#ΣΟΦΙΑ ΠΑΡΘΕΝΟΠΟΥΛΟΥ, Μηχανικός Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης ΠΘ, MSc στην Προστασία του Περιβάλλοντος και Βιώσιμη Ανάπτυξη ΑΠΘ, MSc στον Περιβαλλοντικό Σχεδιασμό Πόλεων και Κτιρίων ΕΑΠ
#ΝΙΚΟΛΕΤΑ ΠΑΡΘΕΝΟΠΟΥΛΟΥ, Αρχιτέκτων Μηχανικός ΑΠΘ, ΜΒΑ Πανεπιστημίου Μακεδονίας, ΜSc στη Διοίκηση και Διαχείριση Τεχνικών Έργων ΑΠΘ
#ΠΑΥΛΟΣ ΚΡΑΒΑΡΗΣ, Μηχανικός Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης ΠΘ, MSc στην Περιφερειακή Πολιτική ΠΘ
#ΠΟΛΥΚΑΡΠΟΣ ΚΑΡΚΑΒΙΤΣΑΣ, Μηχανικός Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης ΠΘ, MSc στο Σχεδιασμό, Οργάνωση και Διαχείριση Συστημάτων Μεταφορών ΑΠΘ
Στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης και της τάσης για ισοπέδωση κάθε διαφορετικότητας, η διατήρηση και ενίσχυση του τοπικού στοιχείου και της ιδιοσυγκρασίας του εκάστοτε πολιτισμού κρίνεται απαραίτητη. Επιπρόσθετα, η παρούσα οικονομική κατάσταση έχει δημιουργήσει την ανάγκη για επιστροφή στην επαρχία και την τόνωση του ενδιαφέροντος για εύρεση νέων δραστηριοτήτων μέσα από την προώθηση της πολιτισμικής ταυτότητας και του βιώσιμου τουρισμού.
Η παρούσα εισήγηση επιχειρεί, έπειτα από τον προσδιορισμό της τεχνικής του "City Marketing", την προσέγγιση αύξησης της ελκυστικότητας παραδοσιακών οικισμών μέσω στρατηγικής αστικής διαχείρισης και ανάπτυξης κατάλληλων μορφών τουρισμού, ικανών να ανταποκριθούν στον αυξανόμενο ανταγωνισμό. Ως μελέτη περίπτωσης επιλέγεται ο παραδοσιακός οικισμός του Άγιου Γερμανού Πρεσπών. Έπειτα από σύντομη παρουσίαση της περίπτωσης, γίνονται αναλύσεις εξωτερικού και εσωτερικού περιβάλλοντος (PESTEL και SWOT) που αποσκοπούν στη διαμόρφωση των κατάλληλων στρατηγικών marketing. Λόγοι υιοθέτησης στρατηγικών marketing από τις πόλεις είναι η προσέλκυση τουρισμού και επενδύσεων, η ανάπτυξη επιχειρησιακής δραστηριότητας, η προσέλκυση νέων κατοίκων, καθώς και η επιρροή της τοπικής κοινωνίας - «εσωτερικό marketings, το οποίο προάγει την τοπική ανάπτυξη και αποτελεί καθοριστικό παράγοντα στον τρόπο που οι κάτοικοι αντιλαμβάνονται την ποιότητα ζωής στην πόλη τους.
Οι οικισμοί των Πρεσπών και ιδιαίτερα η μελέτη περίπτωσης του Αγίου Γερμανού, αποτελούν χαρακτηριστικά παραδείγματα τοπικής ανάπτυξης βασιζόμενης στην ενίσχυση και ανάδειξη του τοπικού στοιχείου της παράδοσης.
Απώτερος στόχος της εισήγησης είναι να προτείνει μεθόδους βέλτιστης αξιοποίησης του παραδοσιακού στοιχείου για την ανάπτυξη του τόπου, έπειτα από τον προσδιορισμό της πραγματικής αξίας των διατηρητέων κτιρίων και στοιχείων κληρονομιάς, αλλά και μέσα από τη διασφάλιση συνθηκών αειφορίας και τη χρήση του βιώσιμου τουρισμού ως εργαλείου σχεδιασμού. Οι διάφορες μορφές βιώσιμου τουρισμού αποτελούν κινητήριο δύναμη ανάπτυξης για τις τοπικές κοινωνίες, κυρίαρχα σε αυτές που διαθέτουν πλούσιο πολιτιστικό απόθεμα (διατηρητέα κτίρια, παραδοσιακά σύνολα, λαογραφία, παραδοσιακές καλλιέργειες, τοπικά προϊόντα κλπ).
1. Εισαγωγή - προσδιορισμός έννοιας Marketing του Τόπου
1.1 Marketing
Το marketing αποσκοπεί στην ικανοποίηση των αναγκών του πελάτη. Είναι η διαδικασία δημιουργίας, διανομής, προώθησης και τιμολόγησης προϊόντων, υπηρεσιών και ιδεών για την πραγματοποίηση ικανοποιητικών συναλλακτικών σχέσεων με πελάτες σε ένα δυναμικό περιβάλλον (Kotler, Keller, 2006). Σύμφωνα με την έννοια του marketing η επίτευξη των στόχων της επιχείρησης - οργανισμού εξαρτάται από τον προσδιορισμό των αναγκών και επιθυμιών των αγορών-στόχων σε συνδυασμό με την αποδοτικότερη και αποτελεσματικότερη προσφορά των επιθυμητών ικανοποιήσεων (Kotler, Armstrong, Saunders, Wong, 2001). Η στρατηγική marketing αποσκοπεί στην αναγνώριση και ανάλυση μιας αγοράς - στόχου και έπειτα στην ανάπτυξη ενός μίγματος marketing, το οποίο καλύπτει τις ανάγκες της αγοράς αυτής (Pride, Ferrell, 2000). Σύμφωνα με τον Kotler ένα μίγμα marketing περιλαμβάνει τις ακόλουθες διαδικασίες, γνωστές ως 4P, τα οποία τα τελευταία χρόνια θεωρούνται ότι είναι 5: Product (προϊόν), Place (τόπος, κανάλια διανομής), Promotion (προώθηση), Price (τιμή) και Personnel (προσωπικό).
Ένα σύστημα επικοινωνίας marketing μπορεί να περιλαμβάνει: διαφήμιση, δημόσιες σχέσεις, προσωπική πώληση, προώθηση πωλήσεων, άμεσο marketing, χορηγίες, ιστοσελίδα - online διαφήμιση, ιογενές marketing. Συνήθως όμως για την ανάπτυξη μιας σωστής (αποδοτικής και αποτελεσματικής) στρατηγικής και του αντίστοιχου σχεδίου marketing διενεργείται μια SWOT Analysis, δηλαδή μια ανάλυση δυνατών και αδύνατων σημείων, ευκαιριών και απειλών της επιχείρησης - οργανισμού. Ωστόσο είναι σκόπιμη και η ανάλυση του εξωτερικού περιβάλλοντος (πολιτικό, οικονομικό, κοινωνικό, τεχνολογικό, οικολογικό, νομικό περιβάλλον - PEST(EL) Analysis: Political, Economical, Social, Technological, Ecological, Legal).
1.2 Marketing πόλης - τόπου
Σαν τόπος, θεωρείται ένα κράτος, μια γεωγραφική περιφέρεια, μια πόλη, μια τοποθεσία με συγκεκριμένα πολιτιστικά και ιστορικά όρια, μια αγορά με αναγνωρίσιμα όρια. Η βιομηχανία του marketing του τόπου είναι μια τεράστια βιομηχανία πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων, όπου οι τόποι θεωρούνται «αγαθά προς κατανάλωση» και πωλούνται επιθετικά. Όλο και περισσότερες περιοχές προσπαθούν να χτίσουν τη δική τους ή να αντικαταστήσουν την αρνητική τους εικόνα με την εφαρμογή των αντίστοιχων στρατηγικών.
Ως marketing του τόπου, μπορεί να ορισθεί σύμφωνα με τους καθηγητές Kotler, Hamlin, Rein, και Haider «ο σχεδιασμός ενός τόπου προκειμένου να ικανοποιεί τις αγορές- στόχους στις οποίες απευθύνεται. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί όταν οι πολίτες και οι επιχειρήσεις είναι ευχαριστημένοι με την κοινότητα τους, και οι προσδοκίες των επισκεπτών και επενδυτών ικανοποιούνται». Ουσιαστικά πρόκειται για στρατηγική τοπικού χαρακτήρα για τη δημιουργία μιας νέας εικόνας του τόπου βασιζόμενη σε ένα ρεαλιστικό όραμα με σκοπό την αναδημιουργία της οικονομίας του.
Στόχος του marketing του τόπου είναι η προώθηση των αξιών και της εικόνας του τόπου έτσι ώστε οι εν δυνάμει χρήστες να έχουν πλήρη επίγνωση των διακριτών πλεονεκτημάτων του (Kotler et al, 1993) και κατά συνέπεια να ξεχωρίζουν τον τόπο ανάμεσα σε άλλους.
Πρόκειται για μια διαδικασία καθόλου απλή όπου η πόλη - τόπος δεν αντιμετωπίζεται σαν ένα απτό προϊόν, αλλά σαν μια επιχείρηση που αναλαμβάνει ρίσκο, προωθεί πρωτοβουλίες και καινοτομία. Επιπρόσθετα, "city marketing" δεν σημαίνει μόνο προώθηση της πόλης (Seisdedos, 2006). Για το λόγο αυτό δεν είναι εύκολη η ποσοτικοποίηση των αποτελεσμάτων εφαρμογής του marketing και σε πολλές περιπτώσεις έχει οδηγήσει σε λανθασμένη εφαρμογή του σε πόλεις. Τα τελευταία χρόνια λόγω της βελτίωσης των υποδομών, μεταφορών, επικοινωνίας και τεχνολογίας της πληροφορίας, ολοένα και περισσότερες πόλεις έχουν στρέψει το ενδιαφέρον προς αυτή την κατεύθυνση. Όμως η περιορισμένη χρήση του, δηλαδή η απλή χρήση λογότυπων και όχι η υιοθέτηση μακροπρόθεσμων στρατηγικών marketing έχει ως αποτέλεσμα την αποτυχία της μεθόδου.
Η επιφανειακή αντιμετώπιση οφείλεται κυρίως σε μη συνοχή με τις στρατηγικές οικονομικής ανάπτυξης της πόλης, ανυπαρξία πολιτικού ενδιαφέροντος για να ληφθούν στα σοβαρά και να διατηρηθούν μακροπρόθεσμα οι στρατηγικές, έλλειψη επένδυσης σε επικοινωνιακά μέσα, κοινής συνείδησης του ποιο είναι το κοινό-στόχος, γνώσης για την αντίληψη της ποιότητας από κάθε κοινό και συντονισμός μεταξύ των συμμετεχόντων (Limburg, 1998)
Οι διάφορες τοποθεσίες - πόλεις βρίσκονται πάντα σε ανταγωνισμό μεταξύ τους για την προσέλκυση «πελατών», επενδυτών, κατοίκων. Αυτό καθιστά αναπόφευκτη την επέμβαση με στόχο τον επηρεασμό των «τμημάτων» αυτών της αγοράς, η οποία γίνεται είτε επιτηδευμένα, συστηματικά και με συνοχή, αλλά μπορεί να γίνει και τυχαία ή και κατά λάθος (Ashworth, 2004). Για την αποτελεσματική απόδοση σε περιστάσεις ανταγωνισμού η αστική διαχείριση πρέπει να είναι στρατηγική, προσανατολισμένη στην αγορά και ικανή να ανταποκριθεί στις τάσεις αύξησης του ανταγωνισμού (Deffner, Liouris 2005).
Οι πόλεις πρέπει να γίνουν πιο ελκυστικές λαμβάνοντας υπόψη τους εξής παράγοντες -ανάγκες σε χώρους: o κατοικία
o τοποθεσίες για εγκατάσταση επιχειρήσεων o χώροι επενδύσεων
o τοποθεσίες για τη φιλοξενία των επισκεπτών (Van den Berg, Braun, 1999). Οι κυριότεροι λόγοι υιοθέτησης στρατηγικών marketing από τις πόλεις είναι: o προσέλκυση τουρισμού και επενδύσεων
o ανάπτυξη βιομηχανικής και επιχειρησιακής δραστηριότητας
o προσέλκυση νέων κατοίκων με ταυτόχρονη μεταβολή στη διασπορά του πληθυσμού o επιρροή τοπικής κοινωνίας - «εσωτερικό marketing», το οποίο προάγει την τοπική
ανάπτυξη και αποτελεί καθοριστικό παράγοντα στον τρόπο που οι κάτοικοι
αντιλαμβάνονται την ποιότητα ζωής στην πόλη τους.
