Κυριακή 1 Αυγούστου 2010

Ένα χρόνο της ζωής μας κοστίζει η αέρια ρύπανση

Της Στελίνας Μαργαριτίδου Mακεδονία 01.08.10

Ενώ οι περισσότεροι ειδικοί συμφωνούν πως η αέρια ρύπανση στην πόλη της Θεσσαλονίκης έχει μειωθεί σημαντικά από τα επίπεδα του 1990, νέα στοιχεία όχι μόνο συνδέουν την αέρια ρύπανση με τη μείωση του προσδόκιμου ζωής και την ολοένα αυξανόμενη εμφάνιση της φωτοχημικής ρύπανσης με ζημίες εκατομμυρίων ευρώ στη γεωργία, αλλά επισημαίνουν ότι νέοι ρύποι απειλούν τη δημόσια υγεία κυρίως στα μεγάλα αστικά κέντρα.

Πόσο όμως κοστίζει η αέρια ρύπανση στη ζωή μας; "Σε επίπεδα συγκεντρώσεων παρατηρείται σταδιακή μείωση σε όλους τους ρύπους. Παρόλο που δεν βρισκόμαστε στα επίπεδα της δεκαετίας του 1990, τα αιωρούμενα σωματίδια στην πόλη της Θεσσαλονίκης συνεχίζουν να βρίσκονται πάνω από τα όρια που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Επιπλέον, σύντομα θα πρέπει να ενσωματωθεί και στην ελληνική νομοθεσία η οδηγία 50/2008, η οποία θα τεθεί σε πλήρη εφαρμογή το 2015. Σύμφωνα με αυτήν, πρέπει να υπάρξουν μετρήσεις και παρακολούθηση ακόμη μικρότερων αέριων σωματιδίων, των ΡΜ2.5", εκτιμά η καθηγήτρια Χημείας του ΑΠΘ κ. Κ. Σαμαρά.
Για πρώτη φορά στη Θεσσαλονίκη οι ερευνητές του Εργαστηρίου Μετάδοσης Θερμότητας της Πολυτεχνικής σχολής του ΑΠΘ κατάφεραν να αποτυπώσουνΕκτιμώνται απώλειες παραγωγικότητας της τάξης των 132.000.000 ευρώ 
τον χρόνο, που μπορούν να αποδοθούν στη χαμηλή ποιότητα αέρα της 
ευρύτερης περιοχής της Θεσσαλονίκης το κόστος της ρύπανσης στον νομό Θεσσαλονίκης. Η εργασία με τίτλο "Επιπτώσεις στη δημόσια υγεία και κοινωνικό κόστος της σωματιδιακής αέριας ρύπανσης στην ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλονίκης" αποτελεί τμήμα της διδακτορικής διατριβής του Χρήστου Βλαχοκώστα υπό την επίβλεψη του καθηγητή της Πολυτεχνικής σχολής Νικόλαου Μουσιόπουλου και έχει βραβευτεί από τη μη κερδοσκοπική περιβαλλοντική οργάνωση Ecocity. Στην εργασία για πρώτη φορά συνδέεται η αέρια ρύπανση στη Θεσσαλονίκη με τις καρδιαγγειακές παθήσεις και τις εισαγωγές στα νοσοκομεία της πόλης, οι οποίες αυξάνονται όταν αυξάνονται και τα όρια της ρύπανσης.

Χάνουμε ένα χρόνο από τη ζωή μας!
Από την έρευνα που πραγματοποιήθηκε το 2002 στη Θεσσαλονίκη διαπιστώθηκε ότι κάθε κάτοικος της πόλης χάνει 10-12 μήνες από τη ζωή του, δηλαδή ζει έναν χρόνο λιγότερο, εξαιτίας της αέριας ρύπανσης. Η ίδια έρευνα αποδεικνύει ότι χάνεται περίπου μία ημέρα εργασίας τον χρόνο εξαιτίας παθήσεων που συνδέονται ή επιδεινώνονται λόγω της ρύπανσης.
Σύμφωνα με την ίδια έρευνα (που εκπονήθηκε το 2002 στη Θεσσαλονίκη) εκτιμώνται περίπου 450 νέα περιστατικά χρόνιας βρογχίτιδας σε ενήλικες ηλικίας 27 ετών και άνω (ποσοστό που αντιστοιχεί στο 66% του συνολικού πληθυσμού του πολεοδομικού συγκροτήματος) που είναι δυνατόν να αποδοθούν στη μακροχρόνια έκθεση στα αντίστοιχα επίπεδα ρύπανσης των ΡΜ10.
Εκτιμώνται επίσης 290 εισαγωγές τον χρόνο σε νοσοκομεία, οι οποίες αφορούν καρδιαγγειακές παθήσεις (περιστατικά από όλες τις ηλικίες). Όπως εξηγεί ο κ. Βλαχοκώστας στην εργασία του, 335 εισαγωγές στα νοσοκομεία της πόλης εξαιτίας αναπνευστικών παθήσεων είναι δυνατόν να αποδοθούν στην αέρια ρύπανση και συγκεκριμένα στα αιωρούμενα σωματίδια ΡΜ10, ενώ με τον πιο σημαντικό φωτοχημικό ρύπο που παρατηρείται σε αυξημένα επίπεδα κυρίως τους θερινούς μήνες, το όζον, συνδέονται 480 εισαγωγές.
Η έρευνα καταλήγει στο συμπέρασμα ότι λόγω της ατμοσφαιρικής ρύπανσης (ΡΜ10) που ξεπερνά τα όρια 200 ημέρες τον χρόνο, αισθανόμαστε κόπωση ή αδράνεια τουλάχιστον μιάμιση ημέρα τον χρόνο. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι η αέρια ρύπανση έχει αρνητική επίδραση συνολικά στην παραγωγικότητα των κατοίκων της πόλης.
"Είναι κοινά αποδεικτό ότι η αέρια ρύπανση επιτείνει τη νοσηρότητα ειδικά σε καρδιαγγειακές και αναπνευστικές παθήσεις, και είναι δυνατό να οδηγήσει σε μείωση του προσδόκιμου βίου. Η συγκεκριμένη άποψη βασίζεται στις επιδημιολογικές μελέτες της τελευταίας εικοσαετίας τόσο στην Ευρώπη όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο, οι οποίες καταμετρούν αυξήσεις στη θνησιμότητα αλλά και στη νοσηρότητα που σχετίζονται με την αέρια ρύπανση. Ορισμένες 751.000.000 ευρώ τον χρόνο δαπανώνται 
εξαιτίας της αέριας ρύπανσης. Το ποσό αυτό αντιστοιχεί στο 5% του ΑΕΠ.επιπτώσεις είναι δυνατό να σχετίζονται με τη βραχυχρόνια έκθεση, ενώ άλλες λογίζονται αντίστοιχα ως επιπτώσεις μακροχρόνιας έκθεσης.
Παρόλο που οι μηχανισμοί με τους οποίους οι ρύποι επηρεάζουν την ανθρώπινη υγεία δεν είναι πλήρως κατανοητοί, όπως επίσης και οι συνέργειες μεταξύ των ρύπων αποτελούν αντικείμενο συνεχούς μελέτης, οι περισσότερες πρόσφατες επιστημονικές έρευνες κατέδειξαν τα ΡΜ ως τον κύριο ένοχο που θέτει σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία. Το όζον και το διοξείδιο του θείου έχουν επίσης ενοχοποιηθεί άμεσα", εξηγεί ο Χ. Βλαχοκώστας.

Ανησυχητική η κατάσταση στη Δυτική Θεσσαλονίκη
Οι δήμοι των δυτικών προαστίων της Θεσσαλονίκης παρουσιάζουν εξαιρετικά ανεβασμένα επίπεδα συγκεντρώσεων σε ΡΜ10 έως και δύο φορές πάνω από τα όρια της Ε.Ε. (η μέση ετήσια συγκέντρωση δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 40 mg). Πάνω από τα όρια κυμαίνονται οι συγκεντρώσεις στο κέντρο της Θεσσαλονίκης και ελάχιστα πάνω από το όριο στα ανατολικά προάστια.
Την ομάδα εργασίας που εκπόνησε την έρευνα το 2009 στην ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλονίκης αποτελούσαν από το ΑΠΘ οι: Μ. Ασααέλ (χημικός μηχανικός, καθηγητής ΑΠΘ), Δ. Μελάς (φυσικός, αναπλ. καθηγητής ΑΠΘ), Κ. Καρατζάς (μηχανολόγος μηχανικός, επικ. καθηγητής ΑΠΘ), Χ. Αχιλλάς (δρ μηχανολόγος μηχανικός) και Κ. Κακοσίμος (δρ χημικός μηχανικός). Ορίστηκαν συνολικά 20 σημεία παρακολούθησης στο κέντρο, στη δυτική και στην ανατολική Θεσσαλονίκη και διερευνήθηκε η διηπειρωτική μεταφορά σωματιδίων με τελικό αποδέκτη την ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλονίκης.
Οι ειδικοί κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι τα αναπνεύσιμα σωματίδια ΡΜ2.5 φτάνουν κατά μέσο όρο το 60% της συνολικής ρύπανσης που παρατηρείται στην περιοχή και συνέστησαν για μία ακόμη φορά την επείγουσα λήψη μέτρων, καθώς μελέτες που έχουν γίνει σε αστικά κέντρα των ΗΠΑ δείχνουν ότι η αύξηση της τάξης των 10 mg PM10 μπορεί να συσχετιστεί με αύξηση της θνησιμότητας κατά 6%-7% του πληθυσμού.

Χάνουμε χρήματα λόγω ρύπανσης
Προσπαθώντας για πρώτη φορά στη Θεσσαλονίκη να συνδέσει τη ρύπανση με το οικονομικό κόστος ο κ. Βλαχοκώστας υπολόγισε ότι 751.000.000 ευρώ τον χρόνο δαπανώνται εξαιτίας της αέριας ρύπανσης. Το ποσό αυτό αντιστοιχεί στο 5% του ΑΕΠ. "Το κοινωνικό κόστος που αποδίδεται στην αέρια ρύπανση είναι εξαιρετικά υψηλό. Το κόστος αυτό επηρεάζεται κυρίως από τη μείωση του προσδόκιμου βίου. Η σημαντικότερη επίπτωση ανεπιθύμητης νοσηρότητας μακροχρόνιας έκθεσης σε αιωρούμενα σωματίδια είναι τα περιστατικά χρόνιας βρογχίτιδας, με συνεισφορά περίπου 85.000.000 ευρώ στο κοινωνικό κόστος. Επίσης εκτιμώνται απώλειες παραγωγικότητας της τάξης των 132.000.000 ευρώ τον χρόνο, που μπορούν να αποδοθούν στη χαμηλή ποιότητα αέρα της ευρύτερης περιοχής της Θεσσαλονίκης", λέει ο κ. Βλαχοκώστας.
Πρόσφατη έρευνα του Εργαστηρίου Μετάδοσης Θερμότητας του ΑΠΘ έδειξε ότι λόγω της φωτοχημικής ρύπανσης, κυρίως του όζοντος, καταστρέφονται 751.000.000 ευρώ τον χρόνο δαπανώνται εξαιτίας της αέριας ρύπανσης.
 Το ποσό αυτό αντιστοιχεί στο 5% του ΑΕΠ.καλλιέργειες στον νομό Θεσσαλονίκης, το κόστος των οποίων φθάνει τα 43.000.000 ευρώ. Οι πιο ευπαθείς στο όζον καλλιέργειες είναι αυτές του βαμβακιού, του σταριού, του ήλιου και των λαχανικών, όπως τα μαρούλια, οι επιτραπέζιες ντομάτες κ.ά.

Νέα προγράμματα για τη ρύπανση
- Έρευνα που έγινε με ειδικό όχημα που διαθέτει το Εργαστήριο Αερολυμάτων του ΕΚΕΤΑ έδειξε ότι ο οδηγός την ώρα που βρίσκεται στον δρόμο μέσα στο όχημά του αναπνέει πενταπλάσιους ρύπους απ’ ό,τι ένας πεζός. Το θέμα έχει απασχολήσει και τις αυτοκινητοβιομηχανίες. Όπως εξηγεί ο ερευνητής Θ. Κωνσταντόπουλος, "γίνονται δοκιμές, προκειμένου να σχεδιαστεί ειδικός μηχανισμός, που θα ανανεώνει τον αέρα στην καμπίνα του οδηγού". Πάντως οι έρευνες με το ειδικό όχημα στο πολεοδομικό συγκρότημα της Θεσσαλονίκης συνεχίζονται και θα αποκαλύψουν σημαντικά στοιχεία.
- Τις πηγές της αέριας ρύπανσης στη Θεσσαλονίκη πρόκειται να εντοπίσει το πρόγραμμα Lifeplus, στο οποίο συμμετέχουν το τμήμα Χημείας του ΑΠΘ, το ερευνητικό κέντρο “Δημόκριτος”, το Πολυτεχνείο Κρήτης και ο δήμος Ελευθερίου-Κορδελιού. Όπως εξήγησε ο δήμαρχος της περιοχής Στάθης Λαφαζανίδης, "στόχος του δήμου είναι η δημιουργία πρότυπων μεθοδολογιών και εργαλείων ελέγχου των αέριων ρύπων στην περιοχή της Θεσσαλονίκης. Μέσω του προγράμματος θα αναπτυχθούν πρότυπες οδηγίες ελέγχου, επίβλεψης, παρακολούθησης και εκπαίδευσης όλων των εμπλεκόμενων φορέων για την αντιμετώπιση του κινδύνου μόλυνσης του περιβάλλοντος.
- Σύντομα θα ανακοινωθούν τα αποτελέσματα από τη νέα έρευνα του Εργαστηρίου Μετάδοσης Θερμότητας. Ερευνητές του εργαστηρίου με ειδικές συσκευές κινούνται πεζή στο κέντρο της πόλης και μετρούν τους πτητικούς υδρογονάνθρακες και την ηχορύπανση. Τα πρώτα στοιχεία δείχνουν ότι όχι μόνο οι τιμές των αέριων ρύπων αλλά και η ηχορύπανση είναι εκτός ορίων.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

http://www.metarithmisi.gr/imgAds/epikentro_1.gif

Αναγνώστες