Πληροφορία και συνεργασία

Του Αρίστου Δοξιάδη, Καθημερινή

Από το μεγάλο έπος των διαπραγματεύσεων της νέας κυβέρνησης με τους θεσμούς, έχω κρατήσει ένα μικρό επεισόδιο. Στην επταμερή συνάντηση της 20ής Μαρτίου, σύμφωνα με το ρεπορτάζ της Ελ. Βαρβιτσιώτη, «ο κ. Τσίπρας είπε ότι δίνοντας τα στοιχεία που ζητούν τα τεχνικά κλιμάκια είναι σαν να παραδίδει μέρος της κυριαρχίας της χώρας. Η κ. Μέρκελ παρενέβη εκεί για να εξηγήσει στον Ελληνα πρωθυπουργό ότι ούτε σε αυτήν αρέσει που κάθε χρόνο έρχεται το ΔΝΤ στο Βερολίνο και μπαίνει σε υπουργεία για να μαζέψει στοιχεία, ώστε να συντάξει την ετήσια έκθεση του Ταμείου, αλλά δυστυχώς δεν υπάρχει άλλος τρόπος». Δύο εβδομάδες αργότερα, ανήμερα Πάσχα των Καθολικών, η κ. Λαγκάρντ συνάντησε τον κ. Βαρουφάκη στο γραφείο της για το ίδιο θέμα. Η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα του κόσμου όπου τα στελέχη του ΔΝΤ δεν μπορούν να μπουν στα υπουργεία, και όπου τους δίνονται ελάχιστα από τα στοιχεία που ζητούν. Ο υπουργός υποσχέθηκε ότι θα συνεργαστούν. Στην πράξη δεν φαίνεται να έχει αλλάξει τίποτε. Η πληροφορία ως εθνική κυριαρχία. Η πληροφορία ως όπλο στη διαπραγμάτευση. Αν είναι αυτές οι αντιλήψεις του πρωθυπουργού και του υπουργού, τότε δεν θα καταλήξουμε σε μακροχρόνια συμφωνία με τους εταίρους. Θα είμαστε σε ένα διαρκές παζάρι, μήνα με τον μήνα, για μία ακόμα μικρή δόση, με αντάλλαγμα ένα ακόμα νομοσχέδιο. Αυτό ακριβώς είναι που ο κ. Βαρουφάκης θέλει να αποφύγει με τα μεγάλα του σχέδια για την αναμόρφωση της Ευρωζώνης. Ας διδαχτεί λοιπόν από τον κόσμο των επιχειρήσεων πώς γίνονται οι διαπραγματεύσεις και πώς χτίζονται οι συνεργασίες. Υπάρχει ένας απλός κανόνας: η εμπιστοσύνη χτίζεται πάνω στην ανοιχτή πληροφορία. Και, φυσικά, όσο μεγαλύτερη είναι η εμπιστοσύνη, τόσο μεγαλύτερα περιθώρια ελευθερίας έχει το κάθε μέρος, και τόσο περισσότερο μπορεί να συμβάλει στον κοινό στόχο.

Στη δουλειά μου επενδύουμε σε νέες επιχειρήσεις τεχνολογίας. Δεν επενδύουμε σε ακίνητα και μηχανήματα, αλλά σε ιδέες και ανθρώπους. Αυτούς θα πληρώσουμε για μερικούς μήνες, να αναπτύξουν υπηρεσίες και να τις διαθέσουν στο Διαδίκτυο. Πώς ξέρουμε ότι οι νέοι επιχειρηματίες δεν θα πάρουν το κεφάλαιο για να το φάνε στα μπαράκια; Με την άμεση και διαρκή πληροφορία. Βλέπουμε στοιχεία για τη χρήση του προϊόντος τους με διαδικτυακά εργαλεία σε πραγματικό χρόνο. Βλέπουμε την κίνηση του τραπεζικού λογαριασμού όποτε θέλουμε. Επιλέγουμε τον ορκωτό ελεγκτή. Με δύο λόγια, έχουμε την ίδια πρόσβαση στην επιχειρηματική πληροφορία με τους ιδιοκτήτες της επιχείρησης. Ετσι δουλεύουν οι επιχειρηματικές συμμετοχές (venture capital) παντού και έτσι χτίστηκε η νέα οικονομία της τεχνολογίας που έχει αλλάξει τον κόσμο: στην ανοιχτή πληροφορία και στις συνεργασίες που επιτρέπει. Κανένας δεν θεωρεί ότι είναι αδυναμία να μοιράζεσαι στοιχεία. Είναι προϋπόθεση για να συνεργάζεσαι σε συνθήκες αβεβαιότητας, και να σε στηρίζει ο εταίρος σου στα δύσκολα.

Υπάρχει και άλλου τύπου χρηματοδότηση, χωρίς πολλή πληροφορία. Είναι τα δάνεια με εξασφάλιση το σπίτι του ιδιοκτήτη. Σε αυτή την περίπτωση, η τράπεζα παρακολουθεί λίγα στοιχεία και αν κάτι πάει στραβά, απειλεί ότι θα πάρει το σπίτι. Η συνεργασία εκείνη βασίζεται στις κυρώσεις.

Επιλέγοντας να κρύβουμε τα στοιχεία, ωθούμε τους εταίρους, ακόμα και τους πιο καλοπροαίρετους, να συμπεριφέρονται σαν τραπεζίτες προς κακοπληρωτές: δώστε μας ό,τι υπάρχει στο ταμείο, όσο πιο νωρίς γίνεται. Εμείς όμως θα θέλαμε να μας δώσουν ανάσες, να αυξηθεί το ΑΕΠ, και να πληρώσουμε αργότερα. Ε, αυτό δεν θα το δεχθεί κανένας, αν αρνείσαι να του δείξεις πώς δαπανάς τα χρήματα που δεν επιστρέφεις σε αυτόν. Πρέπει να τον πείσεις ότι έχεις την πρόθεση και την ικανότητα να βελτιώσεις τα οικονομικά σου, ώστε αργότερα να μη χρειάζεσαι τη βοήθειά του. Για να συμβεί αυτό, δεν αρκούν οι κατάλογοι προθέσεων, χρειάζεται η κοινή βάση δεδομένων. Οταν κάτι δεν πάει όπως σχεδιάστηκε, πράγμα που θα συμβεί σίγουρα, οι εταίροι πρέπει να μπορούν να διαπιστώσουν τι έφταιξε. Χωρίς στοιχεία, φαίνεται ότι φταίει αυτός που τα κρύβει.

Η ανοιχτή πληροφορία είναι και συστατικό της δημοκρατίας. Η μόνη κυριαρχία που απειλείται από τη διαφάνεια είναι η κυριαρχία του υπηρεσιακού παράγοντα που δεν κάνει καλά τη δουλειά του, του ισχυρού πελάτη που κρύβει τα προνόμιά του και του δημαγωγού που εξαπατά τον λαό. Η Αργεντινή του περονισμού δημοσιεύει ψεύτικους δείκτες πληθωρισμού, πράγμα που ξεσκεπάστηκε από το ΔΝΤ. Στις ανεπτυγμένες δημοκρατίες θεωρείται ύποπτο να αποκρύβεις δημοσιονομικά στοιχεία και να «πειράζεις» τις στατιστικές, είτε προς τους πολίτες είτε προς τους διεθνείς οργανισμούς.

Πριν από το Μνημόνιο, η Ελλάδα των συντεχνιών και των εργολάβων είχε τις πιο ελλιπείς στατιστικές συντάξεων και τις λιγότερες πληροφορίες για το κόστος των δημοσίων έργων σε όλη την Ευρωπαϊκή Ενωση. Με επιμονή της τρόικας, πολλά στοιχεία τώρα καταγράφονται καλύτερα και δημοσιοποιούνται ευρύτερα, αν και όχι όσα θα έπρεπε. Οι κ. Τσίπρας και Βαρουφάκης δηλώνουν ότι θέλουν μια πιο δημοκρατική Ευρώπη. Δεν θα έπρεπε λοιπόν να απομονώνουν την Ελλάδα στο θέμα της πληροφόρησης, που είναι ευρωπαϊκό δημοκρατικό κεκτημένο.

* Ο κ. Αρίστος Δοξιάδης είναι εταίρος στην εταιρεία Επιχειρηματικών Συμμετοχών Openfund.