62% Μαρξ, 38% Μακιαβέλι

Του Μιχάλη Τσιντσίνη, ΝΕΑ

Κάποιος στο Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής είναι μερακλής. Μερακλής με την καλή έννοια. Είχε, ως συντάκτης της τελευταίας έκθεσης του Γραφείου για το διακεκαυμένο τρίμηνο Απριλίου - Ιουνίου, το κέφι να βουτήξει βαθύτερα από αριθμούς. «Η απόφαση του Πρωθυπουργού να καταλήξει σε συμφωνία αποτελεί πράξη ευθύνης, λαμβάνοντας ως δάνειο τον όρο από τον Max Weber» γράφει. Λίγο πριν θυμηθεί τον Weber ο ίδιος συντάκτης έχει διαπιστώσει ότι στο πρόβλημα αξιοπιστίας που είχε στο εξωτερικό έναντι των εταίρων, η κυβέρνηση προσέθεσε άλλο ένα πρόβλημα αξιοπιστίας στο εσωτερικό: Διέψευσε τις προσδοκίες που η ίδια είχε υποδαυλίσει με το δημοψήφισμα. Πρόκειται για τη διαδρομή που διένυσε ο Πρωθυπουργός από την «ηθική του φρονήματος» στην «ηθική της ευθύνης». Ο Weber είχε κάνει τη διάκριση στον απόηχο του Μεγάλου Πολέμου, το 1919, δίνοντας την περίφημη διάλεξή του για την «Πολιτική ως Επάγγελμα». Ο πολιτικός της ευθύνης δρα έχοντας πάντα ως γνώμονα ότι θα πρέπει να λογοδοτήσει για τις συνέπειες των πράξεών του. Ο πολιτικός του φρονήματος κάνει μόνο αυτό που του λέει το φρόνημά του, αδιαφορώντας για τις συνέπειες. Ο Weber είναι σαν να περιγράφει τον Τσίπρα της φρονηματικής περιόδου όταν γράφει ότι το μόνο μέλημα των πολιτικών αυτού του είδους είναι «να μη σβήσει η φλόγα του καθαρού φρονήματος». Ο βεμπεριανός συντάκτης του Γραφείου Προϋπολογισμού της Βουλής έχει, στις λιγότερο λυρικές στιγμές του, φροντίσει να καταγράψει τι έκαψε επί έξι μήνες αυτή η φλόγα. Τριάντα επτά δισ. ευρώ καταθέσεων που διέρρευσαν από τις ελληνικές τράπεζες. Εως δέκα δισ. ευρώ συρρίκνωση του ΑΕΠ σε σύγκριση με το 2014. Αλλα 2,8 δισ. ευρώ μείωση του ΑΕΠ κάθε εβδομάδα ως συνέπεια του κλεισίματος των τραπεζών.

Εντάξει, η ηθική δεν είναι μπετόν. Το 'χει πει και ο Weber. Μπορεί να είναι μισή - μισή. 62% φρόνημα - 38% ευθύνη. Μπορεί για να νομίζεις ότι ο κόσμος οφείλει να προσαρμοστεί στα ιδανικά σου αλλά να αποφασίζεις κάποτε να προσαρμόσεις τα ιδανικά σου στον ψεύτη κόσμο. Με αυτό το ηθικοπολιτικό μείγμα προσπάθησε και ο Τσίπρας να διαπλεύσει την κομματική πισίνα με τους καρχαρίες. Τους τάισε λίγο φρόνημα και λίγο Μακιαβέλι.
Υστερα από τρία Μνημόνια - αν πρέπει έτσι να μετράμε την ανακύκλωση των χρεοκοπικών αδιεξόδων - το ισοζύγιο της πολιτικής ζωής γέρνει ακόμη συντριπτικά υπέρ του φρονήματος. Αρκεί κανείς να ακούσει τη ρητορική περί «τακτικής υποχώρησης» - ρητορική που υπονοεί τη δυνατότητα μιας μελλοντικής αντεπίθεσης. Δεν συνθηκολογήσαμε. Δεν προσχωρήσαμε στην ευθύνη. Τη χρησιμοποιούμε για να κρατήσουμε ζωντανό το φρόνημα.
Στην επόμενη έκθεση του Γραφείου Προϋπολογισμού της Βουλής ο συντάκτης δεν θα χρειαστεί να επιστρατεύσει την τέχνη του. Θα μιλάνε τα νούμερα.