Τέσσερις βασικές δραστηριότητες περιλαμβάνει το marketing πόλης:
1. σχεδιασμός των παρεχόμενων υπηρεσιών και καθορισμός των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της πόλης
2. προσδιορισμός κινήτρων για τους πιθανούς «πελάτες» των προϊόντων και υπηρεσιών
3. αποτελεσματική διανομή των προϊόντων
4. προώθηση της εικόνας και των αξιών της πόλης (Deffner, Liouris, 2005).
1.3 Στρατηγικές City Marketing
Από τις πιο συνηθισμένες στρατηγικές marketing της πόλης είναι: το city branding, η δημιουργία εντυπωσιακών κατασκευών - κτισμάτων, η φιλοξενία - διοργάνωση μεγάλων εκδηλώσεων και οι τεχνικές εικονικής πραγματικότητας (Deffner, Liouris, 2005). Ακόμη, στις στρατηγικές αυτές συγκαταλέγονται και η εστίαση της προσοχής στο φυσικό περιβάλλον και τα αξιοθέατα καθώς και το marketing των ανθρώπων (δηλαδή διάσημοι κάτοικοι ή ιδρύματα της περιοχής).
Το city branding (επωνυμία της πόλης) είναι η υιοθέτηση σημάτων κατατεθέν από τις πόλεις (λογότυπα, μότο). Η θετική προώθηση της «επωνυμίας ενός τόπου» (brand name) βοηθά στην ανάπτυξη της οικονομίας του προσελκύοντας επενδύσεις, επιχειρήσεις, επισκέπτες αλλά και κατοίκους. Η εικόνα ενός τόπου πρέπει να είναι: 1. έγκυρη, 2. πιστευτή, 3. απλή, 4. να έχει απήχηση, 5. διακριτή (Langer, 2000). Η χρήση ονομάτων -brand names, είναι ήδη διαδεδομένη λόγω του ανταγωνισμού που υφίσταται μεταξύ των πόλεων, αποσκοπώντας στην αναγνωρισιμότητα του «προϊόντος» και κινητοποιώντας τον κόσμο να μάθει περισσότερα για τον τόπο και να τον επισκεφθεί. Παρά την πολυπλοκότητα της διαδικασίας, για την επιτυχία ενός λογότυπου πρέπει να επιλεχθούν μερικά από τα υπάρχοντα κοινωνικά και πολιτιστικά σύμβολα της πόλης, δηλαδή θα πρέπει να είναι απλό, εύληπτο και όσο το δυνατόν πρωτότυπο, για την αποφυγή του κίνδυνου δημιουργίας ενός κλισέ, να έχει μια εμφανή σύνδεση με την πόλη (συνάφεια, συνοχή), ενώ παράλληλα να αποτυπώνει και να προωθεί ξεκάθαρα την αυθεντικότητα του πνεύματος του τόπου (genius loci).
Τα έργα μεγάλης εμβέλειας, δηλαδή οι εντυπωσιακές κατασκευές παίζουν λειτουργικό ρόλο καθώς διαμορφώνουν την εικόνα και την ταυτότητα της πόλης αλλά και του marketing της. Η διοργάνωση, μεγάλων εκδηλώσεων εξυπηρετεί την επιδίωξη ευκαιριών για περιφερειακή, εθνική και διεθνή προώθηση με μικρό κόστος αλλά και μεγάλη τουριστική ανάπτυξη. Οι τεχνικές εικονικής πραγματικότητας συνήθως χρησιμοποιούνται για την προσέλκυση επιχειρήσεων που αναζητούν χώρους εγκατάστασης και αφορούν παρουσίαση βελτιωμένης αναπαράστασης του χώρου (μοντέλο). Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι πέρα από τις στρατηγικές αυτές είναι σκόπιμο να χρησιμοποιηθεί και η μέθοδος της συγκριτικής αξιολόγησης (benchmarking) σε σχέση με άλλες πόλεις - τοποθεσίες έτσι ώστε να διερευνηθεί και να αναδειχθεί ένα αποτελεσματικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα του τόπου.
1.4 Οι παραδοσιακοί οικισμοί ως στοιχεία ελκυστικότητας του τόπου
Η αρχιτεκτονική μας κληρονομιά δεν αποτελείται μόνο από μεμονωμένα μνημεία, αλλά και από τους παραδοσιακούς οικισμούς, κύριο χαρακτηριστικό των οποίων είναι ότι αποτελούν ζωντανούς οργανισμούς με την έννοια ότι στεγάζουν μια κοινωνία, ένα δεδομένο κοινωνικοοικονομικό σύνολο, δεμένο κύρια με την πρωτογενή παραγωγή. Ο παραδοσιακός οικισμός εκτός από την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική τεχνοτροπία συμπεριλαμβάνει και την τοπική κοινωνία που ζει, δρα, μεταβάλλεται, εξελίσσεται και δημιουργεί ένα ιδιόμορφο και μοναδικό σύνολο, παρακολουθώντας και συνδράμοντας στις κοινωνικοοικονομικές και πολιτιστικές εξελίξεις του τόπου.
Για το λόγο αυτό η προστασία των παραδοσιακών οικισμών και συνόλων είναι, πέρα από δυναμική διατήρηση και συντήρηση, ενεργητική ανάπτυξη, με απώτερο στόχο την ένταξή τους στη σημερινή πραγματικότητα αλλά και την εξασφάλιση της βιωσιμότητάς τους στο μέλλον.
Ο τουρισμός, σύμφωνα με την Χάρτα του ICOMOS για τον πολιτιστικό τουρισμό (Βρυξέλλες 1976) είναι ένα κοινωνικό, ανθρώπινο, οικονομικό, πολιτιστικό και μη "αναστρέψιμο" γεγονός, ο οποίος υιοθετείται ως αναπτυξιακή στρατηγική για τους παραδοσιακούς οικισμούς, διαμορφώνοντας ένα ιδιαίτερο πρότυπο ανάπτυξης, εναλλακτικού και βιώσιμου τουρισμού. Το πρότυπο αυτό δεν ακολουθεί το ευρέως διαδεδομένο πρότυπο τουριστικής ανάπτυξης, το οποίο οδήγησε σε δυσμενείς συνέπειες για το φυσικό περιβάλλον και τους τουριστικούς πόρους, αλλά αντίθετα, προωθεί και αναπτύσσει ένα μοντέλο που σέβεται, προωθεί, προστατεύει και εξελίσσει παράγοντες όπως το περιβάλλον και τον τοπικό πολιτισμό, συνδυάζοντας αρμονικά ανάπτυξη και προστασία.
Σε αυτή την προσπάθεια τα βήματα που συχνά ακολουθούνται για την επιτυχία του εγχειρήματος είναι καταρχήν ο σχεδιασμός του τουριστικού μοντέλου με καθαρά περιβαλλοντικά κριτήρια, ο προσδιορισμός της φέρουσας ικανότητας του τόπου σε συνδυασμό με την ευρύτερη περιοχή (τοπικό και περιφερειακό επίπεδο), η αξιολόγηση και επιλογή των βέλτιστων εναλλακτικών μορφών τουρισμού που μπορούν να αναπτυχθούν και η προώθηση ολοκληρωμένων προγραμμάτων προστασίας και ανάδειξης της πολιτιστικής κληρονομιάς με ταυτόχρονη ευαισθητοποίηση, πληροφόρηση, εκπαίδευση της τοπικής κοινωνίας και όλων των εμπλεκόμενων φορέων.
2. Μελέτη περίπτωσης: Άγιος Γερμανός Πρεσπών 2.1 Σύντομη Παρουσίαση Περιοχής
Οι λίμνες των Πρεσπών είναι το μεγαλύτερο από τα Εθνικά Πάρκα της Ελλάδας και το πλουσιότερο από άποψη βιοποικιλότητας, ενώ προστατεύεται από πολλούς εθνικούς, ευρωπαϊκούς και διεθνείς νόμους και συμβάσεις. Εκτός όμως από την αξία της σε χλωρίδα και πανίδα, η περιοχή διαθέτει αξιόλογα μνημεία και σύνολα της αρχιτεκτονικής παράδοσης, αποτελώντας και τα δυνατά σημεία της που αξίζει να τονιστούν.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο οικισμός του Αγίου Γερμανού που είναι και το αντικείμενο της παρούσας μελέτης. Πρόκειται για κεφαλοχώρι της Πρέσπας. Βρίσκεται στο βορειοανατολικό άκρο της περιοχής των Πρεσπών, σε υψόμετρο 1000 περίπου μέτρων, Βορειοδυτικά της πόλης της Φλώρινας, σε απόσταση 2km από τις λίμνες των Πρεσπών. Η θέση του οικισμού είναι ιδανική και διαθέτει αξία μορφολογική και φυσιολογική, καθόσον διασχίζεται από δύο ρέματα, ανάμεσα στα οποία αναπτύσσεται το κύριο μέρος του.
Σχετικά με την ίδρυση του οικισμού δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία. Στον Άγιο Γερμανό έχουμε 12 πατριές, οι χώροι εγκατάστασης των οποίων εξελίχθηκαν σε 12 γειτονιές, από τις οποίες και αποτελείται το χωριό. Τα παλιότερα κτίσματα που σώζονται είναι του 18ου αιώνα. Τα περισσότερα όμως είναι του 19ου αιώνα και μαρτυρούν την οικονομική ευμάρεια της εποχής.
Πριν την κατασκευή του αρδευτικού δικτύου, ο Άγιος Γερμανός ήταν κυρίως κτηνοτροφικό χωριό. Αξιοσημείωτη είναι και η ενασχόληση με την καλλιέργεια της γης καθώς και η έλλειψη βιομηχανίας για την επεξεργασία των προϊόντων της περιοχής αυτής. Σήμερα μια από τις κύριες ασχολίες των κατοίκων είναι η καλλιέργεια του φασολιού.
Ο Άγιος Γερμανός αποτελεί ζωντανό τεκμήριο της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς καθώς διαθέτει αντιπροσωπευτικά δείγματα κτισμάτων (από άποψη μορφολογίας και τυπολογίας, τρόπων δόμησης και υλικών). Ως ειδικό κτίσμα του οικισμού θεωρείται η Βυζαντινή εκκλησία (ναΐσκος του Αγίου Γερμανού και η νεώτερη ομώνυμη εκκλησία) στο κέντρο της πλατείας, αποτελώντας σημείο αναφοράς κτισμένος στις αρχές του 11ο αιώνα μ.Χ. (Μουτσόπουλος, 1964)
Οι συνθήκες ζωής του τοπικού πληθυσμού, η οικονομική πραγματικότητα και η γεωγραφική τοποθέτηση καθορίζουν κατά κύριο λόγο τα χαρακτηριστικά των τοπικών κοινωνιών της περιοχής σε συνδυασμό με το πολιτιστικό υπόβαθρο και τις διαφορετικές παραδόσεις.
2.2 Υφιστάμενη Κατάσταση - Ανάλυση PESTEL, SWOT
Ανάλυση PESTEL: Ανάλυση του εξωτερικού περιβάλλοντος, δηλαδή της Πολιτικής, Οικονομικής, Κοινωνικής, Τεχνολογικής, Οικολογικής και Νομικής κατάστασης.
Πολιτική (Political): Το Σύνταγμα κατοχυρώνει το αυτοδιοίκητο των ΟΤΑ. Μέσω αυτού, οι τοπικοί αιρετοί άρχοντες έχουν την εξουσία να αποφασίζουν για τοπικά θέματα, πάντοτε όμως εντός των πλαισίων που θέτουν οι νόμοι του κράτους. Υπάρχει έλεγχος από το κράτος μόνο ως προς τους τύπους - διαδικασίες που ακολουθούνται και όχι ως προς το περιεχόμενο των πράξεων - αποφάσεων. Πρόσφατα, με το «Πρόγραμμα Καλλικράτης» επαναπροσδιορίστηκε και ενισχύθηκε ο ρόλος και οι αρμοδιότητες των ΟΤΑ.
Το πολιτικό κλίμα στην χώρα χαρακτηρίζεται από μια γενική αίσθηση ευνοιοκρατίας, διαφθοράς και θεσμικής χαλάρωσης. Την τρέχουσα περίοδο οι πολιτικές και οικονομικές αποφάσεις διαμορφώνονται εντός ενός στενού πλαισίου που καθορίστηκε από τους εποπτεύοντες την ελληνική οικονομία οργανισμούς (Ε.Ε., Ε.Κ.Τ., Δ.Ν.Τ.). Επιπλέον, στο πλαίσιο της παρούσας δυσμενούς κατάστασης, προωθείται η συνένωση και η κατάργηση δημοσίων φορέων με τον τομέα του πολιτισμού και τουρισμού να θίγονται περισσότερο.
Οικονομική (Economical): Το αυτοδιοίκητο ισχύει και σε οικονομικά θέματα. Οι πρωτοβάθμιοι ΟΤΑ μπορούν να αποφασίσουν που θα διαθέσουν τους οικονομικούς πόρους, πάντοτε ωστόσο με διαδικασίες που προβλέπονται από τους νόμους του κράτους. Αν και αρχικά οι ΟΤΑ ενισχύθηκαν μέσω του «Προγράμματος Καλλικράτη», η περικοπή του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων μείωσε τη χρηματοδότησή τους με αποτέλεσμα τον περιορισμό δράσεων τουριστικής - πολιτιστικής ανάπτυξης και προβολής. Στο πλαίσιο αυτό αναδεικνύονται ως βέλτιστες λύσεις χρηματοδότησης έργων οι Συμπράξεις με Ιδιωτικούς Φορείς και προβάλλει ως επιτακτική η ανάγκη προσέλκυσης επενδυτών. Παράλληλα, σημαντικοί πόροι μπορούν να εξασφαλιστούν από την αξιοποίηση Κοινοτικών Πρωτοβουλιών και Εθνικών Προγραμμάτων (ΕΣΠΑ, JESSICA, INTERREG, MED, CULTURE, ΕΛΛΑΔΑ, κ.α.).
Κοινωνική (Social): Εξαιτίας της οικονομικής κατάστασης αυξάνονται τα ποσοστά ανεργίας και η κοινωνική δυσφορία προς το κράτος, μεγαλώνουν τα ποσοστά εγκληματικότητας και υπάρχει μεγάλος κίνδυνος περαιτέρω χαλάρωσης της κοινωνικής συνοχής. Στην εξέλιξη των κοινωνικών χαρακτηριστικών της περιοχής των τελευταίων δεκαετιών η κυριότερη τάση που παρατηρήθηκε ήταν αυτή της μετανάστευσης, εσωτερικής και εξωτερικής, γεγονός που ερμηνεύεται από την απομόνωση και τις περιορισμένες δυνατότητες απασχόλησης. Ο πληθυσμός που είχε παραμείνει ήταν σχετικά γερασμένος και οι ευκαιρίες κοινωνικής ανάπτυξης ανεπαρκείς για τους νέους, σε συνδυασμό με την πολύ περιορισμένη ιδιωτική πρωτοβουλία στον δευτερογενή τομέα. Αντιστάθμισμα στην πολιτιστική αυτή πίεση είναι οι ισχυρές πολιτιστικές παραδόσεις του τόπου, οι τοπικοί σύλλογοι και το μοναδικού κάλλους φυσικό τοπίο. Οι τοπικές γιορτές, πανηγύρεις και τα έθιμα γύρω από τις σημαντικές κοινωνικές στιγμές των ανθρώπων, αποτελούσαν πάντα γεγονότα που προσφέρουν σημαντική διέξοδο για ψυχαγωγία. Η ζωή κοντά στη φύση και η εύκολη πρόσβαση σε τόπους μοναδικής ομορφιάς αποτελούν έναν άλλο ενισχυτικό παράγοντα του «ηθικού» των τοπικών κοινωνιών. Τέλος, σημαντικό ρόλο διαδραματίζουν και Εθνικά Προγράμματα, όπως τα Τοπικά Σχέδια Απασχόλησης που εμπλέκουν ενεργά τους Τοπικούς Συλλόγους και στοχεύουν στη μείωση της ανεργίας και ενίσχυση της κοινωνικής οικονομίας.
Τεχνολογική (Technological): Η γενικότερη εκβιομηχάνιση της χώρας και η έλλειψη των κονδυλίων για έρευνα σε συνδυασμό με την παρεχόμενη παιδεία έχουν αφήσει τη χώρα πίσω σε θέματα τεχνολογίας με συνέπεια τη συνεχή μείωση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας και την επιδείνωση των συνθηκών διαβίωσης.
Οικολογική (Ecological): Σε περιοχές που έχουν χαρακτηριστεί ως δρυμοί ή περιοχές NATURA υπάρχει μεγαλύτερη ευαισθησία και προσοχή σε θέματα περιφερειακής ανάπτυξης με όρους βιωσιμότητας. Ταυτόχρονα ιδιαίτερα ευνοϊκή συγκυρία αποτελεί η μεταστροφή των προτύπων κατανάλωσης προς «πράσινα» και τοπικά προϊόντα και η μεταβολή του προφίλ των τουριστών, οι οποίοι αποδίδουν ιδιαίτερη σημασία στην απόκτηση εμπειριών επιλέγοντας πιο «αυθεντικούς» προορισμούς. Στην περιοχή των Πρεσπών οι διαφορετικοί βιότοποι παρουσιάζουν εξαιρετικά μεγάλη ποικιλία (υγρότοποι, ακτές, αγροτικά τοπία, αλπικά λιβάδια, δάση, ρέματα κλπ.)
Νομική (Legal): Το γενικότερο νομικό πλαίσιο χαρακτηρίζεται από πολυνομία, πολυπλοκότητα και έμφαση στη γραφειοκρατία. Δίνει τη δυνατότητα στους ΟΤΑ να καθορίζουν ορισμένα θέματα που τους αφορούν με κανονιστικές αποφάσεις, που εκδίδουν τα δημοτικά συμβούλια. Οι περιοχές που έχουν χαρακτηριστεί ως δρυμοί ή ως παραδοσιακοί οικισμοί διέπονται από ανάλογη νομοθεσία. Η Πρέσπα είναι η μοναδική περιοχή στην Ελλάδα που προστατεύεται από τόσες πολλές ελληνικές, ευρωπαϊκές, διεθνείς συμβάσεις και νόμους. Σχεδόν ολόκληρη η περιοχή κηρύχθηκε Εθνικός Δρυμός το 1974 και λίγο αργότερα η λίμνη Μικρή Πρέσπα αναγνωρίστηκε ως ένας από τους σημαντικότερους υγροτόπους του κόσμου και ανακηρύχθηκε Υγρότοπος Διεθνούς Σημασίας στο πλαίσιο της Σύμβασης Ραμσάρ (1974), αποτελώντας τον κύριο βιότοπο για την αναπαραγωγή ειδών πουλιών που απειλούνται με εξαφάνιση παγκοσμίως, ενώ είναι «Τόπος Ιδιαιτέρου Φυσικού Κάλλους», καθώς και Περιοχή Σημαντική για τα Πουλιά (Οδηγία 79/409 ΕΟΚ). Το 1999, το ελληνικό δίκαιο ενσωμάτωσε την Οδηγία 92/43/ΕΟΚ που αφορά τη διατήρηση των φυσικών οικότοπων και της άγρια πανίδας και χλωρίδας και εν συνεχεία η Πρέσπα εντάχθηκε στο Εθνικό Δίκτυο Προστατευόμενων Περιοχών Natura 2000.
Ανάλυση SWOT: Πρόκειται για διερεύνηση των δυνατών και αδύνατων σημείων, των ευκαιριών και απειλών που παρουσιάζονται στην περιοχή του Αγίου Γερμανού. Δυνατά σημεία (Strengths):
> ιδιαιτερη μορφολογία και ανάγλυφο
> ιστορική κληρονομιά (παραδοσιακή αρχιτεκτονική, λαογραφία)
> τοπικά προϊόντα (καλλιέργεια φασολιού)
> προτιμήσεις από ειδικές ομάδες τουριστών (ερευνητές, μαθητές, επιστήμονες, φυσιολάτρες)
> ποιότητα ζωής και φυσικό περιβάλλον - βιοποικιλότητα (χλωρίδα, πανίδα, λίμνες)
> αξιοθέατα - δράσεις: λίμνες, χιονοδρομικό στο Πισοδέρι, νησί Αγίου Αχίλλειου
> δραστήριοι φορείς (Φορέας Διαχείρισης Πρεσπών) και ΜΚΟ
Αδύνατα σημεία (Weaknesses):
> ελλιπής υποδομή (τοπικό οδικό δίκτυο, πρόσβαση στην περιοχή, συγκοινωνιακή εξυπηρέτηση από αστικά και υπεραστικά μεσα μεταφοράς)
> ανεπαρκής ενημέρωση των εν δυνάμει επισκεπτών για την αξία της περιοχής
> αρχιτεκτονικές αυθαιρεσίες, νεωτερικές επεμβάσεις σε παραδοσιακά κελύφη
> ελλείψεις επενδυτικού χαρακτήρα (μειωμένες τουριστικές επενδύσεις και έλλειψη κεφαλαίων από πλευράς ιδιωτών και δημοσίου, αδυναμίες στην προσέλκυση σοβαρών επενδύσεων) και προβολής (αδυναμίες στις προσπάθειες βελτίωσης και καλύτερης παρουσίασης της εικόνας του προορισμού)
Ευκαιρίες (Opportunities):
> αξιοποίηση εθνικών προγραμμάτων και Κοινοτικών πρωτοβουλιών
> βελτίωση πρόσβασης (ολοκλήρωση της Εγνατίας οδού και των κάθετων αξόνων της)
> μεταστροφή καταναλωτικών προτύπων και νέα προφίλ τουριστών
> τάσεις επιστροφής στην ύπαιθρο και στις περιβαλλοντικές δραστηριότητες Απειλές (Threats):
> οικονομική κρίση
> ανταγωνισμός από γειτονικές χώρες και φθηνότερους προορισμούς
> γενικότερη υποβάθμιση της εικόνας της Ελλάδος (αρνητικό marketing)
> ανεργία: μειωμένη απασχόληση στον τομέα του τουρισμού
3. Προτάσεις Βελτίωσης της Ελκυστικότητας
3.1 Διαμόρφωση Στρατηγικής
Το κοινό στο οποίο αναφέρεται η οποιαδήποτε δράση βελτίωσης της περιοχής αποτελείται από τις ακόλουθες ομάδες:
¦S Τουρίστες (περιστασιακοί - προσωρινοί, εξειδικευμένοι επισκέπτες)
Με βάση το είδος του προορισμού βασικές ομάδες - στόχους τουριστών αποτελούν οι
αλλοδαποί τουρίστες ειδικού ενδιαφέροντος, εκπαιδευτικά ιδρύματα και επιστήμονες,
ημεδαποί τουρίστες ειδικού ενδιαφέροντος και «σαββατοκύριακου».
¦S Επενδυτές
και απαιτεί την εμπλοκή τοπικών φορέων, επιχειρηματιών - επαγγελματιών και κατοίκων.
Οι στόχοι της στρατηγικής εξειδικεύονται σε:
- Βραχυχρόνιους : ανάπτυξη εσωτερικού marketing και υποδομής με φυσικά και πολιτιστικά κίνητρα έλευσης, πλήρης αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού και των δυνατοτήτων που παρουσιάζει η περιοχή σαν τουριστικός πόρος
- Μεσοπρόθεσμους : αύξηση διανυκτερεύσεων, ετήσιων αποδόσεων των αφίξεων και της κατά κεφαλήν δαπάνης
- Μακροχρόνιους : σταθεροποίηση της ζήτησης σε επίπεδα ανάλογα ή/και υψηλότερα των ανταγωνιστών και αναβάθμιση της ποιότητας των πελατών -προσέλκυση τουριστών υψηλής εισοδηματικής στάθμης
Ο προσανατολισμός της στρατηγικής προσβλέπει επίσης στην αντιμετώπιση της εποχικότητας και αύξηση της πληρότητας, στην καταπολέμηση της αστυφιλίας και της ανεργίας των νέων ατόμων στην περιφέρεια και βελτίωση του επιπέδου ζωής. Βασικά κομμάτια της στρατηγικής θα αποτελέσουν πέντε στοιχεία:
1. Product (προϊόν),
2. Place (τόπος, κανάλια διανομής),
3. Promotion (προώθηση),
4. Price (τιμή),
5. Personnel (προσωπικό).
Αναλυτικότερα:
Product (προϊόν): Το προϊόν που προσφέρεται είναι ο οικισμός του Αγίου Γερμανού, οι υπηρεσίες και συνθήκες διαβίωσης που παρέχει, οι περιβαλλοντικοί και πολιτιστικοί του πόροι και οι εμπειρίες που αυτοί δημιουργούν. Απαιτείται προσπάθεια να βελτιωθεί το προϊόν σχεδιάζοντας, προγραμματίζοντας και εκτελώντας τις κατάλληλες ενέργειες μέσω μιας στρατηγικής προϊόντος που θα εστιάσει στην περαιτέρω ανάπτυξη εναλλακτικών εμπειριών με τη δημιουργία οικοτουριστικών και πολιτιστικών πακέτων. Σε επίπεδο φιλοξενίας βασικά στοιχεία θα αποτελέσουν η αρχιτεκτονική ελκυστικότητα του προορισμού (διαμονή - παραδοσιακοί ξενώνες) και η ποιοτική διατροφή (εστίαση -παραδοσιακά προϊόντα).
Place (τόπος, κανάλια διανομής): Τόπο κατανάλωσης του τουριστικού προϊόντος αποτελεί η ίδια η τοποθεσία του οικισμού, ωστόσο η προώθησή του ως προορισμού τεσσάρων εποχών απαιτεί την ανεύρεση κατάλληλων διοργανωτών, που εξειδικεύονται σε οργανωμένα ταξίδια περιηγήσεων, κουλτούρας, οικολογίας, με σκοπό τη μεγιστοποίηση των καναλιών διανομής. Στόχος είναι οι επιλεγμένοι διεθνείς τουριστικοί πράκτορες (tour operators), μεγάλα εθνικά τουριστικά πρακτορεία και μικρότεροι συνεργάτες εξειδικευμένης μορφής (τουριστικά γραφεία). Για την προσέλκυση τους θα πρέπει να προβλεφθεί συμμετοχή σε εξειδικευμένες κλαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό και να καταρτιστεί συγκεκριμένη πολιτική προμηθειών (πολιτική bonus, συνδιαφήμιση).
Promotion (προώθηση): Οι ενέργειες προώθησης θα εστιάσουν κυρίως στη διαφήμιση, τις δημόσιες σχέσεις και την προώθηση πωλήσεων. Προτείνεται προβολή δραστηριοτήτων σε περιοδικά και ιστοσελίδες σχετικές με τον τουρισμό και το σεβασμό στη φύση, σύναψη συμφωνιών με τουριστικούς πράκτορες και δημιουργία συνεργασιών με οργανωμένα καταλύματα γειτονικών οικισμών, φιλοξενία - διοργάνωση εκδηλώσεων (συνέδρια, σεμινάρια) και πολιτιστικών γεγονότων, επικοινωνιακές εκστρατείες (κοινωνικές-περιβαλλοντικές-εκστρατείες υγείας), δημιουργία λογότυπου και ενσωμάτωση τεχνικών εικονικής πραγματικότητας στις τεχνικές προώθησης.
Price: Η τιμή του προϊόντος καθορίζεται τόσο από κοινωνικά και πολιτικά δεδομένα, όσο και από το κόστος δημιουργίας των υποδομών και παροχής των υπηρεσιών. Ο αρχικός προσδιορισμός της τιμής θα γίνει με βάση τη λογική της κάλυψης του κόστους και όχι της δημιουργίας κέρδους. Προτείνεται η υιοθέτηση στρατηγικών περαιτέρω διείσδυσης στην αγορά και αντιμετώπισης του ανταγωνισμού. Έτσι οι τιμές θα καθοριστούν βάσει των επιπέδων τιμών των ανταγωνιστικών προορισμών, με παράλληλη προώθηση εκπτωτικών πακέτων και προσφορών. Για τον καθορισμό της τιμολογιακής πολιτικής είναι αναγκαία η διακλαδική συμμετοχή και κοινή αποδοχή από πλευράς εθνικών και τοπικών δημόσιων φορέων και τοπικών επαγγελματικών φορέων και ενώσεων.
Personnel (προσωπικό): Το τουριστικό προϊόν συνεπάγεται διαπροσωπική επαφή και η παροχή των τουριστικών υπηρεσιών γίνεται μέσω ατόμων που έρχονται σε άμεση επαφή με τους καταναλωτές - επισκέπτες. Έτσι είναι βασική η ανάγκη κατάρτισης και σωστής ενημέρωσης των ατόμων αυτών (εσωτερικό marketing). Οι εμπλεκόμενοι στην περίπτωση του Αγίου Γερμανού είναι η τοπική κοινωνία, οι υπάλληλοι των τουριστικών επιχειρήσεων, οι τοπικοί φορείς και οργανισμοί, οι επισκέπτες - τουρίστες. Οι ενέργειες «ανάπτυξης» των ατόμων θα πρέπει να εστιάσουν στην εκπαίδευση των τοπικών επιχειρηματιών και υπαλλήλων, στην καλλιέργεια τουριστικής κουλτούρας στους κατοίκους και τη δημιουργία περιβαλλοντικής συνείδησης στους επισκέπτες
3.2 Παρεμβάσεις Βελτίωσης και Επικοινωνίας (Προβολή, Προώθηση, Συνεργασία)
Ο κυρίαρχος στρατηγικός στόχος για τον Αγ. Γερμανό ως τουριστικό προορισμό, οφείλει να είναι:
"Η δημιουργία ενός branded τουριστικού προϊόντος, με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, που ταιριάζει με τις ιδιαιτερότητες του, σέβεται και αξιοποιεί τις μελλοντικές τάσεις σε διεθνές και εθνικό επίπεδο, και προσφέρει τις προϋποθέσεις διαφοροποίησης σε σχέση με τις ανταγωνιστικές περιοχές".
Η δημιουργία αυτού του branded τουριστικού προϊόντος θα απαιτήσει παρεμβάσεις και ενέργειες προς πολλές κατευθύνσεις:
Παρεμβάσεις Βελτίωσης
1. Κατάλληλες υποδομές τεχνικού χαρακτήρα που αφορούν :
- προσπέλαση και ανάπτυξη βασικών υποδομών (συγκοινωνιακή, επικοινωνιακή, νέες τεχνολογίες)
- αναβίωση οικισμού και ένταξη σε δίκτυο με τους υπόλοιπους παραδοσιακούς οικισμούς των Πρεσπών
- οικιστική ανασυγκρότηση και διατήρηση της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής και του χαρακτήρα του οικισμού
2. Ανάπτυξη του οικοτουρισμού :
- υποδοχή εδρών οργανισμών ευρωπαϊκής εμβέλειας που ασχολούνται με την σπάνια χλωρίδα και πανίδα (ευρωπαϊκό κέντρο προστασίας πτηνών, άγριας πανίδας κλπ.)-επισήμανση παραδοσιακού χαρακτήρα, ρύθμιση εξυγίανσης και περαιτέρω τουριστικής ανάπτυξης
- φροντίδα και προστασία του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος, μοναδικών οικοσυστημάτων, τοπίων ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους, δημιουργία ζωνών προστασίας
- ένταξη των τουριστικών καταλυμάτων σε ένα δίκτυο καταλυμάτων που φέρουν αναγνωριστικό σήμα περιβαλλοντικής συμπεριφοράς
3. Ανάπτυξη πολιτισμού (σε σχέση με τη λαϊκή τοπική παράδοση)
- ανάπτυξη πολιτιστικών δραστηριοτήτων που έχουν σχέση με την περιοχή και την παράδοση (π.χ. Πρέσπεια, γάμοι, γιορτές, πανηγύρια, φεστιβάλ, συνέδρια, σεμινάρια οικολογίας κλπ)
- δημιουργία κέντρων λαϊκής τέχνης, χειροτεχνίας, μικρών οικοτεχνικών μονάδεων που ασχολούνται με τον πολιτισμό, την παράδοση και τη λαογραφία (παραδοσιακά τρόφιμα, είδη λαϊκής τέχνης, χειροτεχνικές μονάδες, βιολογική γεωργία κλπ)
- οριοθέτηση και προστασία οικισμού, περιοχών παραθεριστικής κατοικίας εντός παραδοσιακού κλίματος, διαφύλαξη και ανάδειξη παραδοσιακής αρχιτεκτονικής και ρυμοτομίας
- αναβίωση οικισμού και ένταξη σε δίκτυο με τους υπόλοιπους παραδοσιακούς οικισμούς των Πρεσπών
- αναβίωση και ανάδειξη παραδοσιακών τεχνικών και μεθόδων οικονομικής δραστηριότητας, οι οποίες ουσιαστικά αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα του πολιτιστικού χαρακτήρα της περιοχής
4. Δημιουργία Ανοικτής Πόλης των Πρεσπών :
- ανάπτυξη οικιστικών ενοτήτων με όλους τους οικισμούς της περιοχής που θα αναβιώσουν και τη δημιουργία ενός κατάλληλου δικτύου
- καθορισμός τουριστικών ζωνών για τη χωροθέτηση τουριστικών μονάδων και επιχειρήσεων ειδικής μορφής
- διαμόρφωση του βασικού αναπτυξιακού μοντέλου με πυρήνα τον Άγιο Γερμανό και οικισμούς δορυφόρους (Παρθενόπουλος Κ., Παρθενοπούλου Σ., Παρθενοπούλου Ν., 2009)
Παρεμβάσεις Επικοινωνίας (Προβολή, Προώθηση και Συνεργασία)
- αναδιαμόρφωση του τρόπου διαχείρισης της τουριστικής προβολής, με γνώμονα την επιλεκτική και διαφοροποιημένη προσέγγιση των σημαντικότερων αγορών - στόχων, προσαρμογή στις ιδιαιτερότητες του κάθε επισκέπτη - στόχου, τόσο ως προς το περιεχόμενο της προβολής όσο και ως προς την επιλογή του μέσου
- περιορισμός των μεμονωμένων κινήσεων προβολής, οι οποίες συνήθως είναι σπασμωδικές, μικρής κλίμακας και με ιδιαίτερα περιορισμένη αποτελεσματικότητα, και αντικατάσταση τους με κοινές εκστρατείες που θα στοχεύουν στην προβολή των χαρακτηριστικών της περιοχής άμεσα και στην προβολή των επιχειρήσεων έμμεσα
- ανάπτυξη εστιασμένης έρευνας μεταξύ των τουριστών, με στόχο την διαφήμιση και παροχή εξειδικευμένων πληροφοριών για τον Άγιο Γερμανό σε συγκεκριμένες ομάδες -στόχους δυνητικών επισκεπτών
- προώθηση των παραδοσιακών και τοπικών προϊόντων μέσω αγροτουριστικών προγραμμάτων και προγραμμάτων για τη δημιουργία και άλλων ΠΟΠ
- περαιτέρω διοργάνωση ημερίδων και δημιουργία προγραμμάτων περιβαλλοντικής εκπαίδευσης με στόχο των ημεδαπό τουρισμό για τη διαμόρφωση τουριστικής και περιβαλλοντικής συνείδησης
- δημιουργία κέντρων περιβαλλοντικής και πολιτισμικής πληροφόρησης και ενός εύχρηστου οδηγού - εργαλείου (calendar) δραστηριοτήτων τοποθετημένες χρονικά και τοπικά, με χρήση χρωματικού κώδικα, έτσι ώστε ο επισκέπτης να μπορεί να δημιουργήσει πρόγραμμα παρατεταμένης διάρκειας κατά την επίσκεψή του
- δημιουργία και προώθηση ενιαίων τουριστικών πακέτων σε συνεργασία με γειτονικούς
δήμους
- αξιοποίηση κοινοτικών Προγραμμάτων για την προώθηση διακρατικών σχεδίων τουριστικής προβολής
- δημιουργία cluster επαγγελματιών του τουρισμού
Ο συνδυασμός όλων των παραπάνω λοιπόν πρέπει να αποτελέσει τον πυρήνα του branded τουριστικού προϊόντος του Αγίου Γερμανού, να προβληθεί και να υποστηριχθεί κατάλληλα, καθώς αποτελεί το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα του και τον παράγοντα διαφοροποίησης ως προς τον συνεχώς εντεινόμενο ανταγωνισμό.
4. Συμπεράσματα
Σήμερα γίνεται αποδεκτό ότι οι περιβαλλοντικοί και πολιτιστικοί πόροι μιας περιοχής μπορούν να αποτελέσουν τον κινητήριο μοχλό για την ανάπτυξη της μέσα από κατάλληλο σχεδιασμό, που θα στηρίζεται στην προώθηση ευέλικτων και καινοτόμων μέτρων, στην επιλογή ενός μοντέλου βιώσιμης ανάπτυξης με βάση τις εναλλακτικές μορφές τουρισμού. Με βάση το παραπάνω πλαίσιο σκέψης εξετάζεται η προσπάθεια ανάπτυξης και προώθησης της εικόνας του Αγίου Γερμανού Πρεσπών, προτείνονται μέθοδοι βέλτιστης αξιοποίησης του παραδοσιακού στοιχείου για την ανάπτυξη του τόπου, έπειτα από τον προσδιορισμό της πραγματικής πολιτιστικής αξίας. Σύγκλιση όλων των προσπαθειών και απώτερος στόχος αποτελεί η ανάδειξη, προβολή και προώθηση ενός νέου, ποιοτικού και ολοκληρωμένου τουριστικού προϊόντος ικανού να αποτελέσει δυναμική εστία περιφερειακής ανάπτυξης. Προτεραιότητα δίνεται στη δημιουργία ισχυρής τουριστικής ταυτότητας, την προβολή και ανάπτυξη τουριστικού marketing, ολοκλήρωση των υποδομών που θα προσελκύσουν νέες επενδύσεις και την ενεργό εμπλοκή φορέων και επαγγελματιών του τουρισμού. Την ανάπτυξη ολοκληρωμένου τουριστικού προϊόντος πρέπει να ακολουθήσει η διαφήμιση και προβολή του. Έτσι η περιοχή καλείται να αναπτύξει ικανό τουριστικό marketing, προβάλλοντας τον τόπο συνολικά ως τουριστικό προϊόν ισχυροποιώντας και ενδυναμώνοντας ταυτόχρονα το "branding" των τοπικών προϊόντων. Μέσω των δράσεων αυτών, θα αποκτήσει προβολή η περιοχή και θα προωθηθεί η ανάπτυξη του βέλτιστου τύπου βιώσιμου εναλλακτικού τουρισμού.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου