Τα δύσκολα ΝΑΙ της Ελλάδας

 Του Αλέξιου Αρβανίτη, http://booksjournal.gr

Μπορεί τελικά σε επίπεδο ουσίας να πετύχουμε λίγα, αλλά οι συμβολισμοί έχουν ίσως μεγαλύτερη σημασία. Τα μεγάλα ΟΧΙ θα τροφοδοτήσουν την εσωτερική εθνικιστική κατανάλωση και το αυξανόμενο κλίμα ευρωσκεπτικισμού. Τα μεγάλα ΝΑΙ θα ενδυναμώσουν την Ευρώπη και θα πάνε τη χώρα μας μπροστά.

Η ελληνική κυβέρνηση δεν πρόκειται να πετύχει τους υψηλούς στόχους που έθεσε στην παρούσα διαπραγμάτευση. Θα διατηρήσει τη συνεργασία με τους εταίρους της, θα συνεχίζει να βασίζεται στη χρηματοδότηση που προσφέρουν και θα προωθήσει μεταρρυθμίσεις που εμπεριέχονται στο μνημόνιο, περίπου κατά 70%. Τα περιθώρια της ικανοποίησης των οικονομικών μας απαιτήσεων είναι στενά. Η κυβέρνηση θα ρίξει κατά συνέπεια μεγάλο βάρος στο πεδίο των συμβολισμών. Στοχεύει με σαφήνεια σε μία σημαντική επικοινωνιακή νίκη, δηλαδή την κατάργηση των φράσεων «τρόικα», «επέκταση του προγράμματος» και «μνημόνιο». Με την εμμονή της να παρουσιάσει νίκη της Ελλάδας, όμως, πριονίζει τη βάση της μόνης λύσης για τη συνολική και οριστική διευθέτηση του ελληνικού χρέους. Της ευρωπαϊκής λύσης. Επί της ουσίας, το πιο συγκεκριμένο και χειροπιαστό σύνθημα της προεκλογικής εκστρατείας του ΣΥΡΙΖΑ ήταν το κούρεμα του χρέους της χώρας κατά 60%. Μία τέτοια ελάφρυνση θα έδινε άλλες δυνατότητες στη χώρα μας, κυρίως για να ξαναδανειστεί από τις αγορές και να χρηματοδοτήσει νέα πιθανά ελλείμματα, που είναι σχεδόν αναπόφευκτα με βάση τις προεκλογικές εξαγγελίες του ΣΥΡΙΖΑ. Διαφαίνεται ότι στο πεδίο της εξυπηρέτησης του χρέους, η κυβέρνηση θα σημειώσει όντως μία μικρή νίκη, τη μείωση του πρωτογενούς πλεονάσματος που οφείλουμε να πετυχαίνουμε κάθε χρόνο.

Πέρα από μικρές νίκες, προϊόντα συμβιβασμών που κατά αντιστοιχία σημείωναν και οι προηγούμενες κυβερνήσεις, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ δεν θα καταφέρει να πετύχει ουσιαστικές παραχωρήσεις. Οι εταίροι δεν μπορούν να εμπιστευτούν μία νέα κυβέρνηση που ισχυρίζεται, ούτε λίγο ούτε πολύ, ότι θα κάνει μαγικά για να πατάξει τη διαφθορά και να εξασφαλίσει τους αναγκαίους πόρους της εξόφλησης των δανείων της χώρας. Ο φόβος εκτροχιασμού του προϋπολογισμού του κράτους δεν επιτρέπει σημαντική ελάφρυνση των λεγόμενων «μνημονιακών» μέτρων. Κάτι τέτοιο ίσως θα ήταν εφικτό αν η νέα κυβέρνηση πρώτα πετύχαινε σημαντικές και ουσιαστικές νίκες στο μέτωπο της διαφθοράς και στο τέλος του χρόνου ζητούσε περαιτέρω περιθώριο ελιγμών.

Ακόμη κι αν δεν καταφέρουμε κάτι σημαντικό στο πεδίο της οικονομίας, μπορεί να πει κάποιος ότι τουλάχιστον τους τρίξαμε τα δόντια. Τους αποδείξαμε ότι δεν θα κυβερνηθούμε μέσω emails. Οι Έλληνες ανακτούμε επιτέλους τη φημισμένη «εθνική αξιοπρέπειά» μας. Έχουμε ενωθεί σε συνθήματα κατά της λιτότητας και της ανεργίας και επιζητούμε το ΟΧΙ στους Ευρωπαίους. Μπορεί επί της ουσίας να μην καταφέρουμε να αλλάξουμε δραστικά τις παρούσες συμφωνίες αλλά θα έχουμε καταφέρει να ανακτήσουμε την εθνική μας κυριαρχία. Τέλος η τρόικα, τέλος το μνημόνιο. Νίκη της Ελλάδας επί της Ευρώπης. Κι όμως, αυτή κι αν θα είναι ήττα.

Βλέπετε, η οικονομική λύση που πρεσβεύει ο κ. Βαρουφάκης (αρκεί να μελετήσετε τα άρθρα του) περνά αναπόφευκτα από την κεντρικοποίηση της διαχείρισης του ευρωπαϊκού χρέους και την εγγύηση των υπολοίπων χωρών για το χρέος της Ελλάδας. Αυτό μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο με την  περαιτέρω πολιτική ενοποίηση και την εκ νέου παραχώρηση της εθνικής κυριαρχίας στα κεντρικά ευρωπαϊκά όργανα, τόσο για την Ελλάδα όσο και για όλους τους ευρωπαίους εταίρους μας. Για να συμβεί αυτό, οφείλουμε ως χώρα να πρωτοστατούμε στην υποστήριξη του θεσμικού πλαισίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μπορούμε να ζητούμε παράλληλα αλλαγές αυτού του πλαισίου, αλλά πρέπει να τις στηρίζουμε στη βάση της προοπτικής της περαιτέρω ενοποίησης, όχι στην απειλή εξόδου από την Ευρωζώνη.

Δυστυχώς, η ρητορική της κυβέρνησης στηρίζεται σε ελκυστικές αντιμνημονιακές λέξεις (ή την κατάργηση των μνημονιακών λέξεων) που τονώνουν το εθνικό αίσθημα και ταυτόχρονα δημιουργούν σύγκρουση στη σχέση των Ελλήνων πολιτών με την Ευρώπη. Υποδαυλίζει επικίνδυνα τον εθνικό φανατισμό εις βάρος της ιδεολογικής μάχης κατά του εθνικισμού αλλά και εις βάρος του εθνικού συμφέροντος. Οι Ευρωπαίοι πολίτες από την άλλη εισπράττουν αυτή την τάση και αντιδρούν αρνητικά στο κλίμα που δημιουργείται. Η επιμονή για νίκη της Ελλάδας επί της Ευρώπης θα καταφέρει τελικά ένα σημαντικό ρήγμα στις σχέσεις μας.

Στην ερχόμενη κρίσιμη συνάντηση της Δευτέρας, η ευθύνη της κυβέρνησης δεν είναι πια να φέρει χειροπιαστά οφέλη στη χώρα στο επίπεδο του χρέους.  Ευπρόσδεκτα θα είναι, αλλά θα τα καταφέρει πολύ καλύτερα στο μέλλον αν κλείσει το 2015 με έστω και μικρό πλεόνασμα, αν δείξει μία συνέπεια λόγων και έργων και αν τελικά συμβάλλει στην προώθηση μίας ενιαίας κεντρικής ευρωπαϊκής λύσης στο ζήτημα του χρέους. Η ευθύνη της προς το παρόν είναι να πει το δύσκολο ΝΑΙ σε προτάσεις που δεν ασπάζεται πλήρως, να συμφιλιωθεί πλήρως με τους εταίρους μας, να επιστρέψει στο εσωτερικό της χώρας, να γιατρέψει τις εθνικιστικές τάσεις που καλλιέργησε δημόσια και να δώσει ένα πραγματικό όραμα ανάπτυξης στη χώρα.

Μπορεί τελικά σε επίπεδο ουσίας να πετύχουμε λίγα, αλλά οι συμβολισμοί έχουν ίσως μεγαλύτερη σημασία. Τα μεγάλα ΟΧΙ θα τροφοδοτήσουν την εσωτερική εθνικιστική κατανάλωση και το αυξανόμενο κλίμα ευρωσκεπτικισμού. Τα μεγάλα ΝΑΙ θα ενδυναμώσουν την Ευρώπη και θα πάνε τη χώρα μας μπροστά.