Στο πρόσωπο του Ριχάρδου Γ' παρακολουθούν την αποκαθήλωση των επιγόνων του

 Του Ρούσσου Βρανά, NEA, 1.8.11

Ενας καμπούρης με το πόδι σε βικτωριανό νάρθηκα περιφέρεται από το Ολντ Βικ μέχρι την Επίδαυρο, χορεύοντας υστερικά τον κυνικό χορό της εξουσίας. Το πρόσωπο του Κέβιν Σπέισι δείχνει ανειλικρινά ειλικρινές, όπως μονάχα αυτός ξέρει να κάνει. Το μαγνητικό βλέμμα του είναι σαν να φωνάζει ταυτόχρονα «Εμπιστέψου με!» και «Τρέξε να γλιτώσεις!», γράφει ο κριτικός θεάτρου των «Τάιμς της Νέας Υόρκης» Μπεν Μπράντλεϊ. Δεν είναι λοιπόν παράξενο που το κοινό κοιτάζει καχύποπτα αυτόν τον Ριχάρδο. Μοιάζει άλλωστε καταπληκτικά με όλους εκείνους τους σημερινούς Ριχάρδους που κάθε τόσο εισβάλλουν στα σπίτια μας από την τηλεόραση. Τόσο ο Σπέισι όσο και ο σκηνοθέτης του Σαμ Μέντες επιμένουν ότι εμπνεύστηκαν τον δικό τους «Ριχάρδο Γ'» από δικτάτορες σαν τον Καντάφι. Τότε όμως γιατί, ακόμη και στις πιο προηγμένες δημοκρατικές δυτικές πρωτεύουσες, ο θεατής αισθάνεται την ίδια καχυποψία σαν ο μακιαβελικός ηγεμόνας να βρίσκεται μέσα στο ίδιο του το σπίτι;
Η καχυποψία είναι σήμερα παντού τόσο διάχυτη που ο «Ριχάρδος Γ'» μοιάζει με μακρινό καθρέφτη του καιρού μας. «Είναι εντυπωσιακό πόσα εισιτήρια κόβει στο Γουέστ Εντ και στο Μπρόντγουεϊ», έλεγε ο Κέβιν Σπέισι σε συνέντευξή του στην «Καθημερινή». «Ισως επειδή οι καιροί είναι δύσκολοι και οι άνθρωποι βρίσκονται μπροστά σε σοβαρές προκλήσεις».

Σε κύριο...

... άρθρο της, η «Γκάρντιαν» έσπευσε να ανασκευάσει τη σαιξπηρική εικόνα του κυνικού βασιλιά, θεωρώντας ότι την έκαναν ακόμη πιο κυνική ο Μέντες και ο Σπέισι. «Ο Ριχάρδος Γ', ο τελευταίος Πλανταγενέτης βασιλιάς που αντίθετα από τον έκλυτο αδελφό του ήταν γνωστός για τη σύνεση και τη σωφροσύνη του, βασίλεψε σχεδόν δύο χρόνια μέχρι να ανατραπεί από τον θρόνο του και το άλογό του στη μάχη του Μπόσγουορθ, το 1485», γράφει η εφημερίδα. «Ο Σαίξπηρ που δεν θα πρέπει να ξεχνάμε πως βρισκόταν στην υπηρεσία των Τυδόρ, τον περιέγραψε με χρώματα τόσο μελανά όσο και το μαύρο κρασί στο οποίο πνίγηκε ο αδελφός του». Στην πραγματικότητα, δηλαδή, κάθε άλλο παρά ήταν ο παιδοκτόνος και καμπούρης μπαμπούλας που μας παρέδωσε η προπαγάνδα των Τυδόρ. Ηταν μεταρρυθμιστής. Και έκανε πολλά για τα ανθρώπινα και τα οικονομικά δικαιώματα των φτωχών. Θα μέναμε ευχαρίστως με αυτή την εικόνα που περιγράφει η εφημερίδα. Αν δεν υπήρχε ο Σαίξπηρ.

Και αν δεν υπήρχε...

... από τότε μέχρι σήμερα μια ατέλειωτη διαδοχή τέτοιων κυνικών ηγετών, οι οποίοι βαδίζουν στα χνάρια εκείνου του μακιαβελικού βασιλιά που νομίζαμε πως ανήκε αποκλειστικά στη μεσαιωνική Αγγλία του Πολέμου των Ρόδων. Ο ιστορικός Ριχάρδος Γ' βρίσκει υποστηρικτές ακόμη και σε προοδευτικές εφημερίδες. Ωστόσο, οι σύγχρονοι Ριχάρδοι δυσκολεύονται να βρουν ακόμη και ψηφοφόρους. Γι' αυτό οι θεατές γεμίζουν τα θέατρα. Για «θεραπευτικούς λόγους», όπως δήλωσε ο Κέβιν Σπέισι. Στο πρόσωπο του Ριχάρδου Γ' παρακολουθούν την αποκαθήλωση των επιγόνων του. Χωρίς καμιά διάθεση να τους προσφέρουν, όταν χρειαστεί, ούτε ένα άλογο.