Μιλάμε για την Αριστερά: Για την «ανανεωτική» Δημοκρατική αριστερά
Σώτη Τριανταφύλλου, Athens Voice, 07/07/2010
Στην Ελλάδα δεν υπήρξε ποτέ ανεξάρτητη «δημοκρατική αριστερά»: υπήρξε η ΕΔΑ η οποία αποτελούσε, εκ των πραγμάτων, όμηρο του παράνομου ΚΚΕ· υπήρξαν και υπάρχουν «αριστεροί δημοκράτες», μονάδες, παρέες· υπήρξε και υπάρχει σοσιαλδημοκρατικό κόμμα· υπάρχει σοσιαλφασιστικό· υπάρχει κι ο σχηματισμός που ελάχιστα διαφέρει από το ΚΚΕ.
Ο ΣΥΡΙΖΑ συνιστά μέρος ενός ευρωπαϊκού (και παγκόσμιου) φαινομένου μιας και δίπλα στα παλιά κομμουνιστικά κόμματα
έχουν εμφανιστεί κομμουνιστογενείς ομάδες (π.χ. το γαλλικό «Αντικαπιταλιστικό Κόμμα» που εκπροσωπεί ο Ολιβιέ Μπεζανσενό, η ιταλική «Κομμουνιστική Επανίδρυση») οι οποίες θα όφειλαν να βρουν τρόπο να συνεργαστούν με τα ΚΚ· τα ΚΚ, παρότι «χρεοκοπημένα», αποτελούν το κρυφό ιδανικό τους.
Αν κάποιο κόμμα στερείται νοήματος, αυτό είναι ο ΣΥΡΙΖΑ: εφόσον οραματίζεται την εργατική επανάσταση (υπό ασαφείς όρους), με το να ψευτοδιαφοροποιείται από το ΚΚΕ υπονομεύει τους ίδιους του τους στόχους.
Καθώς, όσα ενώνουν τον ΣΥΡΙΖΑ με το ΚΚΕ είναι περισσότερα και σημαντικότερα από όσα τον χωρίζουν, η κυρίαρχη φυσιογνωμία της ελληνικής αριστεράς είναι σταθερά δογματική και θηριώδης· με φωνή διαπεραστική, με ύφος επιθετικού θύματος· χωρίς δημοκρατική παιδεία· χωρίς σεβασμό στους θεσμούς· «εργατιστική», «οικονομιστική», λαϊκιστική.
Όχι ότι το ΚΚΕ –το οποίο αποτελεί διεθνή εξαίρεση σε ό,τι αφορά την εκτίμηση της ιστορίας, την ερμηνεία του μαρξισμού-λενινισμού (με έμφαση στον λενινισμό), την αδιαλλαξία προς τα υπόλοιπα «αριστερά» κόμματα– θα δεχόταν να συνεργαστεί με τους «προδότες» του ΣΥΡΙΖΑ. Η ηθική της πίστης/προδοσίας που το διέπει εμποτίζει με μισαλλοδοξία και φανατισμό ολόκληρη την κοινωνία· το ΚΚΕ έχει επιβάλει τον ηθικό του κώδικα εδώ και εβδομήντα χρόνια: χάνοντας τον εμφύλιο πόλεμο (τον καταδικασμένο από την αρχή) κέρδισε την ειρήνη· η Ελλάδα έγινε μια δεξιά δικτατορία με σοβιετόφιλους πολίτες· μικροαστούς, συντηρητικούς «αριστερούς»· τόσο κατατρεγμένους (όχι μόνον από την δεξιά αλλά από την ίδια τους την παράταξη) που δεν είχαν την ενέργεια για να σκεφτούν.
Κανείς δεν μπορεί να ζει κάτω από συνθήκες απόλυτης πραγματικότητας· το ΚΚΕ όμως ζει κάτω από συνθήκες απόλυτης μυθολογίας. Γι’ αυτό –και για πολλούς άλλους πολιτικούς και πολιτισμικούς λόγους– το ΚΚΕ εσωτερικού, που από το 1968 υποσχόταν μια «κοινωνική» δημοκρατική αριστερά, μια αριστερά ευρωπαϊκή, απέτυχε.
Το μη-ευρωπαϊκό ΚΚΕ («εξωτερικού») απέκτησε και διατηρεί ακόμα μεγαλύτερη δύναμη από την εκλογική του: η ηθική, ο εσωτερικός πολιτισμός του, η ρητορική του αντιστοιχούν στην ελληνοθωμανική καθυστέρηση. Και εξαιτίας αυτής της καθυστέρησης εκφράζει τη συστηματικά απλοϊκή του γνώμη «στον δρόμο», ευαγγελιζόμενο την προλεταριακή επανάσταση. Ωστόσο, για οποιαδήποτε επανάσταση χρειάζονται επαναστάτες· ειδικά για μια προλεταριακή επανάσταση είναι απαραίτητοι οι επαναστάτες προλετάριοι.
Έχουμε λοιπόν την αριστερά που αξίζουμε;
Μπορούν να φέρουν τον χαρακτηρισμό της αριστεράς κόμματα σαν το ΚΚΕ και τον ΣΥΡΙΖΑ; Ή μήπως ενώ προχωρεί ο 21ος αιώνας δικαιούμαστε μια αριστερά που να μηδενίζει –όσο είναι δυνατόν– το κοντέρ αυτής της τρελής ιστορίας η οποία έχει να επιδείξει, εκτός από «αγώνες» και ηρωισμούς, πισώπλατα μαχαιρώματα, αιματηρές εκκαθαρίσεις, μοιραία σφάλματα;
Για να δικαιούμαστε μια «κανούργια» (όχι «ανανεωτική», αλλά καινούργια) αριστερά πρέπει, κατ’αρχάς, να την επιζητούμε: ο χρόνος θα δείξει αν η πρωτοβουλία των τεσσάρων βουλευτών που αποχώρησαν από τον ΣΥΡΙΖΑ εκφράζει κάποια κοινωνική ανάγκη, ή αν πρόκειται για μια απαραίτητη αλλά μάταιη κίνηση αψηφισιάς.
Έτσι κι αλλιώς, το διάβημα άργησε υπερβολικά: ακόμα και το 1968 ήταν ήδη πολύ αργά· η αριστερά έχασε το βήμα της μοντέρνας εποχής· ήδη, από τη δεκαετία του ’30 έπαψε να αποτελεί όχημα κοινωνικής πρωτοπορίας. Στη δεκαετία του ’60 και του ’70, πολλές από τις απαραίτητες κοινωνικές μεταρρυθμίσεις πραγματοποιήθηκαν με πρωτοβουλίες της σοσιαλδημοκρατίας και της κεντροδεξιάς. Η αριστερά εξέπεσε στον αντιδυτικό μηδενισμό και στην ανόητη «πολιτική ορθότητα» που εξελίχθηκε σ’ ένα νέο κατεστημένο. Χωρίς καμιά ενοχή, χωρίς καμιά αυτοσαρκαστική χειρονομία.
Τι πρέπει να γίνει αν θεωρούμε ότι υπάρχει ανάγκη και χώρος για ένα σύγχρονο, δημοκρατικό, «επαναστατικά» μεταρρυθμιστικό κόμμα:
1) πλήρης ρήξη με την ιστορία και την πολιτεία του ΚΚΕ
2) ανάδειξη καινούργιων αναλύσεων της σημερινής πολιτικής και οικονομικής κατάστασης με παράλληλη ανάδειξη καινούργιων λύσεων: άνοιγμα ενός ευρέος διαλόγου γύρω από την πολιτική και τον τρόπο της ζωής
3) οργάνωση ενός δημοκρατικού κόμματος με χαλαρές δομές στη βάση μιας διακήρυξης που να περιλαμβάνει τα πρωταρχικά ζητήματα της οικονομίας και της δημοκρατίας: παραγωγή τοπικών προϊόντων (μείωση εισαγωγών)· χωρισμός εκκλησίας-κράτους· δήμευση εκκλησιαστικής περιουσίας· σταδιακή κατάργηση του στρατού· «εθνική» ανεξαρτησία στο πλαίσιο της ΕΕ (προς το παρόν...)· εκπαιδευτική μεταρρύθμιση· περιβαλλοντική προστασία· περιορισμός δημόσιου τομέα και γραφειοκρατίας· άρση της μονιμότητας· ενθάρρυνση της επιχειρηματικότητας· τροποποίηση του μητρικού-πατρικού ρόλου του κράτους· μεταναστευτική πολιτική (σταματώ εδώ: το «μανιφέστο» για μια δημοκρατική αριστερά καταλαμβάνει κάμποσες σελίδες).
