Μάνος Ματσαγγάνης: Μια ομιλία και μια παραίτηση από την ΚΕ της ΔΗΜΑΡ

Μη μαδάς τη μαργαρίτα, 11.11.11

Την ώρα που μιλάμε ο ευρωπαϊκός προσανατολισμός της Ελλάδας αμφισβητείται, από τα αριστερά και από τα δεξιά - για πρώτη φορά τόσο έντονα από τη συμφωνία σύνδεσης του 1962. Και αυτό την ώρα που η πιθανότητα αποκοπής της χώρας από το «ευρωπαϊκό γίγνεσθαι» είναι πλέον μεγάλη. Αυτό και μόνο είναι το πολιτικό διακύβευμα της συγκυρίας. Μέχρι νεωτέρας, η ΔΗΜΑΡ είναι υπέρ του ευρωπαϊκού προσανατολισμού της Ελλάδας. Ας μην αρχίσουμε τώρα να συζητάμε για το εάν η Ευρώπη είναι νεοφιλελεύθερη ή όχι. Στην ΕΕ όντως κυριαρχούν οι συντηρητικές κυβερνήσεις – αλλά αυτό αν δεν κάνω λάθος ήταν γνωστό και πέρυσι που απεχώρησε από τον ΣΥΝ η Ανανεωτική Πτέρυγα. Και ας μην ξανακάνουμε τη συζήτηση που έκανε το ΚΚΕ εσωτ. (στο οποίο τότε ανήκα, μαζί με πολλούς άλλους – όχι όλους - από τους παρόντες) με το φιλοσοβιετικό ΚΚΕ και το τριτοκοσμικό ΠΑΣΟΚ. Θυμίζω την κεντρική ιδέα για όσους την έχουν ξεχάσει (ή δεν την γνώρισαν ποτέ): «Η Ευρώπη δεν είναι ούτε Γη της Επαγγελίας ούτε λάκκος των λεόντων: είναι ένα ευνοϊκότερο πεδίο πάλης για τους εργαζόμενους». Αυτό ίσχυε τότε, ισχύει και σήμερα. Εάν υπάρχει κάποιος σε αυτήν την αίθουσα που να πιστεύει ότι οι εργαζόμενοι της χώρας, τους οποίους θέλουμε να εκπροσωπούμε, θα έχουν περισσότερα δικαιώματα και υψηλότερο βιοτικό επίπεδο σε μια τριτοκοσμική Ελλάδα, ας πάρει βαθιά αναπνοή και ας το δηλώσει.

Μέχρι τότε, το τι οφείλει να κάνει η ΔΗΜΑΡ θα έπρεπε να είναι σε όλους μας αυτονόητο: όλες οι πολιτικές δυνάμεις που υιοθετούν τον ευρωπαϊκό προσανατολισμό της χώρας οφείλουν να συνεννοηθούν σε μια ύστατη προσπάθεια επαναφοράς της Ελλάδας στην τροχιά της ενωμένης Ευρώπης.

Η επαναφορά της Ελλάδας στην τροχιά της ενωμένης Ευρώπης δεν εξασφαλίζεται με τη βιαστική και επιφανειακή υπογραφή της δανειακής σύμβασης αναδιάρθρωσης του χρέους (παρότι την προϋποθέτει). Μια τέτοια δέσμευση θα εξασφαλίσει την 6η δόση, αλλά δεν θα μας βγάλει από το αδιέξοδο. Το μεγάλο ζήτημα παραμένει η δημοσιονομική εξυγίανση. Στο πεδίο αυτό απέτυχε η κυβέρνηση Παπανδρέου, και θα αποτύχει με μαθηματική ακρίβεια μια κυβέρνηση Σαμαρά. Γιατί τα ελλείμματα είναι προϊόν του πελατειακού κράτους και της διαπλοκής του με ιδιωτικά συμφέροντα, δηλ. αποτέλεσμα ενός ηθικά χρεωκοπημένου τρόπου άσκησης της πολιτικής, που είναι ο μοναδικός τρόπος άσκησης της πολιτικής που γνωρίζουν τα δύο μεγάλα κόμματα (αλλά, δυστυχώς, όχι μόνο αυτά).

Το πρόβλημα για αυτούς – αλλά και για εμάς – είναι ότι κάποια μορφή δημοσιονομικής εξυγίανσης είναι αναπόφευκτη, αφού κανείς πια δεν μας δανείζει (εκτός από την τρόικα). Υπάρχουν όμως δύο δρόμοι προς τη δημοσιονομική εξυγίανση. Εκτός ευρώ, με αγριότητα. Και εντός ευρώ, με μεγαλύτερη άνεση χρόνου. Η κυβέρνηση Παπαδήμου είναι η τελευταία ευκαιρία που έχουμε για να παραμείνουμε εντός ευρώ, και η τελευταία ευκαιρία που έχουμε για να αξιοποιηθεί η άνεση χρόνου ώστε η δημοσιονομική εξυγίανση να γίνει με δικαιοσύνη, με σχέδιο, και πολιτικές υποστήριξης των ασθενέστερων στρωμάτων.

Αυτό εξαρτάται και από εμάς. Εάν ο Γεωργιάδης ή ο Βορίδης όντως τελικά αναλάβουν κάποιο υπουργείο, θα οφείλεται και στην απροθυμία της ΔΗΜΑΡ να «λερώσει τα χέρια» της συμμετέχοντας στην προσπάθεια εξεύρεσης μιας θετικής λύσης (ακόμη και με τον ανεπίσημο τρόπο που το έκανε η ΔΗΣΥ).

Η συζήτηση για την παροχή ψήφου εμπιστοσύνης στη νέα κυβέρνηση προσφέρει και σε εμάς μια τελευταία ευκαιρία να αναλάβουμε κάποια πολιτική πρωτοβουλία. (Τα πολιτικά κόμματα, τουλάχιστον τα σοβαρά, αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες, δεν παριστάνουν τους παρατηρητές, ούτε αναλώνονται σε βυζαντινισμούς για το κρυφό νόημα του δικού μας «όχι» σε σχέση με το «όχι» των εχθρών της δημοκρατικής ομαλότητας και του ευρωπαϊκού προσανατολισμού της χώρας.)

Προτείνω να δηλώσουμε εγκαίρως ότι η στάση της ΔΗΜΑΡ στη συζήτηση για ψήφο εμπιστοσύνης στη Βουλή θα εξαρτηθεί από έναν – και μόνο έναν – όρο που το κόμμα μας θέτει δημοσίως: την άμεση λήψη μέτρων ανακούφισης των ανέργων, των οικογενειών χαμηλού εισοδήματος και όσων πλήττονται από την κρίση. Τα μέτρα αυτά θα πρέπει βέβαια να είναι συμβατά με την προσπάθεια δημοσιονομικής εξυγίανσης, και μπορούν να κινούνται στο πνεύμα της επερώτησης των βουλευτών της ΔΗΜΑΡ (τέλη Ιουλίου 2011).

H παραίτηση του Μάνου Ματσαγγάνη από την ΚΕ της ΔΗΜΑΡ

Με τη χθεσινή απόφαση της Κεντρικής Επιτροπής της (με ψήφους 40 έναντι 24, και 4 λευκών), η Δημοκρατική Αριστερά αποφάσισε τελικά να μην δώσει ψήφο ανοχής στην κυβέρνηση Παπαδήμου, ενώνοντας έτσι αντικειμενικά τις δυνάμεις της με τους υπονομευτές της δημοκρατικής ομαλότητας και τους εχθρούς του ευρωπαϊκού προσανατολισμού της χώρας. 

Με τον τρόπο αυτό, η Δημοκρατική Αριστερά έχασε μια ακόμη ευκαιρία να τιμήσει τις ιδρυτικές της υποσχέσεις περί «Αριστεράς της ευθύνης» και να δικαιώσει τις προσδοκίες όσων πίστεψαν σε αυτές. Όπως προσπάθησα να εξηγήσω στην χθεσινή ομιλία μου, εκτιμώ ότι η ευκαιρία αυτή ήταν μάλλον η τελευταία. 

Η Δημοκρατική Αριστερά έχει πλέον μπει σε έναν αυτοτροφοδοτούμενο κύκλο. Η ηγεσία της αντιλαμβάνεται την πολιτική δράση ως μια σειρά τακτικών ελιγμών (τα περίφημα «σλάλομ»), με μοναδικό στόχο τη διεύρυνση της εκλογικής επιρροής. Αρνείται ή αδυνατεί να αναλάβει οποιαδήποτε πρωτοβουλία που να παρεμβαίνει στις πολιτικές εξελίξεις. Αυτοπεριορίζεται σε έναν ρόλο απόμακρου και εκ του ασφαλούς σχολιαστή των εξελίξεων αυτών. Αναπαράγει (με ηπιότερο πράγματι ύφος) όλα τα λαϊκιστικά στερεότυπα που οδήγησαν την αριστερά στην ανυποληψία και τη χώρα στα πρόθυρα της χρεωκοπίας. 

Όλα αυτά είναι φυσικό να προσελκύουν έναν τύπο ανθρώπου, και να απομακρύνουν έναν άλλον. 

Δεν αμφιβάλλω ότι η πορεία που επελέγη μπορεί να αποφέρει εκλογικά οφέλη, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα. Όμως, δεν συμμετείχα στην ίδρυση της Δημοκρατικής Αριστεράς για να βρεθώ σε ένα κόμμα που διαθέτει μερικούς βουλευτές παραπάνω στο κοινοβούλιο μιας διαλυμένης χώρας. Θυμίζω σε όλους ότι η αρχική ιδέα ήταν διαφορετική: η συγκρότηση ενός υπεύθυνου κόμματος της αριστεράς, έτοιμου να συμβάλει με τις δυνάμεις του στην αποτροπή της διάλυσης της χώρας. Η Δημοκρατική Αριστερά έχει μέχρι τώρα επιλέξει να μην είναι ένα τέτοιο κόμμα. Θα μπορούσε βέβαια να γίνει στο μέλλον, αλλά ειλικρινά δεν βλέπω πώς - και ίσως να είναι ούτως ή άλλως αργά. 

Εξ αιτίας των παραπάνω, η συμμετοχή μου στην Κεντρική Επιτροπή της Δημοκρατικής Αριστεράς δεν έχει πια νόημα. Υποβάλλω λοιπόν την παραίτησή μου, και εύχομαι στους υπόλοιπους καλή τύχη. 

Μάνος Ματσαγγάνης 

11 Νοεμβρίου 2011