Η αλήθεια της Αριστεράς

Του Αιμίλιου Ζαχαρέα, Ανανεωτική, 29.2.12

«Βαρύ η απαιδευσία» 

«Ού τι τα πολλά έπη φρονίμην

απερήνατο δόξαν»

(τα πολλά λόγια δεν φανερώνουν βαθυστόχαστη άποψη)

Θαλής ο Μιλήσιος

Η αιφνίδια δημοσκοπική άνοδος της ΔΗΜΑΡ το λογότυπο της οποίας ενοχλεί το υψηλό επίπεδο αισθητικής του κ. Α. Δοξιάδη (βλ. Καθημερινή, 26/2), έχει πράγματι ανησυχήσει διάφορες προσπάθειες «μεταρρυθμιστών» να χειριστούν και να επωφεληθούν από την κρίση των πολιτικών κομμάτων. Όπως συμβαίνει πάντοτε σε τέτοιες συνθήκες, οι διανοούμενοι κάνουν τους πολιτικούς και οι πολιτικοί τους διανοούμενους νομίζοντας πως το «πνεύμα» συγκατοικεί στη δράση τους. Ένα παράδειγμα της περιόδου είναι η κ. Βάσω Κιντή. Δηλώνει στο ΒΗΜΑ της 26/2 πως η διαχείριση των κοινών δεν επιτρέπεται ν’ αφήνεται στους πολιτικούς αλλά να βρίσκεται αγκυροβολημένη στη δράση της ιντελιγκέντσιας. Η παιδική ανοησία στο απόγειό της! Το γιατί στις σημερινές συνθήκες προβάλλονται στα ΜΜΕ άλογες σκέψεις εντάσσεται, ίσως, σ’ ένα σχέδιο απορροφήσεως των κραδασμών του πολιτικού συστήματος από μη χρεοκοπημένες «μεταρρυθμιστικές» δυνάμεις. Οι περισσότεροι όμως απ’ αυτούς στα «πέτρινα χρόνια» της τελευταίας περιόδου περιορίζονταν μέσα από την ειδικότητά τους να προτείνουν διάφορα «αντίβαρα» για τα κακώς κείμενα, κανένας όμως δεν είχε αναλάβει δράση κινητοποιήσεως της κοινής γνώμης.

Τότε κυριαρχούσε η αντίληψη πως είμαστε επιστήμονες και όχι πολιτικοί. Κατά διαστήματα δροσίζονταν στα εκσυγχρονιστικά Πασοκικά ανάκτορα και στην Παπανδρεική παρακμή της δεξιάς. Είχε κάποιος διανοούμενος που σκέπτεται τώρα πολιτικά διατυπώσει λόγο ή αναλάβει δράση για το πού πήγαινε η χώρα λίγο πριν καταρρεύσει;

Η γραφή του κ. Α. Δοξιάδη εναντίον της εκπλήξεως του Φώτη Κουβέλη δείχνει πως η έλλειψη μορφώσεως δεν έχει σχέση με την εκπαίδευση. Γράμματα γνωρίζει ο Α. Δοξιάδης εκδίδει βιβλία ενδιαφέροντα. Διαβάζοντας όμως τον εναντίον του Φώτη Κουβέλη λίβελλο, κατανόησα πως «η κατά κεφαλήν καλλιέργεια» του (Χρ. Γιανναράς) στο πολιτισμικό πεδίο είναι είδος εν ανεπαρκεία. Άλλο εκπαιδευμένος, άλλο μορφωμένος!

Γράφει πως ο Φ. Κουβέλης είναι «πλασμένος από καθαρή ναφθαλίνη», «εξωτερικά ευπρεπής, εσωτερικά ανούσιος» (μήπως είναι και ψυχίατρος ο κ. Δοξιάδης;) «έλληνας δικηγόρος – πολιτικός στην πιο θανάσιμα βαρετή εκδοχή του» κλπ. Διαγράφοντας συλλήβδην την σύνολη αριστερά, αποκαλεί το ΚΚΕ βρικόλακα, τον Τσίπρα πως χτυπιέται μιλώντας κλπ. Αρκετός κόσμος γνωρίζει πως ο γράφων είναι συνεπής πολέμιος της δράσης και της συμπεριφοράς του Ελλαδικού αριστερού δογματισμού. Δεν είμαι οπαδός του Φώτη Κουβέλη. Τον γνωρίζω όμως από πολλά χρόνια και θέλω να πληροφορήσω τον κ. Δοξιάδη πως ο Φώτης Κουβέλης γράφει ποιήματα και χορεύει θαυμάσιο ζεϊμπέκικο και ελληνικούς χορούς. Πράγματι, η απόσταση από τα τσιπουράδικα της Νέας Ιωνίας του Βόλου είναι ιλιγγιώδης σε σχέση με το Κολωνάκι (συμβολικά) ή την εσπερία. Στις δύσκολες συνθήκες ακόμα και σε περιόδους συγκρούσεων και έντονων διαφορών είναι ανάγκη οι άνθρωποι να τιμάμε τη ζωή μας, να μην την ντροπιάζουμε, όπως έκανε ο Α. Δοξιάδης, προκειμένου ν’ απαξιώσει την πρωτοβουλία ενός αριστερού κόμματος να λειτουργήσει έντιμα σε όρους, θέλω να πιστεύω, αυτονομίας έναντι του συστήματος και διαφόρων άλλων παραγόντων.

Ένα τμήμα της Ελλαδικής Αριστεράς από τα μέσα ης δεκαετίας του ΄60, προσπαθούσε ν’ αποκολληθεί από τα πνιγηρά φαινόμενα ενός ασιατικού μαρξισμού που επεβλήθηκε στην ΕΣΣΔ και στην αφρικανική εκδοχή του, την περίοδο των απελευθερωτικών κινημάτων της μεταπολεμικής περιόδου με ισχυρά μαρξιστικά κινήματα.

Τα χρόνια πέρασαν και ήσαν πολλά. Αμέσως μετά το 1974 ένα τμήμα της αριστεράς αναγνώρισε πως η ύπαρξη, η ανάπτυξη και η προοπτική της αναζητείται κυρίως στην Ευρώπη και όχι αλλού. Το καινούργιο πεδίο των πολιτικών, ταξικών, και κοινωνικών συγκρούσεων είναι εδραιωμένο στο λίκνο του παγκόσμιου εργατικού κινήματος, στην Ευρώπη και ζητούσαμε να προσανατολιστεί η πολιτική της Ευρώπης στην κουλτούρα της Ευρώπης. Είχαμε πεισθεί πως μόνο αν ανοίξει ένας μεγάλος χώρος για την κουλτούρα και την επιστήμη οι στόχοι της Ελλάδας θα μπορούσαν να καταδείξουν πως οι Έλληνες γεννηθήκαμε στην Ευρώπη και αποτελούμε οργανικό της τμήμα. Γιατί μόνο στην Ευρώπη είναι δυνατό να ζήσουν οι Έλληνες, να μεγαλουργήσουν στις πόλεις που έζησαν ο Ντάντε, ο Μαρξ, ο Ρουσώ, ο Καντ, ο Χέγκελ, ο Δαρβίνος, ο Προυστ, ο Κάφκα, ο Καβάφης, ο Σεφέρης, ο Θεοδωράκης κ.α. Μόνον εδώ μπορούμε να είμαστε και να υπάρξουμε ως Ευρωπαίοι, να ζήσουμε και να πεθάνουμε ως Ευρωπαίοι. Είμαι υπερήφανος που συνέβαλα αποφασιστικά στην διαμόρφωση της στρατηγικής αυτής. Οι αντιλήψεις επεκράτησαν στην ενιαία αριστερά, εκτός ΚΚΕ, αλλά μαράθηκαν στο εσωτερικό των δυνάμεων του ΣΥΝ εξαιτίας της κυριαρχίας αντιλήψεων των εκ του ΚΚΕ ενταγμένων στο κόμμα αυτό.

Η Δημοκρατική Αριστερά εμφανίζεται να εκπλήττει δημοσκοπικά λόγω δύο επιτυχών συνθημάτων. Πρώτο επιθυμώντας να είναι «κυβερνώσα αριστερά» επιδιώκει να είναι μέτοχος στις πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές εξελίξεις όχι μεταφέροντας την λύση των προβλημάτων στο πεδίο της μεταφυσικής, αλλ’ αντιθέτως ως ενεργός δρώσα δύναμη στη χώρα. Δεύτερο, όπως ειπώθηκε θεωρεί την Ευρώπη το βασικό πεδίο ασκήσεως της πολιτικής της προοπτικής.

Όπως εξελίσσονται τα πράγματα στην Ευρώπη και στην Ελλάδα, η αντίληψη που αποκαλείται εκσυγχρονιστική, γίνεται μάλλον τραγέλαφος με την έννοια πως δεν συγκροτεί ούτε τρόπο ούτε κανέναν άλλο δρόμο (για να θυμηθούμε τον Αν. Γκίντενς). Θα μπορούσε να πει κανείς πως είναι το καλλιτεχνικό όνομα του «κεντρισμού», ήτοι μίγμα φιλελευθερισμού και σοσιαλδημοκρατίας. Κατ’ εμέ, η ανανεωτική αριστερά και διάφοροι θιασώτες της κεντροαριστεράς καλούνται να επανεξετάσουν τις απόψεις τους. Η πολιτική ιστορία των τελευταίων τριάντα χρόνων στη ζώνη της οικονομικής ευημερίας, καταγράφει πως τα πολιτικά συστήματα τείνουν προς το θάνατο εφόσον εξαντλούνται σε κεντρώες θέσεις. Καλό είναι ν’ ανακαλυφθεί εκ νέου η γόνιμη αντίθεση αριστεράς, δεξιάς στις παρούσες συνθήκες.

Και μια τελευταία παρατήρηση. Μπροστά στην απραξία, στην ραθυμία και στην ανικανότητα των ελληνικών κυβερνήσεων, οι μεταρρυθμίσεις είναι αναγκαίες. Χωρίς να μπορώ να τεκμηριώσω την άποψη, εκτιμώ πως οι περιοριστικοί παράγοντες ανακάμψεως της οικονομίας παρωθούν πολλούς μεταρρυθμιστές και εκσυγχρονιστές ν’ αποδέχονται την ούλτρα νεοφιλελεύθερη προσπάθεια του Μ. Φρίντμαν - κατά τα άλλα μεγάλου οικονομολόγου - να αλλάξει το σύνταγμα των ΗΠΑ με την προσθήκη του παρακάτω άρθρου: «Ο καθένας μπορεί να κάνει το καλό αλλά με έξοδά του». Η θέση αυτή, τρομακτική στις συνέπειες της, ας συνετίσει όλους μας να μιλάμε με μετριοπάθεια, χαμηλούς τόνους αλλά και με αποφασιστικότητα, προκειμένου να σώσουμε την Πατρίδα και τους ανθρώπους της.