Μεταρρυθμίσεις και μια παρεξήγηση

 Της Αγγελικής Σπανού, Ελεύθερος Τύπος

Στο τρίτο μνημόνιο περιλαμβάνονται όλες οι μεταρρυθμίσεις που προβλέπονταν στα δύο προηγούμενα μνημόνια αλλά δεν υλοποιήθηκαν: Από το άνοιγμα επαγγελμάτων μέχρι την απελευθέρωση στην αγορά προϊόντων και από την κατάργηση των φόρων υπέρ τρίτων μέχρι τη ρήτρα μηδενικού ελλείμματος για τα ασφαλιστικά ταμεία. Για τις περισσότερες από αυτές τις μεταρρυθμίσεις (όπως για το γάλα, για το επάγγελμα του βυτιοφορέα, για το άνοιγμα των καταστημάτων τις Κυριακές κοκ) οι προηγούμενες κυβερνήσεις πλήρωσαν το πολιτικό κόστος παρόλο που τελικά είτε έκαναν πίσω είτε προχώρησαν σε μια αποσπασματική και θολή εφαρμογή. Μεταρρύθμιση δεν είναι οι οριζόντιες απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων χωρίς αξιολόγηση ούτε η αλλαγή στον ορισμό του φρέσκου γάλατος εφόσον δεν οδηγεί σε μείωση τιμών. Μεταρρύθμιση είναι η επιτάχυνση του ρυθμού απονομής δικαιοσύνης (που δεν έγινε ποτέ), η καθιέρωση ενός απλού, δίκαιου και σταθερού φορολογικού συστήματος (η μεγάλη εθνική χίμαιρα), ο εκσυγχρονισμός του κράτους (διαρκές ζητούμενο), η απόπειρα εξορθολογισμού του ασφαλιστικού το 2001 (Γιαννίτσης), η Διαύγεια (Ραγκούσης), ο νόμος Διαμαντοπούλου για ΑΕΙ (που βιάστηκε στη συνέχεια), τα ΚΕΠ (Αλ. Παπαδόπουλος) και, φυσικά, ο κατάλογος είναι μακρύς, αλλά όχι τόσο πολύ ώστε να μας κουράσει – οπωσδήποτε δεν συνδέεται κατά κανέναν τρόπο με τα μνημόνια. Δεν θέλει ειδικές γνώσεις για να καταλάβει κανείς ότι τα προβλήματα της ελληνικής οικονομίας είναι διαρθρωτικά και δεν λύνονται χωρίς βαθιές τομές, πέρα από περικοπές δαπανών στα τυφλά. Ούτε χρειάζεται πολλή σκέψη για να πειστεί κανείς ότι αν δεν εξυγιανθούν το φορολογικό και το ασφαλιστικό, αν δεν αλλάξει το παραγωγικό μοντέλο και δεν υπάρξει θεσμική ανασύνταξη σε όλα τα επίπεδα (ξεκινώντας από τη λειτουργία της Δικαιοσύνης) η ελληνική υπόθεση είναι χαμένη.

Ας πούμε ότι δεν έχει αξία η πολυσυζητημένη “εργαλειοθήκη του ΟΟΣΑ”, ελληνική πρόταση για το πώς θα μειωθεί το κόστος ζωής (ακρίβεια) υπάρχει;

Το πρόβλημά μας ξεκινά από το γεγονός ότι χρειαζόμαστε επειγόντως μεταρρυθμίσεις αλλά η έννοια της μεταρρύθμισης έχει κακοποιηθεί, γιατί προηγήθηκαν πέντε χρόνια μνημονιακής εξαπάτησης με μεταρρυθμίσεις που ανακοινώνονταν και δεν γίνονταν. Επίσης, έχει δαιμονοποιηθεί από την σημερινή κυβέρνηση που τάχθηκε εναντίον όλων των αλλαγών, προβάλλοντας το επίμονο αίτημα για επιστροφή στο status quo ante χωρίς να υπάρχουν τα λεφτά που υπήρχαν πριν το 2008.

Το πρόβλημά είναι ότι θεωρούμε μνημονιακό καταναγκασμό την περικοπή των συντάξεων στα 52 και στα 55 και όχι πολιτική δίκαιη και προοδευτική. Ακόμη και η φορολόγηση μεγαλοαγροτών και εφοπλιστών μας έρχεται ως πίεση από τους νεοφιλελεύθερους πιστωτές.

Με άλλα λόγια, πέρα από το ότι δεν πιστεύουμε στις μεταρρυθμίσεις δεν έχουμε και μεταρρυθμιστές για να μας κάνουν να τις πιστέψουμε.