Οι πολιτισμένοι δούλοι και οι προστάτες άρπαγες

Ένα ενδιαφέρον άρθρο του Κλέαρχου Τσαουσίδη στην Αυγή, (08.10.10), για την επιστροφή των "μαρμάρων" της Θεσσαλονίκης, των "Μαγεμένων" ("Las incantadas" στα ισπανοεβραϊκά) οι οποίες μεταφέρθηκαν στο μουσείο του Λούβρου το 1864 από τον Γάλλο παλαιογράφο Εμμανουέλ Μιλέρ.

  Μέσα στο άθλιο κλίμα των ημερών (η δυναστεία των Κιμ στην κομμουνιστική Βόρεια Κορέα, η κάλυψη των μεγαλοαπατεώνων φοροφυγάδων από την εντόπια δυναστεία ή φαμίλια, οι απολύσεις εργαζομένων από τους προστάτες του λαού και την οιονεί εφημερίδα της κυβερνήσεως) ίσως είναι γραφικό να μιλάς για τον πολιτισμό. Έλα όμως που η περίπτωση αναδεικνύει για μιαν ακόμη φορά το μέγεθος της δουλικότητας των δικών μας αφεντικών απέναντι στα δικά τους, τους προστάτες κυβερνήτες τής δήθεν Ενωμένης Ευρώπης. Και, κυρίως, τη δική μας αφασία, και εννοώ όλους εμάς που κοπτόμαστε για τον πολιτισμό μας, την κληρονομιά μας. Τρίχες!

Το θέμα είναι οι «Μαγεμένες», ή “Incantadas”, ή «Είδωλα». Τρεις ονομασίες, ανάλογα με τις λαλιές και τους καιρούς, για ένα γλυπτό μνημείο της Θεσσαλονίκης που Γάλλος μαυραγορίτης το έκλεψε, ως άλλος Έλγιν, δίνοντας ένα μπαξίσι στους Τούρκους άρχοντες της εποχής. Το πήγε στη Γαλλία και σήμερα βρίσκεται στις αποθήκες του Λούβρου.

Μας ανακοινώθηκε λοιπόν μια μεγάλη επιτυχία της ελληνικής κυβέρνησης (της προηγούμενης ή της τωρινής το ίδιο κάνει): θα έρθουν στη Θεσσαλονίκη αντίγραφα των Ειδώλων και μαζί με τις μήτρες που χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή τους θα δώσουμε στους Γάλλους ολίγα πεκούνια. Μόλις 150.000 ευρώ. Κάτι παραπάνω από 51 εκατομμύρια δραχμές για να μας δώσουν όχι αυτά που μας έκλεψαν (λύτρα δε λέγονται;) αλλά τα αντίγραφά τους! Και τους είπαμε κι ευχαριστώ, έτσι δεν είναι; Ως τα τώρα νόμιζα ότι οι μόνοι... φιλέλληνες σ' αυτήν τη χώρα ήταν οι «ουισκάκηδες» του ΥΠΕΞ. Τώρα πείθομαι πως το ευγενές είδος των υποταγμένων, των πολιτισμένων δούλων, έχει φτουρήσει σ’ αυτήν την πόλη που το μόνο που της απέμεινε ως φήμη είναι ο τάχα μου ερωτικός της χαρακτήρας (εννοούν τα μπουρδέλα των Λαδάδικων με τις φουκαριάρες τρόφιμές τους;).

Πού λοιπόν είναι οι άνθρωποι του πνεύματος αυτής της πόλης; Οι βουλευτές και υπουργοί, οι πανεπιστημιακοί δάσκαλοι. Όχι, δεν αναφέρω τους οικονομικούς παράγοντες. Αυτοί είναι απασχολημένοι να μεταφέρουν τα λεφτά στην Ελβετία, στην Ουγγαρία ή την Κύπρο, και τις επιχειρήσεις στη Βουλγαρία, τη Ρουμανία, τη Φυρομιά και όπου βάζει ο νους σας. Αρκεί εκεί ο εργαζόμενος να μη μιλάει, να μην απεργεί, να παίρνει 10 ευρώ μεροκάματο και να τους φιλάει το χέρι! Δηλαδή τι θα κόστιζε στους Γάλλους, στο «Σαλονικιό» (κατά κάποιους γελοίους κονδυλοφόρους) Σαρκοζί, να δώσουν πίσω τα ίδια τα γλυπτά; Φυσικά δωρεάν. Από αισθητική άποψη είναι μέτρια. Για μας έχουν σημασία, είναι ιστορία της πόλης. Και τώρα που οι ακούραστοι αρχαιολόγοι έχουν βγάλει όλη σχεδόν την Κρυπτή Στοά στο φως, τα είδωλα θα έβρισκαν ξανά τη θέση τους στη νότια είσοδο της Ρωμαϊκής Αγοράς.

Αντιγράφω από την ωραία διαδικτυακή παρουσίαση του μνημείου από τον άλλοτε αντιδήμαρχο Δημήτρη Σαλπιστή: «Στη συνοικία αυτή (σ.σ.: τη σημερινή πλατεία Δικαστηρίων) υπήρχε, ενσωματωμένο στο σπίτι τού πλούσιου Εβραίου υφασματέμπορου Λιάτσι Αρδίτη, ό,τι είχε απομείνει από τη “Στοά των Ειδώλων”, το μνημείο δηλαδή που είχαν ανεγείρει οι Ρωμαίοι περίπου τον 2ο αι. για να στολίσουν την νότια είσοδο στο forum, από τη μεριά της σημερινής Εγνατίας. Η μνημειακή αυτή είσοδος αποτελούνταν από κιονοστοιχία με τέσσερις πεσσούς, διακοσμημένους αμφίπλευρα με ανάγλυφες ολόσωμες μυθολογικές μορφές, σε φυσικό μέγεθος. Μια νεανική μορφή Διονύσου, την Αριάδνη στεφανωμένη με φύλλα κληματαριάς, τη Λήδα σε αιώνιο σύμπλεγμα με τον κύκνο, τον Γανυμήδη σε -αδιανόητο για τη σημερινή Θεσσαλονίκη του Άνθιμου- σύμπλεγμα με τον αετό, την Αύρα με αέρινο χιτώνα, τη μορφή του Διόσκουρου και της Φρύνης, της Μαινάδας. Σύνολο δηλαδή που παρέπεμπε στη λατρεία του Διονύσου».

Αυτά είναι τα Είδωλα, οι Μαγεμένες, οι Incantadas (στα σεφαραδίτικα εβραίικα). Αυτά θα τα πάρουμε πίσω σε γύψινα αντίγραφα, σαν αυτά που πουλάνε στις τουρίστες τα περίπτερα του Λευκού Πύργου...

Σημείωση του G. Flaubert

Η μία από τις "Μαγεμένες".
Κάντε κλικ πάνω στην εικόνα για μεγαλύτερο μέγεθος.
Τις υπόλοιπες προς το παρόν θα τις βρείτε στη Wikipedia εδώ