Εκλογές: Μάθημα πολιτικής αγωγής

 Του Φώτη Γεωργελέ, Athens Voice, 18.11.10

 Αν στη Θεσσαλονίκη είχε αρχίσει πριν μερικά χρόνια, στην Αθήνα η ιστορία ξεκίνησε μόλις το καλοκαίρι. Πολίτες από τις κινήσεις για την Αθήνα, μέλη της Δημοκρατικής Αριστεράς, στελέχη του μεταρρυθμιστικού τμήματος του Πασόκ, των Οικολόγων Πράσινων, συζητούσαν προσπαθώντας να καταλήξουν σε μια θετική υποψηφιότητα που θα αντιμετώπιζε τα διογκωμένα προβλήματα της πόλης. Τέλος Αυγούστου, ο Φώτης Κουβέλης πρότεινε τον Συνήγορο του Πολίτη Γ. Καμίνη. Κάθε ανεξάρτητη μεταβλητή που ξεφεύγει από το παγιωμένο και στάσιμο σύστημα αντιμετωπίζεται με φόβο. Οι μηχανισμοί προσπαθούν να την εξουδετερώσουν. Στο Πασόκ διενεργούσαν δημοσκοπήσεις, η Φώφη είχε υψηλότερα ποσοστά, λες και ένας ανεξάρτητος πολίτης θα μπορούσε ποτέ να έχει μεγαλύτερη αναγνωρισιμότητα από έναν υπουργό. Τα Μέσα Ενημέρωσης του λαϊκισμού έκαναν λογοπαίγνια, ο ποιος;

Ο κύριος συνήγορος δεν εμφανιζόταν στα τηλεοπτικά παράθυρα, δεν έδινε παραπολιτικά, δεν διόριζε στα γραφεία Τύπου, δεν ήταν στα payroll των γνωστών λόμπι. Ήταν υποψηφιότητα αυτή για το μεγαλύτερο δήμο της χώρας; Με ένα μήνα καθυστέρηση, ο Γιώργος Παπανδρέου επέμεινε στην υποστήριξη Καμίνη. Οι Οικολόγοι Πράσινοι, επίσης. Οι φιλελεύθεροι του Στέφανου Μάνου απέσυραν το δικό τους υποψήφιο και συμπαρατάχθηκαν στο κοινό ψηφοδέλτιο. Ο «άγνωστος» κύριος καθηγητής, σε δύο Κυριακές, δημιούργησε ρεύμα και κέρδισε τον Δήμο της Αθήνας.

● Λένε ότι η πολιτική έχει και έναν παιδευτικό ρόλο, εκπαιδεύει τους πολίτες. Η υποψηφιότητα Καμίνη και η αντίστοιχη, με τους ίδιους όρους, υποψηφιότητα Μπουτάρη στη Θεσσαλονίκη είναι το αντίδοτο της αποχής. Δείχνουν ότι πολιτική μπορεί να είναι συμμετοχή, δράση, συνεργασία, κοινές προσπάθειες, ανατροπή κατεστημένων, αλλαγή. Ότι η πολιτική δεν είναι μόνο συναλλαγή, πελατειακές σχέσεις, σόου στα τηλεοπτικά παράθυρα, ξύλινοι μονόλογοι και κομματικές κασέτες.

● Οι υποψηφιότητες και οι νίκες Μπουτάρη και Καμίνη υπερβαίνουν τις αυτοδιοικητικές εκλογές. Δείχνουν ότι είναι κοντά μια αλλαγή του πολιτικού χάρτη. Από το αν είναι επιτυχημένες ή όχι οι θητείες τους εξαρτάται και μια συνολικότερη αλλαγή πολιτικής συμπεριφοράς. Και του πολιτικού προσωπικού, αλλά και του εκλογικού σώματος. Η αποχή ως απόρριψη είναι η εύκολη επιλογή. Οι κοινωνίες μπορούν εύκολα να απορρίψουν, δεν μπορούν να προτείνουν το ίδιο εύκολα. Η συμμετοχή, όμως, η αυτόνομη δράση, ο ρόλος του πολίτη που σκέφτεται και αποφασίζει, είναι πιο δύσκολη αλλά η μόνη που αλλάζει τη ζωή μας.

● Αυτές οι εκλογές ήταν πολύ σημαντικές για τις πόλεις μας. Το μέτωπο της στασιμότητας προσπάθησε να τις οικειοποιηθεί, να τους αλλάξει χαρακτήρα, να τις χρησιμοποιήσει για την αναπαραγωγή του. Αντί να συζητάμε τις προτάσεις και τα πρόσωπα που θα επιλέξουμε για να αλλάξουμε τις πόλεις μας που καταρρέουν σε τριτοκοσμικά επίπεδα, συζητούσαμε το δίλημμα της χρεοκοπίας, Μνημόνιο ή όχι Μνημόνιο, σε μια παράλογη αντιστροφή της πραγματικότητας: Δεν φταίει η γρίπη που έχουμε πυρετό, αλλά η ασπιρίνη. Δεν φταίει το χρεοκοπημένο σύστημα για τη λιτότητα, την ανεργία, την ύφεση, αλλά το δάνειο που πήραμε για να αντιμετωπίσουμε την πτώχευση. Τα κόμματα της συντήρησης επιχείρησαν μια οφθαλμοφανή λαθροχειρία. Έκρυψαν την πολιτική τους πίσω από τη δυσαρέσκεια των πολιτών. Στείλτε ένα μήνυμα στον κ. Παπανδρέου, έλεγε ο Α. Σαμαράς, όχι ψηφίστε Ψωμιάδη. Απορρίψτε το Μνημόνιο, διώξτε την τρόικα, έλεγε η Αριστερά, όχι ψηφίστε Μητρόπουλο. Τι να έλεγαν, ότι το σχέδιό τους για την Τοπική Αυτοδιοίκηση ήταν να κατεβάσουν στις εκλογές το πάνελ του Αυτιά;

● Τα Μέσα Ενημέρωσης, λαϊκίστικα, κρατικοδίαιτα, εκβιαστικά, σε κρίση διαρκείας χωρίς την κρατική ενίσχυση, υιοθέτησαν όλα τα πλαστά διλήμματα, ενίσχυσαν όλες τις αδιέξοδες λύσεις. Αν παρατηρείς προσεκτικά τους διαμορφωτές της κοινής γνώμης αντιλαμβάνεσαι καθαρά την κολακεία της αποχής, την ενίσχυση της θυματοποίησης, την «κατανόηση» ακόμα και στην τρομοκρατία. Την πριμοδότηση οποιασδήποτε αντίδρασης δεν συνιστά δηλαδή απειλή.

● Το σύστημα, για να διασώσει τους παγιωμένους συσχετισμούς δυνάμεων, δεν δίστασε να κατασκευάσει μια πλαστή εικόνα, μια αντεστραμμένη πραγματικότητα. Μετά από ένα χρόνο σκληρής οικονομικής κρίσης η ΝΔ έχανε πανελλαδικά, έχανε τους δύο μεγαλύτερους δήμους της χώρας, έχανε στις περιφέρειες, έχανε στην Αττική του μισού ελληνικού πληθυσμού, έχανε στην Πελοπόννησο, στην Κρήτη ήταν τρίτη δύναμη, στην Πάτρα δεν βρισκόταν καν στους δύο φιναλίστ. Τα τηλεοπτικά κανάλια μιλούσαν για νίκη του Αντώνη Σαμαρά και σχεδίαζαν συγκυβέρνηση των δύο μεγάλων κομμάτων. Η προσπάθεια ανόρθωσης της ΝΔ για να προωθηθεί το σχέδιο συγκυβέρνησης απέτυχε. Το καινούργιο και αναζωογονητικό το οποίο μπορεί να προκύψει από αυτή την οικονομική κρίση είναι νέες πολιτικές δυνάμεις που θα έχουν την κουλτούρα της συνεργασίας, που θα μπορούν να παρεμβαίνουν και να αλλάζουν τα πράγματα. Ήδη ένα μικρό κόμμα 4 μηνών, η Δημοκρατική Αριστερά, έδειξε πόσο πολύτιμη μπορεί να είναι μια ορθολογική συνεισφορά της Αριστεράς. Ήδη αρχίζει να σχηματίζεται πάλι αρκετά καθαρά η διάκριση ανάμεσα σε προοδευτικές και συντηρητικές πολιτικές, αυτό δηλαδή που ήταν θαμπό και καλυμμένο μέχρι σήμερα.

● Αν και κάποιοι θεωρούν ότι η Αριστερά είχε κέρδη απ’ αυτές τις εκλογές, πολιτικά ήταν ανάμεσα στους χαμένους. Ταυτίστηκε με το «Κόμμα της χρεοκοπίας», απέδειξε ότι της αρκεί ο ανώδυνος ρόλος υποδοχής της διαμαρτυρίας που της έχει αποδοθεί στο χρεοκοπημένο πολιτικό σύστημα. Και είδε τη διαμαρτυρία να περνά από πάνω της και να πηγαίνει στην αποχή, στη συλλογική απόρριψη. Και όταν το κλίμα στη διάρκεια των τελευταίων ημερών αντιστράφηκε, προτίμησε την αρνητική στάση, τη διασφάλιση της αναπαραγωγής της, δηλαδή την πριμοδότηση του χρεοκοπημένου συστήματος που της επιτρέπει να υπάρχει χωρίς προσπάθεια, χωρίς αμφιβολίες, χωρίς ιδέες. Όταν η Θεσσαλονίκη έφτασε απέναντι στην κατεδάφιση του τριγώνου της καθυστέρησης που 25 χρόνια κρατάει την πόλη καθηλωμένη, ο Σύριζα απεφάνθη ότι Γκιουλέκας και Μπουτάρης «είναι ακατάλληλοι και οι δύο». Και ο βουλευτής επικρατείας στην Αθήνα δήλωνε αυτάρεσκα «εγώ την Κυριακή θα πάω για τσίπουρα». Ο αφόρητος επαναστατικός εγωισμός, ο στόμφος της ακινησίας. Λευκό, άκυρο, αποχή, «μαύρο στους κυβερνητικούς υποψηφίους», φίλοι είναι οι εχθροί των εχθρών μου. Χωρίς να καταλαβαίνει ότι αν το πολιτικό σύστημα δεν ανανεωθεί, το επόμενο στάδιο θα είναι μαφιόζικα μοντέλα διαχείρισης του πλούτου, ανεξέλεγκτες σκοτεινές καταστάσεις που ούτε αυτούς δεν θα περιλαμβάνουν.

● Την ίδια στιγμή ο Γ. Ψαριανός σε απλά ελληνικά έλεγε το αυτονόητο: Ότι η πολιτική είναι επιλογή. Αυτό το αυτονόητο, που δεν είναι όμως τόσο αυτονόητο, τις τελευταίες μέρες το καταλάβαιναν όλο και περισσότεροι. Η ανάδειξη του Ηλία Ψινάκη πρώτου σε ψήφους δημοτικού σύμβουλου, έβαζε το δίλημμα Ψινάκης ή Τομπάζης. Οι χομεϊνικού τύπου επιθέσεις του Άνθιμου, οι ακροδεξιές επιθέσεις εναντίον του Μπουτάρη και του Καμίνη που «θα φέρουν λαθρομετανάστες, Εβραίους και Τούρκους στην Ελλάδα μας», έβαζαν το δίλημμα με το “Tea Party” ή με τους Δημοκρατικούς;

● Οι εκλογές αυτές, ενώ έμοιαζαν στην αρχή με χάσιμο χρόνου, σαν άλλη μια φορά παραπλάνησης και αναπαραγωγής της στασιμότητας, έτσι όπως εξελίχθηκαν, έγιναν κάτι παραπάνω από νίκες και ήττες. Έγιναν ένα μάθημα πολιτικής αγωγής για τους πολίτες. Έδειξαν ότι τα πράγματα αλλάζουν, ότι η επικοινωνία δεν μπορεί να εκβιάσει την πραγματικότητα, ότι πολιτική σημαίνει επιλογή. Σημαίνει αντιφάσεις, συγκρούσεις αξιών, αντιθέσεις, σημαίνει αναζήτηση ισορροπιών ανάμεσα σε αντίρροπες τάσεις, ελπίζοντας ότι το αποτέλεσμα θα είναι ένα βήμα καλύτερο από το παρελθόν. Όσοι το κατάλαβαν αυτό, είναι οι κερδισμένοι της Κυριακής. Οι άλλοι, τόσες μέρες μετά, κάνουν ακόμα λογαριασμούς με τα κομπιουτεράκια, μετράνε ψήφους, ποσοστά, κομματική δύναμη, ζωγραφίζουν με χρώματα το χάρτη της Ελλάδας, νικάνε πάντα, αλλά σ’ ένα παράθυρο της τηλεόρασης.