Η ουσία είναι ότι για να παίξει η αριστερά «θετικό» ρόλο, όχι τον θορυβώδη και κενό περιεχομένου που έχει συνηθίσει να παίζει (γόοι και κραυγές και αιώνιοι πόνοι) θα χρειαστεί καινούργια πρόσωπα με καινούργιες ιδέες και λέξεις.
Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι πρέπει να υποβάλουμε σε ευθανασία τα «παλιά» πρόσωπα όπως ισχυρίζονται οι γνωστοί θερμοκέφαλοι που δεν λείπουν από κανέναν πολιτικό χώρο: στα πλαίσια και στις παρυφές της «ανανεωτικής» αριστεράς συναντάει κανείς τους καλύτερους από τους πρεσβύτερους συμπολίτες μας (και, αναπόφευκτα, μερικούς που δεν θα ήθελε να συναντήσει ποτέ...)
Η «νέα» αριστερά, θα χρειαστεί σαφές, ριζοσπαστικό πρόγραμμα που ίσως δυσαρεστήσει και σοκάρει τους καλοπερασάκηδες, τους θρησκομανείς, τους λεβεντοπατριώτες, τους φραπεδόβιους αεριτζήδες, τους γλεντζέδες των σκυλάδικων, τους τεμπελοφοιτητές, τους κουκουλοφόρους, τους αναρχοφασίστες, τους χούλιγκανς των γηπέδων κι όσες γυναίκες είναι ενθουσιωδώς παραδομένες σε ανδρική τυραννία· κοντολογίς, όποιον χαρακτηρίζεται, αυθαιρέτως, «μέσος Έλληνας» συγκεντρώνοντας πλήθος από αντικρουόμενες ιδιότητες.
Από τη φύση της, η αριστερά (φύση που έχει διαστραφεί: έτσι προκύπτει η αλλόκοτη ανάγκη για το επίθετο «δημοκρατική» που θα έπρεπε να περιττεύει), είναι δύναμη επαναστατική μέσα στην καθημερινότητα· δεν κολακεύει τους κομφορμιστές: είτε τους θαμπώνει, είτε τους ανοίγει τα μάτια.
Ο ΣΥΡΙΖΑ συνιστά μέρος ενός ευρωπαϊκού (και παγκόσμιου) φαινομένου μιας και δίπλα στα παλιά κομμουνιστικά κόμματα
έχουν εμφανιστεί κομμουνιστογενείς ομάδες (π.χ. το γαλλικό «Αντικαπιταλιστικό Κόμμα» που εκπροσωπεί ο Ολιβιέ Μπεζανσενό, η ιταλική «Κομμουνιστική Επανίδρυση») οι οποίες θα όφειλαν να βρουν τρόπο να συνεργαστούν με τα ΚΚ· τα ΚΚ, παρότι «χρεοκοπημένα», αποτελούν το κρυφό ιδανικό τους.
Αν κάποιο κόμμα στερείται νοήματος, αυτό είναι ο ΣΥΡΙΖΑ: εφόσον οραματίζεται την εργατική επανάσταση (υπό ασαφείς όρους), με το να ψευτοδιαφοροποιείται από το ΚΚΕ υπονομεύει τους ίδιους του τους στόχους.
Καθώς, όσα ενώνουν τον ΣΥΡΙΖΑ με το ΚΚΕ είναι περισσότερα και σημαντικότερα από όσα τον χωρίζουν, η κυρίαρχη φυσιογνωμία της ελληνικής αριστεράς είναι σταθερά δογματική και θηριώδης· με φωνή διαπεραστική, με ύφος επιθετικού θύματος· χωρίς δημοκρατική παιδεία· χωρίς σεβασμό στους θεσμούς· «εργατιστική», «οικονομιστική», λαϊκιστική.
Όχι ότι το ΚΚΕ –το οποίο αποτελεί διεθνή εξαίρεση σε ό,τι αφορά την εκτίμηση της ιστορίας, την ερμηνεία του μαρξισμού-λενινισμού (με έμφαση στον λενινισμό), την αδιαλλαξία προς τα υπόλοιπα «αριστερά» κόμματα– θα δεχόταν να συνεργαστεί με τους «προδότες» του ΣΥΡΙΖΑ. Η ηθική της πίστης/προδοσίας που το διέπει εμποτίζει με μισαλλοδοξία και φανατισμό ολόκληρη την κοινωνία· το ΚΚΕ έχει επιβάλει τον ηθικό του κώδικα εδώ και εβδομήντα χρόνια: χάνοντας τον εμφύλιο πόλεμο (τον καταδικασμένο από την αρχή) κέρδισε την ειρήνη· η Ελλάδα έγινε μια δεξιά δικτατορία με σοβιετόφιλους πολίτες· μικροαστούς, συντηρητικούς «αριστερούς»· τόσο κατατρεγμένους (όχι μόνον από την δεξιά αλλά από την ίδια τους την παράταξη) που δεν είχαν την ενέργεια για να σκεφτούν.
Κανείς δεν μπορεί να ζει κάτω από συνθήκες απόλυτης πραγματικότητας· το ΚΚΕ όμως ζει κάτω από συνθήκες απόλυτης μυθολογίας. Γι’ αυτό –και για πολλούς άλλους πολιτικούς και πολιτισμικούς λόγους– το ΚΚΕ εσωτερικού, που από το 1968 υποσχόταν μια «κοινωνική» δημοκρατική αριστερά, μια αριστερά ευρωπαϊκή, απέτυχε.
Το μη-ευρωπαϊκό ΚΚΕ («εξωτερικού») απέκτησε και διατηρεί ακόμα μεγαλύτερη δύναμη από την εκλογική του: η ηθική, ο εσωτερικός πολιτισμός του, η ρητορική του αντιστοιχούν στην ελληνοθωμανική καθυστέρηση. Και εξαιτίας αυτής της καθυστέρησης εκφράζει τη συστηματικά απλοϊκή του γνώμη «στον δρόμο», ευαγγελιζόμενο την προλεταριακή επανάσταση. Ωστόσο, για οποιαδήποτε επανάσταση χρειάζονται επαναστάτες· ειδικά για μια προλεταριακή επανάσταση είναι απαραίτητοι οι επαναστάτες προλετάριοι.
Έχουμε λοιπόν την αριστερά που αξίζουμε;
Μπορούν να φέρουν τον χαρακτηρισμό της αριστεράς κόμματα σαν το ΚΚΕ και τον ΣΥΡΙΖΑ; Ή μήπως ενώ προχωρεί ο 21ος αιώνας δικαιούμαστε μια αριστερά που να μηδενίζει –όσο είναι δυνατόν– το κοντέρ αυτής της τρελής ιστορίας η οποία έχει να επιδείξει, εκτός από «αγώνες» και ηρωισμούς, πισώπλατα μαχαιρώματα, αιματηρές εκκαθαρίσεις, μοιραία σφάλματα;
Για να δικαιούμαστε μια «κανούργια» (όχι «ανανεωτική», αλλά καινούργια) αριστερά πρέπει, κατ’αρχάς, να την επιζητούμε: ο χρόνος θα δείξει αν η πρωτοβουλία των τεσσάρων βουλευτών που αποχώρησαν από τον ΣΥΡΙΖΑ εκφράζει κάποια κοινωνική ανάγκη, ή αν πρόκειται για μια απαραίτητη αλλά μάταιη κίνηση αψηφισιάς.
Έτσι κι αλλιώς, το διάβημα άργησε υπερβολικά: ακόμα και το 1968 ήταν ήδη πολύ αργά· η αριστερά έχασε το βήμα της μοντέρνας εποχής· ήδη, από τη δεκαετία του ’30 έπαψε να αποτελεί όχημα κοινωνικής πρωτοπορίας. Στη δεκαετία του ’60 και του ’70, πολλές από τις απαραίτητες κοινωνικές μεταρρυθμίσεις πραγματοποιήθηκαν με πρωτοβουλίες της σοσιαλδημοκρατίας και της κεντροδεξιάς. Η αριστερά εξέπεσε στον αντιδυτικό μηδενισμό και στην ανόητη «πολιτική ορθότητα» που εξελίχθηκε σ’ ένα νέο κατεστημένο. Χωρίς καμιά ενοχή, χωρίς καμιά αυτοσαρκαστική χειρονομία.
Τι πρέπει να γίνει αν θεωρούμε ότι υπάρχει ανάγκη και χώρος για ένα σύγχρονο, δημοκρατικό, «επαναστατικά» μεταρρυθμιστικό κόμμα:
1) πλήρης ρήξη με την ιστορία και την πολιτεία του ΚΚΕ
2) ανάδειξη καινούργιων αναλύσεων της σημερινής πολιτικής και οικονομικής κατάστασης με παράλληλη ανάδειξη καινούργιων λύσεων: άνοιγμα ενός ευρέος διαλόγου γύρω από την πολιτική και τον τρόπο της ζωής
3) οργάνωση ενός δημοκρατικού κόμματος με χαλαρές δομές στη βάση μιας διακήρυξης που να περιλαμβάνει τα πρωταρχικά ζητήματα της οικονομίας και της δημοκρατίας: παραγωγή τοπικών προϊόντων (μείωση εισαγωγών)· χωρισμός εκκλησίας-κράτους· δήμευση εκκλησιαστικής περιουσίας· σταδιακή κατάργηση του στρατού· «εθνική» ανεξαρτησία στο πλαίσιο της ΕΕ (προς το παρόν...)· εκπαιδευτική μεταρρύθμιση· περιβαλλοντική προστασία· περιορισμός δημόσιου τομέα και γραφειοκρατίας· άρση της μονιμότητας· ενθάρρυνση της επιχειρηματικότητας· τροποποίηση του μητρικού-πατρικού ρόλου του κράτους· μεταναστευτική πολιτική (σταματώ εδώ: το «μανιφέστο» για μια δημοκρατική αριστερά καταλαμβάνει κάμποσες σελίδες).
Η ουσία είναι ότι για να παίξει η αριστερά «θετικό» ρόλο, όχι τον θορυβώδη και κενό περιεχομένου που έχει συνηθίσει να παίζει (γόοι και κραυγές και αιώνιοι πόνοι) θα χρειαστεί καινούργια πρόσωπα με καινούργιες ιδέες και λέξεις.
Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι πρέπει να υποβάλουμε σε ευθανασία τα «παλιά» πρόσωπα όπως ισχυρίζονται οι γνωστοί θερμοκέφαλοι που δεν λείπουν από κανέναν πολιτικό χώρο: στα πλαίσια και στις παρυφές της «ανανεωτικής» αριστεράς συναντάει κανείς τους καλύτερους από τους πρεσβύτερους συμπολίτες μας (και, αναπόφευκτα, μερικούς που δεν θα ήθελε να συναντήσει ποτέ...)
Η «νέα» αριστερά, θα χρειαστεί σαφές, ριζοσπαστικό πρόγραμμα που ίσως δυσαρεστήσει και σοκάρει τους καλοπερασάκηδες, τους θρησκομανείς, τους λεβεντοπατριώτες, τους φραπεδόβιους αεριτζήδες, τους γλεντζέδες των σκυλάδικων, τους τεμπελοφοιτητές, τους κουκουλοφόρους, τους αναρχοφασίστες, τους χούλιγκανς των γηπέδων κι όσες γυναίκες είναι ενθουσιωδώς παραδομένες σε ανδρική τυραννία· κοντολογίς, όποιον χαρακτηρίζεται, αυθαιρέτως, «μέσος Έλληνας» συγκεντρώνοντας πλήθος από αντικρουόμενες ιδιότητες.
Από τη φύση της, η αριστερά (φύση που έχει διαστραφεί: έτσι προκύπτει η αλλόκοτη ανάγκη για το επίθετο «δημοκρατική» που θα έπρεπε να περιττεύει), είναι δύναμη επαναστατική μέσα στην καθημερινότητα· δεν κολακεύει τους κομφορμιστές: είτε τους θαμπώνει, είτε τους ανοίγει τα μάτια.
1 σχόλιο:
Δημοσίευση σχολίου