Η αναπαραγωγή των μύθων

Του Φώτη Γεωργελέ, Athens Voice, 9.5.12

Λίγες μέρες πριν τις εκλογές, σε μια έρευνα της Metron Analysis υπήρχε μια συμπληρωματική ερώτηση: Εσείς γιατί πιστεύετε ότι μας δανείζουν οι Ευρωπαίοι; Το 84% απαντούσε ότι «μας δανείζουν για να μας εκμεταλλεύονται». Μερικές φορές οι δευτερεύουσες απαντήσεις αποτυπώνουν καλύτερα το κλίμα. Η ελληνική κοινωνία αγνοεί την πραγματικότητα. Ή, για να ακριβολογούμε, κάνει ότι αγνοεί την πραγματικότητα. Παρένθεση: Αν κάποιος από αυτό το 84% θέλει να μας δανείσει με τους ίδιους όρους, ας έρθει από δω και ευχαρίστως να μας «εκμεταλλευτεί». Δεν θα ’ρθει κανείς. Έχουν στείλει 70 δις στην Κύπρο και την Ελβετία και άλλα 160 δις στις τράπεζες με 5% επιτόκιο. Οι προχθεσινές εκλογές αποτύπωσαν με ακρίβεια το κλίμα των 2,5 χρόνων. Δεν έλυσαν κανένα πρόβλημα, αντιθέτως δημιούργησαν καινούργια. Γιατί τα προβλήματά μας δεν ήταν οι εκλογές. Η κρίση είναι μεν κυρίως πολιτική αλλά τα κόμματα σ’ αυτή την πορεία δεν έδειξαν σημάδια ενηλικίωσης. Πήγαμε σε εκλογές μετά από δυο χρόνια χωρίς να έχουμε επεξεργαστεί τίποτα, χωρίς να κατανοούμε τις αιτίες της κρίσης.
Πήγαμε στις εκλογές του 2012 με τα μάτια στραμμένα στο 2008. Με ανορθολογικές αντιδράσεις μιας κατακερματισμένης κοινωνίας, με πρώην πελάτες που δυσκολεύονται να γίνουν πολίτες. Έτσι το αποτέλεσμα αποτύπωσε αυτό τον κατακερματισμό. Πολλές μειοψηφίες που δεν κάνουν πλειοψηφικό ρεύμα. 

Τώρα κάποιοι αθροίζουν ποσοστά για να αναπαράγουν το μύθο της εποχής, τα μνημονιακά και αντιμνημονιακά μέτωπα. Αλλιώς θυμάμαι εγώ αυτή την περίοδο. Αυτοί οι υπουργοί που «δεν είχαν διαβάσει το μνημόνιο», που το υπονόμευαν παραμένοντας φυσικά υπουργοί, που το ακύρωναν γιατί ήταν εκτός της «σοσιαλιστικής λογικής» τους, υπουργοί του Πασόκ δεν ήταν; Οι συντεχνίες, ο πρόεδρος της ΓΕΝΟΠ ΔΕΗ, συνδικαλιστής του Πασόκ δεν ήταν; Ο πρόεδρος των ιδιοκτητών ταξί, ανώτατο στέλεχος της Ν. Δημοκρατίας δεν ήταν; Οι πρόεδροι των επαγγελματικών συλλόγων, των φαρμακοποιών, των δικηγόρων, των γιατρών, της ΝΔ δεν ήταν; Οι πρόεδροι της ΓΣΕΕ και της ΑΔΕΔΥ, Πασόκ δεν ήταν, οι διοικήσεις τους, Πασόκ και ΝΔ δεν ήταν; Οι υπουργοί που ακύρωναν τους νόμους για τα κλειστά επαγγέλματα, για την ανώτατη εκπαίδευση, υπουργοί της ΝΔ και του Πασόκ δεν ήταν; Ο Αντώνης Σαμαράς δεν έλεγε επί δυο χρόνια «Δώστε μας την Ελλάδα μας πίσω. Η Ελλάδα μένει απροσκύνητη, δεν χρειάζεται δυνάστες»; Άμα είναι έτσι τα πράγματα, αν «οι ξένοι δυνάστες μάς παίρνουν την Ελλάδα», αν καταγγέλλει το μνημόνιο η Λούκα και ο Παπουτσής, και γω τον Τσίπρα προτιμώ που έχει και ένα φολκλόρ. Άμα ο Σαμαράς βγάζει με φώτοσοπ τους μιναρέδες από την Αγία Σοφία, γιατί να μην ψηφίσει ο κόσμος τούς Καμμένους να πάρουμε στ’ αλήθεια την Πόλη; Τσάμπα είναι. 

Στ’ αλήθεια, το χρεοκοπημένο σύστημα, ένθεν κακείθεν, έφτιαξε μια βολική κατασκευή για να διατηρήσει όσο μπορούσε την παγιωμένη επί χρόνια αδιέξοδη κατάσταση. Χρησιμοποιώντας το «μάθημα πρώτον» της κοινωνικής μηχανικής: φταίνε οι ξένοι, ο εξωτερικός εχθρός. Οι μετανάστες. Οι Γερμανοί. Πετυχαίνει, μόνο που έχει ένα ελάττωμα: κερδίζουν οι πιο θορυβώδεις, οι πιο αδίστακτοι.

Ας πούμε μια παραδοξότητα: δεν υπάρχει μνημόνιο. Δεν χρειάζεται ούτε να το αναδιαπραγματευτούμε ούτε να το καταγγείλουμε μονομερώς ούτε τίποτε τόσο ηρωικό. Ας τους κουτόφραγκους να νομίζουν ότι το δεχόμαστε, γιατί να τσακωνόμαστε; Και ας πουν τα πολιτικά μας κόμματα τις δικές τους πολιτικές επιλογές, μια ο Βενιζέλος, μια ο Σαμαράς, μια ο Τσίπρας, μια ο Κουβέλης. Τα «ισοδύναμα» που λένε. Να βρουν αυτοί με ποιες κινήσεις δεν θα χρειαζόμαστε λεφτά, θα είμαστε αυτάρκεις. Ας βρουν αυτοί σιωπηλά, κρυφά, μόνοι τους, λεφτά. Και στις 15 του μήνα που θα ’ρθουν οι καταραμένοι, θα τους πούμε δεν χρειάζεται, παιδιά, δεν θέλουμε τα λεφτά σας, έχουμε. Τα βρήκαμε με άλλον τρόπο, ελληνικό. Τι θα μας πουν; Όχι, εμείς θέλουμε να βασανίζετε τους γέρους και τους κατώτατους μισθούς; Αφού δεν θα τους έχουμε ανάγκη, δεν θα μπορούν να μας επιβάλουν κανέναν όρο. Αυτή είναι δυστυχώς η κρυφή αλήθεια. Ότι αυτό όλο το διάστημα, τα ελληνικά κόμματα δεν μπορούν και δεν θέλουν να παρουσιάσουν καμία διαφορετική επιλογή, άλλη απ’ αυτές που εφάρμοζαν μέχρι τώρα και μας οδήγησαν στη χρεοκοπία. Γι’ αυτό μόνο «αποκρούουν» τις προτάσεις των ξένων. Και όλοι επαναδιαπραγματεύονται, απορρίπτουν, καταγγέλλουν και υπόσχονται αφηρημένη ανάπτυξη, έναν άλλο κόσμο εφικτό. Στο μέλλον. Γιατί τι να πουν; Για το εθνικό μας δικαίωμα στα δανεικά; Για την «προοδευτική» λύση να μας δίνουν 20 δις το χρόνο για τα επόμενα 5 χρόνια; 

Τα ελληνικά κόμματα δεν μπόρεσαν σ’ αυτά τα κρίσιμα χρόνια να μετεξελιχθούν από πελατειακά δίκτυα σε σύγχρονους πολιτικούς σχηματισμούς και γι’ αυτό, ακόμα και στο χείλος της καταστροφής, διαπαιδαγωγούν την κοινωνία σε εύκολες και βολικές λύσεις χωρίς προσπάθεια, χωρίς κόστος. Απλώς αντικαθιστώντας το δικομματισμό με το διπολισμό, μνημόνιο και αντιμνημόνιο. Προσπαθώντας να πάρουν τους πελάτες των παλιών.

Ο Αντώνης Σαμαράς έχασε τις εκλογές. Για το Πασόκ δεν υπήρχε καμία αμφιβολία ούτε και στους ίδιους νομίζω. Ήταν ένα αποτέλεσμα γνωστό από το 2010. Κάθε κυβέρνηση που αναλαμβάνει βίαιη προσαρμογή στα πλαίσια μνημονίων και με την επίβλεψη του ΔΝΤ, μαθηματικά θα πληρώσει το κόστος. Ο αρχηγός της ΝΔ έμοιαζε ο νικητής του τζόκερ. Η παράταξή του που εκτροχίασε την οικονομία, εγκατέλειψε ούτε στα μέσα της θητείας της και παρέδωσε την καυτή πατάτα στους αντιπάλους. Ο Α.Σ. αντί να κάνει αντιπολίτευση στο Πασόκ, έκανε αντιπολίτευση στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Νομιμοποιώντας έτσι το αντιμνημονιακό μέτωπο. Διέγραψε το μισό του κόμμα γιατί υπερψήφισε το μνημόνιο και όταν, υπό το βάρος της σκληρής πραγματικότητας, ανέλαβε το μερίδιο της ευθύνης που του αναλογούσε, διέγραψε το υπόλοιπο μισό γιατί καταψήφισε. Και επειδή αυτό δεν έφτανε, ολοκλήρωσε τη μεγαλοφυή στρατηγική εκβιάζοντας εκλογές. Εκλογές στην πιο βαθιά στιγμή της κρίσης, με μια κοινωνία κουρασμένη, αγανακτισμένη, συγχυσμένη. Τα αποτελέσματα φάνηκαν την προηγούμενη Κυριακή. 

Τώρα στη θέση του Σαμαρά τον προηγούμενο Νοέμβριο, βρίσκεται ο Σύριζα. Πήγε στις εκλογές λίγο πιο καλά από όσο θα ήθελε. Τώρα ξαφνικά, από τις πλατείες, βρέθηκε στη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Και τώρα είναι αυτοί που παραλαμβάνουν το πρόβλημα. Πώς μετά από αυτή την ετυμηγορία του εκλογικού σώματος, από αυτές τις εκλογές που όλοι ζητούσαν, μπορείς να αρνηθείς τη συμμετοχή σου σε μια κυβέρνηση εθνικής σωτηρίας; Αν όχι τώρα που κινδυνεύει η χώρα, πότε θα αποδείξεις τη χρησιμότητά σου;

Οι αδιέξοδες εκλογές της 6ης Μαΐου είχαν τουλάχιστον ένα παιδαγωγικό αποτέλεσμα. Τελειώσαμε με το ριζοσπαστισμό των βολεμένων. Τέρμα η αγανάκτηση για τους «κλέφτες πολιτικούς», για το «μπουρδέλο τη Βουλή», για την «κυβέρνηση των δοσίλογων που δεν έχει νομιμοποίηση απ’ το λαό». Τώρα ψηφίσαμε, εκλέξαμε, αυτοί είναι οι δικοί μας. Τι θα κάνουν;  

Πρώην μικρά και πρώην μεγάλα, νυν μικρομέγαλα κόμματα, δυο μέρες τώρα προσπαθούν να αποφύγουν τη σκληρή πραγματικότητα, να αποφύγουν τις ευθύνες τους. Το πολιτικό σύστημα αλλά και η ίδια η κοινωνία δεν έχουν άλλο δρόμο παρά να ωριμάσουν. Το πελατειακό κράτος της μεταπολίτευσης τελείωσε. Θα χτίσουμε στα συντρίμμια ή θα ονειρευόμαστε μια καταστροφική επιστροφή στο παρελθόν; Η πραγματικότητα είναι αδυσώπητη. Όσες εκλογές κι αν κάνουμε, το δίλημμα θα είναι το ίδιο.