Το 1989, ο Βάτσλαβ Χάβελ, ο πιο προβεβληµένος αντίπαλος του τσεχικού καθεστώτος, αφήνεται ελεύθερος, ύστερα από τρεις µήνες στη φυλακή. Στις 29 Δεκεµβρίου της ίδιας χρονιάς θα εκλεγεί πρόεδρος της χώρας. Η Ανοιξη της Πράγας παίρνει τη ρεβάνς. Στις 16 Ιανουαρίου 1969, ένας φοιτητής αυτοπυρπολείται στην πλατεία Βέντσεσλας της Πράγας, σε ένδειξη διαµαρτυρίας για τη σοβιετική παρουσία στην πατρίδα του. Το όνοµά του ήταν Γιαν Πάλατς. Και θα γίνει σύµβολο για πολλούς άλλους αντικαθεστωτικούς. Τον Φεβρουάριο και τον Απρίλιο, άλλοι δύο φοιτητές ακολουθούν το παράδειγµά του. Είκοσι χρόνια αργότερα, αντιφρονούντες και διανοούµενοι δίνουν ραντεβού στην ίδια πλατεία, µπροστά στο άγαλµα του αγίου Βέντσεσλας. Αφήνουν βιολέτες στη µνήµη του Πάλατς.
Οι περαστικοί κοντοστέκονται µε περιέργεια και σε λίγο µαζεύεται ένα πλήθος. Οταν καταφτάνει η αστυνοµία, διαλύει τη συγκέντρωση και κάνει συλλήψεις.
Ο Βάτσλαβ Χάβελ, θεατρικός συγγραφέας και από τους αρχηγούς της αντιπολίτευσης κατά του κοµµουνιστικού καθεστώτος της χώρας του, είναι κι αυτός εκεί. Δεν αργεί να βρεθεί πίσω από τα σίδερα.
Η κυβέρνηση της Τσεχοσλοβακίας δείχνει να βρίσκεται σε αµηχανία µε όσα συµβαίνουν στη γειτονιά της. Στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη γίνονται κοσµοϊστορικές αλλαγές, ιδιαίτερα στην Πολωνία και την Ουγγαρία. Μετά την περεστρόικα του Γκορµπατσόφ στη Σοβιετική Ενωση το 1985, η πολωνική αµφισβήτηση φουντώνει, µε µεγάλες απεργίες που τον Δεκέµβριο του 1988 υποχρεώνουν τον στρατηγό Γιαρουζέλσκι να ανοίξει διάλογο µε τα συνδικάτα. Στις 5 Απριλίου αναγνωρίζεται από την κοµµουνιστική κυβέρνηση το συνδικάτο «Αλληλεγγύη» και γίνεται αποδεκτός ο πολυκοµµατισµός. Τον Ιούνιο, µια παρόµοια διαδικασία ακολουθείται και στην Ουγγαρία, που αποκαθιστά την αντισοβιετική εξέγερση του 1956 και τον πρώην πρωθυπουργό Ιµρε Νάγκι.
Η Τσεχοσλοβακία θα µπορούσε άραγε να αποτελέσει εξαίρεση; Η κοµµουνιστική ηγεσία της έδειχνε να το πιστεύει. Παρ’ όλα αυτά, ύστερα από την αποφυλάκισή του τον Μάιο µε διεθνή παρέµβαση, ο Χάβελ έχει την αίσθηση πως το πολιτικό κλίµα δεν είναι πια το ίδιο. Με ένα µανιφέστο που θα συγκεντρώσει δεκάδες χιλιάδες υπογραφές, απαιτεί τον σεβασµό των βασικών ελευθεριών. Οµως, η µεγάλη ώθηση θα έρθει από τη Γερµανία. Εκείνο το καλοκαίρι, η Λαοκρατική Δηµοκρατία της Γερµανίας θα περιέλθει σε κρίση. Οι πολίτες της την εγκαταλείπουν µέσω ξένων πρεσβειών µε προορισµό τη Βαρσοβία, τη Βιέννη, τη Βουδαπέστη, ακόµη και την Πράγα. Μεγάλες διαδηλώσεις συγκλονίζουν το καθεστώς. Και στις 9 Νοεµβρίου 1989, το τείχος του Βερολίνου καταρρέει.
