για την κατάκτηση της εξουσίας, «βλέποντας και κάνοντας» στη συνέχεια για τη διατήρησή της. Η συνταγή όμως χωρίς γεμάτα ταμεία και χωρίς μαέστρο της πολιτικής δεν είναι βιώσιμη. Στο βάθος προβάλλει το φάσμα της απομάκρυνσης από διεθνείς υποχρεώσεις, κανόνες και νόρμες. Σε κάποιες χώρες η επιχειρηματικότητα, οι ιδιωτικές επενδύσεις, τα κεφάλαια είναι άγνωστες λέξεις και υπάρχουν εύλογες ανησυχίες ότι αναγκαστικά σε ένα τέτοιο μοντέλο θα μας πάει ο ΣΥΡΙΖΑ. Θα πρέπει λοιπόν να εξηγήσει όχι μόνο με ποιον τρόπο θα βγούμε από το τούνελ, αλλά και το μυστικό εκείνου του μυθικού τόπου της εύκολης ευημερίας που έως τώρα ελάνθανε της προσοχής της ανθρωπότητας.
Ο Κίμων Χατζημπίρος είναι αναπληρωτής καθηγητής του ΕΜΠ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου