Της Ελίζας Παπαδάκη, NEA, 23.3.11
Κοντεύει να συµπληρωθεί ένας χρόνος αφότου η Ελλάδα αναγκάστηκε να καταφύγει στην Ε.Ε. και στο ΔΝΤ, για να πάρει, µε τους γνωστούς σκληρούς όρους, ένα πρωτοφανές σε ύψος δάνειο, χωρίς το οποίο δεν θα είχε αποφύγει την άµεση χρεοκοπία. Αλλά ενώ, έντεκα µήνες τώρα, µε βαρύ κόστος τηρούνται σε γενικές γραµµές τα συµφωνηµένα, το κρίσιµο ερώτηµα παραµένει ανοικτό: θα µπορέσουµε να βγούµε έγκαιρα από την ύφεση που καθιστά συνθλιπτικά τα µαθηµατικά του χρέους, ώστε να γλιτώσουµε από µια πολύ µεγαλύτερη οικονοµική και κοινωνική επιδείνωση; Αντικειµενικά οι όροι είναι δύσκολοι, και αν τέτοια ζητήµατα κρίνονταν από πλειοψηφίες και µειοψηφίες, θα είχαµε χάσει.
Σαφώς περισσότεροι χρηµατοοικονοµικοί επενδυτές, πολιτικοί, αναλυτές και άλλοι ενδιαφερόµενοι ανά τον κόσµο επιµένουν ότι αποκλείεται να τα καταφέρουµε. Αλλά για τις δικές τους χώρες, επιχειρήσεις, τράπεζες, έκαναν άραγε όλοι αυτοί σωστές εκτιµήσεις και προβλέψεις µέχρι και πριν από τρία χρόνια, τότε που ξεσπούσε η µεγάλη κρίση, για να τους πιστέψουµε τώρα; Η απάντηση δεν είναι δεδοµένη. Και θα εξαρτηθεί από δύο πλευρές: από το τι θα κάνουµε εµείς εδώ. Και από το πώς θα εξελιχθούν τα πράγµατα στην Ευρώπη, όπου µε τον νέο µηχανισµό επιχειρείται ένα σηµαντικό βήµα αυτές τις µέρες· θα χρειαζόταν όµως βελτιώσεις, αβεβαιότητες παραµένουν, και πάντως διαθέτουµε περιορισµένη επιρροή.
Εδώ περισσότερα είναι στο χέρι µας. Ξέρουµε ότι µε δραστικές περικοπές δηµοσίων δαπανών, για µισθούς και συντάξεις κατά πρώτο λόγο, αλλά και επενδύσεων και κοινωνικών πολιτικών, καθώς και µε αυξήσεις φόρων, επιτεύχθηκε πέρυσι µια µείωση του κρατικού ελλείµµατος κατά 6 µονάδες του ΑΕΠ· ότι προσπάθειες εξοικονοµήσεων συνεχίζονται σε πλήθος τοµέων, το µαρτυρούν οι διαµαρτυρίες που ξεσηκώνουν οι συγχωνεύσεις των σχολείων· ότι µέσα σε λίγες εβδοµάδες πρέπει να ολοκληρωθεί το µεσοπρόθεσµο σχέδιο, όπου υπάγεται και η πώληση/αξιοποίηση δηµόσιας περιουσίας, προκειµένου να περιοριστεί το υπέρογκο χρέος, να ελαφρύνουν οι δαπάνες για τόκους, αλλά και για χρεολύσια που απαιτούν διαρκή αναχρηµατοδότηση, νέο δανεισµό που ακόµα δεν βρίσκουµε. Επίσης, όπως συχνά επαναλαµβάνει η κυβέρνηση, από τον Μάιο του 2010 µέχρι σήµερα προωθήθηκαν στη χώρα περισσότερες νοµοθετικές αλλαγές για διαρθρωτικές µεταρρυθµίσεις παρ’ όσες όλη την προηγούµενη δεκαετία.
Ολα αυτά δεν γίνονται µε την καλύτερη αποτελεσµατικότητα, βοούν οι εφηµερίδες καθηµερινά αποκαλύπτοντας την ενδοκυβερνητική έλλειψη συνεννόησης και συντονισµού, ανεπάρκειες, λάθη, αλληλοϋπονοµεύσεις. Ούτε έχει διασφαλιστεί µια αίσθηση δικαιοσύνης για την κατανοµή των βαρών στην κοινωνία. Σε κάθε περίπτωση µια τόσο µεγάλη µείωση του ελλείµµατος αφαίρεσε πόρους από την οικονοµία, δεν ήταν δυνατή χωρίς να προκληθεί ύφεση, πτώση της εγχώριας ζήτησης, της παραγωγής, της απασχόλησης. Θα µπορούσε η ύφεση να ήταν ηπιότερη, µε καλύτερη κυβερνητική διαχείριση στο φορολογικό σύστηµα ώστε να εισπράττονται περισσότερα έσοδα χωρίς να επιβαρύνονται υπερβολικά οι ίδιοι κάθε φορά παραγωγικοί φορολογούµενοι, στην έκδοση επιχειρηµατικών αδειών, στην αξιοποίηση πόρων του ΕΣΠΑ. Αλλά επίσης και από την πλευρά της κοινωνίας. Στην Ελλάδα, όπου τον εικοστό αιώνα τόσες φορές καταπατήθηκαν τα δηµοκρατικά δικαιώµατα και διώκονταν οι εργατικοί αγώνες, έχει καθιερωθεί απόλυτος σεβασµός απέναντι σε κάθε συνδικαλιστική διεκδίκηση. Δεν µπορούµε όµως σήµερα να µην αντιλαµβανόµαστε ότι υπερχρεωµένο το κράτος θα εξακολουθήσει να συρρικνώνεται για κάποια χρόνια, ότι για να έχουµε ανάπτυξη θα χρειαστεί να στηριχθούµε πολύ περισσότερο στον ιδιωτικό τοµέα. Κινητοποιήσεις που θα αποσκοπούσαν σε διαφορετικές κατανοµές, που θα διεκδικούσαν να µείνουν περισσότεροι στην απασχόληση συζητώντας και µειώσεις µισθών για παράδειγµα, θα είχαν νόηµα, µπορεί και θετικό οικονοµικό αποτέλεσµα. Οι επαναλαµβανόµενες γενικές απεργίες που κηρύσσονται µε αίτηµα να φύγει το Μνηµόνιο, να επανέλθουµε δηλαδή στην προηγούµενη κατάσταση, είναι αδιέξοδες και συνάµα καθιστούν την ύφεση ακόµα βαθύτερη, στο µέτρο που «παραλύουν την οικονοµική δραστηριότητα». Το ίδιο ισχύει για τις απεργίες σε κοµβικούς κλάδους, στις συγκοινωνίες ή τις µεταφορές. Και αντίστοιχα για µαχητικές κινητοποιήσεις που θέλουν να διώξουν τους λιγοστούς ξένους επενδυτές από τη χώρα (την Cosco από το Λιµάνι, την Deutsche Telekom από τον ΟΤΕ), ή καν τουρίστες όταν φτάνουν πάνω σε κρουαζιερόπλοια. Το 2010 ακόµα συµπεριφορές και αντιδράσεις κοµµάτων και συνδικάτων εν πολλοίς υπαγορεύονταν από την προηγούµενη κατάσταση που οδηγούσε στη χρεοκοπία χωρίς να το βλέπουµε. Αν θέλουµε να τη γλιτώσουµε χρειάζεται, αφοµοιώνοντας πια το σοκ, να σκεφτούµε συλλογικά πώς θα στηρίξουµε παραγωγή, ανάπτυξη (κάποιες αναλαµπές διακρίνονται σε εξαγωγές/τουρισµό), δηµόσια αγαθά (πληρώνοντας φόρους, εισφορές, εισιτήρια, όχι φακελάκια). Ελπιδοφόρα ακούστηκε η δήλωση των είκοσι πανεπιστηµιακών που µε ένα τέτοιο σκεπτικό εξηγούσαν ότι απείχαν από την τελευταία απεργία και εργάζονταν.
Σαφώς περισσότεροι χρηµατοοικονοµικοί επενδυτές, πολιτικοί, αναλυτές και άλλοι ενδιαφερόµενοι ανά τον κόσµο επιµένουν ότι αποκλείεται να τα καταφέρουµε. Αλλά για τις δικές τους χώρες, επιχειρήσεις, τράπεζες, έκαναν άραγε όλοι αυτοί σωστές εκτιµήσεις και προβλέψεις µέχρι και πριν από τρία χρόνια, τότε που ξεσπούσε η µεγάλη κρίση, για να τους πιστέψουµε τώρα; Η απάντηση δεν είναι δεδοµένη. Και θα εξαρτηθεί από δύο πλευρές: από το τι θα κάνουµε εµείς εδώ. Και από το πώς θα εξελιχθούν τα πράγµατα στην Ευρώπη, όπου µε τον νέο µηχανισµό επιχειρείται ένα σηµαντικό βήµα αυτές τις µέρες· θα χρειαζόταν όµως βελτιώσεις, αβεβαιότητες παραµένουν, και πάντως διαθέτουµε περιορισµένη επιρροή.
Εδώ περισσότερα είναι στο χέρι µας. Ξέρουµε ότι µε δραστικές περικοπές δηµοσίων δαπανών, για µισθούς και συντάξεις κατά πρώτο λόγο, αλλά και επενδύσεων και κοινωνικών πολιτικών, καθώς και µε αυξήσεις φόρων, επιτεύχθηκε πέρυσι µια µείωση του κρατικού ελλείµµατος κατά 6 µονάδες του ΑΕΠ· ότι προσπάθειες εξοικονοµήσεων συνεχίζονται σε πλήθος τοµέων, το µαρτυρούν οι διαµαρτυρίες που ξεσηκώνουν οι συγχωνεύσεις των σχολείων· ότι µέσα σε λίγες εβδοµάδες πρέπει να ολοκληρωθεί το µεσοπρόθεσµο σχέδιο, όπου υπάγεται και η πώληση/αξιοποίηση δηµόσιας περιουσίας, προκειµένου να περιοριστεί το υπέρογκο χρέος, να ελαφρύνουν οι δαπάνες για τόκους, αλλά και για χρεολύσια που απαιτούν διαρκή αναχρηµατοδότηση, νέο δανεισµό που ακόµα δεν βρίσκουµε. Επίσης, όπως συχνά επαναλαµβάνει η κυβέρνηση, από τον Μάιο του 2010 µέχρι σήµερα προωθήθηκαν στη χώρα περισσότερες νοµοθετικές αλλαγές για διαρθρωτικές µεταρρυθµίσεις παρ’ όσες όλη την προηγούµενη δεκαετία.
Ολα αυτά δεν γίνονται µε την καλύτερη αποτελεσµατικότητα, βοούν οι εφηµερίδες καθηµερινά αποκαλύπτοντας την ενδοκυβερνητική έλλειψη συνεννόησης και συντονισµού, ανεπάρκειες, λάθη, αλληλοϋπονοµεύσεις. Ούτε έχει διασφαλιστεί µια αίσθηση δικαιοσύνης για την κατανοµή των βαρών στην κοινωνία. Σε κάθε περίπτωση µια τόσο µεγάλη µείωση του ελλείµµατος αφαίρεσε πόρους από την οικονοµία, δεν ήταν δυνατή χωρίς να προκληθεί ύφεση, πτώση της εγχώριας ζήτησης, της παραγωγής, της απασχόλησης. Θα µπορούσε η ύφεση να ήταν ηπιότερη, µε καλύτερη κυβερνητική διαχείριση στο φορολογικό σύστηµα ώστε να εισπράττονται περισσότερα έσοδα χωρίς να επιβαρύνονται υπερβολικά οι ίδιοι κάθε φορά παραγωγικοί φορολογούµενοι, στην έκδοση επιχειρηµατικών αδειών, στην αξιοποίηση πόρων του ΕΣΠΑ. Αλλά επίσης και από την πλευρά της κοινωνίας. Στην Ελλάδα, όπου τον εικοστό αιώνα τόσες φορές καταπατήθηκαν τα δηµοκρατικά δικαιώµατα και διώκονταν οι εργατικοί αγώνες, έχει καθιερωθεί απόλυτος σεβασµός απέναντι σε κάθε συνδικαλιστική διεκδίκηση. Δεν µπορούµε όµως σήµερα να µην αντιλαµβανόµαστε ότι υπερχρεωµένο το κράτος θα εξακολουθήσει να συρρικνώνεται για κάποια χρόνια, ότι για να έχουµε ανάπτυξη θα χρειαστεί να στηριχθούµε πολύ περισσότερο στον ιδιωτικό τοµέα. Κινητοποιήσεις που θα αποσκοπούσαν σε διαφορετικές κατανοµές, που θα διεκδικούσαν να µείνουν περισσότεροι στην απασχόληση συζητώντας και µειώσεις µισθών για παράδειγµα, θα είχαν νόηµα, µπορεί και θετικό οικονοµικό αποτέλεσµα. Οι επαναλαµβανόµενες γενικές απεργίες που κηρύσσονται µε αίτηµα να φύγει το Μνηµόνιο, να επανέλθουµε δηλαδή στην προηγούµενη κατάσταση, είναι αδιέξοδες και συνάµα καθιστούν την ύφεση ακόµα βαθύτερη, στο µέτρο που «παραλύουν την οικονοµική δραστηριότητα». Το ίδιο ισχύει για τις απεργίες σε κοµβικούς κλάδους, στις συγκοινωνίες ή τις µεταφορές. Και αντίστοιχα για µαχητικές κινητοποιήσεις που θέλουν να διώξουν τους λιγοστούς ξένους επενδυτές από τη χώρα (την Cosco από το Λιµάνι, την Deutsche Telekom από τον ΟΤΕ), ή καν τουρίστες όταν φτάνουν πάνω σε κρουαζιερόπλοια. Το 2010 ακόµα συµπεριφορές και αντιδράσεις κοµµάτων και συνδικάτων εν πολλοίς υπαγορεύονταν από την προηγούµενη κατάσταση που οδηγούσε στη χρεοκοπία χωρίς να το βλέπουµε. Αν θέλουµε να τη γλιτώσουµε χρειάζεται, αφοµοιώνοντας πια το σοκ, να σκεφτούµε συλλογικά πώς θα στηρίξουµε παραγωγή, ανάπτυξη (κάποιες αναλαµπές διακρίνονται σε εξαγωγές/τουρισµό), δηµόσια αγαθά (πληρώνοντας φόρους, εισφορές, εισιτήρια, όχι φακελάκια). Ελπιδοφόρα ακούστηκε η δήλωση των είκοσι πανεπιστηµιακών που µε ένα τέτοιο σκεπτικό εξηγούσαν ότι απείχαν από την τελευταία απεργία και εργάζονταν.
Οι γενικές απεργίες κατά του Μνηµονίου, για να επανέλθουµε δηλαδή στην προηγούµενη κατάσταση, καθιστούν την ύφεση ακόµα βαθύτερη, στο µέτρο που «παραλύουν την οικονοµική δραστηριότητα»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου