Οι προβληματικές αλλαγές

Της Βάσως Κιντή, ΝΕΑ, 2.8.12

Στην αιτιολογική έκθεση του σχεδίου νόμου για τα ΑΕΙ (που υπερψηφίστηκε, τελικά, χθες) υποστηρίζεται ότι οι τροπολογίες που προτείνονταν ήταν αποτέλεσμα εξαντλητικού διαλόγου. Με ποιους έγινε ο διάλογος αυτός; Ή μήπως δεν χρειάζεται διάλογος επειδή οι αλλαγές μάς επιστρέφουν στο οικείο παρελθόν; Το σίγουρο είναι ότι η πανεπιστημιακή κοινότητα και η κοινωνία πληροφορήθηκαν τις αλλαγές αυτές από τις εφημερίδες ως τετελεσμένο γεγονός. Κατά τα άλλα, φαίνεται πόσο υποκριτικές ήταν το προηγούμενο διάστημα οι διαμαρτυρίες ότι δεν έγινε διάλογος για τη μεταρρύθμιση όταν η συζήτηση τότε κράτησε 18 μήνες. Προφανώς, όταν συμφωνούν με τις αλλαγές οι συντεχνίες και τα επιτελεία των συγκυβερνώντων κομμάτων, δεν χρειάζεται διάλογος. Οταν διαφωνούν, ποτέ δεν είναι αρκετός. Λέγεται επίσης ότι οι αλλαγές γίνονται για να εφαρμοστεί ο νόμος 4009. Αν αυτή ήταν η μέριμνα, τότε θα έπρεπε να δοθεί: 1) ολιγόμηνη παράταση στη θητεία των πρυτάνεων για να κάνουν υπ' ευθύνη τους τις εκλογές για τα Συμβούλια και 2) να δοθεί η δυνατότητα επιστολικής ψήφου. Χρειάζεται να εξαντλήσουν οι πρυτάνεις τη θητεία τους για να εφαρμοστεί ο νόμος ή μήπως έτσι μπορεί να ξεχάσουν οι πρυτάνεις τις δήθεν δυσκολίες εφαρμογής και την υποτίθεται αντισυνταγματικότητα του νόμου;

Χρειάζεται να αλλάξει ο νόμος σε καίριες διατάξεις του για να εφαρμοστεί; Διέβλεψαν με προφητική οξυδέρκεια τις αδυναμίες του πριν καν εφαρμοστεί ή μήπως, ευκαιρίας δοθείσης, επέβαλαν οι εισηγητές των αλλαγών τη δική τους αντιμεταρρυθμιστική ατζέντα; Η ΔΗΜΑΡ, που εισηγείται στην τρικομματική κυβέρνηση τις αλλαγές, είχε καταψηφίσει τον νόμο επί της αρχής ενώ στελέχη της, όπως και ο νυν υφυπουργός Παιδείας, υποστήριζαν ότι δεν αποτελεί καν βάση διαλόγου και πρέπει να αποσυρθεί. Τώρα που μπορούσαν να περάσουν τις προτάσεις τους ανακάλυψαν οψίμως πως είναι κατά βάση καλός και επιδέχεται επί μέρους «βελτιώσεις»; Μάλιστα ο κ. υφυπουργός είχε καταγγείλει τον νόμο ως αντισυνταγματικό. Αναρωτιέμαι, θα υποστηρίξει την προσφυγή του στο Συμβούλιο Επικρατείας εναντίον του υπουργείου του;

Καταλαβαίνω ότι το υπουργείο θέλει να υιοθετεί τη ρητορική ότι εφαρμόζει τον νόμο διότι ξέρει ότι η κοινωνία απέτρεψε την ανατροπή του λίγους μήνες πριν. Κρύβουν έτσι οι υποστηρικτές των τροπολογιών τις πραγματικές στοχεύσεις τους που είναι να επανέλθουν τα ιδρύματα στα χέρια των καθηγητών χωρίς πραγματική λογοδοσία και κοινωνική εποπτεία.

Ποιες είναι οι βασικές αλλαγές που ψηφίστηκαν και γιατί είναι προβληματικές;

1 Παρά τις καταληκτικές ημερομηνίες που τίθενται για τη διεξαγωγή των εκλογών για τα Συμβούλια (ημερομηνίες που υπήρχαν και στον νόμο 4009) αποσυνδέεται η χρηματοδότηση από την εφαρμογή του νόμου. Ο νέος νόμος πλέον, στις μεταβατικές διατάξεις, προβλέπει ότι αν δεν εκλεγούν τα όργανα του 4009, τότε τους προϋπολογισμούς ψηφίζουν οι Σύγκλητοι όπως ίσχυε πριν από τον 4009. Ετσι τα ιδρύματα θα μπορούν να χρηματοδοτούνται ακόμη κι αν περιφρονούν τους νόμους και τις αποφάσεις της Βουλής.

2 Το άρθρο 2 παρ. 1 προβλέπει ότι σε περίπτωση άγονης διαδικασίας για την επιλογή των εξωτερικών μελών του Συμβουλίου, το Συμβούλιο μπορεί να λειτουργεί νόμιμα χωρίς αυτούς! Δηλαδή νομίμως θα υπάρχει Συμβούλιο μόνο με εσωτερικά μέλη. Είναι έμμεση προτροπή να μην τους εκλέξουν ποτέ; Να γίνουν τα Συμβούλια κάτι σαν τη φοιτητική ΕΦΕΕ; Η έστω και συμβολική σύνδεση με την κοινωνία εγκαταλείπεται.

3Από τα προσόντα των εξωτερικών μελών απαλείφεται η πρόβλεψη να έχουν διακριθεί στην κοινωνική, οικονομική ή πολιτική ζωή. Μένει να έχουν διακριθεί στις επιστήμες, στις τέχνες και στα γράμματα. Δηλαδή, με την εξαίρεση καλλιτεχνών, να είναι κατά κανόνα πρώην καθηγητές πανεπιστημίου.

4Επανέρχονται πλησίστια τα τμήματα (που κακώς λέγεται ότι είχαν καταργηθεί), με τα εργαστήρια, τις κλινικές και τα μεταπτυχιακά τους, όπως ίσχυε πριν τον 4009. Δηλώνεται δηλαδή ότι δεν χρειάζεται να αλλάξει τίποτε στα πελατειακά δίκτυα που συγκροτούνται, παγιώνονται και θάλλουν στο επίπεδο αυτό. Οι εκλογές και οι προαγωγές των καθηγητών θα εξακολουθήσουν να γίνονται με τους τρόπους που έχουμε συνηθίσει οι οποίοι, σε πολλές περιπτώσεις, επιτρέπουν τον νεποτισμό την αναξιοκρατία, τον φαβοριτισμό. Μήπως θα ψηφίζουν για τη συγκρότηση των επιτροπών κρίσης και οι φοιτητές αφού θα μετέχουν στη ΓΣ;

5Μπορεί να ασκείται έλεγχος από τον κοσμήτορα; Μα αυτός πλέον θα εκλέγεται από τους καθηγητές για δύο θητείες. Καθώς η παραμονή του στο αξίωμα θα εξαρτάται από τις ψήφους των συναδέλφων του, πιστεύει κανείς ότι θα μπορεί αξιόπιστα να τους αξιολογεί όπως προβλέπει ο νόμος; Η αξιολόγηση (που διαφέρει από την προαγωγή) θα εκφυλιστεί σε διαπιστωτικές παρατηρήσεις αβρότητας, χωρίς καμία συνέπεια, όπως ακριβώς γίνεται τώρα.

Και μία μάλλον ιλαρή πινελιά. Σε περίπτωση επανειλημμένων άγονων εκλογών για πρύτανη και κοσμήτορα προβλέπεται κλήρωση μεταξύ όλων των καθηγητών πρώτης βαθμίδας! Παγκόσμια πρωτοτυπία.

Η Βάσω Κιντή είναι αναπληρώτρια καθηγήτρια Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών