Στο Γούντστοκ της Καρταχένα

Του Μιχάλη Μητσού, ΝΕΑ, 1.2.12

Η πιο ουσιαστική και ταυτόχρονα πιο ρομαντική παρέμβαση πρέπει να ήταν του Τζόναθαν Φράνζεν. «Αν πάτε τώρα στην Ευρώπη», είπε ο αμερικανός συγγραφέας στο Hay Festival, που έγινε αυτή την εβδομάδα στην Καρταχένα της Κολομβίας, «θα διαπιστώσετε ότι η πολιτική έχει ελάχιστη σημασία. Τις σημαντικές αποφάσεις τις παίρνουν οι τραπεζίτες. Αυτό δεν έχει και μεγάλη σχέση με τη δημοκρατία και τη βούληση του λαού. Και είμαστε όμηροι αυτού του γεγονότος, επειδή αγαπάμε τα iPhones μας». Το Hay Festival, που ο Μπιλ Κλίντον είχε αποκαλέσει κάποτε «Γούντστοκ του μυαλού», πραγματοποιείται εδώ και επτά χρόνια τις ίδιες ημέρες που οι πλούσιοι και διάσημοι διαβουλεύονται στο Νταβός. Τα θέματα που συζητιούνται είναι πάνω-κάτω τα ίδια. Αλλά η ατμόσφαιρα στην Κολομβία είναι φυσικά πολύ πιο χαλαρή απ' ό,τι στην Ελβετία. Εκεί έχει πολιτικούς, οικονομολόγους και τραπεζίτες, εδώ έχει συγγραφείς, επιστήμονες και δημοσιογράφους. Εκεί έχει τεχνοκράτες, εδώ διανοούμενους. Εκεί χλευάζουν την Ελλάδα, εδώ την υπερασπίζονται. Ακούστε πόσο παραστατικά περιγράφει τον θάνατο της Ευρώπης ένας από τους ομιλητές στην Καρταχένα, ο κολομβιανός Οσκαρ Γκουαρδιόλα - Ριβέρα, καθηγητής Φιλοσοφίας και Δικαίου στο University of London:
«Η Ευρώπη εποικίζει τώρα τον εαυτό της. Οι Ελληνες, που υπήρξαν το λίκνο του δυτικού πολιτισμού, αντιμετωπίζονται σήμερα από τους Βορειοευρωπαίους ως ένας λαός με σκούρο δέρμα, τεμπέλης, που ζει πάνω από τις δυνάμεις του. Με τις ίδιες ακριβώς λέξεις χαρακτήριζαν κι εμάς στις αποικίες».

Ωραία σύγκριση, κι ας έχει μεγαλύτερη σχέση με τη λογοτεχνία παρά με την πραγματικότητα (στο κάτω κάτω, σκουρόδερμους δεν μας έχουν πει ακόμη). Στο κλισέ των μεσογειακών λαών που «ζούσαν πάνω από τις δυνάμεις τους» αναφέρθηκε πάντως και ο διευθυντής της «Ελ Παΐς» Χαβιέρ Μορένο, διαβάζοντας την επιστολή ενός αναγνώστη προς την εφημερίδα που τον τελευταίο καιρό συζητείται σε όλη την Ισπανία. Πρόκειται για έναν ερευνητή που έχει εκπληρώσει όλες τις υποχρεώσεις του, δεν έχει ούτε δανειστεί ούτε ξοδέψει υπερβολικά, δούλευε πάντοτε σκληρά και τώρα κινδυνεύει να χάσει τη δουλειά του. «Λένε ότι ζούσαμε πάνω από τις δυνάμεις μας», γράφει στην επιστολή του. «Αλλά ποιανών τις δυνάμεις;». Κι αν υπήρχε Ελληνας στο ακροατήριο - αλλά πού λεφτά για τέτοια - είναι βέβαιο ότι θα παρενέβαινε και θα έλεγε ότι μια ανάλογη φράση συζητήθηκε πολύ και στην Ελλάδα πέρυσι, και την είπε υπουργός, και εννοούσε ακριβώς το αντίθετο.

«Την πραγματική εξουσία την έχει βέβαια το Νταβός», είπε ο Μορένο. «Αλλά στο Hay, όπως και σε μια καλή εφημερίδα, έχεις την αίσθηση μιας χώρας που κάνει διάλογο με τον εαυτό της. Στο Νταβός, πάλι, κάνει ο καπιταλισμός διάλογο με τον εαυτό του». Εμείς, άραγε, κάναμε ποτέ διάλογο με τον εαυτό μας; Εκτός από το να καταθλιβόμαστε και να καταγγέλλουμε, καταπιαστήκαμε ποτέ σοβαρά με τη ρίζα του κακού