Η χαρά του νεοφιλελεύθερου

Του Γιώργου Γιαννουλόπουλου, Ελευθεροτυπία, 18.6.11

Οι συγκεντρώσεις των «αγανακτισμένων» σε πλατείες, αρχίζοντας από το Κάιρο και στη συνέχεια στην Ευρώπη, είναι ακριβώς ό,τι λέει το όνομά τους: σε μια κεντρική πλατεία συγκεντρώνονται και παραμένουν τα πλήθη εκείνων που έχουν αγανακτήσει με κάτι και θέλουν να το αλλάξουν.ωΜόνο που αυτό το κάτι δεν είναι για όλους το ίδιο. Στις αραβικές χώρες ο κόσμος ζητάει τις στοιχειώδεις ελευθερίες που του στέρησαν τα αυταρχικά και διεφθαρμένα μονοκομματικά καθεστώτα. Στην Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, αντιστέκεται στη λιτότητα που επιβάλλει ο επελαύνων νεοφιλελευθερισμός. Ετσι έχουν τα πράγματα ή μήπως για άλλη μια φορά η ανικανότητα ή η άρνηση να κάνουμε κάποιες ουσιαστικές διακρίσεις μάς οδηγεί ξανά στην απλουστευτική υστερία και το αδιέξοδο;

Ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά. Ο νεοφιλελευθερισμός δεν είναι ένας μπαμπούλας που γέννησε η αρρωστημένη φαντασία της Αριστεράς. Ο νεοφιλελευθερισμός ζει και βασιλεύει στις προηγμένες χώρες και σημαίνει την αποκαθήλωση της σοσιαλδημοκρατίας. Συγκεκριμένα, με την υπόσχεση μιας αποδοτικότητας που συχνά δεν τηρείται, η ιδιωτική πρωτοβουλία υποκαθιστά το δημόσιο τομέα, η χρηματοπιστωτική την παραγωγική οικονομία, το κυνήγι του κέρδους την αλληλεγγύη και το συλλογικό αγαθό, η προσωπική επικράτηση την πολιτική, το άτομο την κοινωνία.

Μέχρι εδώ οι πολέμιοι του νεοφιλελευθερισμού θα συμφωνούσαν. Τίθεται όμως το εξής ερώτημα: αν αυτή είναι η ακριβής περιγραφή του θύτη, ισχύει το ίδιο και για την περιγραφή του θύματος; Με άλλα λόγια, είχαμε στην Ελλάδα ένα κοινωνικό, σοσιαλδημοκρατικό κράτος, το οποίο οι νεοφιλελεύθεροι θέλουν να ξεριζώσουν; Η απάντηση είναι ένα πελώριο «Οχι» για λόγους που όλοι ξέρουμε, αλλά δεν μας συμφέρει (μικρο)πολιτικά να παραδεχθούμε.

Στην Ελλάδα είχαμε και έχουμε ένα κράτος στελεχωμένο κυρίως από εκείνους που διόρισαν οι εκάστοτε κυβερνήσεις για να κερδίσουν τις εκλογές, ένα κράτος που δεν μεριμνά για το δημόσιο αγαθό, αλλά δίνει τη δυνατότητα στους εργαζομένους σε αυτό να το εκμεταλλεύονται προς ίδιον όφελος, είχαμε και έχουμε μια ΠΑΣΟΚική κατά πλειοψηφία συνδικαλιστική ηγεσία, η οποία επικαλείται το δημόσιο χαρακτήρα των ΔΕΚΟ, όποτε απειλούνται τα εξοργιστικά τους προνόμια. Και στους ελάχιστους τομείς όπου το κράτος όντως υπάρχει, είχαμε και έχουμε τη διαφθορά και την υπονόμευσή του. Στο ΕΣΥ τις ρεμούλες με τις προμήθειες, τα φακελάκια, τις υπερσυνταγογραφήσεις κ.λπ. Στη δήθεν δωρεάν ανώτατη παιδεία κάθε χρόνο οι γονείς πληρώνουν 5,2 δισεκατομμύρια (μαύρα) ευρώ, για να κάνουν τα βλαστάρια τους ιδιαίτερα μαθήματα που θα τους ανοίξουν τις πόρτες του πανεπιστημίου.

Οπως έχει δείξει η εμπειρία από το εξωτερικό, ο δημόσιος τομέας πρώτα απαξιώνεται και μετά ξηλώνεται. Εδώ στην τεράστια ευθύνη της κυβέρνησης και του δικομματισμού προστίθεται εκείνη του ΚΚΕ και της αυτοαποκαλούμενης «ριζοσπαστικής» Αριστεράς. Αντί όλα αυτά τα χρόνια να καταγγείλουν την εκ των έσω άλωση του κράτους απ' όσους το ξεζούμιζαν, έσπευσαν να υπερασπιστούν ένα Δημόσιο που δεν υπάρχει, έσπευσαν να συμπαραταχθούν με την κάθε συντεχνία. Και δημόσια και ιδιωτική. Δηλαδή αντιστέκονται με το χειρότερο τρόπο σε έναν πραγματικό και ανήλεο εχθρό, βάζοντας βούτυρο στο ψωμί του. Και τώρα που έφτασε ο κόμπος στο χτένι -όχι γιατί έσκασαν οι τραπεζικές φούσκες όπως αλλού, αλλά γιατί δεν βρίσκουμε δανεικά να τα σκορπίσουμε- δίνουν μάχη οπισθοφυλακών.

Με δυο λόγια, αν η Ελλάδα δεν υπήρχε, οι νεοφιλελεύθεροι θα την είχαν εφεύρει.