Financial Times: Mεταξύ ενός ψέματος και μίας καταστροφής

Ημερησία, 28.6.11

Σε άρθρο με τίτλο «Ισως οι Ελληνες Βουλευτές να είχαν δίκιο αν έλεγαν Οχι» ο αρθρογράφος των Financial Times Wolfgang Munchau εκφράζει τις επιφυλάξεις του για το Μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα και δικαιολογεί τη δυσπιστία των Ελλήνων για την αποτελεσματικότητά του, αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι δεδομένων των όσων διακυβεύονται, η ΕΕ και το ΔΝΤ δεν θα έπρεπε να είχαν βάλει την Ελλάδα σε αυτή την θέση. Γιατί τώρα οι Έλληνες βουλευτές καλούνται να επιλέξουν μεταξύ ενός ψέματος και μίας καταστροφής. Σύμφωνα με το συλλογισμό του Wolfgang Munchau το νέο πρόγραμμα στήριξης γίνεται με μισή καρδιά, αλλά και ο δογματισμός είναι οι παράγοντες που μπορεί να οδηγήσουν ακόμη και τους πιο λογικούς Έλληνες βουλευτές να ψηφίσουν «Όχι» στην ψηφοφορία. Το πρόγραμμα, ως έχει, δύσκολα μπορεί να δικαιολογηθεί οικονομικά και ηθικά. Ο μόνος λόγος για να ψηφίσει κανείς «Ναι» θα ήταν να αναβληθεί η χρεοκοπία

μέχρις ότου ο δημόσιος τομέας πετύχει πρωτογενές πλεόνασμα, το οποίο όμως, δεν πρόκειται να συμβεί πριν από το 2012. Η στρατηγική της ΕΕ ουσιαστικά συρρικνώνει τις επιλογές των Ελλήνων στο πότε θα χρεοκοπήσουν: τον επόμενο μήνα ή τον επόμενο χρόνο.

Εύλογα οι Έλληνες είναι επιφυλακτικοί με την λιτότητα. Θα μπορούσαν να την αποδεχθούν για μεγάλο χρονικό διάστημα, εάν έβλεπαν πιθανότητες επιτυχίας. Οι οικονομικοί αξιωματούχοι της ΕΕ και οι πολιτικοί τους ηγέτες ιδεολογικά υποστηρίζουν την προσφορά χρήματος. Την πρώτη φορά, έκριναν λάθος τις επιπτώσεις του προγράμματος λιτότητας στην ανάπτυξη. Το κάνουν και τώρα. Θα το κάνουν και στο μέλλον. Και αυτό καταστρέφει τις πιθανότητες επιτυχίας για τους Έλληνες.

Οπως σημειώνει ο αρθρογράφος μέχρι την προηγούμενη εβδομάδα θα έλεγε αδιαμφισβήτητα «Ναι» σε μια τέτοια ψηφοφορία, αλλάζει στάση λόγω των νέων μέτρων λιτότητας που επέβαλε η ΕΕ και το ΔΝΤ.

Ετσι αν και η λιτότητα που επιβάλλεται από την ΕΕ και το ΔΝΤ είναι ήπια συγκριτικά με την λιτότητα που θα απαιτείτο εάν η χώρα αντιμετώπιζε πραγματικό κίνδυνο αποκλεισμού από κάθε ξένο δανεισμό τα πράγματα αλλάζουν καθώς τα νέα μέτρα περιλαμβάνουν μείωση του αφορολόγητου εισοδήματος και έκτακτη εισφορά για τους αυτοαπασχολούμενους.

Η απόφαση αυτή πυροδότησε οργισμένες διαδηλώσεις στην Αθήνα. Ο αρθρογράφος εκτιμά ότι τα μέτρα αυτά αποτελούν πολιτική πρόκληση και πράξη οικονομικού βανδαλισμού. Θα εκτροχιάσουν όλη την διαδικασία αντιμετώπισης της κρίσης.

Κενά χρηματοδότησης

Η πρώτη προτεραιότητα των πολιτικών στην Γερμανία, την Ολλανδία και την Φιλανδία ήταν να μειωθεί το κόστος του προγράμματος όσο το δυνατόν περισσότερο. Προχώρησαν μάλιστα τόσο ώστε να συνυπολογίσουν αβέβαια έσοδα από ιδιωτικοποιήσεις της Ελλάδας στο εσωτερικό σκέλος του νέου πακέτου στήριξης, αντί να προοριστούν στην μείωση του χρέους. Κατά συνέπεια, βάσει του νέου πακέτου που πιθανότατα θα συμφωνηθεί, κάθε απομάκρυνση από τον στόχο των ιδιωτικοποιήσεων θα αποτελεί κενό χρηματοδότησης. Οι πιστώτριες χώρες σε αυτή την περίπτωση, πιθανότατα θα ζητήσουν νέα μέτρα λιτότητας για να καλυφθεί το κενό. Αυτή η στρατηγική είναι οικονομικά επικίνδυνη και πολιτικά ανεύθυνη.

Πολιτικές επιπτώσεις

Πολιτικά, το νέο πρόγραμμα λιτότητας έχει ήδη επιπτώσεις. Ενδυναμώνει την θέση του Αντώνη Σαμαρά, του ηγέτη της αξιωματικής αντιπολίτευσης, ο οποίος διαφωνεί. Ηγέτες της ευρωπαϊκής κεντροδεξιάς του άσκησαν πιέσεις την προηγούμενη εβδομάδα. Εκείνος αντιστάθηκε. Το επιχείρημά του είναι πως η λιτότητα πνίγει την οικονομία και πως η Ελλάδα χρειάζεται τώρα μία ώθηση για να βρεθεί και πάλι σε τροχιάς ανάπτυξης.

Ενδυναμώνοντας άθελά της την θέση του κ. Σαμάρα, η ΕΕ καταστρέφει τις όποιες πιθανότητες εθνικής ενότητας που τόσο απεγνωσμένα ζητούσε. Αυτό το πρόγραμμα άλλωστε, θα κρατήσει αρκετά χρόνια. Ο κ. Σαμαράς έχει αρκετές πιθανότητες επιτυχίας εάν πέσει η τωρινή κυβέρνηση. Ήδη προηγείται στις δημοσκοπήσεις. Εάν εκλεγεί, θα ζητήσει από την ΕΕ την επαναδιαπραγμάτευση του δανείου. Η ΕΕ και το ΔΝΤ ενδεχομένως να αρνηθούν. Σε αυτό το σημείο, όλη η στρατηγική μπορεί να διαλυθεί.

Δύσκολα μπορεί να αντικρούσει κανείς την θέση του κ. Σαμαρά με οικονομικά επιχειρήματα. Είναι σαφές πως η λιτότητα ήταν απαραίτητη στην αρχή του προγράμματος, αλλά τώρα πρέπει να δοθεί έμφαση στην στροφή προς την ανάπτυξη, την οποία η Ελλάδα χρειάζεται βάσει όλων των σεναρίων – χρεοκοπίας ή μη, εξόδου από το ευρώ ή μη. Η ΕΕ σπατάλησε εβδομάδες στην χαζή συζήτηση για την συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα, αντί να επικεντρωθούν σε θέματα που έχουν πραγματικά σημασία.

Το πρόβλημα είναι πως όλη η διαδικασία παραμένει ευάλωτη στις διαθέσεις του εκλογικού σώματος των πιστωτριών χωρών.

Η ελληνική κυβέρνηση έχει μικρή πλειοψηφία και ασκεί σθεναρές πιέσεις στους βουλευτές της να ψηφίσουν υπέρ του προγράμματος. Η κυβέρνηση μπορεί τελικά να επικρατήσει. Εάν τα καταφέρει, θα είναι λόγω των πολιτικών πιέσεων που θα έχουν ασκηθεί και όχι λόγω της ισχύος των επιχειρημάτων, που δεν είναι πλέον ξεκάθαρα.

Οι Έλληνες βουλευτές θα πρέπει να ζητήσουν περισσότερες διευκρινίσεις και από τις δύο πλευρές. Το πρόβλημα με την θέση του κ. Σαμαρά είναι πως η ψήφος κατά του προγράμματος λιτότητας θα πυροδοτήσει περισσότερη λιτότητα πολύ βραχυπρόθεσμα. Ο κ. Σαμάρας πρέπει να εξηγήσει πως θα μπορέσει η Ελλάδα να χρηματοδοτηθεί χωρίς διαθέσιμο εξωτερικό δανεισμό. Ποια είναι η στρατηγική του; Το στρατόπεδο του «Ναι» παράλληλα, θα πρέπει να εξηγήσει γιατί η λιτότητα θα επιφέρει αυτή την φορά αποτελέσματα όταν στο παρελθόν απέτυχε.