Οι φούσκες δεν ξεφουσκώνουν, μόνο σκάνε

Του Γιώργου Καισάριου , www.capital.gr, 20.2.12

(καθώς περιμένουμε το PSI που έχει καταντήσει γεφύρι της Άρτας...)

Το μοντέλο που ορισμένοι νομίζουν ότι θα προσφέρει ανάπτυξη δεν έχει προσφέρει τίποτα. Το μοντέλο που κάνει λόγο ότι το κράτος δανείζεται λεφτά και τα σπαταλά ξοδεύοντας ασύστολα δεξιά και αριστερά, μόνο και μόνο για να διοχετεύσει λεφτά στην οικονομία έχει πλέον πεθάνει. Αυτό το μοντέλο μας έχει αφήσει ένα τεράστιο χρέος, μας έχει κάνει αντιπαραγωγικούς, μας έχει εμποδίσει να εξελιχτούμε και θα χρειαστεί πολλή δουλειά για να μπορεί αυτή η οικονομία να ορθοποδήσει ξανά. Άρα όσοι από εσάς νομίζει ότι απλά ξοδεύοντας λεφτά θα δούμε ανάπτυξη, κάνουν λάθος. Και αυτό ισχύει και για τα έργα υποδομής. Σημειώστε παρακαλώ, ότι ένα σχέδιο Marshall (που σας λέω τον τελευταίο καιρό) δεν θα προσφέρει ανάπτυξη.

Ένα σχέδιο Marshall θα μας προσφερθεί πίστωση χρόνου, θα βάλει ορισμένα λεφτά στις τσέπες του κόσμου (σημαντικό, δεν λέω), θα μειώσει λίγο την ανεργία και θα βάλει ένα μαξιλάρι κάτω από την ύφεση (επίσης σημαντικό) αλλά δεν θα μας προσφέρει ανάπτυξη.

Ανάπτυξη και πραγματικό εισόδημα μπορεί να προσφέρει μόνο ο ιδιωτικός τομέας μέσα από το επιχειρείν και την παραγωγική διαδικασία.

Άρα το κούρεμα και το όποιο σχέδιο Marshall θα προσφέρει ανακούφιση μεν, αλλά μακροπρόθεσμες αναπτυξιακές προοπτικές μπορεί να προσφέρει μόνο η προσπάθεια του ιδιωτικού τομέα να κερδίσει μέσα από τις επενδύσεις και τίποτα λιγότερο.

Δεν υπάρχει αντίδοτο για:

- Το ότι το 40% του προϋπολογισμού πάει σε συντάξεις (πρέπει να γίνουν μειώσεις στα ευγενή ταμεία)

- Το ότι ξοδεύουμε περισσότερο από αυτό που παράγουμε (πρέπει να μειωθεί η ψαλίδα)

- Τις όποιες φούσκες υπάρχουν στην αγορά, όπως για παράδειγμα των ακινήτων, τόσο σε τιμές όσο και σε ποσότητα. (Δεν υπάρχει κάτι που μπορείς να κάνεις να αποτρέψεις το asset deflation).

- Το γεγονός ότι έχουμε τα διπλάσια καταστήματα λιανικής πώλησης από ό,τι η Ευρώπη (πολλοί αναγκαστικά θα κλείσουν)

- Το ότι το κράτος έχει περισσότερο χρέος από ό,τι μπορεί να εξυπηρετήσει (ένα μεγάλο μέρος θα πρέπει να διαγραφεί). 

Η ελληνική οικονομία βιώνει έως ένα μεγάλο βαθμό ένα ξεφούσκωμα πολλαπλών επιπέδων. Όσο χρήμα και να ρίξεις για να αποτρέψεις τις πιο πάνω φούσκες από το να ξεφουσκώσουν, δεν θα καταφέρεις τίποτα.

Οι Αμερικανοί για παράδειγμα, παρά την Fed και παρά το ότι έχουν τυπώσει ένα σωρό λεφτά, δεν έχουν καταφέρει να αποτρέψουν το ξεφούσκωμα της αγοράς ακινήτων.

Αντ΄ αυτού την έχουν αντιμετωπίσει κατάμουτρα, προβαίνοντας ήδη σε διαγραφές 2 τρισ. δολαρίων και όλες οι ενδείξεις είναι ότι το τελικό ποσό θα υπερβεί τα 3 τρισ. δολάρια. Για να καταλάβετε πόσο μεγάλο είναι αυτό το νούμερο, είναι περίπου το 20% του Αμερικανικού ΑΕΠ.

