Στο εναγώνιο ερώτημα αν οι ευρωπαίοι εταίροι μας μπορούν να εκδιώξουν την Ελλάδα από την ευρωζώνη/ευρώ, όπως φαίνεται ότι σκέπτονται να πράξουν αν το πολιτικό σύστημα αποτύχει να φθάσει στην ενδεδειγμένη πολιτική λύση, η απάντηση είναι: με βάση τις συνθήκες, τη συνταγματική, νομική τάξη της ΕΕ, όχι. Οι συνθήκες δεν προβλέπουν με σχετική διάταξη ούτε (οικειοθελή) έξοδο ούτε εκδίωξη/αποβολή από την ευρωζώνη/ευρώ.
Η Συνθήκη της Λισαβώνας προβλέπει την εθελουσία έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ενωση συνολικά και έπειτα από περίπλοκες διαπραγματεύσεις. Βεβαίως, έχει τεθεί θέμα της τροποποίησης της Συνθήκης για την εισαγωγή ρήτρας αποβολής χώρας μέλους από την ευρωζώνη. Ωστόσο, η αναθεωρητική διαδικασία θα πάρει χρόνο - ή και χρόνια - και είναι πάντοτε αμφίβολο αν μια τέτοια ρήτρα μπορεί να γίνει αποδεκτή, καθώς η αποδοχή της απαιτεί την ομόφωνη συγκατάθεση όλων των κρατών μελών. Αυτή είναι η νομική τάξη.
Η πολιτική πραγματικότητα όμως είναι εντελώς διαφορετική, όπως είναι πάντοτε στην Ενωση. Εδώ ισχύει η αγγλική ρήση-αρχή ότι «όταν υπάρχει η βούληση, βρίσκεται και ο τρόπος» (if there is a will, there is a way). Και αυτή η αρχή συνιστά τον κανόνα στη διαπραγματευτική πραγματικότητα της Ενωσης - γίνονται τα πάντα (ή σχεδόν τα πάντα) αρκεί να υπάρχει η σχετική πολιτική βούληση. Στη συγκεκριμένη περίπτωση της Ελλάδας, οι χώρες μέλη της ευρωζώνης και οι θεσμοί της Ενωσης (Ευρωπαϊκή Επιτροπή κ.λπ.) έχοντας τη βούληση θα χρησιμοποιήσουν ορισμένα άρθρα του τμήματος της Συνθήκης για την ευρωζώνη, τα οποία αναφέρονται σε έκτακτες καταστάσεις που συνιστούν απειλή για το ευρώ προκειμένου να οδηγήσουν την Ελλάδα εκτός ευρωζώνης. Και είμαι σε θέση να γνωρίζω ότι αυτό ακριβώς πρόκειται να κάνουν, αν... Βεβαίως θα χρειαστεί να γίνουν κάποιες διαπραγματεύσεις και θα τεθούν θέματα περίπλοκα. Ωστόσο, η τελική απάντηση στο ερώτημα είναι ότι η εκδίωξη της χώρας από πολιτική άποψη μπορεί και θα γίνει, δυστυχώς, εφικτή.
Το ατύχημα είναι ότι αυτή την προσέγγιση τη δημιούργησε ουσιαστικά η άστοχη επιλογή του δημοψηφίσματος. Μέχρι τώρα ουδείς διανοείτο να θέσει θέμα εξόδου ή εκδίωξης χώρας από την ευρωζώνη. Το «ελληνικό δημοψήφισμα» έσπασε αυτό το ταμπού. Εκανε δηλαδή, και στο θέμα αυτό, τη ζημιά του….
Ο Π. Κ. Ιωακειμίδης είναι καθηγητής Ευρωπαϊκής Πολιτικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου