H αναδιάρθρωση της χαμένης εμπιστοσύνης

Του Ρούσου Βρανά, ΝΕΑ, 22.2.12

Εντοιχισμένοι σε θυλάκους με ψηλά τείχη, που πάνω τους θα ξεσπά η οργή των πληβείων. Εξω από αυτά τα τείχη, η κοινωνία θα είναι σαν να μην υπάρχει πια. Ετσι φαίνεται πως το έχουν πάρει πια απόφαση να ζουν στο εξής οι «φίλοι του λαού». Σε μια δική τους χώρα, ολότελα διαφορετική από εκείνη στην οποία θα ζει ο λαός, θα εφαρμόζουν στις πλάτες του όλα εκείνα τα μέτρα που θα προκαλούν περισσότερο το δημόσιο αίσθημα ενώ ταυτόχρονα θα προετοιμάζονται για το χειρότερο ενδεχόμενο. Ταγμένοι στο πλευρό συγκεκριμένων συμφερόντων, οι κυβερνώντες μοιάζουν σήμερα ανήμποροι να υπερβούν τον προορισμό τους. Γι' αυτό ακριβώς, ο ιστορικός του Χάρβαρντ Νάιαλ Φέργκιουσον προειδοποιούσε εύστοχα πριν από μερικά χρόνια πως «θα χυθεί αίμα, όσο αυτή η μεγάλη κρίση θα οξύνει τις πολιτικές και οικονομικές συγκρούσεις και θα αποσταθεροποιεί τις χώρες». Πάνω σε αυτή την πορεία έχουν βάλει σήμερα την Ευρωπαϊκή Ενωση οι κυβερνώντες της, που προκαλούν απερίσκεπτα το λαϊκό αίσθημα στις χώρες-μέλη της με εκβιαστικές απαιτήσεις όπως του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε να αναβάλλονται ακόμη και οι εθνικές εκλογές ως όρος για τη χορήγηση οικονομικής βοήθειας.
«Σαν να μην είναι πια η επιτυχία συμβατή με τη δημοκρατία, ο γερμανός υπουργός Οικονομικών θέλει να αποτρέψει μια "κακή" δημοκρατική επιλογή» σχολιάζει ο Βόλφγκανγκ Μίνχαου στους «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς». Μια κυρίαρχη χώρα, όμως, δεν μπορεί ποτέ να υποχρεωθεί να συνομολογήσει την αυτοκτονία της, εξαναγκαζόμενη σε μέτρα λιτότητας που θα εξανδραποδίσουν τον λαό της. Τα κράτη είναι κυρίαρχα. Και όταν αυτό δεν μπορούν να το αντιληφθούν οι κυβερνήσεις τους, το αντιλαμβάνονται οι λαοί τους. Γι' αυτό ακριβώς, ο ισλανδικός λαός αρνήθηκε πρόσφατα να περάσει την υπόλοιπη ζωή του ξεπληρώνοντας τα χρέη του ισλανδικού τραπεζικού συστήματος. Και γι' αυτό ακριβώς διαγράφηκαν τις προάλλες τα χρέη που βάρυναν ένα στα τέσσερα ισλανδικά νοικοκυριά.

Οταν μειώνεις...

... το εισόδημα του λαού που εξυπηρετεί το χρέος, χωρίς να μειώνεις αντίστοιχα το εισόδημα των δανειστών, δεν μειώνεις το επίπεδο του χρέους. Κάποιοι μπορεί να το λένε αυτό θυσία, αλλά σε αυτή τη θυσία δεν συμμετέχουν όλοι. Στις περιφερειακές χώρες της ευρωζώνης που έχουν εκχωρήσει τη νομισματική και μεγάλο μέρος της οικονομικής κυριαρχίας τους, οι όροι οποιασδήποτε απόπειρας να μειώσουν τα χρέη τους τίθενται από εξωτερικά κέντρα αποφάσεων που επιβάλλουν σκληρότατα πειθαρχικά μέτρα. Η ανακούφιση για τις κυβερνήσεις τους είναι προσωρινή, ενώ η αγωνία των λαών τους παρατείνεται επ' άπειρον.

Μια τέτοια...

... αναδιάρθρωση χρεών είναι εφικτή, στον βαθμό που θα διασφαλίζει κυρίως τα συμφέροντα των δανειστών. Μια άλλη αναδιάρθρωση, όμως, χάνεται έτσι διά παντός: η αναδιάρθρωση της χαμένης εμπιστοσύνης του λαού προς το πολιτικό και το οικονομικό σύστημα, όταν αυτός αργά ή γρήγορα αντιλαμβάνεται πως σε αυτό το σύστημα τα χρέη είναι πιο σημαντικά από τους ανθρώπους.