«Αξίζει τον κόπο να πηγαίνει κανείς σε ένα από τα λεγόµενα “καλά” πανεπιστήµια;»

 Του Ρούσσου Βρανά, NEA,  4.4.11

Η απορία διατυπώνεται στο περιοδικό «Ατλάντικ» από τον καθηγητή Χ: «Είναι πράγµατι απαραίτητη η ανώτατη εκπαίδευση;». Ανωνύµως. Οµως είναι µια απορία που βασανίζει ολοένα και περισσότερους αµερικανούς γονείς. Και τις αµερικανικές εφηµερίδες. Τον περασµένο µήνα δηµοσίευσαν έρευνα του Χάρβαρντ που κατέληγε στο συµπέρασµα πως η ανώτατη εκπαίδευση ίσως να µην είναι για όλους. «Αξίζει τα λεφτά του ένα ελιτίστικο πανεπιστήµιο;» αναρωτιόνταν η «Ουάσιγκτον Ποστ» αλλά και οι «Τάιµς της Νέας Υόρκης» ύστερα από µεγάλη έρευνα µε οικονοµολόγους και κοινωνιολόγους για το αν πράγµατι αξίζει να προτιµούν οι γονείς για τα παιδιά τους τα πιο φανταχτερά ιδιωτικά από τα πιο ταπεινά πανεπιστήµια

. Είναι βέβαιο πως οι φοιτητές τους θα τύχουν µιας µόρφωσης αντάξιας της τιµής της; Οπως γράφει ο καθηγητής Χ, πληθαίνουν οι καταγγελίες για έναν πρωτοφανή πληθωρισµό αριστούχων σε αυτά τα περίβλεπτα πανεπιστήµια. Γι’ αυτό µερικά, όπως το Πρίνστον, αποφάσισαν να θέσουν περιορισµούς στα «άριστα» που µπορεί να βάλει ένας καθηγητής στουςφοιτητές του.

Και όµως, παρά τον διάχυτο σκεπτικισµό για την πραγµατική αξία ενός πτυχίου και παρά την οικονοµική κρίση, αυτά τα πανε πιστήµια εξακολουθούν να απαιτούν υπέρογκα δίδακτρα και ναθάβουν τους φοιτητές κάτω από σωρούς χρεών και πτυχίων. ∆ανεισµένοι µε 830 δισ. δολάρια,οι αµερικανοί φοιτητές ήταν πέρυσι πιο χρεωµένοι και από τους κατόχους πιστωτικών καρτών.

Τα δικά του...
... φοιτητικά χρόνια, θυµάται ο καθηγητής Χ, πριν από σαράντα χρόνια, ήταν πιο φθηνά. Τα πανεπιστήµια τότε ήταν πραγµατικά πνευµατικά ιδρύµατα, στα οποία οι φοιτητές σπούδαζαν την επιστήµη τους χωρίς κανείς να τους έχει υποσχεθεί σίγουρη δουλειά. Σήµεραδεν είναι παρά τόποι όπου οι φοιτητές συσσωρεύουν πτυχία µε την ελπίδα να αποκτήσουν καλή δουλειά και υψηλό µισθό. «Ετσι», λέει ο καθηγητής Χ, «το σύστηµα έχει καταλήξει να επεκτείνεται όπως επεκτείνεται κάθε άλλη βιοµηχανία: φουσκώνοντας τις τιµές, ρίχνοντας λεφτά στις δηµόσιες σχέσεις και διευρύνοντας την πελατειακή βάση του µε ένα µάρκετινγκ που είναι αµφίβολο αν αντιστοιχεί στην πραγµατική αξία του προϊόντος του». Παρόµοιους προβληµατισµούς διατυπώνει και η «Γουόλ Στριτ Τζόρναλ», που παραλληλίζει τον ανταγωνισµό για ένα πτυχίο µε έναν παράλογο ανταγωνισµό εξοπλισµών (δανειζόµενη τον όρο από τονΨυχρό Πόλεµο).

«Αξίζει τον κόπο να πηγαίνει κανείς σε ένα από τα λεγόµενα “καλά” πανεπιστήµια;» ρωτά. «Είναι το σύστηµα άδικο; Στην πρώτη ερώτηση η απάντηση είναι “εξαρτάται”. Στη δεύτερη είναι πιο εύκολη. Φυσικά και είναι άδικο. Επειδή αυτά τα πανεπιστήµια γίνονταιολοένα και πιο απρόσιτα για τους πολλούς και ολοένα και πιο προσιτά για τους εύπορους και τους λίγους».

Η τάση...
... αυτή µπορεί να εξηγήσει καλύτερα και τιςπραγµατικές προθέσεις που κρύβονται πίσω από τις πολιτικές που εφαρµόζουν οι αυτόκλητοι εξυγιαντές των ευρωπαϊκών πανεπιστηµίων: την αύξηση των διδάκτρων στην Ιταλία, τον τριπλασιασµό τους στη Βρετανία, την υπονόµευση των δηµόσιων πανεπιστηµίων παντού. Είναι δίκαιο τα παιδιά µας να γίνουν παρανάλωµα σε αυτόν τον «Ψυχρό Πόλεµο»;