Η Ιστορία και το κιτς

Του Τάκη Θεοδωρόπουλου, NEA, 31.101.12

«Χουντικό καρακιτσαριό», χαρακτήρισε ο κ. Μπουτάρης την αναπαράσταση της εισόδου του ελληνικού στρατού στη Θεσσαλονίκη το 1912. Και σηκώθηκε η τρίχα του κ. Αδωνη Γεωργιάδη, καθότι διαπίστωσε απόπειρα διαγραφής της ιστορικής μνήμης. Την επομένη παρακολουθήσαμε νέο επεισόδιο της σειράς, όταν η κ. Ρεπούση εμφανίστηκε να ζητάει την κατάργηση της αναπαράστασης της εξόδου από το Μεσολόγγι, την αρμάτα των Σπετσών, την ύψωση του λαβάρου στην Αγία Λαύρα και μερικών ακόμη σκηνών από την υπερπαραγωγή της ελληνικής Ιστορίας. Παρότι η ίδια διέψευσε πως έκανε τέτοια δήλωση, ο δήμαρχος Μεσολογγίου έσπευσε να της υπενθυμίσει πως στην έξοδο έπεσαν πολλοί Ελληνες και φιλέλληνες και να την κατηγορήσει για απόπειρα διαγραφής της Ιστορίας. Ορισμένοι πλειοδότησαν λέγοντας πως και αναπαράσταση της μάχης του Βατερλώ πραγματοποιείται και οι Αμερικανοί ντύνονται σαν τον ήρωα της δικής τους επανάστασης Paul Revere, και ποπ συγκρότημα κάποτε υπήρχε που έφερε το όνομά του, και πιτσαρία έχουν βαφτίσει ομοίως. Λες και κανείς ισχυρίστηκε πως το κιτς είναι δική μας αποκλειστικότητα.

Επειδή όμως το εθνικό νευρικό μας σύστημα είναι άκρως τεντωμένο, και από ό,τι όλα δείχνουν τις επόμενες ημέρες θα τεντωθεί ακόμη περισσότερο, καλόν θα ήτο να θυμηθούμε το παρά του Σολωμού γραφέν, «Λευτεριά για λίγο πάψε να χτυπάς με το σπαθί», και να σκεφτούμε δυο - τρία πράγματα, λίγο πιο σοβαρά, για την ιστορική μνήμη.

Κατ' αρχάς να πω πως έχω παρακολουθήσει θέαμα στο Παναθηναϊκό Στάδιο, ως μαθητής επί χούντας, με τους Ελληνες με κοντές φουστίτσες να ορμούν κατά των Περσών που φορούσαν νυχτερινές τουαλέτες ώς τον αστράγαλο και να ομολογήσω ότι, φευ, ουδόλως με βοήθησε να ευαισθητοποιηθώ για τον ηρωισμό των μαραθωνομάχων. Αντιθέτως, μου έδωσε την ευκαιρία για δειλή, λόγω των χουντικών περιστάσεων, καζούρα. Και ως εκ τούτου, αντιλαμβάνομαι πλήρως και κυριολεκτικώς την αντίδραση του δημάρχου Θεσσαλονίκης. Διότι αν πρόβλημα υπάρχει στο ζήτημα, το πρόβλημα εντοπίζεται ακριβώς στον τρόπο με τον οποίον ορισμένοι αντιμετωπίζουν την ιστορική μνήμη, κατά συνέπεια την εθνική μας Ιστορία. Ως μια φτηνή γιορτή που δίνει την ευκαιρία στον Γιαννάκη και τον Γιωργάκη να ντυθούν με στολές εποχής, σαν τον Βαρβάκη, και να αισθανθούν και αυτοί ήρωες παρελαύνοντας μπροστά στον νουνό που χειροκροτεί γιατί το λάδι του έπιασε τόπο. Ενώ πολύ περισσότερο θα εξυπηρετούσε και την ιστορική μνήμη και την εθνική μας Ιστορία αν ο Γιαννάκης κι ο Γιωργάκης έβγαζαν λίγο τα ωραία τους ματάκια για να κάτσουν να μελετήσουν λίγο.

Οχι τίποτε άλλο, για να μη νομίσουν πως το παρελθόν είναι σκέτο θέατρο και σκέτη γιορτή κι ότι η Ιστορία γράφεται με μπούγιο και χειροκροτήματα. Και να μην μπερδεύουν τον Κολοκοτρώνη με τον αρχιτέκτονα του Παρθενώνα και τον Δράμαλη με τον Ξέρξη στους «300». Λες και όποιος συμμετέχει ή παρακολουθεί αυτές τις πρόχειρες παραστάσεις κερδίζει σε γνώσεις, ή έστω σε ευαισθησία για την Ιστορία. Απλώς κολακεύεται γιατί αναπαράγονται τα στερεότυπα.

Αλλά μια Ιστορία που είναι φτιαγμένη από στερεότυπα είναι καταδικασμένη να εξοκείλει στα σημερινά αβαθή.