Οι δυο ψυχές του ΣΥΡΙΖΑ

 Της Αγγελικής Σπανού, http://metarithmisi.gr

Η πιο βολική εκδοχή είναι ότι στο εσωτερικό της κυβέρνησης συγκρούονται δύο κόσμοι: Αλλοι θέλουν ρήξη με τους πιστωτές και ό,τι προκύψει, άλλοι -και η ηγεσία- επιδιώκουν στροφή στο ρεαλισμό και προσαρμογή σε συννενόηση με τους θεσμικούς εταίρους. Με βάση αυτή την ανάλυση, την τελευταία στιγμή θα αποφευχθεί η πρόσκρουση και θα γίνει η επιστροφή στην κανονικότητα, με την οικονομία να σταθεροποιείται, τη χρηματοδότηση να εξομαλύνεται και μια σοβαρή αναπτυξιακή προσπάθεια να εξελίσσεται για να αποτραπεί ο κίνδυνος μιας πορείας φτωχοποίησης που θα κρατήσει δεκαετίες. Δεν είναι βέβαιο ότι αυτή η εικόνα είναι ακριβής. Ο πρωθυπουργός, που κάποιοι πιστεύουν ότι δίνει μάχη με ακραίες συνιστώσες στο όνομα της ευρωπαϊκής προοπτικής της χώρας, επέλεξε ελεύθερα και με χαρά την κυβερνητική συνεργασία με τους ΑΝΕΛ, δεν αναγκάστηκε να το κάνει. Από τότε, άλλωστε, ποτέ το Μέγαρο Μαξίμου δεν έχει κρατήσει αποστάσεις από κάποια δήλωση/επιλογή του υπουργού Αμυνας δείχνοντας απόλυτο σεβασμό στην πολιτεία του κ. Καμμένου. Επίσης, με βάση τα στερεότυπα, το ευρωπαϊκό πρόσωπο του ΣΥΡΙΖΑ εκφράζει ο υπουργός Ανάπτυξης κ. Γ. Σταθάκης, ο οποίος -με την οικονομία σε κάθοδο- βιάστηκε να ανακοινώσει ότι θα καταργηθεί ο νόμος για το άνοιγμα των καταστημάτων τις Κυριακές, μια από τις ελάχιστες και μισές μεταρρυθμίσεις που έκανε η προηγούμενη κυβέρνηση.

Δεν σημαίνει αυτό ότι δεν υπάρχουν διαβαθμίσεις στην προσέγγιση. Η ΠτΒ κα Ζ. Κωνσταντοπούλου εναντιώθηκε στη συμφωνία του Eurogroup της 20/2 (που έτσι κι αλλιώς δεν εφαρμόζεται), ενώ ο υπερυπουργός κ. Π. Λαφαζάνης, σύμφωνα με πληροφορίες, αρνείται τη συνεργασία με τα τεχνικά κλιμάκια των “θεσμών”. Ομως, η άλλη πλευρά, αυτή που θεωρείται ότι θέλει και προετοιμάζει τη στροφή, δεν φαίνεται να εμφορείται από διάθεση εκσυγχρονισμού και ουσιαστικού εξευρωπαϊσμού της χώρας και, αν δεν υπήρχαν οι οικονομικοί καταναγκασμοί, δεν θα συζητούσε, πιθανότατα, διαρθρωτικές αλλαγές που τώρα είναι στο τραπέζι και τις οποίες αντιμετωπίζει ως υποχώρηση και καθήκον, όχι ως δικαίωμα και δυνατότητα.

Αυτό που, όπως όλα δείχνουν, καθορίζει τις αποφάσεις του Μεγάρου Μαξίμου είναι οι δημοσκοπήσεις. Κάθε βήμα μετριέται με βάση τον αντίκτυπο που θα έχει στη δημοτικότητα του πρωθυπουργού και στην απήχηση της κυβέρνησης. Γιατί αν οι δείκτες είναι προς τα πάνω, τότε θα υπάρχει ησυχία και στο εσωκομματικό πεδίο.

Για να αρέσει κανείς σε ένα παιδί αρκεί να μην του βάζει όρια και να του επιτρέπει τη ζάχαρη. Η συνταγή είναι πολύ κακή για την ψυχική και τη σωματική του διάπλαση, αλλά η εύνοιά του προεξοφλείται. Στο Μέγαρο Μαξίμου κοιτάζουν πώς θα αρέσουν στο λαό γιατί αυτό εξασφαλίζει την παραμονή στην εξουσία. Αν δεν υπήρχε το πρόβλημα της χρηματοδότησης, μπορεί και να μην ήθελαν να αλλάξουν απολύτως τίποτα στο ελληνικό γίγνεσθαι, παρά μόνο να μοιράσουν προσλήψεις, αυξήσεις και επιδόματα. Επειδή, όμως, λείπουν τα λεφτά αναγκάζονται να διαπραγματεύονται με τους πιστωτές-εταίρους και να αποδέχονται, αναγκαστικά, κάποιους από τους όρους τους.

Οι δημοσκοπήσεις έδειξαν από την αρχή ότι τα ηχηρά “όχι” και η “αντίσταση” στους έξω περνάει στον κόσμο που έχει ένα πολυετές βίωμα ταπείνωσης και βαριά απωθημένα. Ετσι, η επίδειξη εξεγερσιακής διάθεσης έγινε αυτοσκοπός, δίνεται επίμονα η μάχη της διαδικασίας (ποιος θα μιλάει με ποιον, πού, κάθε πότε, με ποιον τρόπο) ακριβώς για να φαίνεται ότι εξελίσσεται σκληρή αντιπαράθεση, στα όρια της σύγκρουσης, ότι απωθείται ο αντίπαλος και καταλαμβάνει χώρο ο δικός μας περήφανος στρατός.

Οι δημοσκοπήσεις έδειξαν ότι διαμορφώνει πολιτική δυναμική η τόνωση του εθνικού φρονήματος, “ανάσα αξιοπρέπειας”, και έτσι γίνεται πλειοδοσία μαξιμαλισμών, από τη χειροβομβίδα που θα απασφαλίσει (Π. Σκουρλέτης) μέχρι μια επικείμενη ηρωική έξοδο όπως στο Μεσολόγγι (Δ. Στρατούλης).

Παράγεται εντυπωσιακό θέαμα και ακρόαμα με φόντο άδεια ταμεία και μύθους που καταρρέουν. Είναι δύσκολος ο έλεγχος της λίστας Λαγκάρντ και των υπεράκτιων εταιρειών, λέει τώρα ο υπουργός Επικρατείας κ. Π. Νικολούδης, σαν να μην στηρίχθηκε όλο το προεκλογικό αφήγημα του ΣΥΡΙΖΑ στην καταγγελία των πολιτικών του αντιπάλων για συγκάλυψη της μεγάλης φοροδιαφυγής με επιχείρημα τις αναξιοποίητες λίστες. Oμως, η Αριστερή Πλατφόρμα δεν αντέδρασε καθόλου γι αυτή την παραδοχή, πόσο μάλλον με την ένταση με την οποία καλεί σε σύγκρουση με την “γερμανική ΕΕ”. Γιατί κάτι κοινό σε όλες τις τάσεις του ΣΥΡΙΖΑ είναι ότι ο πατριωτισμός κυρίως εκφράζεται με ηρωικές εκδηλώσεις απέναντι στον εξωτερικό εχθρό, όχι στον εσωτερικό.

Μια καθόλου βολική εκδοχή είναι ότι δεν υπάρχουν δυο ψυχές του ΣΥΡΙΖΑ. Ακόμη και αν διαρραγεί η εσωτερική συνοχή, όταν θα έρθουν δυσάρεστα μέτρα στη Βουλή, αυτό θα συνδέεται με την εκτίμηση που θα γίνει σχετικά με το πολιτικό κόστος. Αν ο πρωθυπουργός είναι στα πολύ πάνω του, δύσκολα βουλευτές και στελέχη θα βγουν μαζικά/ανοιχτά να τον αμφισβητήσουν. Αν φανεί ότι η εικόνα του θαμπώνει, τότε θα πολλαπλασιαστούν οι υπερασπιστές της αντιμνημονιακής καθαρότητας. Αλλωστε, ο ίδιος ο πρωθυπουργός δεν φαίνεται να πιστεύει στην αποστολή του ως αναμορφωτή της παράταξής του και της χώρας. Ωθείται από την αμείλικτη οικονομική πραγματικότητα σε υπερβάσεις που δεν τις θέλει και δεν τις εννοεί, γι αυτό καθυστερεί τόσο πολύ, αμφιταλαντεύεται και διστάζει. Αντί για πρόοδο θα προτιμούσε επιστροφή στο 2008. Αλλωστε, και τότε ήταν υπουργός ο κ. Καμμένος.