Δεν έχει νόημα να νομίζει κάποιος ότι μπορούν να αποτραπούν αυτές οι διαγραφές. Δεν μπορείς να αντιμετωπίσεις τις επιπτώσεις μίας αποπληθωριστικής λαίλαπας μιας τεράστιας πλασματικής ρευστότητας με πραγματικό χρήμα, έτσι ώστε να προσπαθήσεις να αποτρέψεις το ξεφούσκωμα. Η Ιαπωνία είναι το καλύτερο παράδειγμα.

Αυτό όμως που μπορείς να κάνεις είναι να προσπαθήσεις να αντιμετωπίσεις την κατάσταση αναγκάζοντας τις τράπεζες να συνεργαστούν με καταναλωτές, έτσι ώστε το στεγαστικό δάνειο κάποιου να είναι έως το 40% του εισοδήματος του. Και αν και αυτό δεν φτάνει, τότε να προβεί η τράπεζα σε κούρεμα του ονομαστικού δανείου αυτών που αδυνατούν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις αυτού του δανείου, λόγω της οικονομικής κατάστασης (σε διαφορετική περίπτωση ας δοκιμάσει η τράπεζα την τύχη της με την αγορά αν νομίζει ότι θα πάρει την αξία του δανείου).

Μπορείς επίσης να πάρεις μέτρα τα οποία δεν κοστίζουν τίποτα, αλλά μπορούν να προσφέρουν αναπτυξιακή ανακούφιση.

Για παράδειγμα, τι μας κοστίζει να αλλάξει ο νόμος περί ανωνύμων εταιρειών και να αντιγράψουμε τους ξένους έτσι ώστε να μπορούν να φτιαχτούν εταιρείες στην Ελλάδα με μηδενικό κόστος; Τι κοστίζει να καθοριστεί η χρήση γης σε αυτή τη χώρα, ώστε να ξέρει ο κάθε ένας τι μπορεί και δεν μπορεί να κάνει και που; Τι κοστίζει να σταματήσουν οι υποχρεωτικές δημοσιεύσεις ισολογισμών στις εφημερίδες, οι υποχρεωτικές εγγραφές στα επιμελητήρια και να μηδενιστεί το κόστος δημοσίευσης ΦΕΚ; Τι κοστίζει ώστε να φτιάξουμε ένα νομοθετικό και φορολογικό πλαίσιο, έτσι ώστε να κάνουμε την Ελλάδα έναν εύκολο προορισμό για ξένους κατοίκους με πολλά λεφτά;

Πάνω από όλα, τι κοστίζει να απελευθερώσεις την αγορά από τα γραφειοκρατικά βάρη με σκοπό να αναιρεθούν οι λόγοι για τους οποίους δεν είμαστε ανταγωνιστικοί, για να δοθεί κίνητρο στον ιδιωτικό τομέα να επιχειρήσει για να μειωθεί η ανεργία;

Η απάντηση είναι ότι δεν κοστίζει τίποτα. Και παρ΄ όλο που υπάρχουν χίλια και δυο πράγματα που θα μπορούσαμε να κάνουμε, που δεν κοστίζουν τίποτα (που θα μπορούσαν να βάλουν ένα μαξιλάρι κάτω από αυτή την ύφεση), εμείς εξακολουθούμε και φωνάζουμε ότι θέλουμε ανάπτυξη με δανεικά που δεν υπάρχουν χωρίς να έχουμε κάποια πρόταση για κάτι το διαφορετικό.

Η κατάληξη είναι ότι οι φούσκες δεν ξεφουσκώνουν αλλά σκάνε και δυστυχώς κάνεις δεν μπορεί να κάνει τίποτα να τις αποτρέψει να σκάσουν.

Δυστυχώς στην Ελλάδα έχουμε πολλές φούσκες που σκάνε ταυτόχρονα αυτή την εποχή. Το κατάλληλο φάρμακο είναι οι διαγραφές, η καταγραφή των ζημιών, η περιποίηση των πληγών (κοινωνικά μέτρα), η προετοιμασία για την επόμενη μέρα (με την αναδιάρθρωση της οικονομίας μας) και πάνω από όλα, το πάθημα να γίνει μάθημα ώστε να μην ξανασυμβεί.

Όλα τα άλλα είναι θεωρίες για αγρίους και οικονομικά μαθηματικά Βορείου Κορέας.