Οι τσέχοι και σλοβάκοι αντικαθεστωτικοί αισθάνονται πως η ώρα έχει σηµάνει και γι’ αυτούς. Στις 16 Νοεµβρίου γίνεται η πρώτη διαδήλωση στην Μπρατισλάβα, µε πρόσχηµα τη µνήµη των φοιτητών που έπεσαν θύµατα του ναζισµού. Την άλλη µέρα, µια ακόµη µεγαλύτερη πορεία γίνεται στην Πράγα. Τις επόµενες ηµέρες, οι φοιτητές κάνουν απεργία, ενώ συνεχίζονται οι διαδηλώσεις. Από 15.000 στις 17 Νοεµβρίου, οι διαδηλωτές γίνονται 200.000 στις 19 και 500.000 στις 20 Νοεµβρίου. Επτά µέρες αργότερα, το 75% του πληθυσµού συµµετέχει σε δίωρη γενική απεργία. Την ίδια µέρα, η λογοκρισία καταργείται από το υπουργείο Πολιτισµού. Στις 29 του ίδιου µήνα, το Κοινοβούλιο αποποιείται τον µονοκοµµατισµό. Ο πρωθυπουργός Λάντισλαβ Ανταµετς συναντάται µε τον Χάβελ που, µαζί µε παλιούς του οµοϊδεάτες µετέχει στη νέα οργάνωση Φόρουµ των Πολιτών. Μια παρόµοια οργάνωση δραστηριοποιείται και στη Σλοβακία. Εκείνο το δεκαπενθήµερο του Νοεµβρίου γεννιέται η έκφραση «βελούδινη επανάσταση», που δείχνει τον ειρηνικό χαρακτήρα των κινητοποιήσεων αλλά και την αποχή των αρχών από ακρότητες. Ο Ανταµετς παραιτείται στις 7 Δεκεµβρίου 1989.
Στις 10 Δεκεµβρίου ακολουθεί το παράδειγµά του και ο Πρόεδρος της Δηµοκρατίας Γκούσταβ Χούζακ, ο οποίος ήταν γραµµατέας του Κοµµουνιστικό Κόµµατος µέχρι το 1987. Την ίδια µέρα είναι κιόλας έτοιµη µια µεταβατική κυβέρνηση µε µέλη του Φόρουµ των Πολιτών. Επικεφαλής της είναι ο νεαρός κοµµουνιστής νοµικός Μαριάν Κάλφα, ο οποίος επείγεται να περάσει µεταρρυθµίσεις για τη µετάβαση στη δηµοκρατία και την οικονοµία της αγοράς. Προτείνει αµέσως τον Βάτσλαβ Χάβελ ως πρόεδρο της χώρας, χωρίς να περιµένει τη συγκρότηση των νέων θεσµών. Τοποθετεί πρόεδρο της Βουλής τον Αλεξάντερ Ντούµπτσεκ, ο οποίος δεν έχει κανένα πολιτικό βάρος, αλλά αποτελεί το σύµβολο που ενώνει τη γενιά της Ανοιξης της Πράγας µε τη γενιά των «αναµορφωµένων» κοµµουνιστών. Κατόπιν ενορχηστρώνει εκείνη την παράδοξη σκηνή της 29ης Δεκεµβρίου 1989, όπου κοµµουνιστές βουλευτές υποχρεώνονται να εκλέξουν πρόεδρο τον άσπονδο αντίπαλό τους Βάτσλαβ Χάβελ. Ο Χάβελ είναι Τσέχος. Ο Κάλφα Σλοβάκος. Η οµοσπονδιακή παράδοση της χώρας γίνεται σεβαστή. Οµως δεν θα κρατήσει για πολύ…
Οι πρωταγωνιστές
ΒΑΤΣΛΑΒ ΧΑΒΕΛ
?1936?…?
Με όπλο του την τέχνη του
Από τους πιο πρωτότυπους τσέχους θεατρικούς συγγραφείς της δεκαετίας του 1960, γρήγορα βρέθηκε να ασκεί κριτική στο πολιτικό καθεστώς της χώρας του και τους ασφυκτικούς µηχανισµούς του, µε θεατρικά έργα όπως το «Γκάρντεν πάρτι» και το «Μνηµόνιο». Ηγετικό στέλεχος της οµάδας αντιφρονούντων Χάρτα 77, φυλακίστηκε και είδε τα έργα του να απαγορεύονται από τις αρχές. Ο Χάβελ ήταν επικεφαλής του αντιπολιτευτικού Φόρουµ των Πολιτών, όταν υποχρέωσε το 1989 το Κοµµουνιστικό Κόµµα να µοιραστεί την εξουσία και να γίνει µεταβατικός πρόεδρος της Τσεχοσλοβακίας. Εξελέγη πρόεδρος µετά την πτώση της κοµµουνιστικής εξουσίας το 1990 και παραιτήθηκε δύο χρόνια αργότερα, πριν από τη διάλυση της Τσεχοσλοβακίας, προς την οποία ήταν αντίθετος. Εξελέγη πρόεδρος της νέας Τσεχικής Δηµοκρατίας και επανεξελέγη το 1998. Ως πρόεδρος είχε µια σοσιαλδηµοκρατική προσέγγιση των κοινωνικών και οικονοµικών ζητηµάτων, ήταν υπέρµαχος των πολιτικών ελευθεριών και των ανθρωπίνων δικαιωµάτων και υποστήριζε ένθερµα τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ προς Ανατολάς. Το 2003 παραιτήθηκε από την προεδρία της χώρας του και επέστρεψε στη συγγραφή θεατρικών έργων.
ΜΑΡΙΑΝ ΚΑΛΦΑ
?1946?…?
Ενας… βελούδινος κοµµουνιστής
Ο τελευταίος κοµµουνιστής πρωθυπουργός της Τσεχοσλοβακίας υπήρξε ο άνθρωπος-κλειδί που διευκόλυνε την οµαλή µεταβίβαση της εξουσίας από τους κοµµουνιστές στη νέα κατάσταση. Στη διάρκεια της πρωθυπουργίας του φρόντισε να ψηφιστούν µεταρρυθµίσεις για τη µετάβαση σε µια καπιταλιστική κοινωνία. Οµως, συχνά δέχτηκε επικρίσεις για το κοµµουνιστικό παρελθόν του. Οι επικριτές του απέδιδαν σε αυτό την αιτία που η βελούδινη επανάσταση παρέµεινε ανολοκλήρωτη ή που «υπεκλάπη» από τα µέλη της νοµενκλατούρας του παρελθόντος. Οµως, σύγχρονοι ιστορικοί τον θεωρούν ως τον «ισχυρό άνδρα πίσω από τον θρόνο», ο οποίος συνέβαλε τα µέγιστα στην επίσπευση της βελούδινης επανάστασης και στην εκλογή του Βάτσλαβ Χάβελ ως προέδρου.
Αν και ήταν κοµµουνιστής, στις κρίσιµες στιγµές χρησιµοποίησε τη διαπραγµατευτική του δεινότητα εναντίον των συντρόφων του, οδηγώντας τους σε σηµαντικούς συµβιβασµούς που όµοιούς τους δεν είχαν φανταστεί ούτε τα ίδια τα µέλη του Φόρουµ. Πολλοί πολιτικοί της νέας κατάστασης, µεταξύ των οποίων ο Βάτσλαβ Κλάους και ο Βάτσλαβ Χάβελ, λένε πως διδάχτηκαν πολλά από τη «Real Ρolitik» του Κάλφα.
ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
1968
Ο Αλεξάντερ Ντούµπτσεκ διαδέχεται τον Νοβότνι στην ηγεσία του Κοµµουνιστικού Κόµµατος της Τσεχοσλοβακίας. Αρχίζει πρόγραµµα φιλελεύθερων µεταρρυθµίσεων για έναν «σοσιαλισµό µε ανθρώπινο πρόσωπο». Οµως, αυτό που έµεινε γνωστό ως η Ανοιξη της Πράγας τερµατίζεται µε την εισβολή σοβιετικών στρατευµάτων.
1969
Ο νεαρός φοιτητής Γιαν Πάλατς βρίσκει τραγικό θάνατο, όταν αυτοπυρπολείται σε ένδειξη διαµαρτυρίας για την παρουσία σοβιετικών στρατευµάτων στη χώρα του. Ο Γκούσταβ Χούζακ αντικαθιστά τον Ντούµπτσεκ στην ηγεσία του Κοµµουνιστικού Κόµµατος.
1977
Αντικαθεστωτικοί, µεταξύ των οποίων ο Βάτσλαβ Χάβελ, δηµοσιεύουν τη Χάρτα 77 µε την οποία διεκδικούν πολιτικές ελευθερίες και δικαιώµατα.
1989
Η βελούδινη επανάσταση αρχίζει µε γενίκευση των διαδηλώσεων και των απεργιών. Ιδρυση της αντικαθεστωτικής οργάνωσης Φόρουµ των Πολιτών. Η κοµµουνιστική ηγεσία της χώρας παραιτείται και ο Μαριάν Κάλφα αναλαµβάνει πρωθυπουργός σε µια κυβέρνηση που τα περισσότερα µέλη της δεν είναι κοµµουνιστές. Η Βουλή καταργεί συνταγµατικά το κοµµουνιστικό µονοπώλιο της εξουσίας. Ο Βάτσλαβ Χάβελ εκλέγεται παµψηφεί πρόεδρος της χώρας.
1990
Ο Χάβελ εκλέγεται πρόεδρος στις πρώτες πολυκοµµατικές εκλογές µετά το 1946.
1991
Νοµοθεσία επιτρέπει την ιδιωτικοποίηση των κρατικών επιχειρήσεων. Οι σοβιετικές δυνάµεις ολοκληρώνουν την αποχώρησή τους από την Τσεχοσλοβακία.
1992
Ο Χάβελ παραιτείται από την προεδρία της χώρας, όταν τα αποσχιστικά κόµµατα της Σλοβακίας εµποδίζουν την επανεκλογή του.
1993
Η Τσεχοσλοβακία ολοκληρώνει το «βελούδινο διαζύγιο», από το οποίο προκύπτουν δύο ξεχωριστές και ανεξάρτητες χώρες, η Τσεχία και η Σλοβακία.
Οι περαστικοί κοντοστέκονται µε περιέργεια και σε λίγο µαζεύεται ένα πλήθος. Οταν καταφτάνει η αστυνοµία, διαλύει τη συγκέντρωση και κάνει συλλήψεις.
Ο Βάτσλαβ Χάβελ, θεατρικός συγγραφέας και από τους αρχηγούς της αντιπολίτευσης κατά του κοµµουνιστικού καθεστώτος της χώρας του, είναι κι αυτός εκεί. Δεν αργεί να βρεθεί πίσω από τα σίδερα.
Η κυβέρνηση της Τσεχοσλοβακίας δείχνει να βρίσκεται σε αµηχανία µε όσα συµβαίνουν στη γειτονιά της. Στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη γίνονται κοσµοϊστορικές αλλαγές, ιδιαίτερα στην Πολωνία και την Ουγγαρία. Μετά την περεστρόικα του Γκορµπατσόφ στη Σοβιετική Ενωση το 1985, η πολωνική αµφισβήτηση φουντώνει, µε µεγάλες απεργίες που τον Δεκέµβριο του 1988 υποχρεώνουν τον στρατηγό Γιαρουζέλσκι να ανοίξει διάλογο µε τα συνδικάτα. Στις 5 Απριλίου αναγνωρίζεται από την κοµµουνιστική κυβέρνηση το συνδικάτο «Αλληλεγγύη» και γίνεται αποδεκτός ο πολυκοµµατισµός. Τον Ιούνιο, µια παρόµοια διαδικασία ακολουθείται και στην Ουγγαρία, που αποκαθιστά την αντισοβιετική εξέγερση του 1956 και τον πρώην πρωθυπουργό Ιµρε Νάγκι.
Η Τσεχοσλοβακία θα µπορούσε άραγε να αποτελέσει εξαίρεση; Η κοµµουνιστική ηγεσία της έδειχνε να το πιστεύει. Παρ’ όλα αυτά, ύστερα από την αποφυλάκισή του τον Μάιο µε διεθνή παρέµβαση, ο Χάβελ έχει την αίσθηση πως το πολιτικό κλίµα δεν είναι πια το ίδιο. Με ένα µανιφέστο που θα συγκεντρώσει δεκάδες χιλιάδες υπογραφές, απαιτεί τον σεβασµό των βασικών ελευθεριών. Οµως, η µεγάλη ώθηση θα έρθει από τη Γερµανία. Εκείνο το καλοκαίρι, η Λαοκρατική Δηµοκρατία της Γερµανίας θα περιέλθει σε κρίση. Οι πολίτες της την εγκαταλείπουν µέσω ξένων πρεσβειών µε προορισµό τη Βαρσοβία, τη Βιέννη, τη Βουδαπέστη, ακόµη και την Πράγα. Μεγάλες διαδηλώσεις συγκλονίζουν το καθεστώς. Και στις 9 Νοεµβρίου 1989, το τείχος του Βερολίνου καταρρέει.
Οι τσέχοι και σλοβάκοι αντικαθεστωτικοί αισθάνονται πως η ώρα έχει σηµάνει και γι’ αυτούς. Στις 16 Νοεµβρίου γίνεται η πρώτη διαδήλωση στην Μπρατισλάβα, µε πρόσχηµα τη µνήµη των φοιτητών που έπεσαν θύµατα του ναζισµού. Την άλλη µέρα, µια ακόµη µεγαλύτερη πορεία γίνεται στην Πράγα. Τις επόµενες ηµέρες, οι φοιτητές κάνουν απεργία, ενώ συνεχίζονται οι διαδηλώσεις. Από 15.000 στις 17 Νοεµβρίου, οι διαδηλωτές γίνονται 200.000 στις 19 και 500.000 στις 20 Νοεµβρίου. Επτά µέρες αργότερα, το 75% του πληθυσµού συµµετέχει σε δίωρη γενική απεργία. Την ίδια µέρα, η λογοκρισία καταργείται από το υπουργείο Πολιτισµού. Στις 29 του ίδιου µήνα, το Κοινοβούλιο αποποιείται τον µονοκοµµατισµό. Ο πρωθυπουργός Λάντισλαβ Ανταµετς συναντάται µε τον Χάβελ που, µαζί µε παλιούς του οµοϊδεάτες µετέχει στη νέα οργάνωση Φόρουµ των Πολιτών. Μια παρόµοια οργάνωση δραστηριοποιείται και στη Σλοβακία. Εκείνο το δεκαπενθήµερο του Νοεµβρίου γεννιέται η έκφραση «βελούδινη επανάσταση», που δείχνει τον ειρηνικό χαρακτήρα των κινητοποιήσεων αλλά και την αποχή των αρχών από ακρότητες. Ο Ανταµετς παραιτείται στις 7 Δεκεµβρίου 1989.
Στις 10 Δεκεµβρίου ακολουθεί το παράδειγµά του και ο Πρόεδρος της Δηµοκρατίας Γκούσταβ Χούζακ, ο οποίος ήταν γραµµατέας του Κοµµουνιστικό Κόµµατος µέχρι το 1987. Την ίδια µέρα είναι κιόλας έτοιµη µια µεταβατική κυβέρνηση µε µέλη του Φόρουµ των Πολιτών. Επικεφαλής της είναι ο νεαρός κοµµουνιστής νοµικός Μαριάν Κάλφα, ο οποίος επείγεται να περάσει µεταρρυθµίσεις για τη µετάβαση στη δηµοκρατία και την οικονοµία της αγοράς. Προτείνει αµέσως τον Βάτσλαβ Χάβελ ως πρόεδρο της χώρας, χωρίς να περιµένει τη συγκρότηση των νέων θεσµών. Τοποθετεί πρόεδρο της Βουλής τον Αλεξάντερ Ντούµπτσεκ, ο οποίος δεν έχει κανένα πολιτικό βάρος, αλλά αποτελεί το σύµβολο που ενώνει τη γενιά της Ανοιξης της Πράγας µε τη γενιά των «αναµορφωµένων» κοµµουνιστών. Κατόπιν ενορχηστρώνει εκείνη την παράδοξη σκηνή της 29ης Δεκεµβρίου 1989, όπου κοµµουνιστές βουλευτές υποχρεώνονται να εκλέξουν πρόεδρο τον άσπονδο αντίπαλό τους Βάτσλαβ Χάβελ. Ο Χάβελ είναι Τσέχος. Ο Κάλφα Σλοβάκος. Η οµοσπονδιακή παράδοση της χώρας γίνεται σεβαστή. Οµως δεν θα κρατήσει για πολύ…
Εκείνο το δεκαπενθήµερο του Νοεµβρίου γεννιέται η έκφραση «βελούδινη επανάσταση», που δείχνει τον ειρηνικό χαρακτήρα των κινητοποιήσεων αλλά και την αποχή των αρχών από ακρότητες
Οι πρωταγωνιστές
ΒΑΤΣΛΑΒ ΧΑΒΕΛ ?1936?…?
Με όπλο του την τέχνη του
Από τους πιο πρωτότυπους τσέχους θεατρικούς συγγραφείς της δεκαετίας του 1960, γρήγορα βρέθηκε να ασκεί κριτική στο πολιτικό καθεστώς της χώρας του και τους ασφυκτικούς µηχανισµούς του, µε θεατρικά έργα όπως το «Γκάρντεν πάρτι» και το «Μνηµόνιο». Ηγετικό στέλεχος της οµάδας αντιφρονούντων Χάρτα 77, φυλακίστηκε και είδε τα έργα του να απαγορεύονται από τις αρχές. Ο Χάβελ ήταν επικεφαλής του αντιπολιτευτικού Φόρουµ των Πολιτών, όταν υποχρέωσε το 1989 το Κοµµουνιστικό Κόµµα να µοιραστεί την εξουσία και να γίνει µεταβατικός πρόεδρος της Τσεχοσλοβακίας. Εξελέγη πρόεδρος µετά την πτώση της κοµµουνιστικής εξουσίας το 1990 και παραιτήθηκε δύο χρόνια αργότερα, πριν από τη διάλυση της Τσεχοσλοβακίας, προς την οποία ήταν αντίθετος. Εξελέγη πρόεδρος της νέας Τσεχικής Δηµοκρατίας και επανεξελέγη το 1998. Ως πρόεδρος είχε µια σοσιαλδηµοκρατική προσέγγιση των κοινωνικών και οικονοµικών ζητηµάτων, ήταν υπέρµαχος των πολιτικών ελευθεριών και των ανθρωπίνων δικαιωµάτων και υποστήριζε ένθερµα τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ προς Ανατολάς. Το 2003 παραιτήθηκε από την προεδρία της χώρας του και επέστρεψε στη συγγραφή θεατρικών έργων.
ΜΑΡΙΑΝ ΚΑΛΦΑ
?1946?…?
Ενας… βελούδινος κοµµουνιστής
Ο τελευταίος κοµµουνιστής πρωθυπουργός της Τσεχοσλοβακίας υπήρξε ο άνθρωπος-κλειδί που διευκόλυνε την οµαλή µεταβίβαση της εξουσίας από τους κοµµουνιστές στη νέα κατάσταση. Στη διάρκεια της πρωθυπουργίας του φρόντισε να ψηφιστούν µεταρρυθµίσεις για τη µετάβαση σε µια καπιταλιστική κοινωνία. Οµως, συχνά δέχτηκε επικρίσεις για το κοµµουνιστικό παρελθόν του. Οι επικριτές του απέδιδαν σε αυτό την αιτία που η βελούδινη επανάσταση παρέµεινε ανολοκλήρωτη ή που «υπεκλάπη» από τα µέλη της νοµενκλατούρας του παρελθόντος. Οµως, σύγχρονοι ιστορικοί τον θεωρούν ως τον «ισχυρό άνδρα πίσω από τον θρόνο», ο οποίος συνέβαλε τα µέγιστα στην επίσπευση της βελούδινης επανάστασης και στην εκλογή του Βάτσλαβ Χάβελ ως προέδρου.
Αν και ήταν κοµµουνιστής, στις κρίσιµες στιγµές χρησιµοποίησε τη διαπραγµατευτική του δεινότητα εναντίον των συντρόφων του, οδηγώντας τους σε σηµαντικούς συµβιβασµούς που όµοιούς τους δεν είχαν φανταστεί ούτε τα ίδια τα µέλη του Φόρουµ. Πολλοί πολιτικοί της νέας κατάστασης, µεταξύ των οποίων ο Βάτσλαβ Κλάους και ο Βάτσλαβ Χάβελ, λένε πως διδάχτηκαν πολλά από τη «Real Ρolitik» του Κάλφα.
ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
1968
Ο Αλεξάντερ Ντούµπτσεκ διαδέχεται τον Νοβότνι στην ηγεσία του Κοµµουνιστικού Κόµµατος της Τσεχοσλοβακίας. Αρχίζει πρόγραµµα φιλελεύθερων µεταρρυθµίσεων για έναν «σοσιαλισµό µε ανθρώπινο πρόσωπο». Οµως, αυτό που έµεινε γνωστό ως η Ανοιξη της Πράγας τερµατίζεται µε την εισβολή σοβιετικών στρατευµάτων.
1969
Ο νεαρός φοιτητής Γιαν Πάλατς βρίσκει τραγικό θάνατο, όταν αυτοπυρπολείται σε ένδειξη διαµαρτυρίας για την παρουσία σοβιετικών στρατευµάτων στη χώρα του. Ο Γκούσταβ Χούζακ αντικαθιστά τον Ντούµπτσεκ στην ηγεσία του Κοµµουνιστικού Κόµµατος.
1977
Αντικαθεστωτικοί, µεταξύ των οποίων ο Βάτσλαβ Χάβελ, δηµοσιεύουν τη Χάρτα 77 µε την οποία διεκδικούν πολιτικές ελευθερίες και δικαιώµατα.
1989
Η βελούδινη επανάσταση αρχίζει µε γενίκευση των διαδηλώσεων και των απεργιών. Ιδρυση της αντικαθεστωτικής οργάνωσης Φόρουµ των Πολιτών. Η κοµµουνιστική ηγεσία της χώρας παραιτείται και ο Μαριάν Κάλφα αναλαµβάνει πρωθυπουργός σε µια κυβέρνηση που τα περισσότερα µέλη της δεν είναι κοµµουνιστές. Η Βουλή καταργεί συνταγµατικά το κοµµουνιστικό µονοπώλιο της εξουσίας. Ο Βάτσλαβ Χάβελ εκλέγεται παµψηφεί πρόεδρος της χώρας.
1990
Ο Χάβελ εκλέγεται πρόεδρος στις πρώτες πολυκοµµατικές εκλογές µετά το 1946.
1991
Νοµοθεσία επιτρέπει την ιδιωτικοποίηση των κρατικών επιχειρήσεων. Οι σοβιετικές δυνάµεις ολοκληρώνουν την αποχώρησή τους από την Τσεχοσλοβακία.
1992
Ο Χάβελ παραιτείται από την προεδρία της χώρας, όταν τα αποσχιστικά κόµµατα της Σλοβακίας εµποδίζουν την επανεκλογή του.
1993
Η Τσεχοσλοβακία ολοκληρώνει το «βελούδινο διαζύγιο», από το οποίο προκύπτουν δύο ξεχωριστές και ανεξάρτητες χώρες, η Τσεχία και η Σλοβακία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου