Η περιοχή του Oberhafen ,Αμβούργο
Αφού πέρασα τρεις μέρες στο Αμβούργο για ένα συμπόσιο, θα αφιερώσω μερικές δημοσιεύσεις τις επόμενες ημέρες σε θέματα που με ενέπνευσαν εκεί. Το συμπόσιο ήταν μέρος μιας διαδικασίας προβληματισμού για το πώς θα αναπτυχθεί η περιοχή του Oberhafen, η οποία αποτελεί μέρος της πολύ μεγαλύτερης περιοχής HafenCity. Με λίγα λόγια, πρόκειται για μια περιοχή του λιμανιού του Αμβούργου που χρησιμοποιούνταν παλαιότερα από την εταιρεία σιδηροδρόμων, που πλέον χρησιμοποιείται για μερικές εμπορικές χρήσεις στα ερείπια σε αυτό που έμεινε από τον πρώην σιδηροδρομικό σταθμό. Προς το παρόν δεν υπάρχει σχέδιο για τη μακροπρόθεσμη ανάπτυξή της, αλλά μια εφικτή δυνατότητα φαίνεται να είναι να μετατραπεί σε ένα δημιουργικό μέρος για επιχειρηματική δραστηριότητα.
Μου ζητήθηκε να συμμετάσχω από την πρώτη ημέρα σε μια συζήτηση στρογγυλής τραπέζης με θέμα: «ο αστικός χώρος ως δημιουργικό δυναμικό: Ποιες είναι οι προϋποθέσεις για την επιτυχία;». Το παρακάτω είναι μια προσπάθεια να επαναλάβω εδώ αυτό που είπα στο συμπόσιο. Θα το κάνω σε δύο μέρη.
Πριν αρχίσω να μιλώ για τους παράγοντες επιτυχίας για τους δημιουργικούς χώρους, θα πρέπει να θέσουμε κάποιους περιορισμούς μέσα από τρεις προϋποθέσεις:
Προϋπόθεση νούμερο 1: Τι εννοούμε όταν λέμε επιτυχία και για επιτυχία ποίων μιλάμε; Η πραγματική οικονομική επιτυχία σε μεσιτικά θέματα δεν είναι ίδια με την βελτίωση των όρων ζωής για την τοπική κοινωνία και ούτε ίδια με τη διεθνή φήμη για τους τοπικούς καλλιτέχνες. Όταν λοιπόν μιλάμε για επιτυχία εδώ, αυτό που θα πω είναι η οικονομική σταθερότητα δημιουργικών φορέων (σε αντίθεση με την ανασφάλεια), δημιουργική παραγωγικότητα και ποιότητα ζωής (περιλαμβανομένων πολύ δύσκολες ιδέες, όπως η ευτυχία).
Προϋπόθεση νούμερο 2: Κάθε πόλη λειτουργεί σύμφωνα με τους δικούς της κανόνες. Οι παράγοντες επιτυχίας στην Αθήνα θα είναι διαφορετικοί από εκείνους του Βερολίνου, και η Μπογκοτά δεν θα είναι σαν του Αμβούργου. Έτσι, το μόνο που μπορώ να κάνω είναι να προσπαθήσω να δομήσω ότι γνωρίζω και ίσως να προτείνω μια μέθοδο για το τι θα πρέπει να εξετάσουμε στη συγκεκριμένη περίπτωση.
Προϋπόθεση νούμερο 3: Είναι ωραία να εξετάσουμε τις τοπικές συνθήκες για την επιτυχία, αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τα μέρη (και οι πόλεις είναι μέρη) υπάρχουν σε σχέση με άλλους τόπους. Πώς αλλιώς θα μπορούσαμε να κατανοήσουμε τον πλούτο των εμπόρων του Αμβούργου, αν δε δούμε τις διασυνδέσεις που ο εμπορικός στόλος δημιουργεί μεταξύ Αμβούργου με τον υπόλοιπο κόσμο; Υπάρχει ανάγκη, στη συνέχεια να κοιτάξουμε πέρα από τα σύνορα του τόπου αν θέλουμε να μιλάμε για παράγοντες επιτυχίας.
Τώρα, διατηρώντας τις τρεις αυτές προϋποθέσεις κατά νου, θα ήθελα να προτείνω να εξετάσουμε το μέρος ως ένα σύνολο πόρων και στη συνέχεια να εξεταστεί το πόσο είναι συναφές με μια δημιουργική οικονομία. Καθαρά για λόγους ανάλυσης, θα χαρακτηρίσω τους πόρους αυτούς ως υλικές, σχεσιακές, θεσμικές και συμβολικές. Αφού εξηγήσω τι εννοώ με αυτές τις κατηγορίες, θα ξεχωρίσω ένα ή δύο που πιστεύω ότι είναι σημαντικό στην περίπτωσή μας. Με την εξέταση αυτών στο συγκεκριμένο πλαίσιο μπορούμε να βρούμε αρκετές απαντήσεις στις ερωτήσεις μας.
Οι υλικοί πόροι είναι πράγματα όπως η ποιότητα και η ποσότητα του διαθέσιμου χώρου, η αξία χρήσης και η αξία της γης, η πυκνότητα,, η ετερογένεια κλπ. Από την εμπειρία μου αυτό που είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τη δημιουργική οικονομία είναι οι χώροι αλληλεπίδρασης - όχι μόνο μεταξύ των μελών μιας δημιουργικής κοινότητας, αλλά και με εκείνους που δεν ανήκουν σε αυτήν.
Οι συσχετιζόμενοι πόροι είναι δύσκολο να επηρεάσουν παράγοντες όπως τις τοπικές σχέσεις εξουσίας, τους μηχανισμούς αποκλεισμού και κοινωνικής ένταξης, τις καθημερινές πρακτικές, την ετερογένεια του τοπικού πληθυσμού, κλπ. Στην περίπτωσή μας, θα ήθελα να εστιάσω στη σημασία των «τεντωμένων» σχέσεων που φτάνουν πέρα από τα όρια του τόπου, αυτά που ενσωματώνουν τη δημιουργική στιγμή ενός συστήματος αξιών σε ένα ευρύ χώρο της παραγωγής και διανομής.
Οι θεσμικοί πόροι μπορούν να χωριστούν σε δύο ομάδες: νόμους (κανονισμούς, πρότυπα κλπ.) και οργανισμούς (σχολεία, πολιτιστικά κέντρα κ.λπ.) που συγκεντρώνουν και μεταδίδουν τη γνώση. Αστική ανάπτυξη σε μια δημιουργική οικονομία δεν μπορεί να θεωρηθεί μόνο σε θέματα που αφορούν τον αστικό πολεοδομικό κανονισμό. Πρέπει να περιλαμβάνει την κοινωνική πολιτική και τις στρατηγικές της αναδιανομής, αν δεν είναι να γίνει ένα ακόμη μέσο αποκλεισμού. Επίσης, ο ρόλος των μεσαζόντων - ως μεσολαβητές μεταξύ των διαφόρων συστημάτων της δημιουργικής οικονομίας και της διοίκησης - έχει τονιστεί αρκετά συχνά .
Οι συμβολικοί πόροι περιλαμβάνουν τη φήμη, την εικόνα, την ταυτότητα, το φανταστικό, κλπ. Κατά κανόνα, η εμπορική επωνυμία αντιμετωπίζει αυτό το είδος των πόρων και πρέπει να εξεταστεί με μεγάλη προσοχή. Στην εμπειρία μου, τα δημιουργικά είναι πολύ ευαίσθητα σε οτιδήποτε υποπτεύονται ότι είναι δυνητική εργαλειοποίηση (και δικαίως) και έχουν την τάση να βλέπουν μέσα από το συνοθύλευμα των στρατηγικών place branding.
Είναι προφανές ότι οι πόροι αυτοί αναφέρονται τόσο στις διαφορετικές γεωγραφικές κλίμακες όσο και στις διαφορετικές διοικητικές ευθύνες. Αυτός είναι ένας ακόμα λόγος για να εξετάσουμε κάθε μία στο τοπικό πλαίσιο αποφεύγοντας τις γενικεύσεις.
Υπάρχουν δύο βασικές αρχές που πιστεύω ότι πρέπει να έχουμε κατά νου όταν εξετάζουμε τον σχεδιασμό για τη δημιουργική οικονομία:
Η πρώτη αρχή είναι ότι οι πιο δημιουργικές θέσεις τείνουν να είναι αυτές με μια «ανέτοιμη» αίσθηση γι 'αυτούς. Δημιουργικότητα υπάρχει όπου υπάρχει και ελεύθερος χώρος (τόσο σε υλικό όσο και ψυχικό επίπεδο). Αυτό δεν σημαίνει ότι δημιουργούμε σε ένα κενό, ή ακόμη και όταν υπάρχει έλλειψη σχεδιασμού. Το αντίθετο: αυτό που πιστεύω είναι ότι χρειάζεται ένας συνδυασμός μεταξύ ενός θεσμικού πλαισίου και του ελεύθερου χώρου, μεταξύ προσωρινών και μόνιμων κατασκευών, καθώς και ένα υγιές μίγμα των άνω προς τα κάτω και των (πραγματικά) κάτω προς τις άνω διαδικασίες. Αυτό το μίγμα πρέπει να είναι ειδικευμένο για κάθε τόπο και αρκετά ευέλικτο ώστε να αντιδράει στις αλλαγές.
Η δεύτερη αρχή βασίζεται στην υπόθεση ότι τα μέρη συνεχώς αποτελούνται από διασυνδέσεις. Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορούμε να σταματήσουμε να σκεφτόμαστε για τον τόπο τα σύνορα του και ούτε μπορούμε να δούμε μόνο τον τρόπο με τον οποίο τα μέρη ανταγωνίζονται μεταξύ τους. Οι σχέσεις τους μπορούν να έχουν σύνθετες μορφές, που περιλαμβάνουν τη συνεργασία, την αλληλεξάρτηση και φυσικά τον ανταγωνισμό. Επίσης, δεν είναι μόνο τα μέρη που σχηματίζονται από εκτεταμένες σχέσεις, είναι εξίσου ο τόπος όπου «παράγονται» οι σχέσεις αυτές. Αν το πάρουμε αυτό στα σοβαρά τότε σημαίνει ότι πρέπει να σκεφτούμε για το πώς θα διασυνδέσουμε την ιδιαίτερη θέση που σχεδιάζουμε με άλλους και να το κάνουμε κομβικό σημείο στα εκτεταμένα δίκτυα και στην αλυσίδα αξιών.
Κανένα από τα παραπάνω δεν πρέπει να θεωρηθεί ότι είναι μέρος μιας συνταγής. Αντίθετα, αυτές οι σκέψεις θα πρέπει να επισημάνουν τις πιθανές ερωτήσεις που πρέπει να κάνουμε κατά την εξέταση του σχεδιασμού. Οι απαντήσεις θα πρέπει να είναι μέσα στα πλαίσια του θέματος, αλλά θα πρέπει να παίρνουν και μια διαφορετική κατεύθυνση ανάλογα με το ποιος κάνει αυτές τις ερωτήσεις.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου